Walaan Ka ta na Maridios a Panmoria ed De-alkohol ya Iinumen?

NGALNGALI 20 taon lay apalabas, akotkot na saray arkeologo so daan a paalagey a gawa’d laryon pitek ya asingger ed baley na Urmia, Iran. Aromog da ditan so sakey a ceramic a banga, ya unong ed saray sientista, et mantaon lay nilibolibo, ya apetsaan sanen pigaran akauna lan komunidad na too so niletneg la. Agano ni, nausar so sankabaloan a teknolohiya ed pananalisa ed banga. Asurprisa iray sientista ed impakaromog a diad loob to et wadtan so sankabayagan lan kemikal ya ebidensiya ed panaggaway alak.

Malinlinew ya isasalaysay met na Biblia a diad kadaanan iran panaon et nauusar la so alak, serbesa, tan arum nin de-alkohol ya iinumen. (Genesis 27:25; Eclesiastes 9:7; Nahum 1:10) Singa met ed arum a tagano, iiter nen Jehova ed sikatayo so panpilian​—no oninum odino andi na de-alkohol ya iinumen. Mabetbet ya oniinum na alak si Jesus no mamangan. Inarawian nen Juan a Managbautismo so alak.​—Mateo 11:18, 19.

Isesebel na Biblia so alablabas a panag-inom. Kasalanan ed Dios so panagbuanges. (1 Corinto 6:9-11) Mitukoyan ed saya, agpansiasiansiaen na Tastasi nen Jehova ed Kristianon kongregasyon so siopaman ya agmanbabawin managbuanges. Nepeg a kabkaabigan labat so iyinum na saramay walad kongregasyon a malabay ya oninum na de-alkohol.​—Tito 2:2, 3.

Say Agmaridios a Panmoria

Diad kaplesan et andian so dakel a totoo na maridios a panmoria ed de-alkohol ya iinumen. Sankapatnag a si Satanas so mangiyaalibansa ed agsuston panangusar ed sayan kadaanan a produkto. Alimbawa, diad arum ya isla na Abalaten a Pasipiko, kaslakan parad lalaki a maniinuman na dakel a ginawa ed abung ya iinumen. Nayarin manbayag ed pigaran oras iran inuman tan mabetbet​—lalaki so inagew-agew a manggagawa ed satan. Ikokonsidera na arum a satan so kabiangan na kultora. No maminsan et say serbesa tan mabayanin alak so iinumen nen say​—odino niarum ni ed​—lokal a ginawa ed abung ya iinumen. Mabetbet a say resulta et panagbuanges.

Diad sananey nin dalin ed Pasipiko, agni nadngelan ed lalaki so kabkaabigan a panangusar na alak. Bilang inkalapagan a totontonen, sano oninum ira et pian nabuanges. Kaslakan, a manduroypo so lalaki no sweldo tan mangaliw na pigaran kahon a serbesa, balang sakey et mankarga na 24 a bote. Ontunda labat iran oninum sano naupot lay serbesa. Bilang resulta, kaslakan so panagbuanges ed publiko.

Saray pinabayani ya iinumen, a singa say alak na nipa tan arum niran lokal a produkto, so kaugalian a nauusar ed saray bansa ed Aprika. Iwawanwan na kaugalian ed arum a komunidad a say alkohol so nepeg ya iyopresi sano sankailien iray bisita. Gendagendat a say maparawes a makanbisita so mangitaryay mas dakel nen say naupot na bisita to. Walay sakey a lugar a kostumbre so pangiparungo na 12 bote na serbesa ed kada bisita.

Mangoorganisa so dakel a kompanya ed Hapon na saray panbiahi diad panamegley na bus parad saray empleado. Aawiten so dakel a de-alkohol ya iinumen, tan aabuloyan so panagbuanges. Arum ed sarayan panagpasyar na kompanya so manbayag na duara anggad taloran agew. Unong ed magasin ya Asiaweek, diad Hapon, “manlapud dumaralos na pagey ya anggad mayaman iran politiko, say sukat na inkalaki so gendagendat a basid karakel a naupot ton alak.” Ontan met so mipadparan nagagawa ed arum a bansa ed Asia. Inkuan na Asiaweek a “mas mainom na alak iray taga-Abalaten a Korea no ipareng ed arum ya omiinum inerman diad mundo.”

Nagmaliw lan kasmak so paniinuman ed loob na saray kolehyo diad Estados Unidos. Unong ed The Journal of the American Medical Association, “ag-ipapasen na maslak a mainom a sikara et magmaliw a manprobleman umiinom.”a Agpankelawan iya lapud iyaalibansa na media ed dakel a bansa so panag-inom bilang sakey a pipapalaran, uso, tan nikadkaduman aktibidad. Direktan pupuntiryaen na sayan propaganda iray kalangweran.

Diad Britanya, adoble so panag-inom na serbesa legan na 20-taon a peryodo, tan nantripli so panangusar na mabayanin alak. Ugugaw nira et onggagapo laran oniinum tan mas dakel a bibii so oniinum ed kapiganman. Onuuso met iya ed saray bansa na Mamabukig a Europa tan Latin-Amerika. Nipapabitar iya na ontatagey a bilang na alkoholismo tan nisiglaot-ed-alkohol ya ipapatey ed trapiko. Malinlinew, wala so mapatnag ya idaraak ed sankamundoan a panag-abuso’d alkohol.

Kaunongay Alabas la?

Balansi so panmoria na Biblia ed de-alkohol ya iinumen. Diad sakey a dapag, ibabaga na Kasulatan a say alak so langkap nen Jehova a Dios “a mamaliket ed puso na too.” (Salmo 104:1, 15) Diad biek a dapag, diad panangondena ed inkaalablabas uusaren na Biblia iray balikas a “panagbuek,” “panag-inom na alak, kasibaan, deneng,” ‘mainom na dakel ya alak,’ tan say pagmaliw ya “aripen na dakel ya alak.” (Lucas 21:34; 1 Pedro 4:3; 1 Timoteo 3:8; Tito 2:3) Balet kaunongan so “dakel ya alak”? Panon a nadetermina na sakey a Kristiano no anto so titibukelen na sakey a maridios a panmoria ed de-alkohol ya iinumen?

Aliwan mairap a bidbiren so panagbuanges. Dineskribi na Biblia so pansumpalan to ed sarayan salita: “Siopa so walaan na segsegang? Siopa so walaan na ermen? Siopa so walaan na kolkol? Siopa so walaan na dalem? Siopa so walaan na sugat ya andi sengeg? Siopa so walaan na balanga na saray mata? Saray manabala a maong ed alak, saray onla a mananap na linaokan ya alak. . . . Saray matam makanengneng ira na sankaili a bengabengatla, tan say pusom manbitla na saray mauges a bengabengatla.”​—Uliran 23:29-33.

Pansengegan na inkawetwet, saray panalingataw, inkaandiay liknaan, tan arum nin kakapuyan ed isip tan laman so sobran alak. Diad silong na impluensya na alkohol, nabalang na sakey a too so dangka ed awawey to, a napasakitan toy inkasikato odino say arum. Kabkabat iray managbuanges ed panagagamil na malurey, makaopendi, odino imoral a kondukta.

Say iyinom anggad pakabuanges, tekep na abitlad tagey iran kasumpalan to, so peteg a sobran kakainum. Anggaman ontan, nipatnag na sakey a too so kakulangan na kabkaabigan anggano agnipapanengneng so amin a gendat a pakapatnagay inkabuanges. Sirin, say tepet no kasin sobra lay nainom na sakey et mabetbet a panlesaay sangsangan. Antoy pandumaan na kabkaabigan tan inkaalablabas?

Bantayan so Kalakal Mo

Ag-mangigegetar so Biblia diad pangiter na porsiento na epekto na alkohol ed dala odino arum niran pananukat. Nanduruma so epekto na alak ed sakey a too manlapud sananey. Ingen, onaaplika iray prinsipyo na Biblia ed amin a Kristiano tan makatulong ed sikatayo ed pamayubo na maridios a panmoria ed de-alkohol ya iinumen.

Say inmunan ganggan, ya inkuan nen Jesus, et say “aroen mo so Katawan a Dios mo ed masimoon a pusom, tan dia ed masimoon a kamarerwam, tan dia ed masimoon a nonot mo.” (Mateo 22:37,38) Walaan na direktan epekto so alkohol ed nonot, tan say inkaalablabas so makasbel ed itulok mo ed sayan sankabalegan ed amin a ganggan. Makaapekta iyan tuloy ed maong a panagdesisyon, say abilidad a manolbar na saray problema, pangagamil na dangka, tan arum nin importantin kausaran na nonot. Sisimbawaen itayo na Kasulatan: “Yatol mo so aralem a kakabatan tan kalakal, dia ed ontan sikara naani bilay ed kamarerwam, tan palabo ed tenger mo.”​—Uliran 3:21, 22.

Mikakasi si apostol Pablo ed saray Kristiano: “Ipatnag yo so saray laman yo a mabilay a bagat, masantos, makapaliket ed Dios, ta sikato so maespiritu a lingkor yo [sagradon serbisyon tekep na abilidad yon mankatunongan, NW].” (Roma 12:1) Nayari kasin “makapaliket ed Dios” so sakey a Kristiano no oninom na alak ed punton ipulisay to so dili ton ‘abilidad a mankatunongan’? Gendagendat, kalkalnan onatagey so pakasarag na agkabkaabigan ya omiinom na alak. Parad say sikato et liknaen ton say sobran kakainum​—so arawi ni ed pinto na panagbuanges. Ingen, nababayuboan to so makapuy a pandependi ed alak. Nisaklang kasi na ontan a too so laman to bilang “mabilay a bagat, masantos”?

Antokaman a sukat na alkohol a maneral ed “aralem a kakabatan tan kalakal” bilang Kristiano so sobran alkohol parad sikayo.

Anto so Manmoldi ed Panmoriam ed Alkohol?

Nepeg ya usisaen na sakey a Kristiano no kasin say awawey to’d panag-inom et naiimpluensyaan na saray peles a nagagawa odino tradisyon. Nipaakar ed de-alkohol ya iinumen, maseguron agmo kaliktan a say desisyon mo et nibase ed saray uso ed kultora odino propaganda na media. Diad pangusisa ed dilin awawey mo, tepetan mo pay inkasika, ‘Kasin saya so naiimpluensyaan ed no anto so naabobonan ed komunidad? Odino say kakainum ko et uuleyan na saray prinsipyo na Biblia?’

Anggamano agsumpa so Tastasi nen Jehova ed kinaugalian la, namomoria ran kagula nen Jehova so dakel ya agamil ya aawaten na karaklan natan. Aabuloyan na arum a komunidad so panagpaekal, panangiyalis na dala, homoseksualidad, odino poligamya. Balet, saray Kristiano so onkikiwas a mitukoyan ed panmoria na Dios ed sarayan bengatla. On, pakiwasen na maridios a panmoria so sakey a Kristiano pian gulaen so ontan iran agamil balanglan aawaten odino andi na kultora.​—Salmo 97:10.

Sasaglawien na Biblia a lalaktipen na “linawa na saray Gentiles” so “panaginum na alak” tan “deneng.” Ipaparungtal na terminon “deneng” so ideya na panduroypo a niyuksoy tekep na espisipikon gagalan pangupot na dakel ya alak. Ompapatnag a diad panaon na Biblia arum ya ikinon da so nikuan ya abilidad dan agnatogingging na alak so analin pinalumbasan day arum ed kakainom, odino sinali ran amtaen no siopa so sankainuman. Tinukoy nen apostol Pedro iyan nengneng na kondukta a bilang “alablabas a kamoanan” ya aglan balot pibibiangan na saray nagbabawin Kristiano.​—1 Pedro 4:3, 4.

Kasin makatunongan parad sakey a Kristiano ya adaptaen so panmoria ya anggad agto ni abuek, aliwan tanton importanti no iner, kapigan, odino kaunongay nainom to? Nayarin itepet tayo, Kasin maridios itan a panmoria? Ibabaga na Biblia: “Anggan mangan kayo sirin, odino oninom, odino antokaman a gawaen yo, gawa yo ya amin ed gloria na Dios.” (1 Corinto 10:31) Say panduroypo na sakey a grupo na lalaki pian oninom na dakel ya alak diad publiko so nayarin ag-ira nabuek ya amin, balet makapangigloria kasi so kondukta ra ed si Jehova? Manisimbawa so Biblia: “Ag kayo miaabobon unong ed sayan mundo, no ag ingen manguman kayo lapu ed kapasimbalo na kanonotan yo, pian nasali yo no anto so maong, tan makapaliket, tan nasnaspot a linawa na Dios.”​—Roma 12:2.

Paliisan so Pakagapol ed Arum

Makapainteres, maslak ed mismo iran kultoran maabuloy ed inkaalablabas so agmalabay ed satan sano say mainom et mankuan a sikatoy too na Dios. Diad sakey a melag a komunidad ed Abalaten a Pasipiko, nikuan na sakey ya akaimano: “Mandinayew ak ed sikayoran totoo. Ipupulong yo so katuaan. Balet walay probleman nanenengneng mi a sobran alak so iinumen na lalaki ed sikayo.” Unong ed report et agpa ira abuek, ingen satan a katuaan so agtanton kabkabat ed komunidad. Mainomay ya ibaga na saray makakaimano a no panon ed arum a lalaki a maniinuman, nabubuek met iray Tastasi. Namantini kasi so maong a reputasyon na sakey a Kristianon ministro ya agamil toy piinuman tan nasumpal to met kasi so mapublikon ministeryo tekep na kawayangan ed panagsalita?​—Gawa 28:31.

Ipaparungtal na sakey a report na sakey a bansa ed Europa a walaray panaon ya arum ed agagin lalaki tan bibii so onsasabi’d Kingdom Hall a magkakaangob na alak. Gogonigonen na saya so konsiensia na arum. Isisimbawa na Biblia: “Maong so agpangan na asalian, tan agyinum na alak, o manggawa na antokaman a katiroran na agim.” (Roma 14:21) Say maridios a panmoria ed de-alkohol ya iinumen so mamaskar ed sakey a matatken a Kristiano a magmaliw a malikas ed konsiensia na arum, anggaman mankabaliksan itan na ipaliis ed alak ed arum a sirkumstansya.

Talagan Duma Iray Kristiano

Makapaermen, naopendi lan maong na sayan mundo si Jehova diad panamegley na agsuston pangusar ed saray maabig a bengatla ya inter to la ed katooan, pati say de-alkohol ya iinumen. Nepeg a panggunaetan na balang dedikadon Kristiano so pangipulisay ed kasmak iran agmaridios a panmoria. Sirin nayarian na totoon “mangibiig na matunong tan marelmeng, say manlingkor ed Dios tan say ag manlingkor ed sikato.”​—Malaquias 3:18.

Nipaakar ed de-alkohol ya iinumen, say ‘pakabiigan’ ed baetan na Tastasi nen Jehova tan say mundo so nepeg a malinew. Aliwan sentro ed kabibilay na saray puron Kristiano so panag-inom na de-alkohol ya iinumen. Agda susuboken no anggad iner so sarag dan inumen, ya onsabi la ed panagbuanges; nisay abuloyan dan deralen na de-alkohol ya iinumen odino ed dinanman a dalan a makaapekto ed panaglinkor da ed Dios diad intiron kamarerwa tan tekep na sakey a malinew a nonot.

Bilang sakey a grupo, walaan iray Tastasi nen Jehova na maridios a panmoria ed de-alkohol ya iinumen. Komusta ka? Balang sakey ed sikatayo so makapanilalo ed saray bendisyon nen Jehova legan a tutumboken tayo so bilin na Biblia diad “pangibeneg tayo na ag inkamaridios tan saray ibibeg a mangaraldalin, manbilay itayo komon ed sayan panaon a sidadangka tan situtunong tan sisasalamsam.”​—Tito 2:12.

[Paimano ed leksab]

[Kahon/Litrato ed pahina 28]

Talinengen Moray Inadarom ed Bilay

Mabetbet ya unor so mainom ed pakamorian sikato so walaan la na problema. Agkomon masuyat iray kakanayon, kakaaro, tan Kristianon mamatatken a mangiyopresi na tulong ed saray inadaro’d bilay ya andiay adya. Diad biek a dapag, no imbalikas na inadarom ed bilay so pakakagonigon ed bisyom a panaginom na alak, maseguron walaan ira na maabig a rason parad satan. Nonot moy ibabaga ra.​—Uliran 19:20; 27:6.