Anggaman Ginawa ed Dabok, Onabantin Tekep na Determinasyon!
“Ta sikato kabat to so inkagawa tayo; sikato nanodnonotan to a sapok itayo.”—SALMO 103:14.
1. Kasin say Biblia so mitunosan ed siensia diad pangibabagan saray totoo so ginawa ed dabok? Isalaysay.
DIAD pisikal a tuloy a paraan, sikatayo so dabok. “Et si Jehova a Dios, say sapok na dalin so ginawa to a too, tan inlinawa to ed saray sangab na eleng to so linawa na bilay; et say too nagmaliw a too a mabilay a sikakamarerwa.” (Genesis 2:7) Sayan simplin panangiretrato nipaakar ed inkapalsa na too so mitunosan ed sientipikon katuaan. Amin a masulok a 90 elementon manitibukel ed laman na too so naromog ed “sapok na dalin.” Sakey a kimiko (chemist) so aminsan et angibagan say laman na sakey a susto la’d edad a too so 65 porsienton oksiheno, 18 porsienton karbon, 10 porsienton hidroheno, 3 porsienton nitroheno, 1.5 porsienton kalsyum, tan 1 porsienton posporus, a say natitilak et titibukelen na arum niran elemento. Ag-importanti no sarayan kalkulasyon so susto. Mansiasiansia ni so katuaan: “Sapok itayo”!
2. Anto so epekto ed sikayo na paraan na impamalsa na Dios ed totoo, tan akin?
2 Siopa, nilikud ed si Jehova so makapanpalsa na ontan a makawetwet iran palsa a nanlapu lambengat ed dabok? Saray gawa na Dios so ayadyari tan anggapoy pakabalawan, kanian say desisyon ton pamalsa ed too diad sayan paraan so aliwan sengegan parad panreklamo. On, say Engranden Manamalsa so akayarin amalsa na sakey a too manlapud dabok diad sakey a makapataktakot tan makapakelaw a paraan a mamadaak na apresasyon tayo ed anggapoy anggaan a pakayari, abilidad, tan praktikal a kakabatan To.—Deuteronomio 32:4, paimanod-leksab; Salmo 139:14.
Sakey a Pananguman na Saray Sirkumstansya
3, 4. (a) Diad impamalsa ed too manlapud dabok, anto so agginagala na Dios? (b) Anto so tutukoyen nen David ed Salmo 103:14, tan panon a say konteksto so ontutulong ed sikatayon makasabi ed sayan konklusyon?
3 Saray pinalsa ed dabok so walaan na saray limitasyon. Anggaman ontan, agginagalan balot na Dios a saratan so magmaliw a pabelat odino alabas a mapeget. Sarayan limitasyon so agginetman manismaya odino mangekal ed liket. Anggaman kuan, unong ya ipapanengneng na konteksto na saray salita nen David ed Salmo 103:14, saray limitasyon a sasagmaken na totoo so pansengegay kadismaya tan pakaekalay liket. Akin? Sanen si Adan tan si Eva so tinmunganga ed Dios, intarok da so sakey ya anguman a kipapasen parad arapen a pamilya ra. Diad saman et say inkagawa ed dabok so amawala na balo iran kabaliksan.a
4 Sirin, say tutukoyen nen David et aliwan nipaakar ed saray natural a limitasyon a wala ed anggan saray ayadyarin totoon ginawa ed dabok, noagta saramay kakapuyan na too lapud atawir ya ag-inkayadyari. Tano andi et agto komon imbaga so nipaakar ed si Jehova a: “Sikato so mamerdona ed saray amin a kasulitan mo; sikato paabigen to so amin a sakisakit mo; Sikato so manondon na bilay mo ya aleen to ya ekalen ed kabagbagan. Sikato agto ginawa ed sikatayo so unong na kanepegan na saray kasalanan tayo, nisay intomang to ed sikatayo so kanepegan na saray kasulitan tayo.” (Salmo 103:2-4, 10) Anggaman ginawa ed dabok, no komon ta saray ayadyarin totoo so nansiansian matoor, sikara komon so agbalot akalukso, nankasalanan, ta pian mankaukolan na panamerdona; nisay awalaan ira na sakisakit a nakaukolan a tambalen. Nagkalalo ed amin, ag-ira komon nipaabeba ed ponpon na ipapatey a manlapu ditan et nayari ira lambengat a dondonen diad panamegley na kikioli.
5. Akin ya agmairap ed sikatayon talosan iray salita nen David?
5 Lapud ag-ayadyari, amin tayo so manasagmak ed bengabengatlan sinalita nen David. Lawas tayon kabat iray limitasyon tayo lapud ag-inkayadyari. Sikatayo so naeermenan sano no maminsan et saratan so ompatnag a maneral ed siglaotan tayo ed si Jehova odino ed Kristianon agagi tayo. Pagbabawian tayo a saray ag-inkayadyari tan desdes na mundo nen Satanas so no maminsan et managdag ed inkaandi-ilalo tayo. Lapud asingsingger lay pangangga na uley nen Satanas, say mundo to so lalon manedesdes ed dakel a totoo tan nagkalautla ed saray Kristiano.—Apocalipsis 12:12.
6. Akin a makakasagmak so arum a Kristianos na pakadismaya, tan panon ya anamoten nen Satanas iyan klase na liknaan?
6 Kasin liknaen yon oniirap so panbilay bilang sakey a Kristiano? Pigaran Kristiano so nadngelan a mankuan a bangta ombabayag ira ed katuaan et ompatnag a sikaray magmamaliw a lalon ag-ayadyari. Anggaman ontan, maseguron saman so lapud lalo ran nakakabatan iray dilin ag-inkayadyari tan say agpakasarag a panumpal ed saray naspot ya estandarte nen Jehova ed paraan a labay da. Anggaman ontan, diad tua et saya so maseguron pansumpalan ed pantultuloy ya onaligwas ed pikakabat tan apresasyon ed saray matunong a kakaukolanen nen Jehova. Importanti ya agtayon balot aabuloyan so antokaman ed ontan a pikakabat a manismaya ed sikatayo ed punton gawaen tayo lay panlabayan na Diablo. Diad loob na nilasus taon et naulit-ulit a nanggunaetan ton usaren so inkadismaya pian ikaindan na ariripen nen Jehova so tuan panagdayew. Anggaman kuan, say puron aro ed Dios, ontan met ed “nagnap a pangula” ed Diablo, so mangaamper ed maslak ed sikaran manggawa na ontan.—Salmo 139:21, 22; Uliran 27:11.
7. Diad anton pamaakaran a no maminsan et magmaliw itayon singa si Job?
7 Siansia, saray ariripen nen Jehova so nayarin anggan panon et akasagmak na pakadismaya. Say pakalikna na ag-inkapnek ed dilin agawaan tayo so nayarin magmaliw met a rason. Saray pisikal a sengegan odino makapairap a pitotoo ed saray membro na pamilya, kakaaro, odino katrabahoan so nayarin nalalanor. Say matoor a Job so adismayan tuloy ya akikasi ed Dios: “O komon ta yamot moak dia ed Sheol, pian niyagel moak a maamoamot, anga ed say sanok mo onlabas, pian toroen mo ed siak so sakey a tinandaan a panaon, tan nonoten moak!” Natan, no saray mairap a sirkumstansya so akaapekta ed si Job, “a naskey tan matunong a laki, sakey a matakot ed Dios, tan pinmaliis a nanlapu ed mauges,” akipuligesgesan ed inkadismaya, agpankelawan a nayarin nagawa met itan ed sikatayo.—Job 1:8, 13-19; 2:7-9, 11-13; 14:13.
8. Akin a say tunggal paminsan a pakadismaya so sakey a positibon tanda?
8 Agaylan makaligliwa so pakaamta a si Jehova so onnenengneng ed kapusoan tan agto lilingwanan iray maong a motibo! Agton balot ipupulisay iramay manbabanikel tekep na sigpot ya inkasimoon pian sikatoy paliketen. Diad tua, say tunggal paminsan a pakadismaya so nayarin magmaliw a positibon tanda, a mangipapanengneng ya agtayo leleglemewen so serbisyo tayo ed si Jehova. No moriaen manlapud sayan punto-debista, samay agbalot mipupuligesgesan ed inkadismaya so nayarin agmaniisip ed espiritual iran kakapuyan to ya aliwan singa say arum. Tandaan: “Kanian say mangisip a manalalagey, imanoen to komon ompan napelag.”—1 Corinto 10:12; 1 Samuel 16:7; 1 Arari 8:39; 1 Awaran 28:9.
Sikara Met so Ginawa ed Dabok
9, 10. (a) Siopan pananisia so nepeg ya aligen na Kristianos? (b) Panon so inkiwas nen Moises ed nipabtang ed sikato?
9 Akalista ed Hebreos kapitulo 11 so dakel a tasi nen Jehova sakbay na panaon na Kristiano ya angagamil na mabiskeg a pananisia. Ontan met so ginawa na Kristianos ed inmunan siglo tan ed modernon panaon. Makanakana iray leksion a naaralan manlapud sikara. (Ipareng so Hebreos 13:7.) Alimbawa, siopan pananisia so magmaong ya aligen na Kristiano nen samay pananisia nen Moises? Sikato so tinawag pian mangiyabawag ed saray mensahe na panangukom ed sankamakapanyarin manuley na mundo ed panaon to, say Paraon na Ehipto. Natan, saray Tasi nen Jehova so nepeg a mangiyabawag na saray mipadparan panangukom a mensahe sumpad palson relihyon tan arum niran organisasyon a sumpa ed niletneg lan Panarian nen Kristo.—Apocalipsis 16:1-15.
10 Say panumpal ed sayan ganggan so aliwan mainomay ya asainmin, a singa impanengneng nen Moises. “Siopa ak ta kasi ya onla ed kinen Faraon, tan mangitainan diman ed Egipto na saray anak na Israel?” so intepet to. Natalosan tayoray liknaan na kakulangay abilidad to. Panaaburidoan to met no panon so ikiwas na kapara ton Israelitas: “Balet, nia, agda ak naani sisiaen tan agda naani dengelen so voces ko.” Diad ontan et insalaysay nen Jehova ed sikato no panon ton napaneknekan so inka-autorisado to, balet walaan ni na sananey a problema si Moises. Inkuanto: “O, Katawan, aliwa ak a too na salsalita ya angan nen panaon a linmabas, nisay anga ed natan nen ag mo ni kalamor akisalitaan so aripen mo; ta mabanayar ak a mansalita.”—Exodo 3:11; 4:1, 10.
11. Singa si Moises, panon so ikiwas tayo ed saray teokratikon obligasyon, balet diad pangagamil na pananisia, diad anto itayo makapanmatalek?
11 Tunggal paminsan, nayarin nalikna tayo so alikna nen Moises. Anggaman bibidbiren tayoray teokratikon obligasyon tayo, nayarin umamengen tayo no panon tayon nasumpal iratan. ‘Siopa ak pian kaukolan kon asinggeray totoo, a say arum et walad atagtagey a ranggo ed sosyedad, ed kabibilay, odino inaral, tan manalin manbangat ed sikara ed saray dalan na Dios? Panon so ikiwas na agagi ed espiritual sano siak so mankomento ed saray Kristianon miting odino nawalaan na saray parti ed plataporma ed Eskuelaan na Teokratikon Ministeryo? Agda ta nanengneng iray kakulangan ko?’ Balet tandaan, si Jehova so kaiba nen Moises tan sikatoy kininlongan to ed asainmin to lapud angagamil na pananisia si Moises. (Exodo 3:12; 4:2-5, 11, 12) No aligen tayo so pananisia nen Moises, si Jehova so kaiba tayo tan kinlongan to itayo ed saray kimey tayo met.
12. Panon a say pananisia nen David so mamaseseg ed sikatayo diad arap na pakakadismaya ed saray kasalanan odino impakalukso?
12 Siopaman a liknaen ton asaot odino nadidismaya lapud saray kasalanan odino impakalukso so maseguron makapipara ed si David sanen inkuanton: “Ta amtak so saray impakasumpak; tan say kasalanan ko wala a naynay ed arapan ko.” Diad pikakasi ed si Jehova, inkuan met nen David: “Saniban mo so lupam ed saray kasalanan ko, tan bural mo so saray kasulitan ko.” Balet, agton balot inabuloyay kadismaya ed anggan kapigan a mamaandi’d pilalek ton manlingkor ed si Jehova. “Ag moak ibantak ed arawi ed arap mo; tan agmo ekalen ed siak so mansanto ya Espiritum.” Malinew a si David so “sapok,” balet ag-inmarawi si Jehova ed sikato, ta angagamil na pananisia si David ed saray sipan nen Jehova ya agto ipukay so “puso a maralit tan mansisibkel.”—Salmo 38:1-9; 51:3, 9, 11, 17.
13, 14. (a) Akin a sikatayoy nepeg ya agmagmaliw a patumbok na totoo? (b) Panon a saray alimbawa nen Pablo tan Pedro so mangipapanengneng a sikaray ginawa ed dabok?
13 Anggaman ontan, imanoen a bangta momoriaen tayo iyan “sankabalgan a lurem na saray tasi” bilang sakey a panamaseseg pian “batiken tayo a siaanos komon so babatiken a niyan ed arap tayo,” agnibaga ed sikatayo a magmaliw a patumbok da. Nibaga ed sikatayo a tumboken iray bakat nen “Jesus a nangawa tan manamayadyari na pananisia tayo,” aliwan saray ag-ayadyarin totoo—nisay saray matoor ya apostol nen inmunan siglo.—Hebreos 12:1, 2; 1 Pedro 2:21.
14 Saray apostol a Pablo tan Pedro, a lusek na Kristianon kongregasyon, so nigapol no maminsan. “Ta ag ko gawaen so kaabigan a labay ko komon: sabalet so mauges ya ag ko labay, sikato ya so gawaen ko,” insulat nen Pablo. “Alay kasegsegangan ko a too!” (Roma 7:19, 24) Tan si Pedro lapud alabas a panmamatalek ed inkasikato so angibaga ed si Jesus: “No nagolo ra ya amin nisengeg ed sika, agak balot nagolo.” Sanen pinasakbayan nen Jesus si Pedro a sikato so mangiburi a mamitlon danay, sipapasang a sinumlang nen Pedro so Katawan to, a manpasirayew: “Angan ompatey ak a midamay ed sika, ag taka niburi.” Ingen imburi to si Jesus, sakey a lingon nansengegan na ampaipait ya impannangis to. On, si Pablo tan Pedro so ginawa ed dabok.—Mateo 26:33-35.
15. Anggaman ed katuaan a sikatayoy ginawa ed dabok, anton panamaseseg so niwalad sikatayo pian onabanti?
15 Anggaman ontan, anggaman ed saray kakapuyan da, si Moises, David, Pablo, Pedro, tan arum niran singa sikara so diad kaunoran et nanbiktoria. Akin? Lapud angagamil ira na mabiskeg a pananisia ed si Jehova, a nanmatalek a tuloy ed sikato, tan inmapit ed sikato anggaman ed saray impakasaew da. Sikaray nanilalo ed sikato a mangitarok na “sankatageyan ya inkabaleg na pakayari.” Tan saman so ginawa to, ya ag-ira inabuloyan ya onsaew ya agla makabangon. No sikatayo so mantultuloy a mangagamil na pananisia, makapanseguro tayon sano onsabi panangukom ed kaso tayo, satan so mitunosan ed saray salitan: “Say Dios so aliwan ag matonong pian nalingoanan to so gawa yo tan say aro ya inpanengneng yo ed ngaran to, ed inpanulong yo ed saray sasanto ed saray pankaokolanda, tan ed panotulong yo ni natan ed sikara.” Agaylan panamaseseg so iiter na saya ed sikatayo pian onabantin tekep na determinasyon anggaman ed katuaan a sikatayo so ginawa ed dabok!—2 Corinto 4:7; Hebreos 6:10.
Bilang Indibidual, Anto so Kabaliksan na Inkagawa Tayo ed Dabok?
16, 17. No nipaakar ed panangukom, panon ya iyaaplika nen Jehova so prinsipyon nisalaysay ed Galacia 6:4?
16 Say eksperiensia so nanbangat ed dakel ya atateng tan managbangat ed kakabatan na pangukom ed saray ugugaw odino estudyante unong ed indibidual ya abilidad, aliwan unong ed panangipareng ed saray sanagi odino kaklase. Saya so mitunosan ed prinsipyo na Biblia a nibaga ed Kristianos a kaukolan a tumboken: “Kanian balang sakey patnagen to komon so gawa ton dili, et dia ed ontan wala naani sirin so like’to nipaakar ed sikato.”—Galacia 6:4.
17 Mitunosan ed sayan prinsipyo, anggaman si Jehova so midedeneng ed totoo to bilang sakey ya organisadon grupo, uukomen tora bilang indibidual. Ibabaga na Roma 14:12: “Sakey tan sakey ed sikatayo mangiosaosa naani nipaakar ed inkasikaton dili ed arap na Dios.” Kabat a tuloy nen Jehova so henetikon inkagawa na balang ariripen to. Kabat toray pisikal tan mental ya inkagawa ra, saray abilidad da, saray atawir a biskeg tan kakapuyan da, say nayarin nagawa ra, ontan met no anggad iner da aanamoten irayan posibilidad pian mamawala na saray bunga na Kristiano. Say impanaglawi nen Jesus nipaakar ed balon angipelag na duaran melag a sinsilyo ed kaban-na-kayamanan ed templo tan say ilustrasyon to ed binin intanem ed maabig a dalin so makapaseseg iran alimbawa parad Kristiano a liknaen dan nagogonigon lapud agmakabat a panangipareng na inkasikara ed arum.—Marcos 4:20; 12:42-44.
18. (a) Akin a nepeg tayon determinaen no anto so kabaliksan na say inkagawa tayo ed dabok? (b) Akin a say prangkan dilin-panangusisa so agsengegan na panermen tayo?
18 Importanti a determinaen tayo no anto so kabaliksan na inkagawa ed dabok bilang indibidual pian sikatayoy makapanlingkor ed sankanagnapan a sarag tayo. (Uliran 10:4; 12:24; 18:9; Roma 12:1) Dia lambengat ed sigpot a pangamta ed personal iran kakulangan tan kaleteyan tayo a makapansiansia tayon alerto ed pankaukolan tan saray posibilidad na iyaaligwas. Diad panusisa ed sarili, agtayo sasaewen so pakayari na masanton espiritu ya ontulong ed sikatayon onaligwas. Diad panamegley na satan et say talba so apalsa, say Biblia so nisulat, tan, diad utel na ompapatey a mundo, niwawala so sakey a mareen a balon mundon sosyedad. Kanian say masanton espiritu na Dios so maseguron makapanyarin tuloy pian mangiter ed saramay onkekerew ed satan na kakabatan tan biskeg a kaukolan pian napansiansia so integridad.—Miqueas 3:8; Roma 15:13; Efeso 3:16.
19. Diad anto a say inkagawa tayo ed dabok et agnibaraan?
19 Agaylan makapaligliwa so pakaamta a natandaan nen Jehova a sikatayo so dabok! Anggaman ontan, agtayon balot mangikatunongan a saya so makatunongan a baraan pian manngiras odino diad panggawa na aliwa ni ingen. Andin balot! Say bengatlan si Jehova et nanonotan to itayo a dabok so sakey a balikas na agkanepegan a panangasi to. Balet agtayo labay a magmaliw ya “aliwan maridios a say gracia na Dios tayo papagmaliwen da a kaugsan, tan paandien da so bogtong ya Maestro tan Katawan tayon Jesu-Cristo.” (Judas 4) Say inkagawa ed dabok so aliwan rason ed pagmaliw ya agmaridios. Panbabanikelan na sakey a Kristianon sumpaen so mauges iran ikiling, a leleweten so laman to tan gagawaen itan a sakey ya aripen, pian naarawian so “paeermenen so Espiritu Santo na Dios.”—Efeso 4:30; 1 Corinto 9:27.
20. (a) Diad anton duaran paraan a ‘daakan so kimey [tayo] ed Katawan’? (b) Akin a walaan tayoy katunongan a nawalaan parad inka-optimismo?
20 Natan, legan na pansamposampot na mundo nen Satanas, et aliwan panaon na itantan—andi no nipaakar ed panangipulong na Panarian tan aliwan no nipaakar ed sigpot a panamaaligwas na bunga na espiritu na Dios. Namparan diad saray lawak na satan a sikatayoy walaan na ‘daakan a kimey.’ Natan la so panaon ya onabanti lapud kabat tayon say ‘kimey so aliwan anggapoy kabaliksan.’ (1 Corinto 15:58) Si Jehova so manustine ed sikatayo, ta nipaakar ed sikato inkuan nen David: “Ag ton balot paulian so matunong a natenyeg.” (Salmo 55:22) Agaylan gayaga so pakaamta a si Jehova so mangiyaabuloy ed sikatayon personal a mibiang ed sanka-engrandian a kimey a nipabtang ed ag-ayadyarin pinalsan too—tan saya et anggaman sikatayoy ginawa ed dabok!
[Saray paimano ed leksab]
a Say komentaryo ed Biblia a Herders Bibelkommentar, nipaakar ed Salmo 103:14, so mankuan: “Kabat ton tuloy a pinalsay totoo manlapud dabok na dalin, tan kabat toray kakapuyan tan say maples ya iyaandi a kipapasen na bilay da, ya akaapekton tuloy ed sikara nanlapulad orihinal ya inpankasalanan.”—Kien miray italiko.
Kasin Nisalaysay Yo?
◻ Panon a say Genesis 2:7 tan Salmo 103:14 so miduma ed panutukoy ed totoo bilang ginawa ed dabok?
◻ Akin a say Hebreos kapitulo 11 so lapuay panamaseseg ed Kristianos natan?
◻ Akin a sikatayo so makabat ed pangiyaplika na prinsipyon nidatak ed Galacia 6:4?
◻ Panon a say Hebreos 6:10 tan 1 Corinto 15:58 so ontulong a mangamper ed pakadismaya?
[Saray litrato ed pahina 10]
Aaligen na Kristianos so pananisia na saray kaparan managdayew, balet tutumboken da so Manamayadyari na pananisia ra, si Jesus