Nipasakbay Ta na Saray Kugip so Arapen?

NANLAPULAD inmuunan panaon, pirmi la so interes na katooan ed saray kugip. Nanggawa iray taga-Ehipto na detalyadon liblibro parad panangipatalos na kugip, tan saray taga-Babilonia so walaan na saray managpatalos na kugip da. Diad limog na saray Griego, kustombre so pamaugip ed mansasakit a too ed saray santuaryo nen Asclepius pian makaawat na instruksion nipaakar ed bunigas diad panamegley na saray kugip da. Nen komaduan siglo na Komon a Panaon tayo, amawala na sakey a libro si Artemidorus a ditan et angipatalos ed saray simbolo na kugip. Dakel a mipadparan libro so pinawala nanlapulad saman so nibase ed libro to. Anggad natan, pansasagpotan so pangipatalos ed saray kugip, balet kasin sikara so talagan makapangiter na aralem a pakatalos nipaakar ed arapen iran ebento?

Ta pian saratan so makapangiter na kabaliksan ed arapen, saraya so kaukolan a naimpluensyaan na sakey a superyor a puersa. Naromog tayo diad Biblia iray dakel ya inkagawa a say Dios so angiter ed satan a mismon puersa. Sikatoy angiter na mapropetiko iran kugip ed ariripen to ontan met ed arum ya agmandadayew ed sikato. Diad tua, onia so ibabaga na Job 33:14-16: “Say Dios mansalita . . . dia ed sakey a kugip, dia ed pasingawey ed labi, sano maitlek ya ugip so napelag ed saray totoo, dia ed pakakaugip ed tapew na dokolan. Saman to la lukasan so saray layag na saray totoo.”

Ginawa iya na Dios ed kaso na Faraon na Ehipto ed saray agew nen Jose, a nambilay a masulok a 1,700 taon sakbay na Komon a Panaon tayo. Say kugip nen Faraon so naromog ed Genesis 41:1-7, tan diad bersikulo 25 ya anggad 32, impatalos nen Jose itan bilang mangipapasakbay na pitoran taon ya “abalbaleg so anien tan nabudbor ed amin a dalin ya Ehipto,” a tinumbokan na pitoran taon ya eras. Impaliwawa nen Jose ed si Faraon: “Say magano la a gawaen na Dios impanengneng to ed Faraon.” (Genesis 41:28) Say kugip so propetiko na aktual ya agawa.

Sakey a prominentin ari na saray taga-Babilonia so walaan na mipadparan eksperiensia. Walaan na kugip si Nabucodonosor a mangogonigon a tuloy ed sikato, balet ta agto nanonotan itan. Kanian impatawag toray managsuma to pian ipaamta ed sikato so kugip tan saray kabaliksan to. Imposible parad sikara a nasumpal iyan kerew.​—Daniel 2:1-11.

Lapud say Dios so angiter na kugip ed ari, impaiparungtal To ed si propetan Daniel so kugip tan say kabaliksan to. Ibabaga na Daniel 2:19: “Saman la say maamot nipuyan ed Daniel ed sakey a pasingawey ed labi.” Pinagalangan nen Daniel so Dios ed sayan kugip: “Say maamot a kinerew na ari, anggan saray makabat, anggan saray mangkukulam, anggan saray mago tan pati saray pomaparles, agda nayarian ya ipatnag ed ari. Balet wala so sakey a Dios ed tawen a mangipatnag ed saray kaunoran ya agew.”​—Daniel 2:27, 28.

No maminsan et iikdan na Dios iray totoo to na instruksion diad panamegley na saray kugip, tan no maminsan et sikatoy mangiiter na panamaseguro na madibinon pabor odino tutulongan tora a talosan no panon so panutulong to ed sikara. Diad kaso nen Jacob, imparungtal na Dios so panangabobon to diad panamegley na sakey a kugip.​—Genesis 48:3, 4.

Sanen nalmoan nen Jose, say anagibin ama nen Jesus, a malukon si Maria, deniside ton idiborsyo. Diad ontan et sikatoy akaawat na instruksion ed sakey a kugip ya agto gagawaen iman. Onia so ibabaga na Mateo 1:20: “Balet sanen isisipen to so sarayan bengatla, nia! sakey ya anghel na Katawan so pinmayawar ed sikato ed sakey a kugip, a kuan to: ‘Jose, sika anak nen David, agka ontakot ya mangawat ed Maria ya asawam, ta say nilukon ed sikato manlapud pakayari na espiritu santo.’” Diad saginonor ed sikato so akaawat na sakey a pasakbay ed sakey a kugip: “Sakey ya anghel na Katawan so pinmayawar ed Jose ed sakey a kugip a kuan to: ‘Bangon ka tan alam so ugaw tan say ina to et onbati’ kad’man ed Ehipto.’”​—Mateo 2:13.

Saray Kugip ya Agmanlalapud Dios

Say bengatla a say panangipatalos ed kugip so kaslakan ed limog na saraman so agkabiangan na totoo na Dios so mangipapatnag a saray kugip diad inkalapagan so agnaikonsideran napanmatalkan a manangiparungtal na arapen. Diad saray agew na propeta na Dios a si Jeremias, ibabaga na saray palson propeta: “Nankugkugip ak! Nankugkugip ak!” (Jeremias 23:25) Say getma ra et pian ibalang so totoo diad pannonot a say Dios so mansasalita ed panamegley da. Nipaakar ed sarayan managkugip, apuyanan si Jeremias a mangibaga: “Ta onia so kuan nen Jehova na saray ehersito, a Dios na Israel: ‘Agyo yabuloy ed saray propeta yo tan ed saray pomaparles yo, a wala ed pegley yo, a palingoen da kayo, agyo met denglen so saray kugip yo a sikara so kinugkugip yo. Ta “sikara mangiparles ira a sititila ed sikayo dia ed ngaran ko . . . ,” kuan nen Jehova.’”​—Jeremias 29:8, 9.

Lapud sarayan palson propeta et “pomaparles,” saray kugip da so inimpluensyaan na marelmeng iran espiritun puersa diad gagalan palikdoey totoo. Pareho met so nibaga diad Zacarias 10:2: “Ta saray terafin nansalita ra na kaapaan; et saray pomaparles akanengneng ira na tila, sikara manligliwa ra ed kaapaan.”

Say Diablo so manunan managpalikdo a diad loob la na nilibon taon et manguusar ed relihyoson papangulo pian sititilan mangibabagan say Dios so mansasalita ed sikara diad panamegley na saray pasingawey tan kugip, a singa ed ginawa na saray palson propeta ed saray agew di Jeremias tan Zacarias. Nipaakar ed sikara, onia so insulat na apuyanan a managsulat na Biblia a si Judas ed saray Kristiano nen inmunan siglo: “Ta wala so saray totoo a manakarakar ya agam-amta, a salanti nanlapu la nen saman nisulat la ra ed sayan panangukom, totoo ya aliwan maridios a say grasya na Dios tayo papagmaliwen da a kaugsan tan paandien da so bogtong a Maestro tan Katawan tayon Jesu-Kristo.” Sarayan totoo, inkuan to, so, a singa panangibaga, “lablabayen day mankugip.”​—Judas 4, 8, NW.

Surien so Ibabaga Ra

Nayarin ikuan na sakey a too ya akisalita ed sikato so Dios diad sakey a kugip odino apaneknekan a tua iray kugip to nipaakar ed arapen iran ebento, balet aliwan magenap a rason itan pian sikatoy panisiaan tan sibubulag ya ontumbok ed sikato. Imanoen paray nisulat ya instruksion parad Israelitas, naromog diad Deuteronomio 13:1-3, 5: “No wala so onalagey a sakey a pomaparles ed pegley mo odino sakey a managkugip na saray kugkugip, et itdan to ka na sakey panamidbiran odino sakey a pakelaw. Et say panamidbiran odino say pakelaw et nagawa, kanian sikato so makasengeg na pangikuanan to ed sika, ‘Ontumbok itayo ed saray sananey a dirios ya agmo ni ra akabkabatan, tan panlinkoran ti’ra,’ agmo nepeg so ondengel ed saray salita na satan a pomaparles, odino dia ed satan a managkugip na saray kugkugip . . . Et satan a pomaparles odino managkugip, niakar naani ed ipapatey.” Inabuloyan na Dios iratan a mansalitan sititila bilang sakey a subok ed katooran na totoo to.

Imbes a sibubulag a panisiaan so ibabaga na saray karismatikon managkugip, say makabat a kurso et say pansuri tayo ed ibabaga ra pian napaliisan so pakapangibalang na say agnanengneng a manunan managpalikdo, a ‘mantitila ed lapag na sankamundoan.’ (Apocalipsis 12:9) Balet panon iran surien ed epektibon paraan?

Say nisulat a Salita na Dios so madibinon giya tayo ed katuaan. Nipaakar ed satan, inkuan nen Jesu-Kristo: “Say salitam sikato so katuaan.” (Juan 17:17) Kanian nasisimbawa itayo diad 1 Juan 4:1: “Inararok ira, agyo ra sisiaen so amin ya espiritu, noag ingen salien yo so saray espiritu no kien iran na Dios, ta dakel ya aliwan peteg a propetas so pinmaway dia ed mundo.” Sano siaalwar a nikompara ed Biblia, saray ibabaga, pilosopiya, tan kiwas da et onkontra ed satan. Say Salita na Dios so autoridad ed no anto so katuaan.

Kasin say managkugip a mangibabagan walaan na espesyal a pikakabat so aktual a manguusar na dibinasyon odino arum ya espiritistikon agagamil? No ontan, sikatoy kokondenaen na Salitay Dios. “Anggapo komon so naromog ed sika ya anggan sakey ya . . . manangagamil na panagparles, sakey a managsuma, odino sakey a managsalamangka, odino manag-anito, odino sakey a manangipelag, odino miaanito ed saray mankukulam, odino sakey ya asuang, odino sakey a wala so anti-anting to. Ta say siopaman a manggawa ra nia sikato so kadimdimla nen Jehova.”​—Deuteronomio 18:10-12.

No ibabaga ton walaan na kamarerwa ya ag-ompatey, kokontraen toy Salita na Dios a mabitabitar a mangibabagan: “Say kamarerwa a mankasalanan ompatey naani.” (Ezequiel 18:4) Itatandoro to ta so inkasikato tan mangaala na personal ya itutumbok? Ipapasakbay na Mateo 23:12: “Tan siopaman so mangitandoro na inkasikato, napaabeba naani.” Tan papasakbayan met na Gawa 20:30 iray Kristiano: “Et dia ed sikayo met lanlamang wala ra so onalagey naani a totoon mansalita na saray bengatlan mabanday, pian tangguyoren da so saray binangatan ya ontumbok ed sikara.”

Kasin idadalangirang to so marawal iran kiwas? Sikatoy kokondenaen na Santiago 3:17, 18: “Bangbalet say kakabatan a wala a manlapu ed tagey, unona, sikato so malinew, insan mareen, masimpit, tan mainomay a pikasian, napno na panangasi tan maong iran bunga, andi labien tan andi pankonkonwari. Tan say bunga na katunongan wala a nitanem ed kareenan ed saray manggawa na kareenan.” Gegemtanen to ta so politikal ya autoridad odino impluensya ed mundo? Sikatoy pirmin kokondenaen na Salitay Dios, a kuanto: “Siopaman a . . . magmaliw naani a kaaro na mundo sikato so kabusol na Dios.” Kanian iwawalwal na Biblia no anto so palso.​—Santiago 4:4.

No akugip na sakey a too so ipatey na sakey a membro na pamilya odino sakey a kaaro, anganko et lapud sikatoy mapaga nipaakar ed sayan too. Say bengatlan satan a too so inatey ed eksakton labi na impankugip so agmismon mamapaneknek a say kugip et mapropetiko. Diad kada onian nengneng na kugip a singa tinmua, walaray nilasus ya agtinmua.

Anggaman inusar na Dios iray kugip ed apalabas pian iparungtal so mapropetiko iran ebento tan mangiter na instruksion legan a pawawalaen so nisulat a Salita to, agto la kaukolan a gawaen so ontan natan. Satan a nisulat a Salita so mankarga na amin ya instruksion a nanlapud Dios a nakakaukolan na katooan diad sayan panaon, tan ed saray propesiya to nipaakar ed saray ebento a masulok a sanlibon taon ed arapen. (2 Timoteo 3:16, 17) Kanian makapanmatalek itayo a saray kugip tayo so aliwan panangipatnag na Dios ed arapen iran ebento noagta makanan andar na utek pian namantini so pankaabigan na mental tayo.

[Litrato ed pahina 7]

Singa nipanengneng ed kugip nen Faraon nipaakar ed no anto so onsabi, say Salita na Dios so mangisisindag na liwawa ed arapen tayo