Ikiling Moy Pusom ed Pakatebek
“Si Jehova a mismo so mangiiter na kakabatan; manlapu ed sangi to wala so pikakabat tan pakatebek.”—ULIRAN 2:6, NW.
1. Panon tayon ikiling so puso tayo ed pakatebek?
SI Jehova so Engranden Instruktor tayo. (Isaias 30:20, 21) Balet antoy nepeg tayon gawaen pian nagunggunaan manlapud ‘mismon pikakabat na Dios’ a niparungtal ed Salita to? Diad kabiangan, nepeg tayon ‘ikiling so puso tayo ed pakatebek’—a nawalaan na impapuson pilalek pian nagamoran tan nipatnag iyan kualidad. Lapud saya, nepeg itayon manilalo ed Dios, lapud onia so inkuan na makabat a too: “Si Jehova a mismo so mangiiter na kakabatan; manlapu ed sangi to wala so pikakabat tan pakatebek.” (Uliran 2:1-6) Anto so pikakabat, kakabatan, tan pakatebek?
2. (a) Anto so pikakabat? (b) Panon yon ukeran so kakabatan? (c) Anto so pakatebek?
2 Say pikakabat et pikabisado ed saray katuaan a nagagamoran ed eskperiensia, obserbasyon, odino panagaral. Say kakabatan et say abilidad a mangiyaplika ed pikakabat. (Mateo 11:19) Impatnag nen Arin Solomon so kakabatan sanen bibidbiren na duaran bii so saksakey ya ugaw tan inusar toy pikakabat to ed debosyon na ina ed anak to pian naresolbi so kolkolan. (1 Arari 3:16-28) Say pakatebek et “kinaabig a manhusga.” Satan so “pakayari odino abilidad na nonot a mangibiig ed pandurumaan na bengabengatla.” (Webster’s Universal Dictionary) No ikiling tayoy puso tayo ed pakatebek, iter itan nen Jehova ed sikatayo diad panamegley na Anak to. (2 Timoteo 2:1, 7) Balet panon ya apektaen na pakatebek so nanduruman aspeto na bilay?
Say Pakatebek tan Panagsalita Tayo
3. Panon yon ipaliwawa so Uliran 11:12, 13 tan antoy kabaliksan na pagmaliw ya “andian na puso”?
3 Ontutulong ed sikatayo so pakatebek pian namoria a wala so “panaon ya agyesel, tan panaon a pansalita.” (Eclesiastes 3:7) Panalwaren to tayo iyan kualidad ed no anto so ibaga tayo. Onia so ibabaga na Uliran 11:12, 13: “Say manmodmora ed kaabay to sikato so andian na kakabatan [puso, NW], balet say too a makatalos mandeen. Say onla a singa manangilabir ipatnag to so saray yaamot, balet say walaan na matalek ya espiritu yamot to so kanonotan.” On, say sakey a laki odino bii a manmodmora ed sananey a too et ‘andian na puso.’ Unong ed si leksikograpon Wilhelm Gesenius, say ontan ya indibidual so “andian na pakatalos.” Sikatoy andian na maong a panaghusga, tan say usar na terminon “puso” so mangipapanengneng a say positibo iran kualidad na akindalem na too so kulang. No mangitalabutob so sakey a mankuan a Kristiano angga la’d punton panagpauges odino panagpabanday, nepeg ya onkiwas iray aturon mamatatken pian patundaen iyan agmaabig a situasyon ed kongregasyon.—Levitico 19:16; Salmo 101:5; 1 Corinto 5:11.
4. Anto so gawaen na makatebek tan matoor a Kristiano ed kompidensyal ya impormasyon?
4 Aliwan singa saramay “andian na puso,” saray indibidual a “makatalos” so mansiansian andi-esel sano matukoy so panggawa ed satan. Agda itatapat so sekreto. (Uliran 20:19) Lapud pakaamtan say andi-alwar a panagsalita et pansengegay pakasakitan, saray makatebek et ‘matoor ed espiritu.’ Sikaray matoor ed kapananisiaan da tan agda ipaparungtal iray kompidensyal a bengatla a mameligro ed sikara. No makasagap iray makatebek a Kristiano na kompidensyal ya impormasyon ed antokaman a nengneng ya ontutukoy ed kongregasyon, pansiasiansiaen da itan ed inkasikara anggad naimano na organisasyon nen Jehova a matukoy la so pangipakabat ed satan diad panamegley na dilin publikasyon to.
Say Pakatebek tan say Kondukta Tayo
5. Panon a momoriaen na ‘saray maatiw’ so malukak a kondukta, tan akin?
5 Ontulong ed sikatayo iray uliran na Biblia a mangagamil na pakatebek tan paliisan so agmanepeg a kondukta. Alimbawa, onia so ibabaga na Uliran 10:23: “Sikato so singa panggalaw [isport, NW] ed maatiw so panggawa na karelmengan, et ontan met so kakabatan ed too a makatalos [makatebek, NW].” Diad saramay “singa isport” so malukak a kondukta so bulag ed inkauges na kurso ra tan agda ingalngalep so Dios a nepeg a pikuentaanan na amin. (Roma 14:12) Saray ontan a “maatiw” so magmamaliw a pikelkel ed panagkatunongan da anggad punton ipapasen dan agnanenengneng na Dios so mauges a gagawaen da. Diad saray kiwas da, singa da met la ibabagan: “Anggapo so Jehova.” (Salmo 14:1-3, NW; Isaias 29:15, 16) Lapud agnigigiya na maridios iran prinsipyo, sikaray andian na pakatebek tan agsuston makapanhusga ed saray pamaakaran.—Uliran 28:5.
6. Akin a say malukak a kondukta et maatiw, tan panon tayon moriaen itan no walaan itayo na pakatebek?
6 Namomoria na “too na pakatebek” a say malukak a kondukta et aliwan “isport,” sakey a galaw. Kabat ton agmamaliket itan ed Dios tan deralen toy relasyon tayo ed sikato. Maatiw so ontan a kondukta lapud samsamen to ed totoo so dilin-panagrespeto, buyaken toray panamaley, apektaen to so namparan nonot tan laman, tan mansumpal ed kabalang na espiritualidad. Ikiling tayo sirin so puso tayo ed pakatebek tan paliisan so malukak a kondukta odino imoralidad ed antokaman a nengneng.—Uliran 5:1-23.
Say Pakatebek tan Espiritu Tayo
7. Antoray pigaran pisikal ya epekto na sanok?
7 Ontutulong met ed sikatayo so pangikiling na puso tayo ed pakatebek pian nakontrol tayo so espiritu tayo. “Say matantan a manpasnok baleg so pakatalos to,” so kuan na Uliran 14:29, “balet say maigagano ya espiritu paatageyen to so inkaatiw.” Say sakey a rason no akin a panbabanikelan na makatebek a too so ipaliis ed agnapokpokan ya isasanok et lapud walaan itan na mauges ya epekto ed sikatayo diad pisikal. Patageyen toy presyon tayo tan pansengegay pansakit ed respiratory. Tutukoyen na saray doktor so sanok tan pasnok bilang saray emosyon a mamapaloor odino pansesengegan na sakisakit a singa say asma, sakit ed baog, problema ed panagtunaw, tan ulser.
8. Say ag-inkamakankaanos so mansumpal ed anto, balet panon tayon natulongay pakatebek nipaakar ed saya?
8 Aliwa labat lan pian napaliisan so pakaderal na bunigas tayo a kaukolan tayon usaren so pakatebek tan magmaliw a “matantan a manpasnok.” Say ag-inkamakankaanos so mansumpal ed maatiw a kiwas a pagbabawian tayo. Pakiwasen itayo na pakatebek a mangonsidera ed pansumpalan na agnabanlongan a panagsalita odino bengat-bengat a kondukta tan diad ontan et amperen to itayo ed ‘kipatagey na inkaatiw’ diad panggawa na bengatlan agmakabat. Nagkalalo lan ontulong ed sikatayo so pakatebek pian namorian say pasnok et manaeg ed andar na panagnonot tayo, ya agti la ingen nausar so maabig a panaghusga tayo. Saya so maneral ed abilidad tayon manggaway madibinon linawa tan manbilay unong ed matunong iran prinsipyo na Dios. On, say isuko ed agnakontrol a sanok so makaderal ed espiritual a paraan. Diad tua, say “sanok” so apisakop ed makapadimla ‘iran gawa na laman’ a mangamper ed sikatayon makatawir ed Panarian na Dios. (Galacia 5:19-21) Sirin, bilang makatebek a Kristianos, magmaliw itayo komon a ‘masiglat ya ondengel, mapalna ed pansalita, mairap a manpasnok.’—Santiago 1:19.
9. Panon ya ontulong ed sikatayo so pakatebek tan inaagin aro pian solbaren so agpantatalosan?
9 No onsanok itayo, say pakatebek so mangipatnag a kaukolan itayon mandeen ta pian napaliisan so gutgutan. Onia so ibabaga na Uliran 17:27: “Say mamokpok ed saray salita to walaan na pikakabat; et say ambetel so espiritu to sikato so too a makatalos.” Ontulong ed sikatayo so pakatebek tan inaagin aro pian nanengneng so pankaukolan a mangontrol ed pangibagay bengatlan makapasakit. No binmetag lay sanok, say aro tan inkamapaabeba so mamakiwas ed sikatayon mipulangan tan manggaway pananguman. Balet bilbilang ta inopendi itayo na sakey. Diad ontan et mitongtong itayo ed sikato labat diad maulimek tan mapaabeban paraan tan tekep na manunan gagalan mangiyalibansay kareenan.—Mateo 5:23, 24; 18:15-17.
Say Pakatebek tan say Pamilya Tayo
10. Anton betang so gagawaey kakabatan tan pakatebek ed bilay na pamilya?
10 Kaukolan a saray membro na pamilya so mangipanengneng na kakabatan tan pakatebek, lapud sarayan kualidad so mamaalagey ed sankaabungan. Onia so ibabaga na Uliran 24:3, 4: “Lapu ed kakabatan say abung nipaalagey, lapu ed pakatalos sikato so niletneg. Lapu ed pikakabat saray silir napano ed saray amin a mabli tan makapaliket a kaykayamanan.” Say kakabatan tan pakatebek et singa ra maabig a baton pangipaalageyan na pader parad matalonan bilay na pamilya. Ontulong so pakatebek ed Kristianon atateng pian naagwat iray liknaan tan kapapagaan na ananak da. Say makatebek a too so makapitalosan, makatalineng tan makagamor na aralem a pakatalos ed liknaan tan kanonotan na asawa to.—Uliran 20:5.
11. Panon a say makatebek ya asawan bii et ‘ipaalagey to so abung to’?
11 Say kakabatan tan pakatebek so andi-duaruwan makana parad maliket a bilay na pamilya. Singa bilang, onia so ibabaga na Uliran 14:1: “Balang bii a makabat ipaalagey to so abung to, balet say maatiw sikato so igeba to ed saray dili a lima to.” Say makabat tan makatebek a di-asawan bii ed manepeg a panpapasakop ed asawa to so mankimey ya impasya parad pankamaongan na sankaabungan tan diad ontan et ontulong ed pamaalagey na pamilya to. Say sakey a bengatlan ‘mangipaalagey ed abung to’ et sikatoy lawas mansasalitan maong ed masiken to tan diad ontan et napapabaleg to so respeto na arum ed sikato. Tan say makayari, makatebek ya asawan bii a walaan na mapagalang a takot ed si Jehova so makagamor na dayew parad inkasikato.—Uliran 12:4; 31:28, 30.
Say Pakatebek tan say Kurso na Bilay Tayo
12. Panon a momoriaen na “andian na puso” so inkaatiw, tan akin?
12 Natutulongan itayo na pakatebek pian namantini so manepeg a kurso ed amin a kurang tayo. Saya so nipanengneng ed Uliran 15:21, a kuanto: “Say inkaatiw sikato so liket ed andian na kakabatan, balet say too a makatalos [makatebek, NW] peteken to so panakar to.” Panon tayon talosan iyan uliran? Say kurso na inkaatiw, odino inkabagel, so panggagayagaay makulangkulang a lalaki, bibii, tan kalangweran a totoo. Sikaray “andian na puso,” andian na maong a motibo, tan ontan lan agmakabat a sikaray manggagayaga ed inkaatiw.
13. Anto so atebek nen Solomon nipaakar ed paneelekan tan panliliket?
13 Naaralan na makatebek ya Arin Solomon na Israel a say agtanton importantin bengatla et kabaliksan toy samsamet. Inaksobi to: “Inkuan ko dia ed pusok: ‘Gala natan, salien ta ka a malikeliket. Kanian manliket ka a magayaga.’ Et, nia! saya met sikato so kaapaan. Inkuan ko ed elek: ‘Atiwel!’ tan ed liket: ‘Anto so gawaen na saya?’” (Eclesiastes 2:1, 2) Bilang too na pakatebek, naimano nen Solomon a say panliliket tan paneelekan labat so agmakapenek, lapud ag-iratan mamapawalay peteg tan magnayon a liket. Nayarin ontulong so paneelekan pian temporaryon nalingwanan iray problema tayo, balet kayari to et saratan so ompatnag ya ompalalo ni ingen. Suston nibaga nen Solomon so paneelekan bilang “atiwel.” Akin? Lapud say andi-alwar a paneelekan et buragasen toy mabunigas a panaghusga. Nayarin pakiwasen to itayon leglemewen iray seryoson tuloy a bengatla. Say klase na panliket a nisiglaot ed saray salita tan kiwas na sakey a court jester so agnibagan mamawala na bengatlan makana. Ontulong ed sikatayo so pakatebek ed kabaliksan na impanalsali nen Solomon ed paneelekan tan panliliket pian napaliisan so pagmaliw a ‘manangaro ed like-liket imbes a manangaro ed Dios.’—2 Timoteo 3:1, 4.
14. Panon a say too na pakatebek et “peteken” to so panakar to?
14 Panon a say too na pakatebek et “peteken” to so panakar to? Say espiritual a pakatebek tan say panangiyaplika ed maridios iran prinsipyo so mangitonton ed totoo diad maptek, deritson kurso. Onia so prangkan ibabaga na patalos a Byington: “Say inkaatiw so sigpot a liket parad werek a too, balet say intelihentin too so maptek.” “Say too na pakatebek” so makapangipetek ed basbas a parad sali to tan nibiig toy maong tan mauges lapud pangiyaaplika ed Salita na Dios ed bilay.—Hebreos 5:14; 12:12, 13.
Lawas Manmatalek ed si Jehova Parad Pakatebek
15. Anto so naaralan tayo manlapud Uliran 2:6-9?
15 Pian natumbok so maptek a kurso ed bilay, kaukolan tayon amin a bidbiren so agtayo inkayadyari tan manmatalek ed si Jehova parad espiritual a pakatebek. Onia so ibabaga na Uliran 2:6-9: “Si Jehova mangiter na kakabatan; ompaway ed sangi to so pikakabat tan pakatalos. Yatol to so aralem a kakabatan nipaakar ed matunong; sikato so sakey a kinlong ed saray manakar ed inkaskey. Pian bantayan to so saray basbas na inkatunong, tan pansiansiaen to so dalan na saray santo to. Diad ontan natalosan mo naani so inkaptek tan inkatunong, tan katukoyan, on, balang sakey a maong a basbas.”—Ikompara so Santiago 4:6.
16. Akin ya anggapo so kakabatan, pakatebek, odino konseho a mikontraan ed si Jehova?
16 Diad pamidbir ed isasaral tayo ed si Jehova, sipapaabeba tayo sirin a panggunaetan so panebek ed linawa to diad aralem a pansukimat ed Salita to. Sikatoy walaan na kakabatan ed absoluton pantalos, tan say konseho to so lawas makagungguna. (Isaias 40:13; Roma 11:34) Diad tua, dinanman a simbawa ya onkontra ed sikato et andi-kabaliksan. Onia so ibabaga na Uliran 21:30: “Anggapo so kakabatan odino pakatalos odino simbawa sumpa ed Jehova.” (Ikompara so Uliran 19:21.) Say espiritual a pakatebek labat, ya abayuboan ed panagaral na Salitay Dios diad tulong na saray publikasyon a nitatarya ed panamegley na “matoor tan makabat ya aripen,” so ontulong ed sikatayo a mangemtan ed suston kurso ed bilay. (Mateo 24:45-47) Ipaarap tayo sirin so dalan na bilay tayo a mitunosan ed konseho nen Jehova, ya anggan ompatnag a makatunongan so mikontraan a simbawa, satan so agmisimbangan ed Salita to.
17. Antoy pansumpalan no niiter so lingon konseho?
17 Namomoria na makatebek a Kristianos a mangokonseho a kaukolan a putel itan a nibasi’d Salita na Dios tan kanian say panagaral ed Biblia tan say panagdalepdep so kakaukolanen sakbay ya ebatan so sakey a tepet. (Uliran 15:28) No lingon naebatan iray tepet nipaakar ed seryoso iran pamaakaran, mansumpal itan ed baleg a pakasakitan. Kanian, mankaukolan iray Kristianon mamatatken na espiritual a pakatebek tan kaukolan a manpikasi ed si Jehova parad panangigiya sano manbabanikel ya ontulong ed kapananisiaan diad espiritual a paraan.
Daakan ed Espiritual a Pakatebek
18. No onlesa so problema ed kongregasyon, panon a makatulong ed sikatayo so espiritual a pakatebek pian namantini so espiritual ya inkabalansi tayo?
18 Pian napaliket si Jehova, kaukolan tayo so “pakatebek ed amin a bengatla.” (2 Timoteo 2:7, NW) Say magunaet a panagaral ed Biblia tan say itutulok ed panangiderihe na espiritu tan organisasyon na Dios so ontulong ed sikatayon manebek ed no anto so gawaen sano nipapaarap itayo ed kipapasen a pakapanggaway mauges a kurso. Alimbawa, bilbilang ta walay bengatla ed kongregasyon ya agnaaasikaso unong ed iisipen tayon pangasikaso komon ed satan. Ontulong ed sikatayo so espiritual a pakatebek pian natalosan ya aliwa iyan rason pian ontunda lan milimog ed totoo nen Jehova tan ontunda met lan manlingkor ed Dios. Isipen pay pribilihyo tayon manlingkor ed si Jehova, ed espiritual a kawayangan a panggagayagaan tayo, ed gayagan nagagamoran tayo’d serbisyo tayo bilang manangiproklama na Panarian. Ontulong ed sikatayo so espiritual a pakatebek pian nawalaay dugan panmoria tan pian namoria tayon dedikado itayo ed Dios tan nepeg a pablien so siglaotan tayo ed sikato, antokaman so gawaen na arum. No anggapoy nagawaan tayo ed teokratikon paraan pian asikasoen so sakey a problema, kaukolan tayoy siaanos a manalagar ed pangiremedyo nen Jehova ed kipapasen. Imbes ya ontunda odino onsuko ed pakaandi-ilalo, komon ta ‘alagaren tayo so Dios.’—Salmo 42:5, 11.
19. (a) Antoy belas na pikakasi nen Pablo parad saray taga-Filipos? (b) Panon ya ontulong ed sikatayo so pakatebek no agtayo sigpot a natalosan so sakey a bengatla?
19 Say espiritual a pakatebek so ontulong ed sikatayo pian mansiansian matoor ed Dios tan ed totoo to. Oniay inkuan nen Pablo ed saray Kristiano ed Filipos: “Saya so kerewen ko a say aro yo ondaak a lalo nin lalo komon ed kakabatan dia ed amin a panangimano; ta pian nayarian yo ya abobonan so bengatla ran sankaabigan, pian matua kayo komon tan anggapo so pakabalawan yo ya angga ed agew nen Kristo.” (Filipos 1:9, 10) Pian suston mankatunongan, kaukolan tayoy “suston pikakabat tan sigpot a pakatebek.” Say nipatalos dian Griegon salita a “pakatebek” so mankabaliksan na “sensitibon moral a pakatalos.” Sano walay bengatlan naaralan tayo, labay tayon natalosan so pisiglaotan na satan ed Dios tan ed si Kristo tan dalepdepen no panon itan a mangitatandoro ed personalidad tan saray probisyon nen Jehova. Saya so mamalaknab na pakatebek tayo tan say apresasyon tayo ed gagawaen ed sikatayo nen Jehova a Dios tan si Jesu-Kristo. No walay bengatlan agtayo sigpot a natalosan, ontulong so pakatebek ed sikatayo a manmorian agtayo nepeg a kaindanan so pananisia tayo ed amin ya importantin bengatla a nanaaralan tayo nipaakar ed Dios, Kristo, tan say madibinon gagala.
20. Panon itayon ondaak ed espiritual a pakatebek?
20 Ondaak itayo ed espiritual a pakatebek no lawas tayon itunos so kanonotan tan kiwakiwas tayo ed Salita na Dios. (2 Corinto 13:5) Say panggawa ed saya ed makapaalagey a paraan so ontulong ed sikatayon magmaliw a mapaabeba, aliwan ma-opinion tan kritiko ed arum. Ontulong ed sikatayo so pakatebek pian nagunggunaan manlapud panametek tan naseguro tayo so mas importanti iran bengatla. (Uliran 3:7) Diad ontan, tekep na pilalek a paliketen si Jehova, panggunaetan tayo sirin a napanoy suston pikakabat na Salita to. Saya so ontulong ed sikatayo pian natebek so duga manlapud aliwa, a nadetermina no anton talaga so importanti, tan sitotoor ya onkiling ed mablin siglaotan tayo ed si Jehova. Amin na saya so posibli no ikiling tayo so puso tayo ed pakatebek. Balet, wala ni bengatlan nakakaukolan. Nepeg a say pakatebek so manalimbeng ed sikatayo.
Panon Yon Ebatan?
◻ Akin a nepeg tayon ikiling so puso tayo ed pakatebek?
◻ Panon ya apektaen na pakatebek so panagsalita tan kondukta tayo?
◻ Antoy epekto na pakatebek ed espiritu tayo?
◻ Akin a kaukolan tayon naynay so manilalo ed si Jehova parad pakatebek?
[Litrato ed pahina 13]
Ontulong ed sikatayo so pakatebek pian nakontrol tayo so espiritu tayo
[Litrato ed pahina 15]
Amoria nen makatebek ya Arin Solomon a say panliliket so aliwan peteg a makapenek