Kasin Nasasamalan Kay Espiritu na Mundo?

NEN Setyembre 12, 1990, walay sinmabog ed sakey a pabrika ed Kazakstan. Kinmayat so mapeligron radioactivity, a manesesga’d bunigas na 120,000 a manaayam diman, dakel ed sikara so namprotesta’d lansangan sumpad makapatey a samal.

Balet ta dia ed kipaparungtal na dakel nin impormasyon, adiskobre ran dekadekada la ra manayan manaayam ed sakey a makasamal a kaliberliber. Diad apalabas iran taon, 100,000 a toniladan dutak a radioactive so ibabasura’d agnababantayan, bakantin pasen. Anggaman wala la’d kaliberliber da so kapeligroan, anggapon balot so angimano ed satan. Akin ya ontan?

Inagew-agew, diad panaggalawan ya istadyum diman, ipapaskil na saray opisyal so sukat na radiation, a mangipapaslep a singano anggapoy antokaman a kapeligroan. Susto iray numero, balet ta ipapanengneng lambengat na saratan so gamma radiation. Say alpha radiation, ya agnasukat, so makapatey met. Ditan la atalosan na dakel a kainaan no akin a masakit iray ananak da.

Diad espiritual a pantalos, nasamalan itayo met na agnanengneng a kontaminasyon. Tan singa saramay pakaskasin totoo ed Kazakstan, ag-amtay karaklan iyan kapeligroan a manesesga’d-bilay. Ipapaamta na Biblia iyan polusyon bilang “say espiritu na mundo,” a say mangimamaneobra et anggapoy arum noag si Satanas a Diablo. (1 Corinto 2:12) Siyuuges ya uusaren na Kalaban na Dios iyan espiritu​—odino ontatalonan awawey​—ed mundo pian napaletey so maridios a debosyon tayo.

Panon a napakapuy na espirituy mundo so espiritual a biskeg tayo? Diad panagyat ed pilalek na mata tan panganamot ed kasiporan ya inkasiblet tayo. (Efeso 2:1-3; 1 Juan 2:16) Diad pangiyalimbawa, konsideraen tayoy taloran nanduruman pasen a kalkalnan nasasamalan na minumundon panag-isisip so espiritualidad tayo.

Anapen ya Unona so Panarian

Pinaseseg nen Jesus iray Kristiano ya ‘anapen nin unona so Panarian tan say inkatunong na Dios.’ (Mateo 6:33) Diad biek a dapag, nayarin itonton itayo na espiritu na mundo pian iteen so alabas ya importansia ed saray dilin paninteresan tan pakainawaan tayo. Say igapo na kapeligroan et aliwan lapud sigpot a pamaulyan ed saray espiritual ya interes, noagta say pangipasen ed saratan a segundaryo. Nayarin agtayo naiimanoy kapeligroan​—a singa ginaway totoo ed Kazakstan​—lapud lingon liknaan a walay kaligenan. Nayarin natangguyor tayon manisip ya agtayon balot onkasipa’d dalan na katuaan lapud dakel lay taon na matoor a serbisyo tayo tan panamabli tayo’d espiritual ya agagi tayo. Nayarin ontan met so inisip na dakel diad kongregasyon na Efeso.

Manga taon 96 K.P., inter nen Jesus so onggendan a simbawa: “Wala so isumpak ed sika, ta inkaindan mo so akauna ya arom.” (Apocalipsis 2:4) Sinungdoan na sarayan abayaglan-manseserbin Kristiano so dakel ya irap. (Apocalipsis 2:2, 3) Sikaray binangatan na matoor a mamatatken, pati si apostol Pablo. (Gawa 20:17-21, 27) Balet, diad inlabas na dakel a taon et binmetel so aro ra’d si Jehova, tan abalang day ligsa ra’d espiritual.​—Apocalipsis 2:5.

Maseguro, arum ed saray taga-Efeso so naapektaan na komersyalismo tan inkaaligwas ed syudad. Makapaermen, say inkamateryalistiko na sosyedad natan so angisuawi met ed arum a Kristiano. Say impasyan panagbanikel pian oninaway panagbilay so maseguron mangisuawi’d sikatayo manlapud espiritual iran kalat.​—Ikompara so Mateo 6:24.

Mamapasakbay ed sayan kapeligroan, oniay inkuan nen Jesus: “Say mata sikatoy lampara na laman; kanian no say matam et maralus [simpli, NW]; say amin a laman mo nalingbus na liwawa. Bangbalet no say matam et mauges [“maibeg,” paimano’d-leksab, NW]; say amin a laman mo nalingbus na bilunget.” (Mateo 6:22, 23) Say “simpli” a mata so niyapasakey ed espiritual, matan akasentro’d Panarian na Dios. Diad biek a dapag, say “mauges” a mata odino “maibeg” so agmakanengneng ed arawi, a niyapasakey lambengat ed tampolan a pilpilalek na laman. Say maespiritual iran gagala tan tumang ed arapen so agnarandan na pakatalos to.

Oniay inkuan la nen Jesus ed akadkaunan bersikulo: “Ta no iner so kawalaay kayamanan mo, diman met so kawalaay pusom.” (Mateo 6:21) Panon tayon naamtaan no akasentroy puso tayo’d espiritual odino materyal iran bengatla? Anganko say sankaabigan a giya et say pitongtong tayo, lapud ‘dia ed inkadaakan na puso say sangi so mansalita.’ (Lucas 6:45) No naynay a say pitongtong tayo et materyal iran bengatla odino minumundon agegemtan, paneknek iya a naapag lay puso tayo tan wala lay dipirinsiay espiritual a pakanengneng tayo.

Si Carmen, sakey a Kastilan agin bii, so akibarangkaan ed onian problema.a “Pinabaleg ak ed katuaan,” so impaliwawa nen Carmen, “balet diad edad a 18, angipundar ak na eskuelaan parad kindergarten. Taloy taon ed saginonor ed wala lay apatiran empleyadok, inmaligwas so negosyo, tan dakel so naaalmok a kuarta. Balet, anganko ta say inkawalaan ko’d pinansial so nagkalalon akapenek ed siak, tan ‘maaligwas’ ak. Diad tua, say pusok et wala la’d negosyo​—saya so sankabalgan ya aaroen ko.

“Liknaen kon sarag ko ni magmaliw a Tasi anggano itatalagak so baleg a panaon ko parad negosyo. Diad biek a dapag, daragdagen ak met na liknaan a makapanlingkor ak nin nagkalalo’d si Jehova. Say akasagyatan ko’d saginonor ya iyunay intereses na Panarian et say alimbawa na duaran amigan payunir. Sakey ed sikara et si Juliana a kakongregasyon ko. Agtoak pinaskar a manpayunir, balet ta say itotongtong to tan say gayagan gagamoran to diad ministeryo to so tinmulong ed siak a konsideraen lamet iray panmoriak ed espiritual.

“Kayari pigaran panaon, legay panbabakasyon ko ed Estados Unidos, akiayam ak ed kien di Gloria, sakey a payunir. Sikatoy agano nin abalo, tan kokomponien toy limay taon ya anak ton bii tan say ina ton walaay kanser. Ingen ta sikatoy manpapayunir. Atenyeg so pusok ed ehemplo tan impapuson apresasyon to’d ministeryo. Say apat agew lambengat ya impan-ayam ko’d sikato so amabiskeg ed siak pian determinadon iter ed si Jehova so sankaabigan ko. Unona ni et nagmaliw ak a regular payunir, tan pigaran taon ed saginonor, naimbitaan kami nen masiken ko a manlingkor ed Bethel. Inikbanan ko lay negosyok​—a babeng ed espiritual ya iyaaligwas ko​—tan natan et naliliknak a maaligwas so bilay ko ed imaton nen Jehova, a satan so talagan sankaimportantian.”​—Lucas 14:33.

Say pakaamta no panon tayon “seguroen iray mas importantin bengatla,” a singa ginawa nen Carmen, so ontulong ed sikatayon mandesisyon a makabat no nipaakar ed panag-empleyo, edukasyon, panayaman, tan estiloy-bilay. (Filipos 1:10, NW) Balet kasin seseguroen tayo so mas importanti iran bengatla no nipaakar ed panagligliwaan? Sakey iyan pasen a pangisesekaray mabiskeg ya impluensia na espiritu na mundo.

Lawas a Dugan Ilugaran so Panagligliwaan

Sisisilib ya aanamotey espiritu na mundo so natural a pilalek na totoo a manpainawa tan manligliwa. Lapud andiay peteg ya ilalo’d arapen so maslak a totoo, natalosan a nepeg dan panpelengan a panoey panligliwaan tan panag-relaks so kaplesan. (Ikompara so Isaias 22:13; 1 Corinto 15:32.) Naroromog tayo ta so inkasikatayon lalon mangiiter na importansya ed panagligliwaan? Tanda itan a namomoldi lay minumundon panag-isip so punto-de-bista tayo.

Oniay ipapasakbay na Biblia: “Say mangaro ed talirak [“panligliwaan,” Lamsa] sikato naani duka a too.” (Uliran 21:17) Aliwan makapuy so manliket, balet no aroen la itan, odino ipasen itan a sankamanunaan, mansumpal itan ed kakulangay espiritual. Segseguradon ontewet lay ganas tayo ed espiritual, tan ondaiset lay panaon tayo’d panagpulong na maong a balita.

Nisesengeg ed saya, sisimbawaen itayo na Salitay Dios a “pagmaliwen a bulos so kanonotan parad kimey, naspot a nawalaay dangka.” (1 Pedro 1:13; The New English Bible) Say dangka so nakaukolan pian nalimitaan ed kabkaabigan a karakel na panaon tayo parad panagligliwaan. Say pagmaliw a bulos ya onkiwas so mankabaliksay sipaparaan parad espiritual a kimey, balanglan panagaral, saray miting, odino lawak a serbisyo.

Komusta balet so nakakaukolan a panagpainawa? Nakokonsiensia tayo kasi sano sikatayoy manbakasyon pian manrelaks? Maseguron andi. Kaukolan so panagpainawa, nagkalalo la’d peles a mabanal a mundo. Anggaman kuan, bilang dedikadon Kristianos et agtayo abuloyan a nisentroy bilay tayo ed panagligliwaan. Paalbareyen itayo na sobran panagliket angga la’d kimey ya agmakabaliksan. Pakapuyen toy liknaan tayon inkamaganat, tan ipapaseseg to ni ingey dilin-kaalakan. No ontan, panon itayon nawalaan na asimbang a panmoria ed panagpainawa?

Irerekomenda na Biblia so panpainaway daiset imbes a sobsobran pankesaw​—nagkalalo la no say sekular a trabaho et agkapilitan. (Eclesiastes 4:6) Anggaman ontulong so panpainawa pian ombiskeg la lamet so laman tayo, say aktibon puersa na Dios so panlalapuay espiritual a biskeg. (Isaias 40:29-31) Naaawat tayo iyan masanton espiritu a mitunosan ed Kristiano iran kimey tayo. Say personal a panagaral so mamapabiskeg ed kapusoan tayo tan manasagyat na duga iran pilalek. Say iyaatendi’d saray miting so mamabunay apresasyon ed Manamalsa tayo. Iyalibansay pibibiang ed Kristianon ministeryo so pililikna’d arum. (1 Corinto 9:22, 23) Singa realistikon insalaysay nen Pablo, “say akinpaway a too so peteg a nakesawan tan onkaida, balet diad inagew-agew et ombibiskeg so akindalem a too.”​—2 Corinto 4:16, Phillips.

Si Ileana, ina na anemiran ananak tan asaway agmananisia, so walaay okupadon tuloy a bilay. Sikatoy walaan na saray responsabilidad ed dilin pamilya to tan ed pigara nin kakanayon, a sengegan a sikatoy naynay ya okupado tan apurado. Anggaman kuan, nipapanengneng to met so makatantandan alimbawa diad panagpulong tan panagparaan ed miting. Panon ton asikasoen so ontan lan karakel na kimey?

“Tinmulong a maong ed siak iray miting tan lawak a serbisyo pian naasikasok so arum niran responsabilidad ko,” so impaliwawa nen Ileana. “Alimbawa, kayari panagpulong et dakerakel so nononoten ko no mantratrabaho ak ed abung. Mabetbet ak a mangakansion legan kon gagawaen itan. Diad biek a dapag, no agko akapiaral odino daiset so agawaan ko’d lawak a serbisyo, magmaliw ya alay irap so kimey ed abung.”

Agaylan miduma ed alablabas a panangiter na importansya ed panagligliwaan!

Napapaliket si Jehova ed Espiritual a Kalimgasan

Manbibilay itayo ed mundo ya ompapalalon nigagalet ed pisikal ya itsura. Baleg so gagastosen na totoo lapud saray paraan ya adesinyon manpagangana tan mamawas ed epektoy itatatken. Laktipen na saraya so pantanem tan panagkolor na buek, artipisyal a panagpabaleg na suso, tan cosmetic surgery. Minilyon so oonla’d saray lugar nipaakar ed panagbawas na belat, saray gymnasium, tan saray aerobics class, odino manaliw iray video nipaakar ed ehersisyo tan saray libro ed panagdieta. Papanisiaen itayo na mundo a say pasaporte na liket et say pisikal ya itsura tayo, a say “indengan” tayo so sankaimportantian ed amin.

Diad Estados Unidos, sakey a surbi ya inaon na magasin a Newsweek so akadiskobre a 90 porsiento ed saray tin-edyer ya amputi ed Amerika et “agkontento ed pisikal a laman da.” Say desperadon panagparakep ed kurti na laman so makaapekta’d espiritualidad tayo. Si Dora so kalangweran a Tasi nen Jehova a mangibabaing ed pisikal ya itsura to lapud sikatoy medyo mataba. “No man-shopping ak, mairap so mananap na kawes ya onsusto’d siak,” so impaliwawa to. “Singano saray uson kawes so ginawa labat parad saray mayapis a tin-edyer. Mas grabe ni, balbalawen na totoo so belat ko, ya amaermen a tuloy ed siak, nagkalalo la no manlalapud saray espiritual ya agagik.

“Bilang resulta, mas lalon iisipen koy itsurak, angga la’d punton saray panmoria ed espiritual so onkokomadua la’d bilay ko. Singa akadependi lay liket ko ed sukat na awak ko. Pigaran taon so linmabas, tan natan et matatken ak la bilang bii tan Kristiano, duma lay panmoriak. Anggano aasikasoen koy itsurak, amoriak a say espiritual a kalimgasan so mas importanti, tan satan so mangiiter ed siak na sankabalgan ya inkapnek. Diad bektan atalosan ko itan, ayarian ko lan nilugar so intereses na Panarian ed suston pasen to.”

Si Sara so matoor a bii nensaman a walaay onian asimbang a punto-de-bista. Anggaman sasalambitey Biblia so nipaakar ed pisikal a kalimgasan to sanen mandedad lay masulok a 60, manuna ton ipapaimano so maabig iran kualidad to​—say niamot ya inkatoo ed puso. (Genesis 12:11; 1 Pedro 3:4-6) Impanengneng to so masimpit tan maulimek ya espiritu to, tan sikatoy mapasakop a tinmulok ed masiken to. Agnampagaan a maong nen Sara so pakanengneng na arum ed sikato. Anggaman sikatoy nanlapu’d mayaman ya abenegan, sikatoy sibubulos a nanayam ed saray tolda diad masulok a 60 taon. Siuuyamo tan masakripisyo ton sinuportaay asawa to; sikato so biin walaay pananisia. Satan so nampagmaliw ed sikaton peteg a magangana.​—Uliran 31:30; Hebreo 11:11.

Bilang Kristianos, interesado itayon onaligwas so espiritual a kalimgasan tayo, kalimgasan a, no regular a nababayuboan et ombulaslas tan mansiansia. (Colosas 1:9, 10) Napaaligwas tayoy espiritual ya itsura tayo ed duaran manunan dalan.

Mas onlimgas itayo’d imaton nen Jehova no mibibiang itayo’d manangisalbay-bilay a ministeryo tayo. (Isaias 52:7; 2 Corinto 3:18–4:2) Sakey ni, legan tayon naaralan ya ipatnag so Kristiano iran kualidad, mas onlimlimgas tayo. Daakan so pankanawnawa pian napaaligwas so espiritual a kalimgasan tayo: “Matamoy komon so aroan na sakey tan sakey, dia ed galang manpapalabian kayo . . . Marlang ed espiritu . . . Tumboken so panagparawes. . . . Mililiket kayo ed saray manliliket; minanangis kayo ed saray mannanangis. . . . Aleg ya itumang yo ed anggan siopa so mauges ed mauges. . . . Manayam kayo ed kareenan ed ganaganay totoo.” (Roma 12:10-18) Diad pamayubo’d ontan iran awawey et araroen itayo na Dios tan kaparan totoo, tan bawasan toy makapuy ya itsura na atawir tayon makasalanan iran tendensya.​—Galacia 5:22, 23; 2 Pedro 1:5-8.

Nayarian Tayon Iwaklit so Espiritu na Mundo!

Diad dakerakel a masilib a paraan, paleteyen na say makasamal ya espiritu na mundo so integridad tayo. Agto itayo pankontentoen ed no antoy wala la’d sikatayo tan pampagaen to itayo’d saray dilin pankaukolan tan intereses tayo nen say Dios. Odino nayarin itonton to itayon manisip unong ed kanonotay too imbes ed Dios, ya iikdan na agmanepeg ya importansya so panagligliwaan odino pisikal ya itsura.​—Ikompara so Mateo 16:21-23.

Determinado si Satanas a maneral ed espiritualidad tayo, tan say espiritu na mundo so sakey ed saray ayura to. Tandaan a nauman na Diablo iray taktika to manlapud sakey a managlem a leon angga ed masilib a serpiente. (Genesis 3:1; 1 Pedro 5:8) Tunggal paminsan, natatalonaan na mundo so Kristiano diad maruksan panamasegsegang, balet mas mabetbet a sikatoy kalkalnan nasasamalan to. Mas panpapagaan nen Pablo so unor a kapeligroan: “Balet antakot ak, ompan lamang no, singa say uleg a tinilaan to si Eva ed kasiliban to, saray kanonotan yo naderal ira manlapu ed kalinewan tan kasimpitan a mamapaarap ed Kristo.”​—2 Corinto 11:3.

Pian naprotektaan tayoy inkasikatayo manlapud saray kasiliban na serpiente, kaukolan tayon amtaen so propaganda a “kien na mundo” tan insan sipepekder itan ya ipulisay. (1 Juan 2:16) Agtayo nepeg a nasagyat ya isipen ya agmauges so dalay panag-isip na mundo. Akasabi la’d delikadon sukat so makasamal a dagem na sistema nen Satanas.​—Efeso 2:2.

Bektan abidbir lay minumundon kaisipan, nayarian tayo lan labanan itan diad pamano tayod kanonotan tan kapusoan tayo na dalisay a bangat nen Jehova. Singa si Arin David, komon ta ibaga tayo: “Iparungtal mo ed siak so saray dalan mo, O Jehova; ibangat mo ed siak so saray basbas mo. Itonton moak ed katuaan mo. Tan ibangat moak; a sika so Dios na kilalaban ko.”​—Salmo 25:4, 5.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 26]

Say panagbanikel pian oninaway panagbilay so mangisuawi’d sikatayo manlapud espiritual iran kalat