Bo Por Gana Bo Ruman
“Bai i saca na cla su falta entre abo cuné so. Si e scucha bo, bo a gana bo ruman.”—MATEO 18:15.
1, 2. Ki conseho práctico Jesus a duna tocante trata cu falta di otro hende?
CU MENOS di un aña mas pa bai den su ministerio, Jesus a duna su disipelnan lesnan vital. Bo por lesa nan den Mateo capítulo 18. Un di nan tabata e importancia di ser humilde manera mucha. Despues el a enfatisá cu nos tin cu evitá di pone “un dje chikitunan aki” trompecá i cu nos mester trata na recobrá e “chikitunan” cu desviá pa nan no perecé. Anto Jesus a agregá conseho balioso i práctico tocante resolvé dificultad entre cristiannan.
2 Kisas bo ta corda su palabranan: “Si bo ruman cometé un picá, bai i saca na cla su falta entre abo cuné so. Si e scucha bo, bo a gana bo ruman. Pero si e no scucha, hiba cu bo un of dos mas, pa dor di boca di dos of tres testigo, tur asuntu por ser establecí. Si e no scucha nan, papia cu e congregacion. Si e no scucha ni sikiera n’e congregacion, lagu’e ser pa bo exactamente mescos cu un hende dje nacionnan i mescos cu un cobradó di belasting.” (Mateo 18:15-17) Ki ora nos mester aplicá e conseho ei, i cu ki actitud nos mester hacié?
3. En general, con nos mester mira eror di otro hende?
3 E artículo anterior a enfatisá cu dor cu nos tur ta imperfecto i incliná na faya, nos tin cu haci esfuerso pa ser pordonador. Esei ta specialmente e caso ora un cristian sinti su mes di hùrt pa loke un otro cristian a bisa of haci. (1 Pedro 4:8) Hopi bes ta mihó pa djis pasa por haltu dje ofensa, esta, pordoná i lubidá. Nos por mira esaki como un contribucion na pas den e congregacion cristian. (Salmo 133:1; Proverbionan 19:11) Pero, por tin un ocasion cu bo ta sinti cu bo tin cu resolvé un asuntu cu bo ruman cu a hùrt bo. Den un caso asina, Jesus su palabranan mencioná ariba ta duna guia.
4. Con nos por aplicá e principio di Mateo 18:15 na otro su erornan?
4 Jesus a consehá pa “saca na cla su falta entre abo cuné so.” Esei ta sabí. Algun traduccion aleman ta bisa: presentá su falta “bou di cuater wowo,” esta, esnan di bo i esnan di dje. Ora bo presentá un problema bondadosamente den privá, generalmente ta mas fácil pa resolv’é. Un ruman cu a haci of bisa algu ofensivo of desagradabel lo por ta mas dispuesto pa reconocé e eror na abo so. Si otronan ta scucha, naturalesa humano imperfecto lo por inclin’é na nenga cu el a haci malu of na purba hustificá loke el a haci. Pero ora bo considerá e asuntu “bou di cuater wowo,” bo por haña cu tabata mas bien un malcomprendimentu i no un picá of malecho deliberá. Una bes boso tur dos capta esei como un malcomprendimentu, boso por resolv’é, i no permití un asuntu insignificante crece i daña boso relacion. Pues, nos por aplicá e principio na Mateo 18:15 asta na ofensanan menor den bida diario.
Kico E Tabata Kier Men?
5, 6. Den e contexto aki, na ki tipo di picá Mateo 18:15 tabata señalá, i kico ta indicá esei?
5 Den e sentido estricto di palabra, loke Jesus a consehá ta relacioná cu asuntunan mas serio. Jesus a bisa: “Si bo ruman cometé un picá.” Den un sentido amplio, “un picá” por ta cualkier eror of fayo. (Job 2:10; Proverbionan 21:4; Santiago 4:17) Sin embargo, e contexto ta indicá cu e picá cu Jesus tabata kier men lo mester tabata serio. E tabata suficiente grave cu e por a pone otro hende mira e malechor “mescos cu un hende dje nacionnan i mescos cu un cobradó di belasting.” Kico e frase ei ta implicá?
6 E disipelnan di Jesus cu a tende e palabranan ei tabata sa cu nan paisanonan no tabata asociá cu gentil, esta, hende no-hudiu. (Juan 4:9; 18:28; Echonan 10:28) I nan definitivamente a evitá cobradó di belasting, hende cu tabata hudiu di nacementu pero cu a bira abusadó dje pueblo. Pues, den un sentido estricto, Mateo 18:15-17 tabata referí na picá serio, no na ofensa cu bo por djis pordoná i lubidá.—Mateo 18:21, 22.a
7, 8. (a) Ki tipo di picá mester laga ancianonan atendé? (b) Na armonia cu Mateo 18:15-17, ki sorto di picá dos cristian mes por resolvé?
7 Bou dje Ley, algun picá a exigí mas cu pordon for di un persona ofendí. Mester a informá ancianonan (of sacerdotenan) di blasfemia, apostasia, idolatria, i e picánan sexual di fornicacion, adulterio i homosexualidad, i laga esakinan trata nan. Esei ta e caso tambe den e congregacion cristian. (Levítico 5:1; 20:10-13; Númeronan 5:30; 35:12; Deuteronomio 17:9; 19:16-19; Proverbionan 29:24) Pero, ripará cu e sorto di picá cu Jesus a papia di dje aki por a ser resolvé entre dos persona. Algun ehempel: Impulsá pa rabia of yaluzí, un persona ta calumniá su próhimo. Un cristian ta cera un acuerdo pa haci un trabou cu cierto material di construccion i pa caba e trabou riba un cierto fecha. Un otro cristian ta bai di acuerdo pa paga un suma bek na cuota of riba un fecha specífico. Un persona ta duna su palabra cu si su doño di trabou dun’é entrenamentu, pa un cierto tempu of den un área designá, lo e no competí cu su doño di trabou ni purba kita cliente for di dje (ni si e cambia di trabou).b Si un ruman no cumpli cu su palabra i no repentí p’e erornan ei, esei sigur lo ta algu serio. (Revelacion 21:8) Pero e dos personanan enbolbí por resolvé e erornan ei.
8 Pero, con lo bo resolvé e asuntu? Hopi bes a parti Jesus su palabranan den tres paso. Laga nos considerá cada un. Pero, en bes di mira nan como procedura legal inflexibel, busca pa capta nan sentido, i nunca perde bo meta di amor for di bista.
Trata na Gana Bo Ruman
9. Kico nos mester tene na mente ora di aplicá Mateo 18:15?
9 Jesus a cuminsá: “Si bo ruman cometé un picá, bai i saca na cla su falta entre abo cuné so. Si e scucha bo, bo a gana bo ruman.” Claramente, esaki no ta un paso basá riba simpel sospecho. Bo mester tin evidencia of informacion specífico cu bo por usa pa yuda bo ruman mira cu el a haci malu i cu e tin cu rectificá e asuntu. Ta bon pa actua mesora i no laga e asuntu bira mas serio of laga su actitud saca rais. I no lubidá cu dor di keda cunsumí riba algu, esei por haci abo daño. Siendo cu e consideracion ta entre abo cuné so, evitá di papia cu otro hende promé pa gana simpatia of mehorá bo imágen propio. (Proverbionan 12:25; 17:9) Pakico? Pa motibu di bo meta.
10. Kico lo yuda nos gana nos ruman?
10 Bo meta mester ta pa gana bo ruman, no pa castigá, humiyá of ruin’é. Si e realmente a haci malu, su relacion cu Jehova ta na peliger. Abo sigur kier p’e keda bo ruman cristian. Lo tin mas probabilidad di éxito si den e combersacion privá bo keda calmu, evitá palabra skerpi of un tono di acusacion. Den e confrontacion amoroso aki, corda cu boso tur dos ta hende imperfecto i pecaminoso. (Romanonan 3:23, 24) Ora e realisá cu bo no a haci redu riba dje i e mira cu sinceramente bo kier yuda, un solucion por bini mas fácil. E manera claro i bondadoso aki di abordá e asuntu lo ègt reflehá sabiduria si resultá cu boso tur dos tabatin falta of cu si ta un malcomprendimentu tabata e berdadero causa dje asuntu.—Proverbionan 25:9, 10; 26:20; Santiago 3:5, 6.
11. Asta ora un ofensor no scucha nos, kico nos por haci?
11 Si bo yud’é mira cu algu malu a sosodé i cu e ta serio, lo e por sintié impulsá pa repentí. Sin embargo, realísticamente mirá, orguyo por ta un obstáculo. (Proverbionan 16:18; 17:19) Pues asta si na promé instante e no admití e malecho i repentí, lo bo por warda promé cu hiba e asuntu mas aleu. Jesus no a bisa ‘bai un biaha so i saca su falta na cla.’ Ya cu ta trata di un picá cu bo por resolvé, purba acerk’é atrobe den e spiritu di Galationan 6:1 i “bou di cuater wowo.” Bo por tin éxito. (Compará cu Hudas 22, 23.) Pero, kico si bo ta convencí cu el a cometé un picá, i cu lo e no reaccioná?
Busca Yudansa Maduro
12, 13. (a) Cua di dos paso Jesus a describí ora di trata cu fayo? (b) Kico ta bon pa tene cuidou cuné ora di aplicá e paso aki?
12 Lo bo kier pa otro hende entregá muchu lihé si abo tabata culpabel di un eror serio? Sigur cu no. Asina tambe, Jesus a mustra cu despues dje promé paso, bo no mester entregá den purba gana bo ruman i pa ten’é uní huntu cu bo i otronan den adorá Dios di un manera aceptabel. Jesus a describí un di dos paso: “Si e no scucha, hiba cu bo un of dos mas, pa dor di boca di dos of tres testigo, tur asuntu por ser establecí.”
13 El a bisa pa hiba “un of dos mas.” E no a bisa cu despues cu bo a dal e promé paso, bo ta liber pa papia dje problema cu hopi otro hende, pa tuma contacto cu e superintendente biahero, of pa skirbi rumannan tocante e problema. Pa convencí cu bo por ta tocante e malecho, e no a ser realmente establecé completamente. Lo bo no kier plama informacion negativo cu por resultá di ta calumnia di bo parti. (Proverbionan 16:28; 18:8) Pero Jesus a bisa pa hiba cu bo un of dos otro hende. Pakico? I ken nan lo por ta?
14. Ken nos lo por hiba huntu cu nos pa e di dos paso?
14 Bo ta purbando pa gana bo ruman dor di convenc’é cu el a cometé un picá i dor di anim’é pa repentí p’e por ta na pas cu bo i cu Dios. Pa logra esei, e situacion ideal lo ta si e “un of dos” personanan tabata testigo dje malecho. Tal bes nan tabata presente ora el a sosodé, of nan tin informacion válido tocante loke e partidonan a haci (of laga di haci) den un asuntu di negoshi. Si e testigonan ei no ta disponibel, esnan cu bo ta bin cuné kisas tin experencia riba e tereno en cuestion i p’esei por establecé si loke a sosodé en berdad tabata malu. Ademas, si despues ta necesario, nan lo por ta testigo di loke a ser bisá, confirmando e echonan presentá i esfuerso hací. (Númeronan 35:30; Deuteronomio 17:6) Di manera cu nan no ta djis un persona neutral of un refri; ma nan presencia ta pa yuda gana bo—i nan—ruman.
15. Pakico ancianonan cristian por resultá di ta útil si nos tin cu dal e di dos paso?
15 No pensa cu esnan cu bo ta trece mester ta anciano den e congregacion. Sin embargo, hombernan maduro cu ta anciano lo por contribuí cu nan cualificacionnan spiritual. E ancianonan ei ta “manera un lugá di sconde for di bientu i un lugá di sconde for dje tempestad di awaceru, manera riu di awa den un tera secu, manera e sombra di un baranca grandi den un tera agotá.” (Isaías 32:1, 2) Nan tin experencia den razoná cu rumannan i reahustá nan. I e malechor tin bon motibu pa mustra confiansa den “donnan den hende” asina.c (Efesionan 4:8, 11, 12) Dor di papia riba e asuntu den presencia di tal personanan maduro i tende nan oracion, esei por crea un otro ambiente i solucioná loke a parce insolucionabel.—Compará cu Santiago 5:14, 15.
Un Esfuerso Final pa Gan’é
16. Kico ta e di tres paso cu Jesus a describí?
16 Si e di dos paso no logra resolvé e asuntu, definitivamente, superintendentenan di congregacion ta cai aden p’e di tres paso. “Si e no scucha [e un of dosnan], papia cu e congregacion. Si e no scucha ni sikiera n’e congregacion, lagu’e ser pa bo exactamente mescos cu un hende dje nacionnan i mescos cu un cobradó di belasting.” Kico esaki ta encerá?
17, 18. (a) Ki ehempel ta yuda nos comprendé e nificacion di “papia cu e congregacion”? (b) Con nos ta aplicá e paso aki awe?
17 Nos no ta mir’é como un instruccion pa presentá e picá of malecho den un reunion regular of special di henter e congregacion. Nos por determiná e procedura apropiado for dje Palabra di Dios. Mira loke nan mester a haci den Israel di antigwedad den un caso di rebelion, golosidad i buracheria: “Den caso cu un homber resultá di tin un yu terco i rebelde, cu no ta scucha e bos di su tata ni e bos di su mama, i nan a corigié, pero e no kier scucha nan, e ora ei su tata i su mama tin cu gar’é i hib’é n’e ancianonan di su stad i n’e porta di su lugá, i nan tin cu bisa e ancianonan di su stad: ‘E yu di nos aki ta terco i rebelde; e no ta scucha nos bos, e ta un haragan i un buraché.’ E ora ei tur e hombernan di su stad tin cu piedr’é.”—Deuteronomio 21:18-21.
18 No ta henter e nacion ni no ta tur miembro dje homber su mes tribu mester a tende i husga su picánan. Mas bien, ta e “ancianonan” reconocé a trata e caso como representante dje congregacion. (Compará cu Deuteronomio 19:16 i 17 tocante un caso cu ‘e sacerdotenan i e huesnan cu tabata funcioná e dianan ei,’ a atendé.) Mescos tambe awe, ora ta necesario pa dal e di tres paso, ta e ancianonan, cu ta representá e congregacion, ta atendé e asuntu. Nan meta ta mescos: haci tur nan posibel pa gana e ruman cristian. Nan ta reflehá esaki dor di mustra cu nan ta hustu, imparcial i sin prehuicio den e caso.
19. Kico e ancianonan asigná pa tende e asuntu lo trata di haci?
19 Nan lo haci esfuerso pa evaluá e echonan i tende e testigonan necesario pa establecé si en berdad e ruman a cometé picá (of ta sigui cometé picá). Nan kier protehá e congregacion for di corupcion i tene e spiritu di mundu afó. (1 Corintionan 2:12; 5:7) Na armonia cu nan cualificacionnan bíblico, nan lo haci esfuerso pa “consehá usando siñansa cu ta saludabel i tambe pa reprendé esnan cu ta contradicí.” (Tito 1:9) Ta di spera cu e malechor lo no ta manera e israelitanan di ken Jehova su profeta a skirbi: “Mi a yama, pero boso no a contestá; mi a papia, pero boso no a scucha; i boso a sigui haci loke tabata malu den mi bista, i boso a scoge e cos den cua mi no tabatin deleite.”—Isaías 65:12.
20. Kico Jesus a bisa tin cu sosodé si e pecadó nenga di scucha i repentí?
20 Sin embargo, den relativamente poco caso, e pecadó ta reflehá e mésun actitud ei. Den un caso asina, Jesus su instruccion ta masha cla: “Lagu’e ser pa bo exactamente mescos cu un hende dje nacionnan i mescos cu un cobradó di belasting.” E Señor no a recomendá pa nos ser inhumano of cu gana di hùrt hende. Pero, no tin otro manera pa comprendé e instruccion di apostel Pablo pa saca pecadó no-repentí for dje congregacion. (1 Corintionan 5:11-13) Asta esaki cu tempu por resultá den e meta pa gana e pecadó.
21. Ki posibilidad ta keda habrí pa esun sacá for dje congregacion?
21 Nos por mira e posibilidad ei for di Jesus su comparacion dje yu perdí. Manera el a ilustrá, despues di a biba un periodo pafó dje compañerismo amoroso dje cas di su tata, e pecadó ei a “recobrá su sano huicio.” (Lucas 15:11-18) Pablo a mencioná na Timoteo cu algun malechor cu tempu lo repentí i “recobrá nan sano huicio for di las di Diabel.” (2 Timoteo 2:24-26) Nos sigur ta spera cu ken cu ta cometé picá sin repentí i cu mester ser sacá for dje congregacion, lo sinti cu nan a perde algu—tantu e aprobacion di Dios como e compañerismo caluroso i contacto social cu cristiannan leal—i e ora ei recobrá nan sano huicio.
22. Con nos por gana nos ruman tog despues?
22 Jesus no a indicá cu lo no tin salbacion pa hende dje nacionnan i cobradónan di belasting. Un dje últimonan aki, Mateo Levi, a repentí, a ‘sigui Jesus’ cu sinceridad i asta a ser scogé como apostel. (Marco 2:15; Lucas 15:1) Consecuentemente, si un pecadó awe “no scucha ni sikiera n’e congregacion” i ser sacá for di dje, nos por warda wak si, cu tempu, lo e repentí i stret caminda pa su pianan. Ora e haci esei i bira miembro dje congregacion atrobe, nos lo ta contentu e ora ei di a gana nos ruman bek den e tou di adoracion berdadero.
[Nota]
a Cyclopedia di McClintock i Strong ta bisa: “Hende tabata mira e publicanonan [cobradó di belasting] dje Test[ament] Nobo como traidor i apóstata, manchá dor di nan contacto frecuente cu e paganonan, i cu tabata instrumentonan complaciente dje opresornan. A clasificá nan cu pecadó . . . Isolá asina, personanan decente no tabata asociá cu nan. Nan único amigu of compañeronan tabata esnan cu, mescos cu nan, tabata paria.”
b Asuntunan financiero of di negoshi cu ta enbolbé un grado di engaño, fraude of triki por cai bou dje tipo di picánan cu Jesus tabata kier men. Como indicacion, despues cu Jesus a duna e instruccion registrá na Mateo 18:15-17, el a duna un ilustracion di esclabonan (empleadonan) cu tabata debe placa i cu a keda sin paga bek.
c Un erudito di Bijbel a comentá: “Sa sosodé cu un malechor lo ta mas dispuesto pa considerá e conseho di dos of tres persona (foral si nan ta hende digno di respet) cu di un so, foral si e persona ei ta un hende cu ken e tabatin un diferencia di opinion.”
Bo Ta Corda?
◻ Na ki sorto di picá Mateo 18:15-17 ta aplicá principalmente?
◻ Kico nos mester corda si nos tin cu dal e promé paso?
◻ Ken lo por yuda nos si nos tin cu bai p’e di dos paso?
◻ Ken ta enbolbí den e di tres paso, i con nos lo por gana nos ruman tog despues?
[Plachi na página 18]
Hudiu a evitá cobradó di belasting. Mateo a bira for di su caminda i a sigui Jesus
[Plachi na página 20]
Hopi bes nos por resolvé un asuntu “bou di cuater wowo”