Hóbennan Sa Puntra . . .
Con Mi Mester Trata cu Hende Rabiá?
“E gai tabata furioso. Mi ta kere cu pasobra el a mira cu mi curpa tabata chikitu, e kier a bati mi. Segun cu mi tabata bek, mi di: ‘Wanta un ratu! Warda! Warda! Di con bo kier dal mi? Mi no a haci bo nada. Mi no sa mes di con bo ta rabiá. Nos por papia e cos aki?’”—David di 16 aña.
BO A yega di haña bo cu un abusadó cu kier a baha su rabia riba bo? Bijbel a predicí cu hende djawe lo ta “feros, sin amor pa bondad.” (2 Timoteo 3:3) I maske kisas bo a haci tur bo posibel pa evitá ‘amistad cu hende cu ta gusta rabia, hende cu ta haña atake di furia,’ tin biaha gewoon bo no por scapa di hende rabiá. (Proverbionan 22:24) Con bo mester reaccioná ora bo haña bo den un situacion asina?
Con pa Reaccioná Riba Hende Rabiá
Awe hopi hóben kisas ta reaccioná rabiá ora nan topa hende rabiá. Pero esei ta causa mas dolor so. Ademas, ora bo perde bo dominio propio bo ta rebahá bo mes na nivel dje persona rabiá. Proverbionan 26:4 ta bisa: “No contestá niun persona bobo segun su bobedad, pa bo mes tambe no bira mescos cuné.” E hóben Jeremy a descubrí cu esaki ta berdad, pero na un manera doloroso. E ta corda un biaha cu e tabata sintá na mesa di come na scol: “Tabatin un grupo di mucha homber cu semper tabata tenta otro. Tambe nan tabata tenta otro hende i hopi bes nan tabata papia di mi, pero en general mi tabata ignorá nan. Sin embargo, ora un di nan a cuminsá papia di mi mama, mi a perde mi dominio propio i bula riba dje den un atake di furia.” Kico tabata e resultado? Segun Jeremy: “El a bati mi mal batí.”
Bijbel ta duna e conseho sabí aki: “Un contesta, ora e ta suave, ta apartá rabia, pero un palabra cu ta causa dolor ta instigá rabia.” (Proverbionan 15:1) Sí, reaccioná riba rabia usando “un palabra cu ta causa dolor” ta haci e situacion pió so. Pero un contesta suave hopi bes por calma cos i plakia un situacion tenso.
Corda riba David, mencioná den e introduccion. El a logra convencé e mucha homber bringadó pa splik’é di con e tabata rabiá. Logá ta un hende a horta su cuminda di merdia, i gewoon e kier a baha su rabia riba e promé persona cu el a topa. David a razoná cuné: “Si bo bati mi esei no ta duna bo bo cuminda bek,” i a sugerí pa nan dos bai e cafetaria. David ta sigui conta: “Como cu mi tabata conocé e señora cu ta sirbi cuminda, mi a logra haña un otro cuminda p’e. El a duna mi man i despues di esei a keda bon cu mi.” Bo a wak con poderoso palabranan suave por ta? Manera un proverbio ta bisa: “Un lenga suave mes por kibra un wesu.”—Proverbionan 25:15.
Suavedad Ta Muestra di Debilidad of Forsa?
Ta cierto cu e idea di tin “un lenga suave” kisas no ta parce atractivo. Kisas un hende ta parce mas tòf of machu ora e ta paga rabia cu rabia. Podisé bo tin asta miedu cu ora bo ta suave, otro hende lo pensa cu ta débil bo ta. Pero kico precis ser suave ta nificá? Segun un buki di referencia, ser suave ta nificá ser tierno. Sin embargo, e mésun buki aki ta agregá: “Tras dje ternura tin un forsa di staal.” Pues, en bes di ta un señal di debilidad, suavedad por ta un señal di forsa. Con asina?
Wel, un motibu ta cu un persona di genio suave tin su mes bou di control i no ta perde su ekilibrio fácilmente. Di otro banda, un persona cu falta suavedad ta parce insigur, frustrá of asta desesperá. Tambe e ta falta dominio propio. Como cu e ta incapas di controlá su emocionnan, tin hopi chens cu e ta haña su mes cada bes den conflicto. Sí, “manera un stad invadí, cu no tin muraya, asina ta e hende cu no tin frena pa su spiritu.” (Proverbionan 25:28) Pues eigenlijk ta e persona di genio suave ta esun fuerte!
Ehempelnan Bíblico di Suavedad
Tuma Jesucristo. El a describí su mes como “di genio suave i humilde di curason.” (Mateo 11:29) Nunca e tabata brutu of irazonabel, pagando bek malu cu malu. De echo apostel Pedro, un amigu personal di Jesus, a informá: “Ora nan a zundra [Jesus], e no a zundra bek. Ora e tabata sufri, e no a menasá, sino a sigui confia su mes na esun cu ta husga cu husticia.” (1 Pedro 2:23) Pero corda tambe cu e mésun Jesus aki “a drenta den e tempel i a saca afó tur esnan cu tabata bende i cumpra.” (Mateo 21:12) I si acaso lo a presentá un situacion den cua Jesus tabatin mester di apoyo divino, e por a pidi yudansa di “mas cu diesdos legion di angel”! (Mateo 26:53) No, Jesus sigur no tabata un persona débil.
Considerá tambe e ehempel di Hues Gídeon, manera ta pará skirbí den Bijbel na Huesnan 8:1-3. Despues di un gran victoria militar, algun soldá dje tribu di Efraim a sinti nan ofendí pasobra nan a haña cu no a duna nan un chens di tene parti den e gloria dje bataya. “Ta kico e cos aki cu bo a haci cu nos, di no yama nos ora bo a bai bringa contra Madian?” nan a reclamá. “I nan a purba mashá pa haña un pleitu cuné.” Anto Gídeon tabata un “homber balente i fuerte.” (Huesnan 6:12) Fácilmente lo e por a reaccioná riba nan provocacion cu violencia. Pero en bes di esei, el a duna un contesta suave cu a fria cabes dje hombernan ei flet. Gídeon a puntra: “Awor ta kico ami a haci compará cu boso?” Resultado di su contesta modesto? “Nan spiritu a calma pa cuné.”
Por último considerá e relato bíblico di un muher cu yama Abigail. Como un fugitivo David tabata sconde for di su enemigu Saul, rey di Israel. Aunke nan mes tabata den exilio, David su hombernan hopi bes a vigilá i protehá otro israelitanan. Un homber cu nan a yuda tabata Nabal casá di Abigail, un homber masha ricu mes. Sin embargo, Nabal tabata “severo i malu den su prácticanan.” Ora David su hombernan tabatin mester di cuminda, nan a pidi Nabal poco cuminda. En bes di expresá aprecio pa e proteccion grátis cu e hombernan di David a dun’é, Nabal “a zundra” e mensaheronan di David i manda nan bai man bashí.—1 Samuel 25:2-11, 14.
Ora David a tende kico a pasa, el a rabia i a ordená su hombernan: “Tur hende faha nan spada!” David i su hombernan tabata bai mata Nabal i tur e miembronan masculino inocente di su cas ora cu Abigail a intervení. El a bai topa David cu un regalo generoso di cuminda i bebida. El a pidi despensa pa e comportacion onbeskop di su casá i a roga David pa spar bidanan inocente.—1 Samuel 25:13, 18-31.
Abigail su ruego humilde a calma David su rabia. I David, realisando con peligroso su rabia a bira, a bisa: “Bendicioná sea Jehova e Dios di Israel, kende a manda bo riba e dia aki pa contra cu mi! I bendicioná sea bo sensates, i bendicioná sea abo cu a restringí mi riba e dia aki di drenta den culpa di sanger i a laga mi propio man bini na mi salbacion.” (1 Samuel 25:32-35) Sí, den hopi caso ‘un contesta suave’ por calma e furia di otro hende. Pero, kico si bo contesta suave no tin e efecto ei?
“Bai for di Ei”
Bo por evitá di benta mas palu den e candela dor di simplemente cana bai. Bijbel ta bisa: “Unda cu no tin palu, candela ta paga.” Tambe e ta consehá: “Promé cu e pleitu estayá, bai for di ei.” (Proverbionan 17:14; 26:20) Segun Merissa di 17 aña: “Un mucha homber popular na scol a acercá mi i kier a combersá. E di cu mi ta bunita. Djis despues su mucha muher a bini cerca mi hopi furioso. El a acusá mi di ta flirt cu su frei i kier a bringa cu mi! Mi a purba splik’é kico a pasa, pero e no kier a scucha. Despues di scol el a bini bek cu mas amiga pa nan bati mi! Mesora mi a bai busca e bewaker, i mi a splica e mucha muher furioso cu mi no ta bringa i cu ta su mucha homber a acercá mi. Despues di esei mi a cana bai.” Merissa no a laga su emocionnan domin’é. No solamente el a cana bai laga un pelea, sino tambe el a dal paso pa protehá su mes. Manera Proverbionan 17:27 ta bisa: “Ken cu ta retené su dichonan ta poseé conocimentu, i un homber di dicernimentu ta calmu di spiritu.”
Pero kico si di berdad bo ta culpabel di a pone un hende rabia, podisé no pa malu? Pidi despensa, i haci esei unbes! Kisas ta esei so bo tin cu haci pa calma e rabia dje persona. Nos tempu ta un tempu yen di preshon, i hopi hende ta cla pa rabia. Pero si bo aplicá principionan bíblico den bo trato cu otro hende, probablemente bo por evitá di bira víctima di un hende su furia.
[Plachinan na página 24]
“Un contesta, ora e ta suave, ta apartá rabia”
[Plachi na página 25]
Tin biaha, bo tin cu gewoon cana bai