Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan II

Kapitulo Dose

Ligliwa Parad Totoo na Dios

Isaias 51:1-23

1. Antoran makapadismayan iilaloan so manatalaran ed Jerusalem tan saray manaayam ditan, ingen ta anto so walan iilaloan?

PITOMPLON taon​—normal a karukey na bilay na too​—ontan so kabayag na pakakautibo na nasyon na Juda ed Babilonia. (Salmo 90:10; Jeremias 25:11; 29:10) Maslak ed saray Israelita ya akautibo so ontakken tan ompatey la ed Babilonia. Isipen pa so pakapabpabanday lapud panagmudmora na saray kabusol da. Isipen pa met so kabandayan a nitarok ed Dios da, si Jehova, sano say syudad ya angipasenan toy ngaran to so mankibalatar ed andukey a panaon. (Nehemias 1:9; Salmo 132:13; 137:1-3) Naandi la so pinabpablin templo, a napno na gloria na Dios sanen indedika itan nen Solomon. (2 Awaran 7:1-3) Agaylan makapadismaya iran iilaloan! Balet si Jehova, panamegley nen Isaias, so angipropesiya ed kipawil lamet. (Isaias 43:14; 44:26-28) Diad kapitulo 51 na libron Isaias, naromog tayo so kaaruman iran propesiya nipaakar ed sayan tema na ligliwa tan panamaseguro lamet.

2. (a) Panamegley nen Isaias, siopa so angipaarapan nen Jehova na mensahe to nipaakar ed ligliwa? (b) Panon ya ‘uunoren [na matoor iran Judio] so inkatunong’?

² Diad saramay walad Juda ya inkiling da lay kapusoan da ed sikato, oniay inkuan nen Jehova: “Denglen yo ak, sikayo a manguunor ed inkatunong, sikayo a manaanap ed kinen Jehova.” (Isaias 51:1a) Say ‘pangunor ed inkatunong’ so mankabaliksan na ikiwas. Saramay “manguunor ed inkatunong” so aglabat mangibagan totoo ira na Dios. Pansesegan da so pagmaliw a matunong tan pambilay a mitunosan ed linawa na Dios. (Salmo 34:15; Uliran 21:21) Manilalo ira ed si Jehova bilang say alenleneg a Lapuan na inkatunong, tan ‘anapen da si Jehova.’ (Salmo 11:7; 145:17) Aliwan say agda ni kabat si Jehova odino agda amta no panon so iyasingger ed sikato diad pikakasi. Imbes, sikara so manggunaet ya onapit ed sikato, mandayew ed sikato, tan paidirehi ed sikato diad amin a gawaen da.

3, 4. (a) Siopa so “batondampay” ya anapingan ed saray Judio, tan siopa so “abot na kalinsurong” ya angotkotan ed sikara? (b) Akin a makaligliwa ed saray Judio so pannodnonot ed nanlapuan da?

³ Balet, pigpigara labat ed Juda so peteg a manguunor ed inkatunong, tan saya so nayarin sengegan na itakot tan pakadismaya ra. Kanian diad impangusar to ed ilustrasyon nipaakar ed panagtapsing, sikara so pinaseseg nen Jehova: “Onnengneng kayo ed batondampay ya anapingan ed sikayo, tan ed abot na kalinsurong ya angotkotan ed sikayo. Onnengneng kayo ed kinen Abraham ya ama yo, tan ontan met ed kinen Sara ya angiyanak ed sikayo sanen bukbukor to ni, sikato so tinawag ko, tan sikato so benendisyonan ko tan pinarakel ko.” (Isaias 51:1b, 2) Say “batondampay” ya anapingan ed saray Judio et si Abraham, say maawaran a persona ya ikikinon na nasyon na Israel. (Mateo 3:9; Juan 8:33, 39) Sikato so inmunan ateng, say toon nanlapuan na nasyon. Say “abot na kalinsurong” et si Sara, a diad panaglukonan to et nianak so ateng na Israel, si Isaac.

⁴ Agla makaanak si Abraham tan Sara tan anggapo ni so anak da. Ingen ta insipan nen Jehova a bendisyonan to si Abraham tan ‘parakelen’ to. (Genesis 17:1-6, 15-17) Diad impangipawil na Dios ed pakayari ran mananak, akapanilalak si Abraham tan Sara anggaman matakken la ra, tan nanlapu ed sikato so nasyon ya akisipanan ed Dios. Kanian ginawa nen Jehova itan a too bilang ama na baleg a nasyon ya agnabilang a singa bibitewen ed katawenan. (Genesis 15:5; Gawa 7:5) No nitarok sirin nen Jehova si Abraham manlapud arawin dalin tan sikatoy ginawa Ton mabiskeg a nasyon, maseguron nasumpal to met so sipan to ya ibulos so matoor a nakdaan manlapud inkaaripen ed Babilonia, ya ipawil to ira ed binalegan dan dalin, tan maminsan lamet et pormaen to ira bilang sakey a baleg a nasyon. Asumpal so sipan na Dios ed si Abraham; say sipan to ed saramay akautibon Judio so nasumpal met.

5. (a) Siopa so ililitrato nen Abraham tan si Sara? Ipaliwawa. (b) Diad unor a kasumpalan, siopa so nanlapu ed “batondampay”?

⁵ Sayan simbolikon panagtapsing diad Isaias 51:1, 2 so nayarin walaan ni na kiyaplikaan. Si Jehova so tinawag na Deuteronomio 32:18 a “Dampay” ya angasikaso ed Israel tan “angiyanak ed [Israel].” Diad kaunoran iran balikas et nausar so parehon Hebreon verb a nipabitar ed Isaias 51:2 nipaakar ed si Sara ya angiyanak ed Israel. Kanian, si Abraham so mapropetikon mangililitrato ed si Jehova, say Babaleg ya Abraham. Say asawa nen Abraham, si Sara, so suston mangililitrato ed sankatalbaan ya organisasyon nen Jehova ed tawen a tugyopen na saray espiritun pinalsa, a nirepresenta ed Masanton Kasulatan bilang say asawa na Dios. (Genesis 3:15; Apocalipsis 12:1, 5) Diad kaunoran a kasumpalan na sarayan salita ed propesiya nen Isaias, say nasyon a nanlapud “batondampay” et say “Israel na Dios,” say kongregasyon na nilanaan na espiritun Kristianos, a nianak nen Pentecostes 33 K.P. Unong a siningbat ed akadkaunan kapitulo na sayan libro, satan a nasyon so akautibo na Babilonia nen 1918 balet nipawil itan nen 1919 ed kipapasen na espiritual ya ibubulaslas.​—Galacia 3:26-29; 4:28; 6:16.

6. (a) Anto so manatalaran ed dalin na Juda, tan anton panangipawil so kinaukolan? (b) Ipapanonot ed sikatayo na Isaias 51:3 so anton modernon-agew a panangipawil?

⁶ Say ligliwa nen Jehova ed Sion, odino Jerusalem, so aglabat mangilaktip ed sipan a mamawala na matoon nasyon. Oniay nabasa tayo: “Si Jehova niligliwa to so Sion, sikato niligliwa to so saray amin a pasen to ya abagbag, tan ginawa to so kalawakan to a singa Eden, tan say kabueran a dalin to a singa tanamanan nen Jehova; liket tan gayaga so naromog naani’d man, pisasalamat tan say boses na kanta.” (Isaias 51:3) Legan na 70 taon a pankibalatar, say dalin na Juda so magmaliw a kalawakan, napanoy sabisabit, wakawakal, tan arum niran tanaman ed kalawakan. (Isaias 64:10; Jeremias 4:26; 9:10-12) Kanian nilikud ed impakatooan lamet na Juda, say panangipawil so mangilaktip ed kipawil na dalin, a pagmaliwen a hardin a singa Eden a walaay mabunan uma tan mabungan ubasan. Ompatnag a manliket lay dalin. No ikompara ed mankibalatar a kipapasen legan na inkadestiero ra, say dalin so magmaliw a singa paraiso. Say alanaan a nakdaan na Israel na Dios so niwala ed ontan a paraiso diad espiritual a pantalos nen 1919.​—Isaias 11:6-9; 35:1-7.

Saray Rason Pian Mankompiyansa ed si Jehova

7, 8. (a) Anto so kabaliksan na kelyaw nen Jehova ya ontalineng ed sikato? (b) Akin ya importante so italineng na Juda ed si Jehova?

⁷ Lapud pankaukolan parad apasimbalon panangimano, oniay kuan nen Jehova: “Talineng yo ak, O baley ko; tan denglen yo ak, O nasyon ko: ta sakey a tunong so ompaway naani ed siak, et ipasen ko naani inkatunong ko a nipaakar ed sakey a silew na saray balbaley. Say inkatunong ko asingger, say panangilaban ko pinmaway la, tan saray taklay ko ukomen da naani so saray balbaley, saray pulpulo alagden da ak naani, tan manmatalek ira naani ed saray taklay ko.”​—Isaias 51:4, 5.

⁸ Say kelyaw nen Jehova ya ontalineng ed sikato so aglambengat mankabaliksan na basta idengel ed mensahe to. Mankabaliksan itan na pangimano tekep na ilalon onkiwas ed walan nadngelan. (Salmo 49:1; 78:1) Nepeg ya apresyaen na nasyon a si Jehova so Lapuan na panamilin, inkahustisya, tan kilalaban. Sikato labat so Lapuan na espiritual a pakaliwawaan. (2 Corinto 4:6) Sikato labat so Ukom na katooan. Saray ganggan tan hudisyal a desisyon a manlalapu ed si Jehova so liwawa ed saramay papaigiya ed saratan.​—Salmo 43:3; 119:105; Uliran 6:23.

9. Nilikud ed totoon akisipanan ed Dios, siopa so nagunggonaan ed manangiliktar iran kiwas nen Jehova?

⁹ Amin na saya so petepeteg ed totoon akisipanan ed Dios, ontan met ed maptek-impanpuson totoo a walad amin a pasen, anggan diad sankaarawian iran pulo na dayat. Ag-onsaew so panmamatalek da ed Dios tan ed abilidad ton onkiwas ed biang na matoor iran lingkor to tan ed pangiliktar to ed sikara. Maseguro so pakayari, odino biskeg to, ya inrepresenta na taklay to; ag-itan naamper na siopaman. (Isaias 40:10; Lucas 1:51, 52) Mipadpara natan, say maseseg a panagpulong na saray nakekeraan a membro na Israel na Dios so angitonton ed minilyon, a dakel so nanlapu ed nisulinek iran pulo na dayat, ya ondapag ed si Jehova tan mangagamil na pananisia ed sikato.

10. (a) Anton katuaan so kapilitan a naaralan nen Arin Nabucodonosor? (b) Anton ‘katawenan’ tan “dalin” so mangangga?

¹⁰ Ontumbok a tinukoy nen Jehova so katuaan a nakaukolan a naaralan nen Arin Nabucodonosor na Babilonia. Anggapo ed tawen odino diad dalin so makaamper ed panumpal nen Jehova ed linawa to. (Daniel 4:34, 35) Oniay nabasa tayo: “Itangay yo so saray mata yo ed tawen, tan onnengneng kayo ed tapew na dalin ed lepsag; ta saray tawen naandipat ira naani a singa asewek, tan say dalin ondaan a singa sakey a kawes; et saray manaayam diman ompatey ira naani met ed ontan ya ulibay: balet say panangilaban ko magnayon lawas tan say inkatunong ko agnaani naekal.” (Isaias 51:6) Anggaman sumpa ed totontonen na saray manuley na Babilonia a pasempeten laray kautibo, agnapugeran so impangiliktar nen Jehova ed totoo to. (Isaias 14:16, 17) Say ‘katawenan’ odino manuuley a pakayari na Babilonia so nageba ed pakatalo. Say “dalin” na Babilonia, saray sakop na saratan a manuuley a pakayari, so kalkalnan mangangga. On, anggan say sankabiskegan a pakayari so agmakatalindeg sumpad pakayari nen Jehova odino makaamper ed saray panangilaban to.

11. Akin a makapaseseg ed saray Kristiano natan so sigpot ya impakasumpal na propesiya a mangangga so ‘katawenan’ tan “dalin” na Babilonia?

¹¹ Agaylan makapaseseg a naamtaan na saray Kristiano natan a sigpot lan asumpal iratan a mapropetikon salita! Akin? Lapud inusar nen apostol Pedro so mipadpara iran balikas nipaakar ed nagawa nin ebento ed arapen. Sinaglawi to so manasingger lan agew nen Jehova, a “katunaw na saray tawen dia ed idalang da, tan saray elemento natunaw ed manliob a petang.” Insan inkuanto: “Unong ed sipan to alagden tayo so saray tawen a balo tan dalin a balo, a sikara so panayaman na katunongan.” (2 Pedro 3:12, 13; Isaias 34:4; Apocalipsis 6:12-14) Anggaman saray makapanyarin nasyon tan saray manuley ya atagtagey a singa-bitewen so ontalindeg sumpa ed si Jehova, diad manepeg a panaon to et paandien to ira​—a mainomay a naterak a singa ampas. (Salmo 2:1-9) Say matunong a gobierno na Dios labat so manuley ed andi-anggaan, diad matunong a sosyedad na totoo.​—Daniel 2:44; Apocalipsis 21:1-4.

12. Akin ya agnepeg ya ontakot iray lingkor na Dios sano iyabeba ira na totoon onsusumpa ed sikara?

¹² Diad panutukoy ed totoon “manguunor ed inkatunong,” oniay inkuan nen Jehova natan: “Talinengen yo ak, sikayo a mikabat na inkatunong, saray totoo a say puso ra so kawalaan na tunong ko; agkayo antakot ed panagbalaw na totoo, tan agkayo met napunaw ed saray panmudmora ra. Say bokbok kanen [“upoten,” NW] da ra a singa sakey a kawes, tan say bigis kanen da ra a singa abel a bago; balet say inkatunong ko sikato naani ando lan ando, tan say panangilaban ko angga ed amin a kailalakan.” (Isaias 51:7, 8) Saramay manmamatalek ed si Jehova so iyabeba tan pabandayen lapud makpel a talindeg da, balet ag-itan nepeg a takotan. Saray managpabanday et totoo labat a ‘naupot,’ a singa abel a deralen na bokbok.a Singa saray matoor a Judio nensaman, saray tuan Kristiano natan so andian na rason pian ontakot ed siopaman ya onsumpa ed sikara. Si Jehova, say magnayon a Dios, so manangilaban da. (Salmo 37:1, 2) Say panagpabanday na kakabusol na Dios so onkanan ebidensya a saray totoo nen Jehova so walaan na espiritu to.​—Mateo 5:11, 12; 10:24-31.

13, 14. Anto so ililitrato na saray balikas a “Rahab” tan say “olimaw,” tan panon itan ya ‘ategteg’ tan ‘atalos’?

¹³ Si Isaias et singano onkekelyaw ed si Jehova pian Sikatoy onkiwas ed biang na akautibon totoo To, a kuanto: “Liing ka, liing ka, isulong mo so biskeg, O taklay nen Jehova; liing ka, a singa ed saray agew nen inmuna, saray kailalakan nen inmuna a panaon. Aliwa ta a sika so anegteg ed kinen Rahab, ya analos ed saman so olimaw? Aliwa ta a sika so amaekat ed dayat, saray danum na baleg a kaaralman; a ginawam so inkaaralem na dayat na sakey a dalan a baliwan na saray arondon?”​—Isaias 51:9, 10.

¹⁴ Pinilin maong iray maawaran ya alimbawa a sinaglawi nen Isaias. Kabat na kada Israelita so inkiliktar na nasyon manlapud Ehipto tan say imbaliw da ed Ambalangan Dayat. (Exodo 12:24-27; 14:26-31) Saray balikas a “Rahab” tan “olimaw” so manutukoy ed Ehipto ya uuleyan na Faraon to, ya agmalabay ya onalis so Israel manlapud Ehipto. (Salmo 74:13; 87:4; Isaias 30:7) Lapud say pinagkaulo na satan et walad Nile Delta tan say pandukey a kabalgan na satan so nilasus kilometro a ninmatnat angga ed mabunan Patar na Nilo, say kadaanan ya Ehipto so mangililitrato ed abalbaleg ya olimaw. (Ezequiel 29:3) Balet sayan olimaw so nategteg sano idapo nen Jehova so Samploran Bakbak ed satan. Satan so naduyok, a graben nasugatan, tan onkapuy sano naderal iray armada to ed danum na Ambalangan Dayat. On, impatnag nen Jehova so pakayari na taklay to diad saray impideneng to ed Ehipto. Agta sikatoy lalon akaparaan a mibakal parad totoo to ya adestiero ed Babilonia?

15. (a) Kapigan tan panon a naandi so ermen tan pansibek na Sion? (b) Kapigan naandi so ermen tan pansibek na Israel na Dios diad modernon panaon?

¹⁵ Diad pantatalaran natan ed kiliktar na Israel manlapud Babilonia, oniay intuloy na propesiya: “Et saray dinondon nen Jehova ompawil ira naani, tan onsabi ra a mankankanta angga ed Sion; et say andi-anggaan a gayaga mansiansia naani ed tapew na kauloan da: nagamoran da naani so liket tan gayaga; et say ermen tan sibek ontaynan ira naani.” (Isaias 51:11) Anggaman makapaermen so kipapasen da ed Babilonia, saramay manaanap na inkatunong nen Jehova so walaan na makapaliket iran iilaloan. Onsabi so panaon sano naandi lay ermen tan pansibek. Say magayagan kelyaw, panliliket, tan panagliga​—saratan so narengel ed bibil na saray arondon. Diad modernon kasumpalan na saratan a mapropetikon salita, say Israel na Dios so nibulos ed impangautibo na Babilonia nen 1919. Pinmawil ira ed espiritual a kipapasen da tekep na pirmin panliliket​—panliket a nantultuloy anggad sayan panaon.

16. Anto so imbayar a bili pian narondon iray Judio?

¹⁶ Anto so bili pian narondon iray Judio? Imparungtal la na propesiya nen Isaias ya inter nen Jehova so “Ehipto a singa panagkadondon mo, nisalat ed sika so Etiopia tan Saba.” (Isaias 43:1-4) Saya so nagawa ed saginonor. Kayari na pangonkesta ed Babilonia tan kibulos na Judion akautibo, say Empiryo na Persia so mangonkesta ed Ehipto, Etiopia, tan Saba. Saratan so niiter bilang kasalat na saray bilay na Israelita. Mitunosan itan ed prinsipyon nidatak ed Uliran 21:18: “Say marelmeng sikato so dondon nipaakar ed maptek; et saray liputan onsandi ra ed maptek.”

Kaaruman Iran Panamaseguro

17. Akin ya agnakaukolan ya ontakot iray Judio ed sanok na Babilonia?

¹⁷ Oniay impaseguro lamet nen Jehova ed totoo to: “Siak, siak lanlamang so manligliwa ed sikayo: siopa ka, ya antakot ka ed too ya ompatey naani, tan ed anak na too a nagawa naani a singa dika: Et alingwanan mo la si Jehova a Nanggawa ed sika a sikato so angilaknab ed saray tawen, tan angipasen na semento na dalin; tan natatakot ka a naynay lapu ed sanok na manamairap, sano manparaan la a mamagbag? Et iner so kawalaan na sanok na manamairap?” (Isaias 51:12, 13) Diad arapen ni so taon na pakadestiero ra. Balet, anggapo so rason pian ontakot ira ed sanok na Babilonia. Anggaman satan a nasyon, say komatlon pakayari ed mundo diad kuritan na Biblia, so mangonkesta ed totoo na Dios tan ‘mamairap’ ed sikara, odino mamuger ed pakaliktar da, amta na saray matoor a Judio ya impasakbay la nen Jehova so kageba na Babilonia panamegley nen Ciro. (Isaias 44:8, 24-28) Midumaan ed Manamalsa​—say andi-anggaan a Dios, si Jehova​—saray manaayam ed Babilonia so naderal a singa dika a nalenes ed mansasnit ya agew legan na tiagew. Kanian iner so kawalaan na pananesga tan sanok da? Agaylan agmakabat so itakot ed too tan ilingwan si Jehova, say nanggawa ed tawen tan dalin!

18. Anggaman say totoo to so magmaliw a priso ed loob na pigaran panaon, antoran panamaseguro so inter nen Jehova ed sikara?

¹⁸ Anggaman nakautibo so totoo nen Jehova ed maganon panaon, tan “adakep,” ira, bigbigla so kibulos da. Ag-ira naupot ed Babilonia odino ompatey ed eras bilang priso​—ya andiay-bilay lan walad Sheol, say abot. (Salmo 30:3; 88:3-5) Sikara so pinaseguroan nen Jehova: “Say adakep a niyarawi ed baley to tampol naani a nibulos; et sikato agnaani ompatey et agnaani onlepsag ed kalinsurong, tan agmet naani onkulang so tagano to.”​—Isaias 51:14.

19. Akin a saray matoor a Judio so walaan na sigpot a kompiyansa ed saray salita nen Jehova?

¹⁹ Diad panliligliwa to ni ed Sion, oniay intuloy nen Jehova: “Ta siak si Jehova a Dios mo, a mangiwal na dayat, pian saray daluyon to manungol ira: Jehova na saray ehersito so ngaran to. Et inyan ko so saray salitak ed sangim, tan sinaniban ta ka ed anino na limak, pian nitanem ko so saray tawen, tan nipasen ko so saray semento na dalin, tan ikuan ko ed Sion, Sika so baley ko.” (Isaias 51:15, 16) Aminpigan sinalambit na Biblia so abilidad na Dios a manginatnat na pakayari to diad dayat tan ed pangontrol ed satan. (Job 26:12; Salmo 89:9; Jeremias 31:35) Sigpot ton nakontrol iray natural a puersa, a singa impatnag to sanen inliktar to so totoo to manlapud Ehipto. Siopa so makapipara, anggan diad sankamelantingan a paraan, ed si “Jehova na saray ehersito”?​—Salmo 24:10.

20. Anton ‘katawenan’ tan “dalin” so niwala sano ipawil nen Jehova so Sion, tan antoran makaligliwan salita so ibalikas to?

²⁰ Nansiansia iray Judio bilang totoon akisipanan ed Dios, tan pinaseguroan ira nen Jehova a makapawil ira ed binalegan dan dalin, pian manbilay lamet ira ed silong na Ganggan to. Ipaalagey da lamet diman so Jerusalem tan say templo tan ituloy daray responsabilidad da diad silong na impisipanan to ed sikara panamegley nen Moises. Sanen napno lamet so bansa na saray akapawil a Judio tan saray kokomponien dan ayep, niwala so ‘balon dalin.’ Diad satan et nipasen so ‘balon katawenan,’ sakey a balon sistema na gobierno. (Isaias 65:17-19; Aggeo 1:1, 14) Oniay ibaga lamet nen Jehova ed Sion: ‘Sikayo so baley ko.’

Sakey a Tawag Pian Onkiwas Ira

21. Anto so impasabi nen Jehova a tawag pian onkiwas?

²¹ Lapud apaseguroan lamet so Sion, impasabi nen Jehova so tawag pian onkiwas ira. Diad pansasalita to a singano anampot lay paniirap to, oniay inkuanto: “Liing ka, liing ka, ombangon ka, O Jerusalem, sika ya inminum ed ungot na sanok nen Jehova a wala ed limam; sika inminum ka ed sangab na ungot na pantogingging, tan sikato so impaterter mo.” (Isaias 51:17) On, nepeg ya ombangon so Jerusalem manlapud makapuy a kipapasen to tan ompawil ed datin kipapasen tan karakpan to. Onsabi so panaon sano ikalbo to so simbolikon kopa na madibinon panangibales. Naandi so sanok nen Jehova ed sikato.

22, 23. Anto so nasagmak na Jerusalem sano sikato so oninum na kopa na sanok nen Jehova?

²² Anggaman kuan, legan a nadudusa so Jerusalem, anggapo ed saray manaayam ed sikato, ‘saray anak’ to, so makaamper ed nagagawa. (Isaias 43:5-7; Jeremias 3:14) Ibabaga na propesiya: “Dia ed saray amin ya anak to a lalaki ya inyanak to anggapo so sakey ed sikara a mangitonton ed sikato; et anggapo met so mangitabin ed sikato ed saray amin ya anak to a lalaki a tinagibi to.” (Isaias 51:18) Agaylay panirap to ed lima na saray taga-Babilonia! “Saraya a duaran bengatla nagawa ra ed sika; siopa so mangagogol ed sika? Kibalatar, tan kabagbag, tan eras tan kampilan; panon naani so panligliwak ed sika? Saray anak mo a lalaki apunaw ira, nipasag ira ed saray amin ya uloan na pulong, a singa ra ulsa na palandey ed dalem na bateng; napno ra ed sanok nen Jehova, say panamaat na Dios mo.”​—Isaias 51:19, 20.

²³ Pakaskasin Jerusalem! Sungdoan to so “kibalatar, tan kabagbag” ontan met ed “eras tan kampilan.” Lapud agda naantabayan tan napaalagey ni, anggapo lay nagawaan na “saray anak” to, a maletletey la, tan anggapo lay biskeg ton milaban ed saray onlulubak a taga-Babilonia. Sankanengneng ira diad lolooban, odino diad sukong, na saray karsada, a nalmay la, makapkapuy, tan aluboy la. (Tagleey 2:19; 4:1, 2) Sikara so oninum ed kopa na sanok na Dios tan naandian ira na pakayari a singa ayayep ya apatitan.

24, 25. (a) Anto so agla naulit ed Jerusalem? (b) Kayari na Jerusalem, siopa so onsublay ya oninum ed kopa na sanok nen Jehova?

²⁴ Balet mangangga iyan makapaermen a kipapasen. Si Isaias so makaligliwan angibaga: “Kanian denglen mo natan ya, sika a mairap, tan abuek, balet aliwan dia ed alak: Onia so kuan nen Katawan mo a Jehova tan Dios mo a mangikolkol ed sengegan na baley to, Nia, inekal ko ed limam so ungot na pantogingging, pati say ungot na sanok ko; sikato la so agmo inuman naani: Et ‘yan ko naani ed lima na saray mamairap ed sika, a nankuan ed kamarerwam, Dakmomo ka, pian onlabas kami; et sika impasen mo so beneg mo a singa dalin, tan singa pulong, ed saray onlabas.” (Isaias 51:21-23) Kayari ton disiplinaen so Jerusalem, akaparaan si Jehova ya onkiwas tekep na panangabagey tan pian ipatnag to so manamerdonan espiritu ed sikato.

²⁵ Ekalen la natan nen Jehova so sanok to ed Jerusalem tan ipaarap to itan ed Babilonia. Ginaygay na Babilonia so Jerusalem tan pinabanday to. (Salmo 137:7-9) Balet say Jerusalem so agla oninum lamet ed satan a kopa diad saray lima na Babilonia odino ed saray kaalyansa to. Imbes, say kopa so ekalen ed lima na Jerusalem tan iter ed saramay manliliket ed kababaingan to. (Tagleey 4:21, 22) Say Babilonia so nabaktar, ya abuek lan maong. (Jeremias 51:6-8) Kaleganan to et onalagey so Sion! Agaylan inkauman! Petepeteg, say Sion so naligliwa ed satan ya iilaloan. Tan napaseguroan iray lingkor nen Jehova a nitandoro so ngaran to panamegley na manangiliktar iran gawa to.

[Paimano ed Leksab]