Sea Tiernamente Compasivo
“Bisti boso cu e tierno cariño di compasion, bondad.”—COLOSENSE 3:12.
NUNCA promé den historia tabatin asina tantu hende den necesidad di yudansa compasivo. Enfrentando malesa, hamber, desempleo, crímen, guera, anarkia i desaster natural, miyones di hende mester di yudansa. Pero tin un problema asta mas serio, i esei ta e condicion spiritual desesperá di humanidad. Satanas, kende sa cu su tempu ta corticu, “ta gañando henter e tera habitá.” (Revelacion 12:9, 12) P’esei, particularmente esnan pafó dje congregacion cristian berdadero ta den peliger di perde nan bida, i Bijbel ta excluí cualkier speransa di un resureccion pa esnan cu ta ser ehecutá durante Dios su binidero dia di huicio.—Mateo 25:31-33, 41, 46; 2 Tesalonicense 1:6-9.
2 Sin embargo, te n’e parti final dje último dianan aki, Jehova Dios ta sigui tene pacenshi i compasion pa cu esnan ingrato i malbado. (Mateo 5:45; Lucas 6:35, 36) El a haci esaki p’e mésun motibu cu el a tarda pa castigá e nacion infiel di Israel. “ ‘Mes sigur cu mi ta na bida,’ ta e expresion dje Señor Soberano Jehova, ‘mi tin deleite, no den e morto dje malbado, sino den e echo cu un persona malbado ta bolbe di su caminda i realmente sigui biba. Bolbe, bolbe di boso mal caminda, pasobra pakico boso mester muri, o cas di Israel?’ ”—Ezekiel 33:11.
3 Jehova su compasion a ser extendé tambe n’e ninivitanan malbado. Jehova a manda su profeta Jónas pa spierta nan di un destruccion inminente. Nan a reaccioná positivamente riba Jónas su predicacion i a repentí. Esaki a conmové e Dios compasivo, Jehova, pa retené su mes di destruí e stad n’e tempu ei. (Jónas 3:10; 4:11) Si Dios a sinti duele dje ninivitanan, kendenan lo tabatin e posibilidad di un resureccion, cuantu mas e mester ta sintiendo compasion pa hende cu awe ta enfrentá un destruccion eterno!—Lucas 11:32.
Un Trabou di Compasion Sin Precedente
4 Na armonia cu su personalidad compasivo, Jehova a comisioná su Testigonan pa sigui bishitá nan próhimo cu e “bon nobo di reino.” (Mateo 24:14) I ora hende ta reaccioná cu aprecio riba e trabou salbador-di-bida aki, Jehova ta habri nan curason pa nan capta e mensahe di Reino. (Mateo 11:25; Echo 16:14) Den imitacion di nan Dios, cristiannan berdadero ta mustra tierno compasion dor di rebishitá esnan interesá, yudando nan, caminda ta posibel, mediante un studio di Bijbel. Pues, na 1993, mas cu cuater miyon i mei Testigo di Jehova, den 231 pais, a dedicá mas cu un biyon ora predicando di cas pa cas i studiando Bijbel cu nan próhimo. Esnan recien interesá aki, en buelta, tin e oportunidad di dedicá nan bida na Jehova i uni cu e fila di su Testigonan bautisá. Pues, nan tambe ta tuma e responsabilidad di haci e trabou di compasion sin precedente aki na fabor di disipelnan prospectivo cu ainda ta atrapá den Satanas su mundu muribundo.—Mateo 28:19, 20; Juan 14:12.
5 Pronto Jehova lo actua como “un persona baronil di guera.” (Exodo 15:3) Debí na compasion pa su nomber i pa su pueblo, lo e eliminá maldad i establecé un hustu mundu nobo. (2 Pedro 3:13) E promé pa experenciá Dios su dia di rabia lo ta e iglesianan di cristiandad. Mescos cu Dios no a spar su mes tempel den Jerusalem for di man dje rey di Babilonia, asina lo e no spar organisacionnan religioso cu a malrepresent’é. Dios lo pone den curason dje miembronan di Nacionnan Uní pa desolá cristiandad i tur otro forma di religion falsu. (Revelacion 17:16, 17) “I en cuanto ami,” Jehova ta declará, “mi wowo lo no sinti duele, tampoco lo mi mustra compasion. Nan caminda lo mi trece siguramente riba nan mes cabes.”—Ezekiel 9:5, 10.
6 Miéntras ainda tin tempu, Testigonan di Jehova ta sigui mustra compasion pa nan próhimo dor di predicá celosamente Dios su mensahe di salbacion. I naturalmente, caminda ta posibel, tambe nan ta yuda hende cu ta den necesidad material. Aunke, den esaki, nan promé responsabilidad ta pa percurá p’e necesidadnan di miembronan yegá di famia i esnan relacioná cu nan den fe. (Galatio 6:10; 1 Timoteo 5:4, 8) E hopi misionnan di alivio cu e Testigonan di Jehova a efectuá na fabor di compañénan creyente cu a pasa den varios desaster ta ehempelnan impresionante di compasion. No obstante, cristiannan no tin cu warda riba un crísis promé cu nan mustra tierno compasion. Nan ta cla pa manifestá e cualidad aki ora di trata cu e bon cosnan i e mal cosnan di bida diario.
E Ta Parti dje Personalidad Nobo
7 Ta cierto cu nos naturalesa pecaminoso i e mal influencia di Satanas su mundu ta stroba nos di ser tiernamente compasivo. P’esei Bijbel ta insta nos pa kita “rabia, furia, maldad, abla ofensivo, i papiamentu obseno.” En bes di esei e ta consehá nos pa ‘bisti nos mes cu e personalidad nobo’—un personalidad cu ta segun e imágen di Dios. Na promé lugá, e ta manda nos pa bisti nos mes “cu e tierno cariño di compasion, bondad, humildad di mente, suavedad i gran pacenshi.” Despues Bijbel ta mustra nos un manera práctico pa manifestá e cualidadnan aki. “Sigui soportá un e otro i pordoná un e otro libremente si algun tin un motibu pa keha contra un otro. Mescos cu Jehova a pordoná boso libremente, asina boso tambe haci mescos.” Ta muchu mas fácil pa pordoná si nos a cultivá e ‘tierno cariño di compasion’ pa nos rumannan.—Colosense 3:8-13.
8 N’e otro banda, keda sin manifestá pordon compasivo ta pone nos relacion cu Jehova na peliger. Jesus a demostrá esaki convincentemente den su ilustracion dje esclabo no-pordonador, cerá den prizon dor di su doño “te ora e paga bek tur loke e tabata debe.” E esclabo a merecé e trato aki pasobra di un manera escandaloso el a keda sin mustra compasion pa un co-esclabo kende a roga su misericordia. Jesus a concluí e ilustracion bisando: “Di igual manera mi Tata celestial lo trata tambe cu boso si boso no pordoná cada un su ruman di boso curason.”—Mateo 18:34, 35.
9 Ser tiernamente compasivo ta un aspecto importante di amor. I amor ta e marca di identificacion di berdadero cristianismo. (Juan 13:35) P’esei, Bijbel su descripcion dje personalidad nobo ta concluí: “Ademas di tur e cosnan aki, bisti boso cu amor, pasobra esei ta e enlace perfecto di union.”—Colosense 3:14.
Envidia—Un Obstáculo pa Compasion
10 Debí na nos naturalesa humano pecaminoso, sintimentunan di envidia fácilmente por saca rais den nos curason. Un ruman homber of muher kisas a ser bendicioná cu abilidadnan natural of comodidadnan material cu nos no tin. Of talbes un persona a ricibí bendicionnan spiritual i privilegionan special. Si nos bira envidioso di hende asina, nos lo ta capas pa trata nan cu tierno compasion? Probablemente cu no. Mas bien, sintimentunan di yaluzí cu tempu por manifestá nan mes den papiamentu crítico of actonan poco amabel, pasobra Jesus a bisa di hende: “For di abundancia dje curason su boca ta papia.” (Lucas 6:45) Otronan kisas ta bai tuma parti den tal crítica. Asina e pas di un famia of un congregacion dje pueblo di Dios por ser desbaratá.
11 Considerá loke a sosodé den un famia grandi. Jacob su dies yunan mas grandi a bira yalurs riba nan ruman menor Josef pasobra e tabata e faborito di nan tata. Como resultado, “nan no por a papia pacíficamente cuné.” Despues, Josef a ser bendicioná cu soñonan divino, probando cu e tabatin e fabor di Jehova. Esaki a duna su rumannan “mas motibu pa odi’é.” Debí cu nan no a eliminá yaluzí for di nan curason, e no a laga lugá pa compasion i esei a hiba na picá serio.—Génesis 37:4, 5, 11.
12 Cruelmente, nan a bende Josef den sclabitud. Den un esfuerso pa tapa nan malecho, nan a engañá nan tata p’e kere cu Josef a ser matá dor di un bestia salbahe. Añanan despues nan picá a sali na claridad ora nan a ser forsá dor di un hamber pa baha bai Egipto i cumpra cuminda. E administrador di cuminda, kende nan no a reconocé como Josef, a acusá nan di spionahe i a bisa nan pa no busca su yudansa atrobe aménos cu nan trece nan ruman menor, Benjamin. Pa e tempu aki Benjamin a bira e faborito di nan tata, i nan tabata sa cu Jacob lo no kier a lagu’e bai.
13 Pues miéntras nan tabata pará dilanti Josef, nan concenshi a conmové nan pa admití: “Indudablemente nos ta culpabel tocante nos ruman [Josef], pasobra nos a mira e angustia di su alma ora el a suplicá nos pa tene compasion, pero nos no a scucha. P’esei e angustia aki a bini riba nos.” (Génesis 42:21) Dor di su trato compasivo pero firme, Josef a yuda su rumannan proba con berdadero nan repentimentu tabata. E ora ei el a revelá su identidad na nan i a pordoná nan generosamente. E unidad di famia a ser restorá. (Génesis 45:4-8) Como cristiannan, nos mester siña un les for di esaki. Sabiendo dje mal consecuencianan di envidia, nos mester pidi Jehova den oracion p’e yuda nos reemplasá sintimentunan di yaluzí cu e ‘tierno cariño di compasion.’
Otro Obstáculonan pa Compasion
14 Un otro obstáculo pa nos ser compasivo por resultá for di exponé nos mes innecesariamente na violencia. Deporte i entretenimentu cu ta presentá violencia ta promové dramamentu di sanger como algu excitante. Den tempu bíblico, e paganonan cu regularidad tabata wak competencianan di gladiador i otro formanan di tortura humano den e arenanan dje Imperio Romano. Tal entretenimentu, segun un historiadó, “a destruí e sintimentunan di compasion pa sufrimentu cua ta distinguí hende for di bestia.” Hopi dje entretenimentu den e mundu moderno djawe tin e mésun efecto. Cristiannan, cu ta forsa pa ta tiernamente compasivo, mester ta altamente selectivo den nan scogementu di material pa lesa, película i programa di television. Sabiamente nan ta tene e palabranan di Salmo 11:5 na mente: “Cualkier un cu ta stima violencia [Jehova] ta odia siguramente.”
15 Un persona egocéntrico tambe probablemente ta falta compasion. Esaki ta serio, manera apostel Juan ta splica: “Ken cu tin e medionan dje mundu aki pa sostené bida i ta mira su ruman den necesidad i tog ta cera e porta di su tierno compasion p’e, di ki manera e amor di Dios ta permanecé den dje?” (1 Juan 3:17) Den Jesus su ilustracion dje bon samaritano, e sacerdote i e levita cu a kere den nan propio husticia a mustra un falta similar di compasion. Ora nan a mira e mal condicion di nan ruman hudiu mitar morto, nan a crusa p’e otro banda dje caminda i a sigui nan rumbo. (Lucas 10:31, 32) Al contrario, cristiannan compasivo ta reaccioná rápidamente n’e necesidadnan material i spiritual di nan rumannan. I mescos cu e samaritano dje ilustracion di Jesus, nan ta interesá tambe den e necesidadnan di hende straño. Pues nan ta duna di buena gana di nan tempu, energia i recursonan material pa promové e trabou di haci disipel. Den e manera aki nan ta contribuí n’e salbacion di miyones.—1 Timoteo 4:16.
Compasion pa Esnan Enfermo
16 Enfermedad ta e suerte di humanidad imperfecto i muribundo. Cristiannan no ta un excepcion, i mayoria di nan no ta profesionalnan médico, tampoco nan por haci milager manera algun cristian di promé a haci kendenan a ricibí podernan asina for di Cristo i su apostelnan. Cu e morto dje apostelnan di Cristo i nan socionan íntimo, tal podernan milagroso a pasa forbij. P’esei, nos abilidad pa yuda esnan cu ta sufri di enfermedad físico, incluyendo funcionamentu abnormal di celebro i halucinacion, ta limitá.—Echo 8:13, 18; 1 Corintio 13:8.
17 Depresion hopi biaha ta compañá malesa. Por ehempel, Job temeroso di Dios tabata masha deprimí pa motibu di enfermedad severo i e calamidadnan cu Satanas a trece riba dje. (Job 1:18, 19; 2:7; 3:3, 11-13) E tabatin mester di amigunan cu lo a trat’é cu tierno compasion i cu lo a ‘consol’é.’ (1 Tesalonicense 5:14) En bes di esei, tres asina yamá consolador a bishit’é i a core saca conclusionnan incorecto. Nan a empeorá Job su estado deprimí dor di insinuá cu su calamidadnan tabata debí na cierto eror di dje mes. Dor di ser tiernamente compasivo, cristiannan lo evitá di cometé mésun eror ora compañénan creyente ta enfermo of deprimí. Tin biaha, e cos principal cu hende asina mester ta algun bishita bondadoso di anciano of otro cristian maduro cu lo scucha compasivamente, mustra comprendimentu i duna conseho bíblico amoroso.—Romano 12:15; Santiago 1:19.
Compasion p’e Débilnan
18 Ancianonan specialmente mester ta tiernamente compasivo. (Echo 20:29, 35) “Nos cu ta fuerte mester soportá e debilidadnan di esnan cu no ta fuerte,” Bijbel ta manda. (Romano 15:1) Siendo imperfecto, nos tur ta faya. (Santiago 3:2) Ternura ta necesario ora di trata cu un persona cu “ta dal algun paso falsu promé cu e ta conciente di dje.” (Galatio 6:1) Nunca e ancianonan lo kier ta manera e fariseonan cu a kere den nan propio husticia i cu tabata irazonabel den nan aplicacion dje Ley di Dios.
19 Na contraste, ancianonan ta sigui e ehempelnan tiernamente compasivo di Jehova Dios i di Jesucristo. Nan trabou principal ta pa alimentá, animá i refrescá e carnénan di Dios. (Isaías 32:1, 2) En bes di purba controlá asuntunan mediante un gran cantidad di regla, nan ta referí n’e principionan excelente den e Palabra di Dios como apoyo. P’esei, e funcion dje ancianonan mester ta pa edificá, pa trece goso i aprecio pa Jehova su bondad n’e curason di nan rumannan. Si un compañé creyente ta haci algun eror menor, un anciano generalmente lo evitá di corigi’é den presencia di otronan. Si ta necesario pa papia mes, tierno sintimentunan di compasion lo impulsá e anciano pa hala e ruman ei un banda i considerá e problema privádamente. (Compará cu Mateo 18:15.) Sin importá con difícil un persona por ta pa trata cuné, e anciano su manera di abordá mester ta cu pacenshi i cu deseo di yuda. Nunca lo e kier busca excuus pa expulsá un persona asina for dje congregacion. Asta ora ta necesario pa forma un comité hudicial, e ancianonan lo mustra tierno compasion den trata cu e persona enbolbí den malecho serio. Nan suavedad lo yuda trece e persona ei na repentimentu.—2 Timoteo 2:24-26.
20 Sin embargo, tin biaha un sirbidor di Jehova no por mustra compasion. (Compará cu Deuteronomio 13:6-9.) Pa un cristian “stop di mescla den compania” cu un amigu of famia íntimo kende a ser expulsá por ta un berdadero prueba. Den un caso asina, ta importante pa no entregá na sintimentu di duele. (1 Corintio 5:11-13) Un firmesa asina por asta animá e pecador pa repentí. Tambe, ora di trata cu e sexo opuesto, cristiannan mester evitá manifestacionnan inapropiado di compasion cu por hiba na inmoralidad sexual.
21 No tin suficiente espacio pa nos considerá tur e hopi áreanan den cua tierno compasion ta necesario—ora di trata cu esnan di edad, esnan na luto, esnan cu ta pasando den persecucion na man di casá incrédulo. Ancianonan diligente di igual manera mester ser tratá cu tierno compasion. (1 Timoteo 5:17) Respetá nan i duna nan apoyo. (Hebreo 13:7, 17) “Boso tur sea . . . tiernamente compasivo,” apostel Pedro a skirbi. (1 Pedro 3:8) Dor di actua den e manera aki den tur situacion cu ta rekerí esei, nos ta promové unidad i felicidad den e congregacion i ta atraé esnan pafó n’e berdad. Riba tur cos, dje manera ei nos ta onra Jehova, nos Tata tiernamente compasivo.
Preguntanan di Repaso
◻ Con Jehova ta mustra compasion pa humanidad pecaminoso?
◻ Pakico ta importante pa ta tiernamente compasivo?
◻ Cua ta algun obstáculo pa ser tiernamente compasivo?
◻ Con nos mester trata esnan enfermo i deprimí?
◻ Ken specialmente mester ta tiernamente compasivo, i pakico?
[Preguntanan di Estudio]
1. Pakico tin un gran necesidad pa compasion awe?
2. Pakico Jehova a keda sin destruí e malbadonan?
3. Ki ehempel nos tin di Jehova su compasion pa esnan cu no ta su pueblo, i kico nos ta siña for di esaki?
4. Con Jehova ta expresando compasion pa hende awe?
5. Ora compasion divino ta alcansá su límite, kico lo sosodé cu religion cu ta malrepresentá Dios?
6. Den ki maneranan Testigonan di Jehova ta ser impulsá pa mustra compasion?
7. (a) Na Colosense 3:8-13, con compasion ta ser conectá cu e personalidad nobo? (b) Kico ta mas fácil pa haci ora cristiannan tin tierno cariño?
8. Pakico ta importante pa bo tin un spiritu pordonador?
9. Con tierno cariño ta relacioná cu e aspecto mas importante dje personalidad nobo?
10. (a) Kico por haci yaluzí saca rais den nos curason? (b) Ki mal resultadonan yaluzí por producí?
11. Con e dies rumannan di Josef no a laga lugá pa compasion den nan curason, i cu ki resultado?
12, 13. Kico nos mester haci ora sintimentunan di yaluzí ta drenta nos curason?
14. Pakico nos mester evitá di exponé nos mes innecesariamente na violencia?
15. (a) Con un persona por duna muestra di un falta serio di compasion? (b) Con cristiannan berdadero ta reaccioná n’e necesidadnan di nan compañénan creyente i nan próhimo?
16. Ki limitacionnan nos ta encontrá ora di trata cu casonan di enfermedad?
17. Ki les nos ta siña for dje manera cu Job, e homber enfermo i na luto, a ser tratá?
18, 19. (a) Con ancianonan mester trata cu e débilnan of e pecadornan? (b) Asta ora ta necesario pa forma un comité hudicial, pakico ta importante pa ancianonan trata malechornan cu tierno compasion?
20. Ki ora expresion di compasion ta inapropiado, i pakico?
21. Den cua otro áreanan nos mester mustra tierno compasion, i kico ta e beneficionan?
[Box on page 19]
FARISEONAN SIN COMPASION
E DIA di sosiegu di sabat lo mester tabata un bendicion spiritual i físico p’e pueblo di Dios. Sin embargo, e lidernan religioso hudiu a traha hopi regla cu a desonrá e ley di Dios di sabat i a haci’é pisá p’e pueblo. Por ehempel, si un hende a haña un accidente of a sufri di enfermedad, e no por a ricibí yudansa riba sabat aménos cu su bida tabata na peliger.
Un secta di fariseo tabata asina estricto den su interpretacion dje ley di sabat cu el a bisa: “Hende no ta consolá esnan na luto, ni bishitá personanan enfermo riba sabat.” Otro lidernan religioso a permití bishitanan asina riba sabat pero a stipulá: “Ta prohibí pa yora.”
Pues, Jesus corectamente a condená e lidernan religioso hudiu pa pasamentu por haltu dje rekisitonan mas importante dje Ley, manera husticia, amor i misericordia. Nada straño cu el a bisa e fariseonan: “Boso ta haci e palabra di Dios inbálido dor di boso tradicion”!—Marco 7:8, 13; Mateo 23:23; Lucas 11:42.
[Caption on page 17]
Den 231 pais Testigonan di Jehova ta efectuando un trabou di compasion sin precedente den cas di hende, riba caya, asta den prizon
[Caption on page 18]
Exponiendo bo mes na violencia, manera esun na television, ta debilitá compasion