Timoteo​—‘Matuan Anak diad Pananisia’

WALAD kalangweran ni si Timoteo sanen sikatoy pinili nen Kristianon apostol Pablo bilang kaiban managbaroy. Ginmapo ed satan so panulop a nantultuloy ed loob na 15 taon. Agawan malet so relasyon na saratan a duaran lalaki a nayarian nen Pablo a tawagen si Timoteo bilang “ana’ko ya inararok tan matoor ed Katawan,” tan “matuan ana’ko ed pananisia.”​—1 Corinto 4:17; 1 Timoteo 1:2.

Anto ta so personalidad nen Timoteo a nanlabayan a tuloy ed sikato nen Pablo? Panon a si Timoteo et nagmaliw ya ontanlan importantin kaulop? Tan antoran makagunggunan leksion so naaralan tayo manlapud apuyanan a rekord na aktibidades nen Timoteo?

Pinili nen Pablo

Aromog nen Pablo so kalangweran a babangatan a Timoteo sanen binisita na apostol so Listra (diad kaplesan a Turkey) ed komaduan misionaryon baroy to nen ngalngali 50 K.P. Anganko ta diad pansamposampot na inkatin-edyer odino kasakbayan na pan-25 to, maong so pakatongtongan nipaakar ed si Timoteo na saray Kristianon taga Listra tan Iconio. (Gawa 16:1-3) Sikatoy nambilay unong ed ngaran to, a say kabaliksan to et “Sakey a Mangigagalang ed Dios.” Nanlapulad kaugawan to, abangatan lay Timoteo na Masanton Kasulatan nen bai ton Loida tan si ina ton Eunice. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Anganko ta inabrasa ray Inkakristiano diad inmunan imbisita nen Pablo ed syudad da manga duay taon lay apalabas. Natan, diad panangiwanwan na masanton espiritu, impanengneng na sakey a propesiya no antoy magmaliw ya arapen nen Timoteo. (1 Timoteo 1:18) Mitunosan ed satan a direksion, si Pablo tan saray mamasiken na kongregasyon so angitapew ed kalimaan da ed kalangweran, diad ontan et intalaga ra parad sakey a serbisyo, tan sikatoy pinili na apostol bilang say kaulop ton misionaryo.​—1 Timoteo 4:14; 2 Timoteo 1:6.

Lapud say ama to et agmananisian Griego, si Timoteo so agni agalsiman. Anggaman ontan, aliwa iyan kakaukolanen ed saray Kristiano. Balet, pian naandi so pakatiroran na saray Judion bisitaen da, inmabuloy si Timoteo anggano ansakit lan tuloy so manpagalsim.​—Gawa 16:3.

Kasin diad inmuna et nipasen a sakey a Judio si Timoteo? Isusuppiat na pigaran iskolar ya unong ed saray rabinikon autoridad et “say kipapasen na anak lapud impan-asaway duaran rasa et nadetermina unong ed ina, aliwan diad say ama.” Salanti, “say Judion ina et mananak na saray Judion ananak.” Ingen, susuppiaten na managsulat a si Shaye Cohen no kasin satan a “rabinikon ganggan a nipaakar ed totoo et wala la ed inmunan siglo K.P.” tan no kasin satan so tinumbok na saray Judion taga-Asia Minor. Kayari impangusisa ed maawaran ya ebidensia, inkuanton sano mangasawa iray Gentil na Israelitan bibii, “saray anak ed sarayan panamaley so ipasen labat ya Israelita no say pamilya et manaayam ed limog na saray Israelita. Say poli so unong ed ina sano say kawalaan da et bansa na bii. Sano say Israelitan bii et onlad biek-taew pian nakaulop toy Gentil a masiken to, saray anak to so ipasen a Gentil.” Diad antokaman a kipapasen, say impanlaok a rasa na atateng nen Timoteo et talagan akagunggunaan ed panagpulong a kimey. Anggapoy problema to a mibagay ed saray Judio odino saray Gentil, anganko et akatulong itan ed sikaton solbarey agda pantatalosan.

Say imbisita nen Pablo ed Listra so sengegay importantin impanguman ed bilay nen Timoteo. Say inkamabulos na kalangweran a paiwanwan ed masanton espiritu tan mapaabeban mikoopera ed Kristianon mamatatken so angitonton ed dakel a bendision tan pribilihyo ed serbisyo. Balanglan amoria to ed saman a panaon odino andi, diad silong na panangiwanwan nen Pablo et diad saginonor nausar si Timoteo ed importanti iran teokratikon asainmin, ya asabi to ni ingey Roma, say kabisera na empiryo.

Inyalibansa nen Timoteo so Intereses na Panarian

Daiset labat so rekord a walad sikatayo nipaakar ed aktibidades nen Timoteo, balet ta malaknab so binaroy to pian niyalibansay intereses nipaakar ed Panarian. Say inmunan impanbaroy nen Timoteo a kaiba ira di Pablo tan Silas nen 50 K.P. so angipaarap ed sikato diad indalan ed Asia Minor ya amaarap ed Europa. Diman et akibiang ed saray kampanyan panagpulong ed Filipos, Tesalonica, tan Berea. Kayari inyalis nen Pablo ed Atenas lapud isusumpa, atilak ira di Timoteo tan Silas ed Berea pian asikasoey melag a grupo na saray babangatan ya atugyop diman. (Gawa 16:6–17:14) Saginonor, imbaki nen Pablo si Timoteo ed Tesalonica pian pabiskegen toy balon kongregasyon diman. Marakep so imbalita nen Timoteo ed si Pablo nipaakar ed imbulaslas na kongregasyon sanen sikaray nanabet ed Corinto.​—Gawa 18:5; 1 Tesalonica 3:1-7.

Ag-ibabaga na Kasulatan so kabayag na impilimog nen Timoteo ed saray taga-Corinto. (2 Corinto 1:19) Balet, anganko ta diad ngalngali 55 K.P., sanen ninonot nen Pablo a sikatoy papawilen ed sikara nisesengeg ed makapagonigon ya abalitaan to nipaakar ed kipapasen da. (1 Corinto 4:17; 16:10) Saginonor, kaibay Erastus, si Timoteo so imbaki manlapud Efeso a mamaarap ed Macedonia. Sanen sinulat nen Pablo iray Romano manlapud Corinto, sikatoy kaiba lamet nen Timoteo.​—Gawa 19:22; Roma 16:21.

Inmalis ed Corinto si Timoteo tan arum nira a kaibay Pablo ya amaarap ed Jerusalem, tan inulop day apostol ya anggad Troas. Agtayo amta no kasin linmargo si Timoteo ed Jerusalem. Balet ta sikato so asaglawi ed saray introduksion ed taloran sulat nen Pablo ya insulat to ed prisoan diad Roma nen ngalngali 60-61 K.P.a (Gawa 20:4; Filipos 1:1; Colosas 1:1; Filemon 1) Plano nen Pablo ya ibaki si Timoteo manlapud Roma a mamaarap ed Filipos. (Filipos 2:19) Tan kayari inkibulos nen Pablo ed prisoan, nansiansia si Timoteo ed Efeso unong ed panangidirehi na apostol.​—1 Timoteo 1:3.

Lapud say panagbaroy nen inmunan-siglo so aliwan mainomay tan agkomportabli, say inkamabulos nen Timoteo ed aminpigapigan impanbaroy nisesengeg ed saray kongregasyon so talagan nakomendaan. (Nengnengen so Say Panag-Bantayan, Agosto 15, 1996, pahina 29, kahon.) Konsideraen pay arapen iran pambiahe to tan no antoy ibabaga na saya ed sikatayo nipaakar ed si Timoteo.

Pakaliwawaan Nipaakar ed Personalidad nen Timoteo

Kaiba nen Pablo si Timoteo ed Roma sanen say niprison apostol et sinulat toray apasegsegang a Kristiano ed Filipos tan inkuanton: “Ilaloan ko ed Katawan a Jesus ya ibaki Timoteo ed sikayo ed magano, pian naligliwa ak met a maong, no nakabatan ko so awawe’yo. Ta anggapo so took a kaparay kalakal ko, a mangisakit a peteg ed kipapasen yo. Ta sikaran amin anapen da so kayarian dan dili; ya aliwan saray bengatlan kayarian nen Jesu-Kristo. Et kabat yo a say impakasali la ed sikato, a, singa sakey ya ugaw a manlingkor ed ama, ontan so impiulop to ed siak a nanlingkor ed kikayat na ebanghelyo.”​—Filipos 1:1, 13, 28-30; 2:19-22.

Indanet na saratan a salita so panangiyansakit nen Timoteo ed saray kapananisiaan to. No sikatoy aglinmugan ed barko say ontan a biahe et mankakaukolan na 40-agew a panakar manlapud Roma a mamaarap ed Filipos, katekep toy antikey ya ibebeltang ed Dayat Adriatiko, insan sananey lamet ya 40 agew pian ompawil ed Roma. Si Timoteo so akaparaan a gawaen itan ya amin pian tulongay agagi to nipaakar ed problema ra.

Anggaman malaknab so impanbabaroy nen Timoteo, no maminsan et sikatoy mansakit met. Mabitar ya awalaan na sakey a klase na sakit ed lusok tan naeksperiensia toy “mabetbet a saki-sakit.” (1 Timoteo 5:23) Balet ta insekar toy inkasikato nisesengeg ed maong a balita. Agpankelawan ya ontanlay kaapit na relasyon nen Pablo ed sikato!

Diad silong na panangibangat na apostol tan diad naeksperiensia ran dua, mapatnag a nisindag met la nen Timoteo so personalidad nen Pablo. Diad ontan et nibaga nen Pablo nipaakar ed sikato: “Sika tinumbok mon maong so bangabangat ko, say panagbilay ko, say getmak, say pananisiak, say abayag ya impantepel ko, say arok, say anos ko. Saray inkapasegsegang ko, saray irirap ko; saray bengatla ya apasabik diman ed Antioquia, ed Iconio, ed Listra; no anto so saray impamasegsegang ya intepel ko.” Akinangis si Timoteo ed si Pablo, apilaktip ed saray pikakasi to, tan nampaaripen ed dikingan to pian niyalibansa so intereses na Panarian.​—2 Timoteo 1:3, 4; 3:10, 11.

Pinaseseg nen Pablo si Timoteo ya ‘anggapo komon so manmudmora ed kaugawan to.’ Nayarin mangipatnag iya a si Timoteo et medyo mabaing, masuyat a mangipilit ed autoridad to. (1 Timoteo 4:12; 1 Corinto 16:10, 11) Anggaman ontan, sarag toy manlingkor a bukbukor, tan matalek si Pablo a mangibaki ed sikato ed ambelat iran misyon. (1 Tesalonica 3:1, 2) Sanen naimano nen Pablo a kaukolay epektibon teokratikon panangasikaso ed kongregasyon diad Efeso, pinaseseg toy Timoteo a natilak ni diman pian ‘ibilin to komon ed saray arum a totoo ya ag-ira mangibangat na sananey a bangat.’ (1 Timoteo 1:3) Anggaman dakel iray responsabilidad a nimatalek ed si Timoteo, sikato so maulimek. Tan anggaman sikatoy mabaing, sikato balet so makpel. Singa bilang, sikatoy linma ed Roma pian tulongan si Pablo, a nabibista nisesengeg ed pananisia to. Diad tua et asagmak a mismo nen Timoteo so inkipangaw, anganko lapud parehon rason.​—Hebreos 13:23.

Agpanduaruwaan, dakel so naaralan nen Timoteo ed si Pablo. Say panamabli na apostol ed kakimeyan to so napatnagan a tuloy ed bengatlan duaray sulat to ed sikato a pinuyanan na Dios a naromog ed Kristianon Griegon Kasulatan. Nen ngalngali 65 K.P., sanen amoria nen Pablo a paganigani lay pamatey ed sikato, impatawag to lamet si Timoteo. (2 Timoteo 4:6, 9) Ag-ipaparungtal na Kasulatan no kasin apinengnengan nen Timoteo si Pablo sakbay na impatey na apostol.

Lawas Kan Akaparaan!

Dakel so naaralan ed maabig ya alimbawa nen Timoteo. Sikatoy agunggunaan a maong ed impilimog to ed si Pablo, manlapud sakey a mabaing a tobonbalo et sikatoy nagmaliw a manangasikaso. Baleg so nagungguna na kalangweran a Kristianon lalaki tan bibii ed mipadparan pililimog natan. Tan no pagmaliwen dan karera ra so serbisyo ed si Jehova, nawalaan ira na daakan a makagunggunan kimey a gawaen. (1 Corinto 15:58) Nayarin magmaliw iran payunir, odino sigpot-panaon a managpulong, diad mismon kongregasyon da, odino nayarin makapanlingkor ira ed lugar a babaleg so pankaukolan parad saray manangiproklama nipaakar ed Panarian. Pigara ed dakel a posibilidad et say panmisionaryo ed arum a dalin odino panserbi ed sankamundoan a hedkuarter na Watch Tower Society odino sakey ed saray sanga to. Tan, siempre, sarag ya ipatnag na amin a Kristiano so singa samay awawey nen Timoteo, diad pangisaklang na intiron-kamarerwan serbisyo ed si Jehova.

Pilalek mo ta a mantultuloy so ibulaslas mo’d espiritual, a magmaliw a mausar ed organisasyon nen Jehova diad antokaman a kipapasen a walay pankaukolan to ed sika? Sirin alig mo si Timoteo. Diad anggaay nayarian mo, lawas kan akaparaan. Wala ta so makaamta no antoray arapen a pribilihyo’d serbisyo a nilukas ed sika?

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 31]

‘Anggapo so took a mipara ed kalakal to’