Say Manamalsam—Aralen Iray Kualidad To
“Ipanengneng ko naani so amin a kaabigan ko dia ed arapan mo, tan ibawagbawag ko so ngaran nen Jehova ed arap mo.”—EXODO 33:19.
1. Akin a makanepegan a galangen so Manamalsa?
SI apostol Juan, say nansulat ed unor a libroy Biblia, so angikurit ed sayan alay abig a deklarasyon nipaakar ed Manamalsa: “Sika so manepeg, Katawan mi tan Dios mi, a mangawat na gloria tan dayew tan pakayari: ta sika pinalsam so lapag a bengatla, tan lapu ed linawam wala ra tan sikara so apalsa.” (Apocalipsis 4:11) Singa imparungtal na inmunan artikulo, saray nalmoan na modernon siensia so mabetbet a mangarum ed saray rason pian manisia ed say Manamalsa na amin a bengatla.
2, 3. (a) Antoy kaukolan ya aralen na totoo nipaakar ed Manamalsa? (b) Akin ya agmakatunongan so personal a pinengnengan ed Manamalsa?
2 No panon ya importanti so panisian walay Manamalsa, ontan met kaimportanti so panaral ed saray kualidad to—a sikatoy peteg a persona, a walaan na personalidad tan daladalan a mamaasingger ed totoo ed sikato. Diad antokaman a laknab ya agawaan mo la itan, agta makagungguna so nagkalalon pangamta ed sikato? Agkakaukolanen na satan so personal a pinengnengan ed sikato, a singa ed pikakabat tayo ed arum a totoo.
3 Si Jehova so Lapuan na anggan saray bitewen, say agew tayo so sakey labat a kabkaabigan ed kabaleg a bitewen. Labay mo ta’n salien so onasingger ed agew? Andin balot! Maslak a totoo et ngalngali agda labay a selengen itan odino manpaagew a mabayag lapud mansasnit iran sinag to. Say kasensentroan a temperatura to et manga 15,000,000 degrees Celsius (27,000,000°F.). Kada segundo, sayan thermonuclear a petang et ikokomberti toy manga apatiran milyon a tonilada na mass a magmaliw ya enerhiya. Anggan melmelag labat a kabiangan na satan et petangan tan liwawaan toy dalin, balet magenap lan manustuni ed amin a bilay dia. Saratan a manunan katuaan so nepeg a managyat ed sikatayo ed makapakelkelaw a pakayari na Manamalsa. Matukotukoy a nisulat nen Isaias so nipaakar ed “kabaleg a tuloy na biskeg [na Manamalsa] ed pakapanyari.”—Isaias 40:26.
4. Antoy inkerew nen Moises, tan panoy inkiwas nen Jehova?
4 Ingen, antam a pigaran bulan kayarin tinaynan na Israelitas so Ehipto nen 1513 K.K.P., akikasi si Moises ed Manamalsa: “Iparungtal mo ed siak komon so gloriam.” (Exodo 33:18) Diad pannonot a say Dios so Lapuan na anggan say agew, natalosan mo no akin ya inkuanto’d si Moises: “Agmo nayarian a nengnengen so lupak; ta say too agtoak naani nanengneng et manbilay.” Inabuloyan na Manamalsa si Moises ya onsanib diad Palandey Sinai legan a Sikatoy “onlabas.” Kanian niparungtal si Moises ed ‘beneg’ na Dios a singa panangibaga, ed sakey a nengneng na sinag na gloria na Manamalsa, odino kiwawala.—Exodo 33:20-23; Juan 1:18.
5. Diad anton dalan a pinenek na Manamalsa so kerew nen Moises, a mamaneknek ed anto?
5 Apenek so pilalek nen Moises ed nagkalalon pangamta ed Manamalsa. Mapatnag a diad impansalita ed panamegley na sakey ya anghel, nilabasan na Dios si Moises tan inyabawag to: “Jehova, Dios a mapangasi tan mapaaro, mapalna ya onsanok tan daakan ed maaro ya abig na linawa tan katuaan; a mangigagana na maaro ya abig na linawa ed saray nilibo, mamerdona na inkauges, tan impakasumpa, tan kasalanan; tan anggan anton pamaakaran agto ibilang a malinis so nankasalanan.” (Exodo 34:6, 7) Ipapanengneng na saya a say nagkalalon pangamta ed Manamalsa tayo et sasaglawien toy, aliwan inengneng ed pisikal ya uhas, noagta sigpot a pakatalos ed saray kualidad to, say personalidad tan saray awawey to.
6. Panon inkamakapakelkelaw so immune system tayo?
6 Say sakey a paraan a nagawaan tayo itan et diad panebek ed saray kualidad na Dios manlapud pinalsa to. Konsideraen pay immune system mo. Diad sakey ya isyu nipaakar ed immunity, inkuan na Scientific American: “Onggapo ed antis na kianak anggad ipatey, lawas ya alertoy immune system. Say nanduruman alasir na saray molekula tan selula . . . so mamoprotekta ed sikatayo sumpad saray parasite tan pathogen. No anggapo iratan a depensa, agmanbilay so totoo.” Antoy lapuan na satan a system? Inkuan na sakey ya artikulo ed satan a magasin: “Say makapakelkelaw ya alasir na alay abig ya impansasangal na saray selula a mangidedepensa ed laman sumpad microbial tan saray virus so onlelesa manlapud pigaran akadkaunan selula a pilimeron ompatnag manga siameran simba kayari pannginew.” Say biin malukon so mangipasa na pigaran immunity ed ombabaleg a lukon to. Saginonor, diad panamegley na gatas na ina, sikato met so mangiter na immune iran selula tan makagungguna iran kemikal parad anak to.
7. Antoy konsideraen tayo nipaakar ed immune system tayo, a mangitonton ed anton konklusyon?
7 Walaan ka na makatunongan a rason pian panisiaan a say immune system mo et palumbasan toy antokaman a nitarok na modernon medisina. Kanian, tepetan moy inkasika, ‘Antoy ipapatnag na saya nipaakar ed Manangigapo tan Manangiter na satan?’ Sayan system, a ‘pilimeron ompatnag manga siameran simba kayari pannginew’ tan akaparaan a manalimbeng ed kapanyanak, et talagan pakapatnagay kakabatan tan matudion nonot. Balet kasin wala ni so natebek tayon nagkalalo nipaakar ed Manamalsa ed sayan system? Anto so nikuan na maslak ed sikatayo nipaakar ed si Albert Schweitzer tan ed arum ya angideboto na bilay da pian makapangitarok na medikal a panangasikaso ed saray mairap-bilay? Kaslakan et irarayew tayoy maong iran kualidad na ontan iran maabagey ya ontutulong ed totoo. Mipadpara, antoy nikuan tayo nipaakar ed Manamalsa tayo, ya angiter na immune system ed namparan mayaman tan pobri? Malinew, sikatoy maaro, agmanangidumaduma, maabagey, tan makatunongan. Agta mitunosan iya ed deskripsion a nadngel nen Moises so nipaakar ed Manamalsa?
Ipaparungtal Toray Kualidad To
8. Ipaparungtal nen Jehova so inkasikato ed sikatayo diad anton nikabkabiig a dalan?
8 Balet, wala ni sananey a dalan pian nagkalalon nakabat so Manamalsa tayo—diad panamegley na Biblia. Saya so nagkalautlan importanti lapud walaray bengatla nipaakar ed sikato ya agbalot niparungtal na siensia tan say uniberso tan arum niran bengatla a mas malinew ed Biblia. Say alimbawa parad inmunan abitla et say personal a ngaran na Manamalsa. Say Biblia labat so mangipaparungtal ed ngaran na Manamalsa tan say kabaliksan na satan. Diad Hebreo iran manuskritoy Biblia, say ngaran to so pinmatnag ed manga 7,000 danay bilang apatiran consonant a nipatalos a YHWH odino JHVH, a kaslakan ya ibabalikas a Jehova ed lenguahen Pangasinan.—Exodo 3:15; 6:3.
9. Antoy kabaliksan na personal a ngaran na Manamalsa, tan antoy nikuan tayo ed saya?
9 Pian nakabatan tayon nagkalalo so Manamalsa, kaukolan tayon talosan a sikatoy aliwan basta agnatebek ya “Unonan Manamagmaliw” odino agnatalosan a “Siak.” Ipapanengneng na personal a ngaran to itan. Satan so porma na Hebreon verb a kabaliksan toy “magmaliw” odino “napaneknekan.”a (Ikompara so Genesis 27:29; Eclesiastes 11:3.) Say ngaran na Dios et kabaliksan toy “Pagmaliwen To” tan idadanet ton sikatoy managgagala tan onkikiwas. Diad pangamta tan pangusar tayo ed ngaran to, nagkalalon natalosan tayon totooren toray sipan to tan aktibon manusumpal ed gagala to.
10. Nagamoran tayoy anton importantin aralem a pakatalos manlapud rekord na Genesis?
10 Say Biblia so lapuan na pikakabat nipaakar ed saray gagala tan personalidad na Dios. Ipaparungtal na rekord na Genesis a walay panaon a say katooan et walad pikakareenan ed Dios tan walaan na ilalon andukey tan makabaliksan a bilay. (Genesis 1:28; 2:7-9) Mitunosan ed kabaliksan na ngaran to, makaseguro itayo a si Jehova et panganggaen toy kairapan tan pirmin kaermenan ya abayag lan aarapen na totoo. Nabasa tayo so nipaakar ed pakasusumpal na gagala to: “Say pisikal a mundo so ginawan makanepegan ed pirmin kaermenan, aliwan diad dilin pankaliktan, noagta diad linawa na Manamalsa, a diad panggagawa ed satan et angiter ed satan na ilalo a nayarin diad sakey ya agew . . . et nagawan manginabang ed maglorian kibulos na ananak na Dios.”—Roma 8:20, 21, The New Testament Letters, nen J. W. C. Wand.
11. Akin a konsideraen tayoray salaysay na Biblia, tan antoray detalyi na sakey ed satan a salaysay?
11 Natulongan itayo met na Biblia a nagkalalon nakabatan so Manamalsa tayo a ditan et ipaparungtal toray kiwas tan reaksion to sanen akideneng ed kadaanan ya Israel. Konsideraen so sakey ya alimbawan manasaglawi ed si Eliseo tan si Naaman, say hepe na armaday malames iran Siryano. Legan mon babasaen iyan salaysay ed 2 Arari kapitulo 5, naimanom a sakey a kautibon Israelitan ugaw a bii so angipilit ya onabig so kating nen Naaman diad tulong nen Eliseo ed Israel. Linma si Naaman diman ya iilaloan ton ipaypayapay nen Eliseo iray lima to bilang misteryon seremonya ed panagtambal. Imbes, inkuan nen Eliseo ed Siryano a manames ed Ilog Jordan. Anggaman kaukolan na saray sakop nen Naaman a sikatoy kombinsien dan ontulok, sikatoy inmabig sanen tinmulok. Angiregalo si Naaman na ankabli iran bengatla, ya ag-inawat nen Eliseo. Kamangta sakey a kaiba to so nantila ed si Naaman tan akalay pigaran ankablin bengatla. Say agto inkamatua et sengeg na inkadapoan toy kating. Makasagyat na imano iyan salaysay nipaakar ed kakabosan na too—sakey a pakaaralan tayo.
12. Nawalaan itayo na antoran konklusyon nipaakar ed Manamalsa manlapud salaysay nen Eliseo tan Naaman?
12 Ipapanengneng na salaysay, diad makapasagyat a paraan, a say Matalonggaring a Manamalsa ed uniberso et aliwan atagey a tuloy pian imanoen iyan melag ya ugaw nin bii tekep na pabor, a sumlang a tuloy ed estandarte na dakel a kultura natan. Papaneknekan met na satan a say Manamalsa et agmamapabor labat ed saksakey a rasa odino nasyon. (Gawa 10:34, 35) Makapainteres, imbes ya ilaloan so totoo a manpukos-pukos—a kaslakan a gagawaen na pigaran “managtambal” nensaman tan natan—impatnag na Manamalsa so makapakelkelaw a kakabatan to. Amta ton tambalen so kating. Impatnag to met so aralem a pakatalos tan inkahustisya diad agto impangiyabuloy ya ontalonay panamalikdo. Lamet, agta mitunosan itan ed personalidad nen Jehova a nadngel nen Moises? Anggaman antikey itan a salaysay na Biblia, agaylan natebek tayo ed satan iray kualidad na Manamalsa tayo!—Salmo 33:5; 37:28.
13. Iyilustra no panon a makaaral itayoy makana iran leksion manlapud saray salaysay na Biblia.
13 Sananey niran salaysay nipaakar ed andiay otang a linawan Israel tan ed kiwas na Dios so mamaneknek a si Jehova et talagan mangiyaansakit. Ibabaga na Biblia a paulit-ulit a sinubok na saray Israelita si Jehova, a sinakitan day liknaan to. (Salmo 78:40, 41) Kanian, say Manamalsa so walaan na liknaan, tan iimanoen toy gagawaen na totoo. Dakel met so naaralan ed saray salaysay nipaakar ed saray bantog ya indibidual. Sanen pinili si David a magmaliw ya ari na Israel, inkuan na Dios ed si Samuel: “Say too onnengneng ed mapaway a nengneng, balet si Jehova onnengneng ed puso.” (1 Samuel 16:7) On, onnenengneng so Manamalsa no anto itayo ed akindalem, aliwan diad akinpaway iran itsura. Agaylan makapaliket!
14. Legan tayon babasaey Hebreon Kasulatan, antoy makagunggunan gawaen tayo?
14 Talomplo tan siam ed libro na Biblia so nisulat antis na panaon nen Jesus, tan matukoy a basaen tayo iratan. Aliwa labat la iyan panaral ed saray salaysay odino awaran na Biblia. No talagan labay tayon naaralan iray kualidad na Manamalsa, nepeg tayon dalepdepen iratan a salaysay, a nayarin isipen, ‘Antoy ipaparungtal na sayan salaysay nipaakar ed personalidad to? Dinan ed saray kualidad to so mabitar dia?’b Say panggawa ed satan so ontulong ed anggan saray manduaruwa pian natalosan a say Biblia et nanlapud Dios, diad ontan et nileletneg so basiyan ed pakapikabat dan nagkalalo ed maaron Autor to.
Tutulongan Itayo na Matalonggaring a Managbangat a Nakabatan so Manamalsa
15. Akin a saray kiwas tan bangat nen Jesus et makaibangat?
15 Tua, saray totoon manduaruwa ed kiwawala na Manamalsa odino say panmoria ra ed Dios et agmalinew so nayarin daiset so amta ra ed Biblia. Nayarin wala lay nabet mo iran indibidual ya agmakapangibaga no kasin si Moises so nambilay antis odino kayari nen Mateo tan ngalngalin anggapoy pikakabat da’d saray ginawa odino bangat nen Jesus. Makapaermen a tuloy itan lapud nayarin dakel so naaralan na sakey nipaakar ed Manamalsa manlapud Matalonggaring a Managbangat, si Jesus. Lapud walaan na maapit a relasyon ed Dios, nayarian ton iparungtal iray kualidad na Manamalsa tayo. (Juan 1:18; 2 Corinto 4:6; Hebreos 1:3) Tan ontan so ginawa to. Diad tua, aminsan et inkuanto: “Say akanengneng ed siak anengneng to so Ama.”—Juan 14:9.
16. Antoy iyiilustra na inkiwas nen Jesus ed Samaritana?
16 Konsideraen iyan alimbawa. Diad sakey ya inkagawa sanen naksawan si Jesus ed impanbiahe, sikatoy akitongtong ed sakey a Samaritana ya asingger ed Sicar. Innabang toray aralem a katuaan, ya inyapasakey toy pankaukolan ed ‘pangigalang ed [Ama] ed espiritu tan katuaan.’ Papaliisan na saray Judio ed saman iray Samaritano. Diad kasunian, impatnag nen Jesus so inkamabulos nen Jehova a mangawat ed masimoon a lalaki tan bibii na amin a nasyon, a singa ed naimano tayo ni ingen ed inkagawa nipaakar ed si Eliseo tan si Naaman. Satan so mamaseguro ed sikatayo ya ag-aabobonan nen Jehova so makisir-kanonotan a relihyoson panaglames a kasmak ed mundo natan. Naimano tayo met so bengatlan inkamabulos nen Jesus a manbangat ed sakey a bii, tan diad sayan kaso et say bii so miaamong ed laki ya agto asawa. Imbes a kondenaen nen Jesus, sikatoy tinrato to tekep na dignidad, diad paraan a talagan natulongan to. Kayari to, arum a Samaritano so dinmengel ed si Jesus tan nankuan: “Amta mi a saya sikaton tua so manangilaban na mundo.”—Juan 4:2-30, 39-42; 1 Arari 8:41-43; Mateo 9:10-13.
17. Diad anton konklusyon so ipapabitar na inkioli nen Lazaro?
17 Konsideraen tayoy sananey ya ilustrasyon no panon tayon naaralan so nipaakar ed Manamalsa diad pangabisado tayo ed saray kiwas tan bangat nen Jesus. Molimolien pay inkagawa sanen inatey so kaaro nen Jesus a si Lazaro. Pinaneknekan la nen Jesus ed apalabas so pakayari ton mamaoli ed inatey. (Lucas 7:11-17; 8:40-56) Balet, antoy reaksion to sanen anengneng ton managogol si Maria ya agi nen Lazaro? “Naningel si Jesus ed espiritu tan agonigon.” Sikatoy aliwan agmangim-imano odino mabinbinta; sikatoy “nannangis.” (Juan 11:33-35) Tan aliwa labat iyan panangipatnag na liknaan. Kinmiwas si Jesus ed positibon paraan—pinaoli toy Lazaro. Namolimolim no panon ya akatulong iya ed saray apostol a natalosan iray liknaan tan kiwas na Manamalsa. Kaukolan ya ontulong met iya ed sikatayo tan ed arum a natalosan so personalidad tan saray dalan na Manamalsa.
18. Panoy nepeg a panmoria na totoo nipaakar ed panagaral na Biblia?
18 Anggapoy rason pian ibaing so panagaral na Biblia tan panaral na nagkalalo ni nipaakar ed Manamalsa tayo. Say Biblia so aliwan kadaanan a libro. Say sakey a nanaral ed satan tan nagmaliw a maapit a kalimog nen Jesus et si Juan. Insulat to ed saginonor: “Amta tayo a say Anak na Dios linma dia tan initdan to itayo na pakatalos, pian nakabatan tayo so matua. Tan wala itayo ed matua [a sakey], salanti dia ed Anak to a Jesu-Kristo. Saya so matua a Dios tan say bilay ya andi-angga.” (1 Juan 5:20) Imanoen a kaukolan so “pakatalos” pian nagamoran so pikakabat na ‘matua a sakey,’ say Manamalsa, a mangitonton ed ‘bilay ya andi-anggaan.’
Panon Mon Natulongan so Arum a Makaaral Nipaakar ed Sikato?
19. Anton kundang so ginawa la pian tulongan iray manduaruwan totoo?
19 Dakel a paneknek so kakaukolanen pian manisia iray arum a totoo a wala so maabagey a Manamalsa a mangiyaansakit ed sikatayo tan pian natalosan iray kualidad to. Walaray minilmilyon a manduaruwa ni ed Manamalsa odino say panmoria ra ed sikato so agmitunosan ed walan naromog ed Biblia. Panon moran natulongan? Diad 1998/99 a distrito tan internasyonal iran kombension na Tastasi nen Jehova, nipaway so sakey ya epektibon balon uusaren diad dakel a lenguahe—say libron Is There a Creator Who Cares About You?
20, 21. (a) Panon a matalonan nausar so libron Creator? (b) Mangisalaysay na saray eksperiensia no panon a say libron Creator et apaneknekan lan epektibo.
20 Satan so publikasyon a mamabiskeg ed dilin pananisiam ed Manamalsa tayo tan ed pakatalos mo ed personalidad tan saray dalan to. Akin a maseguro iya? Lapud say Is There a Creator Who Cares About You? so nagkalalo lan denisinyo a sankanonot iratan a kalat. Say tema parad intiron libro et “What Can Add Meaning to Your Life?” Saray lugan to so niparungtal ed paraan a makapainteres ed anggan totoon de-aral. Ingen, sasaglawien to met iray pampipirawatan tayon amin. Walay makapasagyat tan makatangguyor a materyal parad saray managbasa a manduaruwa ed inkiwala na Manamalsa. Ag-ipapasen na libro a say managbasa et manisia ed Manamalsa. Saramay manduaruwa so nasagyat ed pangikonsidera ed agano niran nalmoan tan panmoria na siensia. Pabiskegen na saratan a katuaan so pananisia na saramay manisia ed Dios.
21 Diad panaral ed sayan balon libro, naimano ya ipaparungtal na saray kabiangan to so segek na awaran na Biblia ed paraan a mangipapabitar ed saray aspekto na personalidad na Dios, ya ontulong ed saray managbasa a nagkalalon nakabatan so Dios. Dakel ya akabasa la ed satan so nankomento no panon a tua itan ed kipapasen da. (Nengnengen so ontumbok ya artikulo, pahina 25-6.) Komon ta ontan ka met legan mon kakabisadoen so libro tan usaren itan pian tulongan so arum a nakabatan a nagkalalo so Manamalsa ra.
[Saray paimano ed leksab]
a Inusar na sakey ya iskolar a Jesuit a si M. J. Gruenthaner, sanen sikatoy editor-in-chief na The Catholic Biblical Quarterly, iyan verb ed inkuan to nipaakar ed mipadparan verb, ya “andian a balot na ideya na kiwawala labat ed inkasikato noagta lawas a walaan na kabaliksan ed pagmaliw a sakey a peteg a bengatla, salanti, nanengneng a mismo ed aktuwal a kiwas na saya.”
b Legan ya isasalaysay na atateng ed ananak da iray salaysay na Biblia, natulongan daray ananak da diad pangitepet ed saratan. Diad ontan et nakabat a tuloy na saray tobonbalo so Dios, ontan met a makaaral a mandalepdep ed Salita to.
Kasin Naimano Yo?
◻ Panon ya akabkabat a maong nen Moises si Jehova diad Palandey Sinai?
◻ Akin a say panaral ed Biblia et ontulong ed pangamta’d saray kualidad na Dios?
◻ Legan tayon babasaen so Biblia, antoy gawaen tayo pian onapit itayo ed Manamalsa tayo?
◻ Diad anton dalan ya iplanom so pangusar ed libron Creator?
[Litrato ed pahina 20]
Antoy ipapatnag na immune system tayo nipaakar ed Manamalsa tayo?
[Litrato ed pahina 21]
Sakey a kabiangan na Dead Sea Scrolls, a walay nipabitar a Tetragrammaton (Ngaran na Dios ed Hebreo)
[Credit Line]
Diad impangiyabuloy na Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem
[Litrato ed pahina 23]
Antoy naaralan tayo ed reaksion nen Jesus ed kaermenan nen Maria?