Tulongan so Anak Mon Labanay Paneermen ed Impatey na Inad-aro

DIAD sakey a matoon lakoay libro, oniay inyakis na sakey a dismayadon ina ed managlako: “Diad karakel na lako yon libro anggapo labat lay naromog kon makatulong ed ana’ko!” Sikatoy manaanap na giya pian natalonaan na ugaw nin anak to so biglan impatey na sakey a maap-apit a membro na pamilya.

Natural labat imay alikna na sayan ina. Talagan ansakisakit ed sakey ya ugaw sano namoria ton say inad-aro to et inatey la manaya! Naliliketan tan labalabay na saray ugugaw so maaron panangasikaso na pamilya ra, kanian isipen pa labat no antoy nagawa no ompatey so sakey a kapamilyaan a maap-apit la’d sikara. Bilang ateng, panon mo sirin a natulongan so anak mo no bilang ta walay inad-aro yon asingger lan ompatey odino aganggano ni labat ya inatey?

Siempre inateyan ka met, kanian anggan sikan mismo et lalabanan mo so paneermen mo. Anggaman ontan, tandaan mon kaukolan na anak mo so suportam. “Narerengelan na ugugaw so arum a tongtongan, tan no ag-itan nipaliwawa ed sikara, kaslakan et aliwa lay natalosan odino isipen da,” so impaimano na publikasyon ya imbunog na sakey a panagkomponian na saray magano lan ompatey, diad Minnesota, U.S.A. Inyarum to ni: “Kaukolan ya ibaga ed ugugaw no anton talagay agawa.” Kanian nayarin makabat ya ipaliwawa ed ugugaw so talagan agawa, unong ed paraan a natalosan da. Walay irap-irap to ya ta saray ugugaw et nandurumay abilidad dan mantalos ed saray nagagawa.​—1 Corinto 13:11.

No Panon ya Ipaliwawa so Ipapatey

Ibabaga na arum a managsukimat (researcher) a sano mitongtong iray ateng ed ugugaw nin anak nipaakar ed ipapatey, nepeg dan alwaran so pangusar na saray termino a singa say “nanaugip,” “anggapo la,” odino “tinaynan to tayo la.” No ag-ipaliwawa irayan balikas, nayarin nawetwet so ugaw. Tua ya inusar nen Jesus so iyuugip pian iyilustra so ipapatey. Inkuan to: “Si kaaro tayon Lazaro naugip.” Balet, tandaan a saray katongtong to ed saman et aliwan ugugaw. Kaaruman ni, impaliwawa nen Jesus imay ilustrasyon to, ta anggaman angkakabaleg la ray disipulo to et “inisip dan sinalita to [Jesus] so panagpainawa ed ugip.” Inkuan to: “Si Lazaro inatey.” (Juan 11:11-14) Kanian, no saray adulto et kaukolan day ontan kalinew ya eksplinasyon, di mas lalo la’d saray ugugaw!

“Say sakey ya ateng et nayarin mangusar na saray salitan agmasyadon makapabigla ed anak to sano ipapaliwawa toy nipaakar ed ipapatey,” so imbaga na autor a si Mary Ann Emswiler tan James P. Emswiler, “balet no gawaen to itan, ompan mangiyan laingen na balon ideya a dati et agnononoten na anak to, tan satan et nayarin magmaliw a makapataktakot odino walaay makapuy ya epekto.” Singa bilang, no basta ibaga ed ugaw a say inatey ya inad-aro et nanaugip labat, nayarin nataktakot tan isipen to laingen a sano iyugip to la’d labi et ompan agla nabangon. Ontan met, no ibaga ed sikato a say inatey ya inad-aro et ‘tinmaynan la,’ ompan isipen na ugaw a sikatoy imbaliwala odino pinaulyanan.

Sano ipapaliwawa ed ugugaw so nipaakar ed ipapatey, nalmoan na dakel ya ateng a mas natalosan na ananak so simpli, direkta iran salita nen saray ideyan masoliwet odino saray salitan sakbongan toy tuan kipapasen. (1 Corinto 14:9) Say irerekomenda na saray managsukimat et sagyat moy anak mon mantepet tan mangibesngaw ed saray pampapagaan to. Nayarin makatulong ed sikayo so lanang a pantongtong pian nipalinew iray lingon pakatalos tan naamtaan so arum a paraan no panon mon natulongan so anak mo.

Say Lapuan na Napanmatalkan a Giya

Diad saramay panaon ya agano ni impatey na inad-aro, sikay ilaloan na anak mon mangigiya, manuporta, tan mangebat ed saray tepet to. Iner sirin so pakaromogan moy napanmatalkan ya impormasyon nipaakar ed ipapatey? Nalmoan na amayamay a totoo a say Biblia et napanmatalkan a lapuan na ligliwa tan ilalo. Mangiiter iya na dugan impormasyon no panon a ginmapo so ipapatey, no antoy kipapasen na saray inaatey tan say ilalo ra. Say malinlinew a katuaan a “saray inaatey agda amta so bengatla” et makatulong ed anak mo a namorian say naandin inad-aro to et agmaniirap. (Eclesiastes 9:5) Niarum ni, ibabaga na Biblia a say Dios et mangiiter ed sikatayo na ilalon nanengneng lamet iray inaatey ya inad-aro tayo diad paraison dalin.​—Juan 5:28, 29.

No onkonsulta ka ed Masanton Kasulatan, natulongan moy anak mon naaralan a diad kada makapagonigon a situasyon et walay itatarya na Biblia a napanmatalkan a panangigiya tan ligliwa. Ontan met, naimatonan na anak mo, a bilang ateng et mandedependi ka ed panangiwanwan na Salita na Dios ed saray importantin pamaakaran ed bilay.​—Uliran 22:6; 2 Timoteo 3:15.

Ebat ed Saray Tepet Mo

Sano tutulongan moy anak mon talonaan so paneermen to’d impatey na inad-aro, nayarin walaray situasyon ya agmo amta no panon mon arapen. Anto kasi nayarin gawaen mo?a Pantongtongan tayo pay arum a kaslakan lan itetepet na atateng.

• Nepeg ko kasin iyamot ed ana’ko so paneermen ko? Natural labat a labay mon protektaan so anak mo. Balet kasin makapuy ya ipanengneng ed sikato a maneermen ka? Aromogan na dakel ya ateng a sankaabigan so pagmaliw a matua ed nalilikna ra, sirin et nipapanengneng da ed anak da a natural labat so panermen. Iyiistorya na arum ed ananak da iray karakter ed Biblia ya ag-angiyamot ed ermen da. Singa bilang, inmakis si Jesus sanen inatey so pinabli ton kaaro a si Lazaro. Ag-inyamot nen Jesus so liknaan to.​—Juan 11:35.

• Nepeg kasin milamay odino mitulor so ugaw nin ana’ko, odino mangimaton ed serbisyo na punerarya odino antokaman a pantitipon antis na tulor? No bilang ta mangimaton so ugaw, makabat no antis to ‘tan et ipaliwawa ni’d sikato no antoray nayarin nagawa tan no akin a gagawaen itan. Siempre, diad arum a situasyon et nayarin walaray maabig a rason na atateng no akin a pilien dan agpaonlaen so ananak da ed saratan. Nayarin nagunggonaan iray ugugaw nin anak sano onatendi ira ed paliwawa a nibase’d Biblia ya iyuuksoy na saray Tasi nen Jehova. Niarum ni, say ‘matamoy ya aroan’ tan panangiyansakit a nanengneng ed saramay presente et makaligliwa tan makagunggona, anggan diad sakey ya ugaw.​—Roma 12:10, 15; Juan 13:34, 35.

• Nepeg ko kasin itongtong ed ana’ko so nipaakar ed samay inatey ya inad-aro? Unong ed arum a managsukimat, no agmon balot itongtong so nipaakar ed samay naandin inad-aro, nayarin isipen na anak mo a walay iyaamot mo nipaakar ed samay inatey odino labay mon naekal so amin a pakanodnonotan nipaakar ed saman ya inad-aro. Oniay naobserbaan na autor a si Julia Rathkey: “Importantin tulongan so ananak a naaralan dan labanan so panermen anggano nanonotan da imay inatey tan ag-ira natatakot.” Sano mabulos kan mansalita nipaakar ed samay inatey, kaiba lay positibo iran aspekto na personalidad tan bilay to, nayarin makatulong itan pian nalabanan da so paneermen. Liligliwaen na Tasin atateng iray ananak da diad panamegley na ilalon ibabagay Biblia a saray inaatey et ombilay lamet diad paraison dalin, a diad satan et naandi lay sakit tan ipapatey.​—Apocalipsis 21:4.

• Panon kon natulongan so ana’ko diad paneermen to legan na saramay panaon ya agano ni impatey na inad-aro? Legan na satan, nayarin naimanom a walaray pangumanan na anak mo, ompan maninagem ni ingen. Nayarin sikatoy magmaliw a mapasnok odino maingongot lapud dismayado tan iisipen ton anggapo lay nagawaan to. Agka nabibigla no tetelen na anak mo so inkasikato, ngalngali ag-onaknit ed sika, mapagpaga no atrasado kan onsempet odino sano mansakit ka. Panon mon natulongan so anak mo ed ontan iran kipapasen? Nepeg ya agton balot komon naliknan agmo naiimano so nagagawa ed sikato. Kanian magmaliw kan sensitibo ed nalilikna to tan bantayan moy situasyon. Agmo iisipen ya agnaapektaan a maong so anak mo ed agawa. Paseguroan mon naynay, tan sagyat mon mantepet tan mangibesngaw na nalilikna to. Napabiskeg mo met so ilalo na anak mo tan say ilalom a mismo panamegley na “panamaligliwa na saray Sulsulat.”​—Roma 15:4.

• Kapigan ko nepeg ya ipawil iray rotina tan arum nin aktibidad na pamilya? Inkuan na saray eksperto ya itultuloy yo labat a gawaen iray aktibidad tan rotina anggad nayarian yo. Say pangitultuloy na maabig iran rotina et kuan dan epektibon paraan pian nalingwanan so paneermen. Diad saray Tasi nen Jehova, nalmoan na saray ateng a say pamasiansia na maabig ya espiritual a rotina, kaiba lay regular a panagaral na Biblia bilang pamilya tan iyaatendi ed saray Kristianon pantitipon, so mamabiskeg tan mamaligen ed liknaan na pamilya.​—Deuteronomio 6:4-9; Hebreos 10:24, 25.

Anggad agni pinaandi na Dios a Jehova so sakit tan ipapatey, diad panapanaon et naeksperiensya nin siansia na saray ugugaw so trahedyan pakaandi na inad-aro. (Isaias 25:8) Anggaman ontan, diad suston panamaseguro tan suporta, natulongan iray ugugaw pian natalonaan so impatey na inad-aro.

[Paimano ed leksab]

[Blurb ed pahina 19]

Sagyat moy anak mon mantepet tan mangibesngaw ed saray kapapagaan to

[Litrato ed pahina 20]

Itultuloy iray datin aktibidad yo, kaiba lay panagaral na Biblia bilang pamilya