Kasin Niiter na Edukasyon tan Kuarta so Seguradon Maong ya Bilay ed Arapen?

Iisipen na dakel ya saramay de-aral tan mayayaman et seguradon maong so bilay dad arapen. Panisiaan da ya no say sakey et nan-graduate ed unibersidad, baleg so nitulong tod kompanyan pantrabahoan to, diad pamilya to, tan diad komunidad. Iisipen da met ya no akapanaral so sakey, segurado ya makalmo na trabaho ya atagey so sueldo tan maliket kuno iramay dakel so kuarta ra.

NO ANTOY DESISYON NA DAKEL

Imanoen iyay imbaga nen Zhang Chen ya nanlapud China. Kuan to, “Manisia ak ya kaukolan koy man-graduate ed unibersidad pian onasensoy bilay mi, tan seguradon magmaliw a maliket so bilay ko no makalmo ak na trabaho ya atagey so sueldo.”

Pian mas baleg so posibilidad ya onasensoy bilay da ed arapen, pampupursigian na dakel so manaral ed saray sikat ya unibersidad, nayarin diad arum ni ingen ya bansa. Ontan so nagagawa anggad nen inmirap so onlad arum ya bansa lapud COVID-19. Oniay inreport na Organisation for Economic Co-operation and Development nen 2012: “Taga-Asia so 52% na amin ya estudyanten manaaral ed arum ya bansa.”

Kaslakan to et impasyan mankikimey iray atateng pian napanaral dad unibersidad ed arum ya bansa iray ananak da. Oniay natandaan nen Qixiang ya taga Taiwan: “Aliwan mayaman iray atateng ko, balet apanaral da kamin amin ya apat ya ananak da ed kolehyo diad United States.” Pian walay pambayar da ed ontan ya edukasyon, singa saray arum et alubog met ed utang so pamilya to.

TALAGA KASIN MAKATULONG SO EDUKASYON?

Kabataan ya biin naksawan tan nai-stress ya walad arapan na computer to anggano labi la. — Dismayado so dakel ya nampursigin mangala na atagey ya edukasyon tan manpayaman

Makatulong met so edukasyon pian onasensoy bilay, balet aglanang ya niiter na satan imay eksakton iilaloan na saray estudyante. Singa bilang, kayari na pigaran taon ya impasyan impankimey tan impakautang na dakel a kuarta, agda lanlamang naalmo imay trabahon labay da. Oniay inreport nen Rachel Mui ed Singapore’s Business Times: “Mas ondadakel iray nan-graduate ed unibersidad ya agmakalmo na trabaho.” Oniay imbaga nen Jianjie ya taga Taiwan tan akasumpal na doctorate degree ed sakey a unibersidad: “Dakel so napipilitan ya awaten iray trabahon anggapoy koneksion to ed inaral da.”

Saraman balet so akalmo na trabaho ed pinili dan kurso et nayarin aliwan samay iilaloan da so agawad bilay da. Kayari ton nanaral ed unibersidad ed United Kingdom, akalmo si Niran ya taga Thailand na trabaho ya konektado ed kurso to. “Agawa imay inilaloan ko ta akalmo ak na trabaho ya atagey so sueldo lapud samay inaral ko. Balet kaukolan koy impasyan mankimey ed dakel ya oras pian baleg so sueldo. Ag-abayag, nambawas na empleyado imay kompanya tan kaiba ak. A-realize ko ya anggapoy trabahon makapangiter na seguradon maong ya bilay ed arapen.”

Anggano saramay mayayaman odino maong so kabibilay da et siansia nin wala ray problema rad pamilya ra, mansasakit ira, tan mapagpaga ira ed ibagsak na ekonomiya. Oniay inamin nen Katsutoshi ya taga Japan: “Dakdakel so kuartak pero siansia nin agak maliket ta dakdakel so naiinggit ed siak tan aliwliway panagtrato dad siak.” Oniay imbaga met nen Lam ya manaayam ed Vietnam: “Dakdakel so nanenengneng kon impasyay pantratrabaho ra pian makatipon iray dakel ya kuarta, pero diad tua kabaliktaran so nagagawa—mapagpaga ran maong, mansasakit ira, tan nade-depress ni ingen ira.”

NO AKIN YA AGNIITER NA EDUKASYON TAN KUARTA SO SEGURADON MAONG YA BILAY ED ARAPEN

Tua, kaukolan na totoo so manaral tan mananap na kuarta pian nitarya ray pankaukolan da tan na pamilya ra. Balet agniiter na satan so seguradon maong ya bilay ed arapen. Akin? Imanoen no antoy ibabaga na Masanton Biblia.

SAY ATAGEY YA EDUKASYON ET ALIWAN GARANTIYA NA MAASENSON BILAY

“Samay maples ya ombatik et agnaynay a manatalo ed lumba, . . . samay intelihente et agnaynay a walaay kayamanan, tan saramay makabat et agnaynay ya ontatalona, ta say panaon tan saray ag-iilaloan a nagawa et onsasabid sikaran amin.”—ECLESIASTES 9:11.

Anggano say sakey et atagey so inaral to, agto nasegurado ya sikatoy onasenso ed arapen lapud wala ray bengatla ya agto kontrolado. No ombagsak so ekonomiya, magulo so politika, tan no sikatoy busolen na saray totoo, agto lanlamang nagawaan iray labay ton gawaen.

SAY KAYAMANAN ET MAINOMAY YA NAUPOT

“Agmo uupotey biskeg mo ed pananap na kayamanan. Tunda ka la tan ipatnag moy pakatalos. Sano pasikmatan mo itan et anggapoy wadtan, ta seguradon ontubo iray payak to a singa sakey ya agila tan ontikyab ed tawen.”—PROVERBIO 23:4, 5.

Temporaryo labat so seguridad ya niiter na kuarta. No ombagsak so ekonomiya ed mundo, nayarin nabalang ed sanlabi labat so tinipon mod pigapigaran taon. No walay nagawan kalamidad, singa saray yegyeg, wildfire, tan maksil iran bagyo, nayarin naupot so kuarta na saray totoo tan anggapoy panayaman da.

SAY KUARTA SO MABETBET YA PANLALAPUAN NA PROBLEMA

“Say dakel a kayarian na toon mayaman et agto pakaugipan.”—ECLESIASTES 5:12.

Asalin mismo itan nen Franklin ya manaayam ed Hong Kong. Atagey so inaral to tan balibali trabaho to. Insan a-promote ya manager. “Lapud stress et apektado lay laman ko,” so imbaga to. “Aburido ak ya maong kanian agak makaugip.” Insan asabi punto ya agto la kayay mantrabaho. “Intepet ko no akin ya gagawaen ko ya,” so natandaan to, “tan lapud saya et mas pinan-isipan ko so gagala na bilay.”

“Agmo uupotey biskeg mo ed pananap na kayamanan.”—PROVERBIO 23:4

Singa si Franklin, apatunayan na dakel ya wala ni mas importante ed bilay nen say pangala na atagey ya edukasyon tan pampayaman. Imbes ya mantipon iray dakdakel ya materyal ya kayaman, pansasagpotan day magmaliw ya maong a too tan ontutulong irad arum, pian segurado kuno ya maong so bilay da ed arapen. Kasin duga itan? Naamtaan tayoy ebat diad onsublay ya artikulo.