Akin et Dakdakel so Biblia?

Akin et dakdakel so nanduruman bersion o patalos na Biblia natan? Parad sika, kasin makatulong irayan balon bersion pian mas natalosan moy Biblia, o pampagulo labat iraya? No naamtaan mo no panon iratan ya niwala, mas balanse so opinyon mod saratan.

Pero amtaen tayo nin unona no siopan talagay angisulat ed Biblia, tan kapigan.

SAY ORIHINAL YA BIBLIA

Say Biblia et naapag ed duaran seksion. Say unonan seksion et walaan na 39 ya libron kawalaan na “sagrado iran mensahe na Dios.” (Roma 3:2) Pinuyanan na Dios iray matoor ya lalaki ya isulat irayan libro diad andukey a panaon​—manga 1,100 ya taon manlapud 1513 B.C.E. anggad manga kayari na 443 B.C.E. Kaslakan et Hebreo so inusar dan lenguahe, kanian sayan seksion et tatawagen ya Hebreon Kasulatan, a kabkabat met ed tawag ya Daan a Sipan.

Say komaduan seksion et walaan na 27 ya libro ya kawalaan met na “salita na Dios.” (1 Tesalonica 2:13) Pinuyanan na Dios iray matoor ya disipulo nen Jesu-Kristo ya mangisulat ed sarayan libro diad mas antikey a panaon​—manga 60 taon manlapud 41 C.E. anggad 98 C.E. Kaslakan et Griego so inusar dan lenguahe, kanian sayan seksion et tatawagen ya Kristianon Griegon Kasulatan, a kabkabat met ed tawag ya Balon Sipan.

Sarayan 66 ya libron pinuyanan na Dios so kompleton Biblia​—say mensahe na Dios parad totoo. Pero akin et wala ray nanduruman patalos na Biblia? Nia so taloran rason:

• Pian nabasa na totoo so Biblia ed sarili dan lenguahe.

• Pian nakorek iray lingo na saray managkopya tan nipawil so akasulat ed orihinal ya Biblia.

• Pian nauman iray dagdaan lan salita.

Imanoen a saraya so rason no akin ya ginawa so duaran akadkaunan patalos.

SAY GREEK SEPTUAGINT

Manga 300 ya taon kayari na panaon nen Jesus, inggapo na saray Judion scholar ya ipatalos so Hebreon Kasulatan ed lenguahen Griego. Sayan patalos et akabkabat ya Greek Septuagint. Akin et ginawa da itan? Pian saray amayamay ya Judio ya Griego lay salita da, aliwa lan Hebreo, et naaral da nin siansia iray “masanton sulat.”​—2 Timoteo 3:15.

Lapud Septuagint, saray minilyon ya aliwan Judio a makatalos na Griego et naamtaan da met iray ibabangat na Biblia. Panon? “Manlapud kapegleyan na first century,” so kuan nen Professor W. F. Howard, “nagmaliw itan ya Biblia na Kristianon Simbaan, ya saray misionero da et oonlad saray sinagoga pian ‘paneknekan panamegley na saray sulsulat ya si Jesus so Mesias.’” (Gawa 17:3, 4; 20:20) Atan so sakey a rason no akin ya dakel a Judio so “agla interesado ed Septuagint,” so kuan na Bible scholar ya si F. F. Bruce.

Nen sandaraiset ya nakokompleto iray libron kabiangan na Kristianon Griegon Kasulatan, intekep itan na saray disipulo nen Jesus ed samay Greek Septuagint na Hebreon Kasulatan, tan satan so kompleton Biblia ya walad sikatayo natan.

SAY LATIN VULGATE

Kalabas na manga 300 a taon manlapu nen akompleto so Biblia, ginawa na scholar na relihyon ya si Jerome so Latin ya patalos na Biblia, ya akabkabat ed tawag ya Latin Vulgate. Diad saman et amayamay lay Latin ya patalos kanian akin et nanggawa ni na balo? Labay nen Jerome ya i-korek iray “aliwan patalos, lingo, tan saray inyaarum-arum tan ineekal” ed Biblia, so kuan na The International Standard Bible Encyclopedia.

Amayamay ya lingo so inkorek nen Jerome. Pero kalabas na panaon, saray lider na simbaan so nanggawa na sankagrabian ya lingo! Indeklara da ya say Latin Vulgate labat so dugan patalos na Biblia tan nilasus ya taon ya atan labat so inusar da! Imbes ya natalosan na ordinaryon totoo so Biblia, anggapo laingen so makabasa ed satan ta agla natalosan na totoo so Latin.

DINMAKEL IRAY BALON PATALOS

Kaleganan na satan, wala ray nanggawa na arum ya patalos na Biblia—singa say Syriac Peshitta nen manga fifth century C.E. Pero nen 14th century labat intuloy lamet so pangipatalos na Biblia parad dakel ya ordinaryon totoo diad sarili dan lenguahe.

Diad England, nen kasampotan na 14th century, inggapo nen John Wycliffe so pangipatalos na Biblia diad English ta atan so lenguahe ya natalosan na totoo ed bansa ya kawalaan to. Kayari na satan, walay adiskobre nen Johannes Gutenberg a paraan na panag-imprinta, kanian akapanggawa tan akapangibunog iray Bible scholar na saray balon bersion na Biblia diad dakel ya lenguahen natalosan na totoo ed interon Europe.

Nen dinmakel so English ya patalos na Biblia, wala ray kritiko ya angibagan agla kaukolan so manggaway nanduruman bersion ed saksakey ya lenguahe. Pero nen 18th century, oniay insulat na taga England a pari ya si John Lewis: “Ondadaan iray salita tan agla natalosan, kanian kaukolan ya i-revise iray daan ya Patalos pian natalosan na balon henerasyon.”

Diad panaon tayo, mas mainomay la na saray Bible scholar ya i-revise iray daan ya patalos. Mas natatalosan da la ray karaanan ya lenguahe, tan diad agano ni et dakel met la ray nalmo ya importantin dagdaan ya manuskrito na Biblia. Baleg so nitulong na saratan pian naamtaan no anton talagay suston akasulat ed orihinal ya Biblia.

Kanian baleg so nitulong na saray balon bersion na Biblia. Siempre, kaukolan tayoy manalwar ed arum ya bersion.a Pero no saray nan-revise et nanggawa ray balon bersion na Biblia lapud panangaro dad Dios, seguradon minabang tayod impansagpot da.