Tito—‘Sakey a Kakimeyan Parad Pankaabigan Yo’

ONLELESA no maminsan iray problema diad inmunan-siglon Kristianon kongregasyon. Kaukolan a saraya so naareglo, tan mankaukolan iya na tepel tan katutulok. Sakey a lakin sitatalonan inmarap ya aminpiga ed ontan ya angat et si Tito. Bilang sakey ya akapikimey ed si apostol Pablo, sikatoy masimoon a nansagpot a tulongay arum a gawaen iray bengatla unong ed paraan nen Jehova. Lapud satan inkuan nen Pablo ed saray Kristiano ed Corinto a si Tito et ‘sakey a kakimeyan parad pankaabigan da.’—2 Cor. 8:23, NW.

Siopa si Tito? Antoy betang to ed impangareglo ed saray problema? Tan panon itayon nagunggunaan diad pangonsidera ed kondukta to?

Say Isyun Nipaakar ed Panaggalsim

Si Tito et sakey ya ag-agalsiman a Griego. (Galacia 2:3)a Lapud sikatoy tinawag nen Pablo a “matua ya ana’ko ed pananisia tayo,” si Tito so nayarin sakey ed espiritual ya ananak na apostol. (Tito 1:4; ikompara so 1 Timoteo 1:2.) Si Tito so akaiba nen Pablo, Bernabe, tan arum nira manlapud Antiokia, Syria, sanen linma ira ed Jerusalem nen ngalngali 49 K.P. pian singbaten so tepet nipaakar ed panaggalsim.—Gawa 15:1, 2; Galacia 2:1.

Lapud pansisingbatan so impakakomberti na ag-agalsiman iran Gentil diad Jerusalem, nisuherin itagar si Tito pian idemostra a saray Judio tan aliwan-Judio so makagamor na pabor na Dios balanglan sikaray agalsiman odino andi. Arum a membroy kongregasyon ed Jerusalem a datin Fariseos ya inawat da lay Inkakristiano so mangisasangsang a saray Gentil ya akomberti so obligadon manpagalsim tan manumbok ed Ganggan, balet sayan argumento so sinuppiat. Say pamaskar ed si Tito tan arum nin Gentil a galsiman et panangiburi itan ed kilalaban a mandependi ed agkanepegan a panangasi nen Jehova tan diad pananisia ed si Jesu-Kristo imbes a diad saray gawa na Ganggan. Panangipulisay met itan ed ebidensian saray Gentil, odino totoo ed saray nasyon, so akaawat na masanton espiritu na Dios.—Gawa 15:5-12.

Imbaki ed Corinto

Sanen naareglo so isyu nipaakar ed panaggalsim, si Pablo tan Bernabe so naikdan na sigpot ya autoridad a manpulong ed saray nasyon. Ontan met, nanggunaetan da met a nodnonoten iray duka. (Galacia 2:9, 10) On, sanen asaglawi lamet si Tito diad apuyanan a rekord ed ngalngali anem taon ed saginonor, sikatoy walad Corinto bilang ibabaki nen Pablo diad impangorganisay panagkolekta parad sasantos. Balet, leleg a gagawaen nen Tito iyan kimey, sikatoy nipaarap ed sananey a situasyon a napno na tensyon.

Ipaparungtal na sulat nen Pablo ed saray taga-Corinto a sinulat to laran inmuna ya ‘agmiulop ed saray managlawan.’ Kaukolan ton ibaga ed sikaran ekalen day agmagbabawin managlawan ed limog da. On, sinulat ira nen Pablo na mapuersan sulat, a gagawaen itan “ed dakel a lua.” (1 Corinto 5:9-13; 2 Corinto 2:4) Kaleganan to, imbaki ed Corinto si Tito pian ontulong ed nagagawan panagkolekta diman parad mankaukolan iran Kristiano a taga-Judea. Posibli, sikato met so imbaki pian imatonan so kiwas na saray taga-Corinto ed sulat nen Pablo.—2 Corinto 8:1-6.

Panon so inkiwas na saray taga-Corinto ed konseho nen Pablo? Lapud mapaga ed pakaamta, nayarin imbaki la nen Pablo si Tito manlapud Efeso ya ombeltang ed Aegean Sea a paarap ed Corinto, a binilin a manreport a tamtampol. No satan a misyon et nasumpal antis ya ontunda so panagbaroy ed panaoy ambetel (diad ngalngali pegley na Nobyembre), nayarin makakar si Tito ed Troas a manbapor odino say andudukey a rota ed dalin ya ondalan ed Hellespont. Anganko asakbay lan sinmabi si Pablo ed nampaknaan dan panabetan diad Troas, lapud impanggulo na saray panday-pilak a sengegay intaynan to ed Efeso ya asasakbay nen say iilaloan. Kayari na mapagan impanaalagar diad Troas, amoria nen Pablo ya agmakasabi si Tito diad panamegley na panbaroy ed dayat. Kanian, pinmikal lay Pablo diad panilalon naabet to ed dalan. Sano wala la’d dalin na Europa, ondalan si Pablo ed Via Egnatia, tan nabet ton siansia si Tito ed Macedonia. Agaylan inawa tan gayaga nen Pablo, a maong so balita manlapud Corinto. Say kongregasyon so kinmiwas a paborabli ed konseho na apostol.—2 Corinto 2:12, 13; 7:5-7.

Anggaman nampagaan nen Pablo so nipaakar ed klase na panangabrasan sagmaken na ibabaki to, tinulongan na Dios si Tito pian sumpalen so komisyon to. Inawat si Tito tekep na “takot tan giwgiw.” (2 Corinto 7:8-15) Diad pangusar ed saray salita nen komentaristan W. D. Thomas: “Napadesiran tayon agpinakapuy so mabiskeg a panamaat nen Pablo, sidudunong tan sitataktika ya akikasi [si Tito] ed saray taga-Corinto; a papaseguroan iran si Pablo, diad panasalita a singa ginawa to et sankanonot to labat so espiritual a pankaabiganan da.” Diad kagagawa na saya, naaro la nen Tito iray taga-Corinton Kristiano lapud matulok ya espiritu tan positibon impanguman da. Say nakomendaan ya awawey da so apaneknekan a lapuan na panamaseseg ed sikato.

Komusta met so arum ya aspekto na misyon nen Tito ed Corinto—diad impangorganisa ed panagkolekta parad sasantos diad Judea? Pankikimeyan met itan a maong nen Tito, a singa nadetermina manlapud impormasyon a naromog ed 2 Corinto. Nayarin nisulat itan a sulat diad Macedonia legan na loglog nen 55 K.P., kayarin tuloy na impannengnengan di Tito tan Pablo. Sinulat nen Pablo si Tito, ya angigapo na panagkolekta, a natan so imbaki lan ompawil a kaibay duaran agnibagay ngaran a katulongan ta pian nasumpal itan. Lapud interesadon tuloy diad saray taga-Corinto, mabulbulos si Tito ya ompawil. Leleg ya ompapawil si Tito ed Corinto, nayarin sankaawit toy komaduan apuyanan a sulat nen Pablo ed saray taga-Corinto.—2 Corinto 8:6, 17, 18, 22.

Aliwa lambengat a maong ya organisador si Tito noagta sikato met so klase na laki a napanmatalkan na madelikado iran komisyon ed saray mairap a situasyon. Sikatoy makpel, matakken, tan agnagiing. Mapatnag ya impasen nen Pablo si Tito a makayari ed pidedeneng ed ompapalalo iran angat a pinawala na “manunaan iran apostoles” diad Corinto. (2 Corinto 11:5) Sayan impresyon ed si Tito so pinekderan na say ontumbok ya inkasaglawi to diad Kasulatan, diad sananey nin masagpot ya asainmin.

Diad Isla na Creta

Anganko diad ngalngalin baetan na 61 tan 64 K.P., sinulat nen Pablo si Tito, a manlilingkor ed saman diad isla na Mediteraneo a Creta. Tinaynan nen Pablo diman pian ‘uksoyen iray bengatlan kulang’ tan pian ‘manuro na pinagkamasiken ed binaley-baley.’ Diad inkalapagan, walaan na reputasyon iray taga-Creta bilang “matila, mauges ya ayep, masisiba, mangingiras.” Sirin, diad Creta nakaukolan lamet ya onkiwas si Tito tekep na tepel tan inkapekder. (Tito 1:5, 10-12) Satan so responsablin tuloy a kimey, ta nayarin satan so manetermina ed arapen na Inkakristiano ed isla. Diad silong na inkipuyan, tinulongan nen Pablo si Tito diad impangidatak ed no antoy nailaloan parad potensyal iran manangasikaso. Saraman a kualipikasyon so siansia nin nikokonsidera nipaakar ed pananuro na Kristianon mamatatken.

Ag-ipapatnag na Kasulatan no kapigan so inyalis nen Tito ed Creta. Sikatoy medyo nambayag diman lapud kinerew nen Pablo ed sikaton mangitarya na saray pankaukolan nen Zenas tan Apollo, ya onsamar diman ed impanbiahe ed agnibagan panaon. Balet agnambayag a maong si Tito ed isla. Plaplanoen nen Pablo ya ibaki si Artemas odino si Tiquico diman, insan miabet so apostol ed si Tito diad Nicopolis, nayarin prominentin syudad ed satan a ngaran a nipasen ed amianen-sagur a Gresya.—Tito 3:12, 13.

Manlapud unor ya antikey ya impanukoy na Biblia ed si Tito, naamtaan tayo ya anganko nen ngalngali 65 K.P., sikatoy imbaki nen Pablo ed sananey nin asainmin. Sikatoy linma ed Dalmacia, sakey a rehyon ed bukig na Adriatic Sea diad kaplesan-agew a Croatia. (2 Timoteo 4:10) Agnibaga ed sikatayo no antoy gawaen nen Tito diman, balet asalambit lan sikatoy nibaki pian iwanwan iray kurang na kongregasyon tan mibiang ed panagmisionaryon kimey. No ontan, onakto so Tito diad kapasidad a mipadpara ed samay impanlingkor to diad Creta.

Agaylan pisalsalamat tayo ed saray matakken a Kristianon manangasikaso a singa si Tito! Say malinew a pakatalos da ed Makasulatan iran prinsipyo, tan say makpel a panangiyaplika ra ed saratan, so manasalimbeng ed espiritualidad na kongregasyon. Aligen tayo komon so pananisia ra tan paneknekan a magmaliw a singa si Tito diad pangidalangirang na espiritual iran pankaabigan na kapananisiaan tayo.—Hebreos 13:7.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 31]

Si Tito so makpel a kakimeyan parad pankaabigan na Kristianos diad Corinto tan arum a pasen