Subok ed Siak so Panangawes tan Panag-ayos
UNONG ED SALAYSAY NEN EILEEN BRUMBAUGH
ABANGONAN koy relihyon ya tatawagen ya Old Order German Baptist Brethren, walay piparaan to ya ed Amish tan Mennonite. Sayan relihyon et ginmapo nen 1708 diad Germany, tan parte iya na tatawagen ya Pietism. Ibabaga na The Encyclopedia of Religion ya say Pietism et akabase ed “ideya ya kakkaukolan na saray totoo so ebanghelyo na Kristo.” Lapud sayan pananisia, mangibabaki ira na saray misionero ed nanduruman bansa.
Nen 1719, walay melag ya grupo ya indaulo nen Alexander Mack ya linma ed sakey ya estado na United States, ya tatawagen la natan a Pennsylvania. Manlapu lad saman, wala ray grupo ya abuo pero wala ra met so binmiig. Kada grupo et walay sarili dan interpretasyon ed saray bangat nen Alexander Mack. Manga 50 kami labat diad samay melag a grupo ya akimembroan ko. Imbangat da kami ya basaen so Biblia tan istrikton tumboken iray apankakasakeyan ya desisyon na saray membro na simbaan mi.
Diad manga taloran henerasyon na pamilya mi, aya so anisiaan tan tinumbok mi. Akisali ak ed sayan relihyon tan abautismoan ak nen 13 so taon ko. Ugaw ak ni, imbangat da ak la ya makapuy kuno so nawalaay kotse, traktor, telepono, radyo, o anggan anton imbension ya uusaran na koryenti. Dapat simpli so panangawes mi ran bibii, agkami nayarin manpakatli, odino paulyanan ya anggapoy bonet na ulo mi. Saray lalaki et manpapatuboy balbas. Agmi aaligen so modernon panangawes, panagmake-up, o pansulong na alahas pian nibagan agkami kabiangan na mundo. Ta panisiaan mi ya kasalanan iratan tan pakanengnengan na inkama-pride.
Imbangat kami ya respetoen min maong so Biblia ta atan so espiritual ya naakan mi. Kada kabuasan, antis kamin man-almusal, mantitipon kami diad sala insan kami ondengel ed si tatay legan dan babasaen so sakey a kapitulo na Biblia, insan mi komentoan so binasa da. Kayari to, idaulo nen Tatay so pikakasi legan kamin akatalimukor ya amin. Insan uliten nen Nanay so Pikakasi na Katawan. Lanang kon tatalaranan iyan gagawaen mi bilang pamilya ta sankakaiba min pantotongtongan so tungkol ed espiritual.
Manaayam kami ed sakey ya farm ya asingger ed Delphi, Indiana ya ditan et nandurumay itatanem mi. Saray anien mi et ilugan mi ed karumata insan mi ilako ed karsada o itunog ed kaabungan. Panisiaan mi ya say pankukuli mi et kaiba ed panagdayew mi ed Dios. Kanian akapokus kami ed satan, puera labat no Simba, ta atan may agew ya agkami nayarin ‘mankimey na ambelat.’ No maminsan balet, kaukolan ya mantrabaho so pamilya mi diad farm. Kanian nairapan kami ya natumbok so espiritual a rotina mi.
Panangasawa tan Pamilya
Nen 1963, nen 17 so taon ko, nankasal kami nen James, ya sakey met a membro na Old Brethren. Say laki to ed pueg et membro la na sayan relihyon. Labalabay min dua ya panlingkoran so Dios, tan panisiaan mi ya aya labat so saksakey ya tuan relihyon.
Kasabi 1975, anemira la so anak mi, tan nen 1983, inyanak so komapito tan bolirek mi. Si Rebecca so komaduan anak mi tan bukbukor toy bii. Makulikuli kamin mantratrabaho, aliwa kamin magastos, tan simpli panagbilay mi. Impurek mi ed saray ananak mi iray prinsipyo na Biblia ya imbangat ed sikami na atateng mi tan na saray ka-relihyon mi.
Importantin maong ed relihyon mi so tungkol ed panag-ayos tan panangawes. Anggapoy toon makabasa na puso, kanian panisiaan mi ya nanengneng ed paraan na panangawes na sakey no anton talagay inkatoo to. Kanian no say sakey ya ka-membro mi et sobray panag-ayos tod buek to, odino abalbaleg so tatak tan desinyo na kawes to, pakanengneng mi et manpapasirayew itan ya too. Diad tua, no maminsan, sarayan isyu so mas naiikdan mi importansia nen say ibabangat na Kasulatan.
Saray Naaralan ed Impakapriso
Nen bandad sampot na 1960’s, say bayaw kon si Jesse ya abangonan to met so relihyon ya Old Brethren, et impriso da ta agto labay so mansundalo. Legan ya walad prisoan, wala ray akabat ton Tasi nen Jehova ya agmet mibibiang ed guerra ta kontra itan ed saray prinsipyo na Biblia. (Isaias 2:4; Mateo 26:52) Na-enjoy nen Jesse ya katongtong iray Tasi nen Jehova tungkol ed Biblia tan naobserbaan ton mismo iray balibalin ugali da. Kayari na aminpigan impanaral day Biblia, sikatoy abautismoan bilang Tasi nen Jehova. Adismaya kamin maong ed satan ya desisyon to.
Ibabaga nen Jesse ed si asawak iray nanaaralan to. Seseguroen to met ya regular ya makaawat si asawak na magasin ya Watchtower tan Awake! Babasaen iraya nen James kanian mas nagmaliw ya interesado ed Biblia. Anggano labalabay nen James so mandayew ed Dios, mabetbet ya nalilikna ton arawrawi so Dios ed sikato. Kanian interesadon maong no panon ya makaasingger ed Dios.
Pinaseseg kami na saray elder mi ya basaen iray magasin na Amish, Mennonite, tan arum nin grupo na Old Brethren, anggano saratan ya relihyon et ipapasen min kabiangan na mundo. Si tatay ko et kontran maong ed saray Tasi. Agton balot labay ya basaen mi so The Watchtower tan Awake! Kanian nen anengneng koy asawak ya babasaen to iratan, adismaya ak. Itatakotan ko ya ompan naingganyo ed saray palson bangat.
Pero, wala ray papanisiaan mi ed Old Brethren ya abayag lan kukuestionen nen James ta kontra iratan kuno ed Biblia—singa say bangat ya kasalanan kuno so ‘pankimey na ambelat’ diad agew na Simba. Ontan met, ibabangat na Old Brethren ya ayos labat ya painumen mi iray ayayep no Simba, pero agkami balet nayarin manbagot na dika. Ag-amtan ipaliwawa na saray elder mi no iner da imbase ed Biblia iyan pananisia mi. Kanian manaalangan ak met la ed sarayan bangat.
Ugaw kami ni, alutoluto lad isip mi ya aya so relihyon ya aawaten na Dios tan panisiaan mi ya no onekal kamid sayan relihyon, makapuy so pansumpalan mi. Kanian mairap parad sikami so onekal ed Old Brethren. Balet, agnaako na konsiensia mi so mansiansia ed sakey a relihyon ya ag-ontutumbok ed amin ya ibabangat na Biblia. Kanian nen 1983, angipasa kami na sulat pian ibaga iray rason no akin ya onekal kami, tan labay min ibasa da iyan sulat diad kongregasyon. Inekal da kami ed saman ya relihyon.
No Panon Min Nalmo so Tuan Relihyon
Manlapud saman, ginapoan min anapen so tuan relihyon, say relihyon ya agmankokontraan so ibabangat to tan iyaaplika na saray membro to no antoy ibabangat da ed arum. Unona, inekal mi lad panaanap mi iray relihyon ya onsusuporta ed guerra. Pero siansian inkonsidera mi iray relihyon ya “simpli” panagbilay tan panangawes da, ta parad sikami et pakanengnengan iratan ya ag-ira kabiangan na mundo. Manlapu nen 1983 anggad 1985, niliber mi so interon bansa pian aralen tan obserbaan so nanduruman relihyon—singa say Mennonite, Quaker, tan arum nin relihyon ya “simpli” so panagbilay da.
Diad saman, wala ray Tasi nen Jehova ya pinmasyar ed sikami diad farm, asingger ed Camden, Indiana. Dinengel mi ra, pero imbaga min King James version labat so labay min usaren da. Rerespetoen koy desisyon na saray Tasi ya agmibiang ed guerra. Pero nairapan ak ya ondengel ed sikara, ta no ag-ira manisia ya kailangan day mankawes na simpli pian mansiansian biig ed sayan mundo, aliwan sikara sirin so tuan relihyon. Parad siak, say inkama-pride o inkamalastog so rason no akin ya dumay panangawes na arum ed panangawes mi. Manisia ak ya magmaliw ya malastog so sakey lapud saray kaykayarian to o antokaman ya walad sikato.
Ginmapo lan onatendi ed aral na Saray Tasi nen Jehova si James, tan aawiten to ray apatiran ananak min lalaki. Pero agko labay man ya gagawaen to. Diad tua, kokombinsien ak nen asawak ya milad sikato, pero agko labay. Sakey agew, imbaga to, “Anggano agka manisia ed amin ya ibabangat da, mila ka labat tan obserbaan mon mismo no panon dan tratratoen so sakey tan sakey.” Atan so pandinayewan to ed sikara.
Asabi panaon, nandesisyon ak ya milan miaral. Pero maingat ak ya maong. Simpli kawes ko tan aka-bonet ak ya linma ed Kingdom Hall. Akasali-sali iray arum ya ananak min lalaki tan simpli so kawes da. Pero siansia nin inasinggeran kami na saray Tasi tan maomaong irad sikami. Kanian naisip ko, ‘Anggano duma kamid sikara, inawat da kami nin siansia.’
Manbilib ak ta maaro tan maomaong ira. Pero desidido ak ya manimaton ak labat. No mangakansion ira, agak onaalagey tan agak mangakansion. Kayari aral da, mapalatupot so tepet kod sikara tungkol ed saray papanisiaan ko ya agko nanenengneng ed sikara tan no antoy labay ya ibaga na sakey a teksto ed Biblia. Anggano prangka so panagtepet ko ed saray totoon wadman, siansian impanengneng dan interesado ira ed siak. Mandinayew ak met ta anggano parehon tepet so itepet kod saray Tasi, parepareho so iyeebat da. No maminsan, isusulat da ni ingen so ebat da, makakatulong iman pian naaral kon mismo.
Nen 1985, summer ed saman, inmatendi kamin pamilya diad sakey a kombension na Saray Tasi nen Jehova diad Memphis, Tennessee pian labat manobserba. Wala nid saman so balbas nen James tan mansusulong kami ni simplin kawes. Antis ya onggapo tan kayari na sesyon, walan walay onasingger ed sikami. Pandinayewan mi panangaro, atension, tan impangawat dad sikami. Pandinayewan mi met so pankakasakey da, ta anggan iner so piaralan mi, pareparehoy ibabangat da.
Nampa-Bible study si James ta alikna ton walay malasakit na saray Tasi. Inusisa ton amin pian nasegurado ya dugay aaralen to. (Gawa 17:11; 1 Tesalonica 5:21) Asabi panaon, akombinse si James ya nalmo to lay katuaan. Pero naguguloan ak balet. Labay kon gawaen so duga pero agko labay so magmaliw ya “modern” tan nibagan “worldly.” Nen pinmayag ak ya mila ed Bible study, akatapew ed sakey ya ulpok so King James Version, diad biek balet et say modernon New World Translation. Pankokomparaen ko ray teksto ed saman ya duaran bersion pian naseguradok ya agak naloko.
No Panon Ak ya Akombinse
Diad panaaral mi na Biblia kaiba iray Tasi, dakel so naaralan mi. Singa bilang, aliwan sakey ya Trinidad so Ama tayod tawen noagta saksakey ya Dios, sikatayon mismo so kamarerwa, tan anggapoy imortal ya espiritu ya walad loob tayo. (Deuteronomio 6:4; 1 Corinto 8:5,6) Naaralan mi met ya say impierno et ponponan na amin ya inatey, aliwan mangapoy-apoy a pasen ya panagpairapan. (Job 14:13; Salmo 16:10; Eclesiastes 9:5,10, Gawa 2:31) Baleg so epekto ed bilay mi nen naamtaan mi katuaan tungkol ed impierno, ta mankokontraan so bangat na Old Brethren tungkol ed satan.
Pero mairap ko nin awaten ya say tuan relihyon et Saray Tasi nen Jehova, ta pakaliknak et kabiangan ni ran siansia na mundo. Agda ipapaseseg so “simplin” panangawes tan panagbilay ya parad siak et importantin nanengneng ed tuan relihyon. Anggaman ontan, uunoren day ganggan nen Jesus ya ipulong so maong a balita na Panarian ed amin ya totoo. Kanian naguguloan ak!—Mateo 24:14; 28:19,20.
Diad saraman ya panaon, sanka-imanok so aroan na saray Tasi. Akatulong iman pian itultuloy koy manusisa ed sikara. Impalikna na interon kongregasyon ya walay malasakit dad pamilya mi. Wala ray agagi ed kongregasyon ya ibabaga dan mangaliw iray gatas tan iknol ed sikami, pero diad tua et labay da labat so ompasyar ed sikami. Lapud saman et naoobserbaan mi ya maomaong iran totoo. Anggano wala lay mangiyaaral ed sikami, siansia nin wala ray Tasi ya ombibisita. Kada no wala ray Tasi ya manpupulong diad asingger ed abung mi, onsasamar ira. Akatulong iraya pian mas lalo min nakabat iray Tasi. Aliklikna mi so panangaro tan malasakit da.
Anggan saray Tasi ya walad arum ya kongregasyon et ontan met so impalikna da. Singa bilang, nen naiirapan ak ya umanen so iisipen ko tungkol ed dugan panangawes tan panag-ayos, binisita ak na sakey ya Tasi ya nanlapud arum ya kongregasyon—si Kay Briggs—ya mas labay toy simplin panangawes tan aga manmi-make up. Komportable liknaan kod sikato tan nibabagak no anton talagay naliliknak. Sakey ya agew, pinasyar ak nen Lewis Flora, ya datin pinabaleg ed relihyon ya ipapaseseg toy simplin panagbilay. Apansin tod lupak ya walay pakakaaburidoan ko. Kanian impawitan to ak na samploran pahina ya sulat ta labay to ak ya tulongan pian ondeen so nonot ko. Lapud kamaongan to, agko apigilay inmakis, tan aminpigak ya binasa so sulat to.
Kinerew ko ed sakey ya ombiabiahen manangasikaso ya si Brother O’Dell, ya ipaliwawa tod siak so Isaias 3:18-23 tan 1 Pedro 3:3, 4. Tinepetan ko: “Agta ipapanengneng na sarayan teksto ya kaukolan a simpli so panangawes tayo pian napaliket tayo so Dios?” Say kuan tod siak: “Mauges kasi so pansulong na bonet o sombrero? Kasin makapuy so pantirintas na buek?” Nen wala ak ni ed Old Brethren, titirintasen mi so buek na saray ugugaw ya bibii tan saray bibii et akasulong na sombrero o bonet. Anengneng koy pankokontraan na sayan bangat. Tan pandinayewan koy anos tan kamaongan na samay ombiabiahen manangasikaso.
Kalkalna ak lan nakokombinse, pero wala ni sakey ya isyu ya manggugulo ed isip ko—manpapakatli na buek iray bibii. Impaliwawad siak na saray Kristianon elder ya nandurumay karukey na buek na bibii, say arum et andukey, say arum balet et andi. Balet labay to kasin ibaga ya mas masanting so buek na sakey nen say arum? Tinulongan da ak met ya natalosan no panon ya usaren so konsiensia no mandedesisyon tungkol ed panangawes tan panag-ayos, insan inikdan da ak met na basaen ko.
Inyaplika Mi Iray Nanaaralan Mi
Aanapen mi relihyon ya gagawaen da no antoy ibabangat da, tan nalmo mi la itan. Imbaga nen Jesus: “Diad saya et naamtaan na amin a sikayo iray disipulok—no manaaroan kayo.” (Juan 13:35) Kombinsido kami ya ipapanengneng na Saray Tasi nen Jehova so tuan panangaro. Diad sarayan panaon, naguguloan so panguloan tan komaduan anak mi ya si Nathan tan Rebecca, ta abangonan day Old Brethren tan abautismoan irad satan ya relihyon. Balet asabi panaon, apakiwas irad saray katuaan ed Biblia ya in-share mid sikara, ontan met ed panangaro ya impalikna na saray Tasi.
Singa bilang, labalabay nen Rebecca so nawalaan na maapit ya relasyon ed Dios. Kanian nen naaralan to ya ag-intadhana na Dios so bilay tan arapen na sakey a too, mas mainomay to lay manpikasi. Mas lalon inmasingger so liknaan to ed Dios nen naamtaan to ya say Dios et aliwan kabiangan na Trinidad, noagta tudtuan persona ya sarag ton aligen. (Efeso 5:1) Tan agaylay liket to ta agto la kaukolan ya gamiten so karaanan ya salita no mitotongtong ed Dios. Tan nen naaralan to no panon ya eebatan na Dios so pikakasi tan say gagala Ton manbilay iray totoo ya anggapoy anggaan diad paraison dalin, mas inmapit so liknaan to ed Amalsa.—Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4.
Pribilehyon Panliliketan Mi
Nen summer na 1987, abautismoan kami nen James bilang Tasi nen Jehova tan saray unonan limaran ananak mi—si Nathan, Rebecca, George, Daniel, tan John. Abautismoan si Harley nen 1989, tan si Simon et nen 1994. Bilang pamilya, gagawaen mi anggaay nayarian mi pian naunor so ingganggan nen Jesu-Kristo ed saray papatumbok to ya ipulong so maong a balita na Panarian na Dios.
Saray limaran ananak min lalaki ya si Nathan, George, Daniel, John, tan Harley, ontan met so saksakey ya anak min bii ya si Rebecca, et akapanlingkor ed branch office na Saray Tasi nen Jehova diad U.S. Kayari 14 a taon, wadman nin siansia si George, si Simon balet ya asumpal toy panaaral to nen 2001, et nagmaliw ya personnel ed branch. Amin ya lalakin ananak mi et manlilingkor bilang elder odino ministeryal a lingkor diad kongregasyon na Saray Tasi nen Jehova. Si asawak et manlilingkor bilang elder ed Thayer Congregation, diad Missouri. Siak balet et busy ed ministeryo.
Talora lay apo mi—si Jessica, Latisha, tan Caleb. Malikeliket kami ta nanenengneng min ibabangat ira na saray atateng da ya aroen si Aman Jehova. Misalsalamat kamin pamilya ta inyasingger kami nen Jehova ed sikato. Tinulongan to kamin naamtaan no siopa ray totoo to lapud panangaro ya ipapanengneng da.
Wala ray totoon labalabay dan napaliket so Dios, balet say konsiensia da et agnipasal ed Biblia noagta diad impamabaleg ed sikara. Nanenengneng mi sarili mi ed sikara kanian labay mi ran tulongan. Komon ta nalikna da met so liket ya nalilikna mi, aliwan lapud pankukuli mi ed trabaho, noagta lapud ipapaamta mi so mensahe na Panarian na Dios tan say balibalin gawaen na satan. Kada no nanonotan koy impan-anos tan panangaro ya impanengneng na saray lingkor nen Jehova, makakaakis ak lapud pisasalamat ko.
[Litrato]
Nen pitoy taon ko, tan nen adulto ak la
[Litrato]
Si James, George, Harley, tan Simon, ya akasulong na simplin kawes
[Litrato]
Awi-awit ko ray bunga na tanem mi pian ilako ed baley, ayan litratok et ni-publish diad sakey ya dyaryo
[Credit Line]
Journal and Courier, Lafayette, Indiana
[Litrato]
Sikamin pamilya natan