Panon ya Naka-close na Ama so Anak To?

“DADDY, akin et amayamay so amta yo?” Kasin intepet la na anak mo ’tan ed sika? Segurado ya manliket ka. Pero no ginawa na anak mo so bilin mo tan maong so nansumpalan to, seguradon mas maliket ka.a—Proverbio 23:15, 24.

Anggano baleg lay anak mo, kasin ag-anguman so pakanengneng tod sika bilang ama? Odino abawasan lay respeto tod sika? Panon mon napansiansia so maapit ya relasyon yon dua legan ya sikatoy ombabaleg? Unona, pantongtongan tayo iray subok ya aarapen na saray tatay.

Taloran Subok

1. NGALNGALI ANGGAPOY PANAON: Diad dakel ya bansa, say ama so manunan manaanap na pambilay na pamilya ra. Ompan mas dakel so oras ya wala rad trabaho nen say wala rad abung. Diad arum a lugar, ngalngali anggapoy panaon da ed anak da. Singa bilang, base ed ginawan survey diad France, say average ya panaon ya nakakaiba na saray ama so anak da et ag-onsulok ya 12 minuto kada agew.

ISIPEN PA: Pigaran oras mon nakakaiba so anak mo? Anto kasi no diad onsublay ya sakey o duaran simba et isulat mo no pigaran oras mon nakakaiba so anak mo diad kada agew. Ompan nabigla kad naamtaan mo.

2. ANGGAPOY MAONG YA ALIMBAWA: Ibabaga na arum ya lalaki ya agda nakakaiba so tatay da legan iran ombabaleg. “Mataltalag kon nakatongtong tan nakaiba si daddy’k,” so imbaga nen Jean-Marie, ya tagad France. Panon itan ya akaapekto ed si Jean-Marie? “Wala ray linmesan problema ya agkon balot inilaloan,” so imbaga to. “Singa bilang, nanairapan kon itongtong ed saray ananak kon lalaki iray importantin bagay.” Say arum balet, kabkabat day tatay da pero ag-ira close. Oniay imbaga nen Philippe, ya manedad na 43: “Nanairapan si tatay ko ya ibaga tan ipanengneng ya inaro to ak. Kanian nanairapan ak met ya ipanengneng so panangarok ed ananak ko.”

ISIPEN PA: Kasin say impamabaleg ed sika nen tatay mo et akaapekto ed panagtratom ed anak mo? Kasin napapansin mod sarilim ya naaalig moy maong o makapuy ya kagagawa nen tatay mo? Diad anto ran paraan?

3. SARAY ALIWAN MAKATUNONGAN YA PANMORIA DIAD LUGAR YO: Diad arum ya kultura, ituturing dan melag labat so papel na saray tatay ed pamabaleg ed ananak da. Oniay imbaga nen Luca ya binmaleg ed Western Europe: “Diad lugar ya binalegan ko, responsabilidad kuno na asawan bii ya asikasoen iray ananak da.” Diad arum ya kultura, say manunan papel kuno na tatay et disiplinaen iray ananak da. Singa bilang, si George ya binmaleg ed sakey ya bansa diad Africa, et oniay imbaga to: “Diad kultura mi, ag-migagalaw iray tatay ed ananak da ta ompan nabawasan kuno so respeto na ananak dad sikara. Lapud saya, nanairapan ak laingen ya mi-bonding ed ana’ko.”

ISIPEN PA: Diad lugar yo, antoy responsabilidad na sakey ya tatay? Kasin ituturing da ya say ina labat so mangasikaso ed ananak da? Kasin ibabalikas na saray tatay ya inaro da ray ananak da odino kababaing itan ya gawaen?

No sakey kan ama tan naeeksperiensyam so sakey ed saraya, antoy sarag mon gawaen? Nia ray pigaran suggestion.

Sambot Yo Legan ya Ugaw ni Anak Yo

Natural ed ananak ya labay dan aligen so ama ra. Kanian legan ya ugaw ni ra, sambot yo itan ya panaon pian mas lalo da kayon nakabat. Panon tan kapigan yo nayarin gawaen itan?

No posible, ipila yo iray ananak yo ed gagawaen yo kada agew. Singa bilang, no mankikimey kayod abung, paulyanan yo ran ontulong ed sikayo. No manpapanis kayo, ikdan yo ray melag ya panis, no mankokotkot kayo, ikdan yo ray melag ya pala. Segurado ya sikatoy malikeliket ya mankimey ta kaiba to so toon labay ton aligen—si tatay to! Tua, ompan nabayagan kayo ya sumpaley kimey yo. Pero napabiskeg yo so relasyon yon dua ya san-ama, tan sakey met ni, nibangat mo ya mankuli tan magmaliw ya maong ya managkimey. Nensaman la et ipapaseseg na Biblia ed saray ama ya ipila da ray ananak da diad saray inagew-agew ya gagawaen da, tan samboten da iman ya panaon pian mitongtong tan ibangat da ra. (Deuteronomio 6:6-9) Satan ya bilin et makatulong nin siansia.

Likud ed pankimey yon dua, maabig met no ipanaon yoy manggalaw. Agki labat man-enjoy ya dua ta base ed research, no migagalaw iray tatay ed ugugaw ni ran ananak da, natulongan da ra ya magmaliw ya makpel tan diskobrien iray balo iran bagay.

Wala ni importantin rason no akin ya nepeg ya migalaw so ama ed anak to. Imbaga na sakey ya researcher ya si Michel Fize: “No manggagalaw ira, ditan mas nibabalikas na anak so nalilikna to ed tatay to.” Legan iran manggagalaw, nibaga tan nipalikna na ama so panangaro tod anak to diad salita tan diad gawa. No ontan so gawaen to, ompan sikatoy aligen na anak to. Oniay imbaga nen André, sakey ya tatay ya tagad Germany: “Nen ugaw ni ana’ko, mabetbet kamin manggagalaw ya dua. Lalakapen ko kanian naaralan to met ya ibalikas so panangaro tod siak.”

Say sakey nin pankanawnawa ya napaelet na san-ama so relasyon dad sakey tan sakey et diad oras na kakaugip. Ibasaan moy istorya tan dengel mo met iray istorya to tungkol ed agawad sikato diad saman ya agew. No gawaen mo itan, mainomay toy mitongtong ed sika, anggad ibaleg to.

Saniba Yon Gawaen Iray Labalabay Yo

Wala ray kabataan ya ag-ira masyadon interesado ya mitongtong ed tatay da. No say anak mo et singa agto labay so ondengel odino agto ebatan iray tepet mo, agmo iisipen ya agto labay so mitongtong ed sika. Ompan mas maabig no umanen moy paraan na pitotongtong mod sikato.

Si Jacques, ya ama ya tagad France, et nanairapan no maminsan ya mitongtong ed anak ton si Jérôme. Imbes ya pasooten ton mitongtong so anak to, inuman toy paraan to—intagar ton manggalaw na soccer. Imbaga nen Jacques ya “kayari min manggalaw, onyurong kamid karikaan pian manpainawa, insan lad satan manistorya so ana’ko. Lapud sikamin dua labat so saniba, nagmaliw kamin close ed sakey tan sakey.”

Panon to no aga mahilig ed sports so anak mo? Nanonotan nen André iray panaon ya saniba ra nen anak to ya mani-star gazing. “No labi, mangipaway kami na yurongan,” so imbaga nen André. “Akakolibenben kami na ules legan kamin oniinum na tsa-a insan kami ontangay ed tawen. Tan pantotongtongan mi so amalsa ed saray bitewen, saray pakakaaburidoan tan panliliketan mi. Halos amin, napantotongtongan mi.”—Isaias 40:25, 26.

Panon to no agka interesado ed saramay labalabay ya gawaen na anak mo? Marakep no siansia nin gawaen mo iratan. (Filipos 2:4) “Mas interesado ak ed sports nen say anak kon si Vaughan,” so imbaga nen Ian, ya tagad South Africa. “Labalabay to ray eroplano tan computer, kanian nanggawa ak na paraan pian nagustoan ko met iratan. Manbabantay kami na saray air show tan manggagalaw kami na saray flight simulator ed computer. Nibagak ya lapud wala ray ginawa mi ya pareho kamin mani-enjoy, mas komportable Vaughan ya ibagad siak iray nalilikna to.”

Tulongan Mon Nawalaay Kompiyansa ed Sarili to

“Papa ni, nengneng yo!” Kasin imbaga la itan na anak mo ed sika nen walay balo ya naaralan ton gawaen? No tinedyer lay anak yo, ompan agto la labay ya irarayew mo. Balet kailangan to ni itan legan ya sikatoy magmamaliw ya adulto.

Imanoen so alimbawa nen Jehova ya Dios no panon so impantrato to ed sakey ed saray anak to. Nen onggapo lay espisyal ya kabiangan na bilay nen Jesus diad dalin, oniay imbaga na Dios pian ibalikas so panangaro tod sikato: “Saya so Ana’ko, say inad-arok, ya inabobonan ko.” (Mateo 3:17; 5:48) Tua, responsabilidad mon disiplinaen tan ibangat so anak mo. (Efeso 6:4) Balet kasin manaanap kay situasyon pian ibalikas ed sikato ya naliliketan ka ed saray balibalin agawaan to tan imbaga to?

Wala ray lalaki ya mairap dan ibalikas so komendasyon tan panangaro rad arum. Nayarin lapud say mabetbet ya naiimano na saray atateng da et saray lingo, imbes ya saray maong ya agawaan da. No ontan so naeksperiensyam, ompan kaukolan moy mansagpot pian natulongan moy anak mo ya nawalaan na kompiyansa ed sarili to. Panon mon nagawaan itan? Si Luca ya abitla nen niman et mabetbet ya kaiba toy 15 taon ya anak to ya si Manuel ed saray kimey ed abung da. Oniay imbaga nen Luca: “No maminsan, ibabagak lad si Manuel ya gapoan to lay kimey, tan ibagak met ya ibaan ko no kaukolan toy tulong. Mabetbet ya nasusumpal to lan bukor so kimey kanian maliket tan naaaruman so kompiyansa tod sarili to. No maong so agawaan to, kokomendaan ko. Pero no duma ed samay iilaloan to so nagawa, ipapaamtak nin siansia ed sikato ya naapresyak so impansagpot to.”

Natulongan mo met so anak mo ya naaruman so kompiyansa tod sarili to no tulongan mo ya aboten to iray importantin goal tod bilay. Panon to no agtampol naabot na anak mo iray goal to? Odino panon to no say goal to et duma ed samay pinilim ed sikato, pero aliwa met itan ya mauges? No ontan so situasyon, ompan kaukolan mon umanen iray ilaloan mo. Oniay imbaga nen Jacques ya abitla nen niman: “Tinulongan koy ana’ko ya mangi-set na saray simplin goal. Balet sineguradok ya saratan et goal to, aliwan goal ko. Insan ipanonot kod sarilik ya kaukolan ton sumpalen iyan goal to diad peles ya nasarag to.” No dengelen mo so opinyon na anak mo, no komendaan mo, tan no pasesegen mo ya awaten to so lingo to, natulongan mo ya naabot so goal to.

Diad tua, walan wala ray onlesan problema ed relasyon yon dua. Balet anggan antoy nagawa, seguradon labay na anak mo so mansiansian close ed sika. Siempre, labay tayoy mansiansian close ed samay too ya ontutulong ed sikatayo pian maong so pansumpalan tayo.

[Paimano ed leksab]