Capítulo Seis
Jehova Dios Ta Tene Misericordia di un Resto
1, 2. Kico profeta Isaías ta predicí pa Huda i Jerusalem?
UN TEMPESTAD violento ta pasa riba un region densamente poblá. Bientu fuerte, awaceru torencial i inundacion pisá ta causa hopi destruccion. E ta destrosá cas, causa daño na cosecha i kita bida humano. Pero e tormenta ta pasa unbes i tras di dje ta sigui un periodo di calma. Pa esnan cu a sobrebibí, ta tempu pa restorá i reconstruí.
2 Profeta Isaías ta profetisá di algu parecido relacioná cu Huda i Jerusalem. E nubianan scur di huicio divino ta acercando den un forma menasante, i cu bon motibu! E culpa dje nacion ta pisá. Tantu e gobernantenan como e pueblo a yena e tera cu inhusticia i dramamentu di sanger. Pa medio di Isaías, Jehova ta revelá e culpa di Huda i ta spierta cu lo E ehecutá huicio riba e nacion desobediente ei. (Isaías 3:25) Despues dje tormenta aki, e tera di Huda lo keda completamente desolá. E perspectiva ei lo mester ta haci Isaías tristu.
3. Ki bon noticia e mensahe inspirá na Isaías 4:2-6 ta contené?
3 Pero tin bon noticia! E tempestad di Jehova su huicio hustu lo pasa, i un resto lo sobrebibí. Sí, Jehova su huicio contra Huda lo ta suavisá cu misericordia! E profeta su mensahe inspirá na Isaías 4:2-6 ta mira padilanti na e tempu bendicioná aki. Ta como si fuera solo ta sali for di tras dje nubianan; e esena ta cambia for dje imágen i zonidonan di huicio cu Isaías 2:6–4:1 ta describí, pa un bunita tera i pueblo renobá.
4. Pakico nos mester analisá Isaías su profecia di restoracion di un resto?
4 E profecia di Isaías tocante e restoracion di un resto i e siguridad cu nan ta haña despues tambe ta cumpli den nos tempu, “den e parti final dje dianan.” (Isaías 2:2-4) Laga nos analisá e mensahe oportuno aki, no solamente pa su importancia profético sino tambe pasobra e ta siña nos tocante Jehova su misericordia i con nos personalmente por obtené esei.
‘E Spruit di Jehova’
5, 6. (a) Con Isaías ta describí e tempu di pas cu ta sigui despues dje binidero tempestad? (b) Kico ta nificacion dje expresion “spruit,” i kico esaki ta indicá tocante e tera di Huda?
5 E tono di Isaías ta bira caluroso segun cu e ta mira mas ayá dje tempestad cu ta acercando na un tempu mas pacífico. E ta skirbi: “Riba e dia ei loke Jehova laga spruit [“e spruit di Jehova,” nota na pia di página] lo ta pa adorno i pa gloria, i e fruta dje tera lo ta algu pa ta orguyoso di dje i algu bunita pa esnan di Israel cu a scapa.”—Isaías 4:2.
6 Isaías ta papia aki di un restoracion. E sustantivo hebreo traducí como “spruit” ta referí na ‘loke ta brota, un mata chikitu, un taki fini,’ i e ta asociá cu prosperidad, aumento i bendicion di parti di Jehova. Dje manera ei Isaías ta pinta un cuadro di speransa: e binidero desolacion lo no dura pa semper. Cu Jehova su bendicion, e tera di Huda cu un tempu tabata próspero, lo producí fruta na abundancia atrobe.a—Levítico 26:3-5.
7. Den ki manera e spruit di Jehova “lo ta pa adorno i pa gloria”?
7 Isaías ta usa expresionnan bibu pa describí con grandioso e futuro transformacion lo ta. E spruit di Jehova “lo ta pa adorno i pa gloria.” E palabra “adorno” ta pone hende corda e bunitesa dje Tera Primintí ora Jehova a dun’é na Israel siglonan mas promé. E tabata asina bunita cu a consider’é como “e adorno [“hoya,” Beibel na papiamentu koriente] di tur tera.” (Ezekiel 20:6) Di manera cu e palabranan di Isaías ta garantisá e pueblo cu e tera di Huda lo recobrá su gloria i bunitesa di ántes. En berdad, lo e ta manera un hoya cu ta decorá tera.
8. Ken lo ta einan pa disfrutá dje bunitesa cu e tera ta recobrá, i con Isaías ta describí nan sintimentunan?
8 Pero ken lo ta einan pa disfrutá dje bunitesa cu e tera ta recobrá? “Esnan di Israel cu a scapa,” segun Isaías. Sí, algun israelita lo sobrebibí e destruccion humiyante cu Isaías a predicí anteriormente. (Isaías 3:25, 26) Un resto di sobrebibiente lo regresá Huda i participá den e labornan di su restoracion. Pa esakinan cu ta regresá—“esnan cu a scapa”—e produccion abundante di nan tera restorá lo bira “algu pa ta orguyoso di dje i algu bunita.” (Isaías 4:2; nota na pia di página) E humiyacion dje desolacion lo ser remplasá pa un sentido renobá di orguyo.
9. (a) Na armonia cu e palabranan di Isaías, kico a sosodé na aña 537 P.E.C.? (b) Pakico nos por bisa cu entre “esnan cu a scapa” tin algun cu a nace den exilio? (Mira nota na pia di página.)
9 Conforme e palabranan di Isaías, e tempestad di huicio a yega na aña 607 P.E.C. ora cu e babilonionan a destruí Jerusalem i hopi israelita a perecé. Algun a sobrebibí i a ser hibá den exilio na Babilonia, pero si no tabata p’e misericordia di Dios, lo no tabatin niun sobrebibiente. (Nehemías 9:31) Cu tempu, Huda a keda completamente desolá. (2 Crónicanan 36:17-21) Anto na aña 537 P.E.C., e Dios di misericordia a permití “esnan cu a scapa” regresá Huda pa por a restorá adoracion berdadero.b (Ésdras 1:1-4; 2:1) Salmo 137, cu probablemente a ser skirbí durante e cautiverio of djis despues di esei, ta expresá di un manera hopi bunita e repentimentu sincero di e exiliadonan cu a regresá. Ora nan tabata bek na Huda, nan a cultivá i sembra e tera. Imaginá bo con nan lo mester a sinti ora nan a mira cu Dios a bendicioná nan esfuersonan i a pone cu e tera a spruit bira fructífero manera e “hofi di Eden”!—Ezekiel 36:34-36.
10, 11. (a) Den ki sentido e Studiantenan di Bijbel tabata den cautiverio na “Babilonia e Grandi” na cuminsamentu di siglo 20? (b) Con Jehova a bendicioná e resto di israelita spiritual?
10 Un restoracion similar a tuma lugá den nos tempu. Na cuminsamentu di siglo 20, e Studiantenan di Bijbel, manera Testigonan di Jehova tabata conocí e tempu ei, a cai den cautiverio spiritual di “Babilonia e Grandi,” e imperio mundial di religion falsu. (Revelacion 17:5) Aunke e Studiantenan di Bijbel a rechasá hopi doctrina religioso falsu, ainda nan tabata contaminá cu cierto idea i custumber babilónico. Como consecuencia di oposicion instigá pa clero, algun di nan a ser literalmente encarcelá. Nan tera spiritual—nan herencia spiritual of religioso—a keda desolá.
11 Pero den lente di 1919, Jehova a tene misericordia di e resto di israelita spiritual aki. (Galationan 6:16) El a mira nan repentimentu i nan deseo pa ador’é segun e berdad, di manera cu el percurá pa nan sali for di prizon literal i, mas importante, for di cautiverio spiritual. Dios a restorá “esnan cu a scapa” na nan herencia spiritual cu el a duna nan, i el a laga esaki spruit na abundancia. E herencia spiritual ei a presentá un aspecto asina atractivo cu el a impulsá miyones di otro hende temeroso di Dios pa djoin e resto den adoracion berdadero.
12. Con e palabranan di Isaías ta engrandecé e misericordia cu Jehova tin pa su pueblo?
12 E palabranan di Isaías 4:2 ta engrandecé e misericordia cu Dios tin pa su pueblo. Aunke e israelitanan como nacion a bira lomba pa Jehova, el a tene misericordia di un resto arepentí. Ta un consuelo pa sa cu asta esnan cu cometé eror serio por acudí na Jehova cu speransa. Personanan arepentí no tin nodi sinti cu nan no ta bini na remarke p’e misericordia di Jehova, pasobra e no ta rechasá un curason arepentí. (Salmo 51:17) Bijbel ta garantisá nos: “Jehova ta misericordioso i compasivo, ta tarda pa rabia i abundante den bondad amoroso. Manera un tata ta mustra misericordia na su yunan, Jehova a mustra misericordia na esnan cu ta tem’é.” (Salmo 103:8, 13) Sin duda, un Dios misericordioso asina ta merecé tur nos alabansa!
Un Resto Ta Bira Santu pa Jehova
13. Con e profeta ta describí na Isaías 4:3, e resto cu Jehova lo bai mustra misericordia?
13 Isaías a introducí nos caba n’e resto cu Jehova ta bai mustra misericordia, pero awor e ta describí nan cu mas detaye. E ta skirbi: “Tin cu sosodé cu lo ser bisá cu esnan cu a resta den Síon i esnan cu a keda den Jerusalem ta santu p’e, tur esnan cu ta skirbí pa bida den Jerusalem.”—Isaías 4:3.
14. Ken ta “esnan cu a resta” i “esnan cu a keda,” i pakico Jehova lo tene misericordia di nan?
14 Ken ta “esnan cu a resta” i “esnan cu a keda”? Nan ta esnan cu a scapa i cu ta ser mencioná den e versículo anterior, esta, exiliadonan hudiu cu Jehova lo permití regresá Huda. Isaías ta mustra awor pakico Jehova lo tene misericordia di nan: pasobra nan lo “ta santu p’e.” Santidad ta nificá “limpiesa of puresa religioso; condicion sagrado.” Ser santu ta encerá ser limpi of puru, cu palabra i accion, cumpli cu Jehova su norma di loke ta hustu i corecto. Sí, Jehova lo tene misericordia di esnan cu ta “santu p’e,” i lo e permití nan regresá “e stad santu,” Jerusalem.—Nehemías 11:1.
15. (a) Ki custumber hudiu e expresion “skirbí pa bida den Jerusalem” ta pone nos corda? (b) Ki spiertamentu cu ta pone hende pensa seriamente tin implicá den Isaías su palabranan?
15 E resto fiel aki lo keda ei? Isaías ta primintí cu nan lo ta “skirbí pa bida den Jerusalem.” E expresion aki ta pone nos corda riba e custumber hudiu di tene registro exacto di famia i tribu di Israel. (Nehemías 7:5) E echo cu un persona ta skirbí den un registro a nificá cu e tabata bibu, pasobra ora el a muri, a kita su nomber. Den otro partinan di Bijbel, nos ta lesa di un registro of buki figurativo, cu ta contené nomber di personanan cu Jehova ta recompensá cu bida. Pero e nombernan skirbí den e buki aki ta mará na condicion, pasobra Jehova por “skrap” nomber. (Éxodo 32:32, 33; Salmo 69:28) Pues anto, e palabranan di Isaías ta implicá un spiertamentu cu ta pone hende pensa seriamente: esnan cu a regresá por sigui biba den nan tera restorá tanten cu nan ta keda santu den bista di Dios.
16. (a) Kico Jehova a rekerí di esnan cu el a permití bai Huda bek na aña 537 P.E.C.? (b) Pakico nos por bisa cu e misericordia cu Jehova a tene cu e resto ungí i cu e ‘otro carnénan’ no tabata pornada?
16 Na aña 537 P.E.C., e resto cu a regresá Jerusalem a haci esei cu un motivacion puru: pa restorá adoracion berdadero. Ningun hende contaminá cu prácticanan religioso pagano of cu conducta impuru cu Isaías a denunciá asina enérgicamente tabatin derecho di regresá. (Isaías 1:15-17) Ta únicamente esnan cu Jehova a considerá santu por a bai Huda bek. (Isaías 35:8) Mescos tambe, for di ora cu a libra e resto ungí di nan cautiverio spiritual na 1919, nan a haci nan máximo esfuerso pa ta santu den bista di Dios. Actualmente, miyones di “otro carné,”—hende cu tin speransa di bida eterno riba tera—a uni cu nan. (Juan 10:16) Nan a deshací di tur siñansa i práctica babilónico. Cada un di nan personalmente ta haci esfuerso pa pega na Dios su normanan haltu di moralidad. (1 Pedro 1:14-16) No ta pornada Jehova a tene misericordia di nan.
17. Ken su nomber Jehova ta skirbi den su “buki di bida,” i kico nos mester ta determiná pa haci?
17 Corda cu Jehova a tuma nota dje israelitanan cu tabata santu i cu el a ‘skirbi nan nomber pa bida.’ Awe tambe Jehova ta tuma nota dje esfuerso cu nos ta haci pa ta limpi den mente i curpa segun cu nos ta ‘presentá nos curpa como un sacrificio bibu, santu, aceptabel pa Dios.’ (Romanonan 12:1) I Dios ta inscribí tur hende cu ta sigui un curso di bida asina den su “buki di bida”—e registro figurativo cu ta contené nomber di esnan cu ta den fila pa haña bida eterno, sea den shelu of riba tera. (Filipensenan 4:3; Malakías 3:16) Pues anto, laga nos haci nos máximo esfuerso pa permanecé santu den bista di Dios, pasobra e ora ei nos por mantené nos nomber den e “buki” precioso ei.—Revelacion 3:5.
Un Promesa di Cuido cu Amor
18, 19. Segun Isaías 4:4 i 5, ki limpiesa Jehova ta bai haci, i con lo e efectuá esei?
18 Isaías ta mustra na continuacion con e habitantenan dje tera restorá lo bira santu i ki bendicionnan ta spera nan. E ta bisa: “Despues cu Jehova a laba e sushi dje yu muhernan di Síon, i a hawa asta e dramamentu di sanger di Jerusalem for di den dje, pa medio dje spiritu di huicio i pa medio dje spiritu di kimamentu, tambe Jehova lo crea sigur riba tur lugá establecí di ceru di Síon i riba su lugá di convocá reunion un nubia den dia i un huma, i anochi e claridad di un candela tur na vlam; pasobra riba henter e gloria lo tin un capa.”—Isaías 4:4, 5.
19 Anteriormente, Isaías a reprendé “e yu muhernan di Síon,” kende nan corupcion moral tabata scondí bou di nan adornonan yamativo. Tambe el a denunciá e culpa di sanger dje pueblo en general i el a insta nan pa laba nan mes. (Isaías 1:15, 16; 3:16-23) Pero awor e ta mira den futuro, n’e tempu ora cu Dios mes lo “laba e sushi,” of impuresa moral, i ‘limpia e manchanan di sanger.’ (Isaías 4:4, Nácar-Colunga) Con e limpiesa aki lo tuma lugá? “Pa medio dje spiritu di huicio i pa medio dje spiritu di kimamentu.” E binidero destruccion di Jerusalem i e exilio na Babilonia lo ta manifestacionnan dje huicio i rabia ardiente di Dios riba un nacion impuru. E resto cu ta sobrebibí e calamidadnan aki i bolbe cas lo a ser humiyá, refiná. P’esei nan lo ta santu pa Jehova i lo disfrutá di su misericordia.—Compará cu Malakías 3:2, 3.
20. (a) Ki recuerdo e expresionnan “un nubia,” “un huma,” i “un candela tur na vlam” ta lanta? (b) Pakico e exiliadonan purificá lo no tin nodi tene miedu?
20 Jehova ta primintí pa medio di Isaías cu lo e cuida e resto purificá aki cu amor. E expresionnan “un nubia,” “un huma,” i “un candela tur na vlam” ta lanta recuerdonan dje manera cu Jehova a percurá p’e israelitanan despues cu nan a sali for di Egipto. Un “pilar di candela i nubia” a protehá nan for dje egipcionan cu tabata persiguí nan; tambe el a guia nan den e desierto. (Éxodo 13:21, 22; 14:19, 20, 24) Ora Jehova a manifestá su mes na ceru di Sínai, e ceru “tabata tur na huma.” (Éxodo 19:18) P’esei, e exiliadonan purificá lo no tin nodi tene miedu. Jehova lo ta nan Protector. Lo e ta cu nan sea ora nan reuní den nan mes cas of ora nan bini huntu den asambleanan santu.
21, 22. (a) Cu ki propósito nan tabata traha cabaña of afdak? (b) Kico ta e perspectiva dilanti e resto purificá?
21 Isaías ta concluí su descripcion di proteccion divino dor di dirigí atencion na e bida di tur dia. E ta skirbi: “Lo bini un cabaña pa sombra den dia contra e calor secu, i como refugio i como lugá di sconde contra tempestad di yobida i contra awaceru.” (Isaías 4:6) Hopi bes nan tabata traha cabaña of afdak den un plantacion di wijndruif of den un cunucu pa sirbi como lugá di sconde for di solo cayente den temporada di secura i for dje frialdad i tempestad den temporada di yobida.—Compará cu Jónas 4:5.
22 Ora e resto purificá haña nan cu e calor sofocante di persecucion i e tormenta di oposicion, Jehova lo ta nan Fuente di proteccion, siguridad i refugio. (Salmo 91:1, 2; 121:5) Pues, tin un bunita perspectiva nan dilanti: Si nan laga nan creencianan i prácticanan impuru di Babilonia atras, permití p’e huicio di Jehova purificá nan, i haci esfuerso pa keda santu, nan lo ser protehá, como si fuera den “un cabaña” di proteccion divino.
23. Pakico Jehova a bendicioná e resto ungí i nan compañeronan?
23 Ripará cu limpiesa ta bini promé, caba e bendicionnan. Esei tabata e caso den nos tempu tambe. Na 1919, e resto ungí a someté nan humildemente pa ser refiná, i Jehova a “laba” nan impuresa. Djei padilanti, “un multitud grandi” di otro carné tambe a permití Jehova purificá nan. (Revelacion 7:9) Despues cu tantu e resto como nan compañeronan a ser hací limpi, nan a ser bendicioná: Jehova a tuma nan bou di su proteccion. E no ta stroba milagrosamente e calor di persecucion of e tempestadnan di oposicion di bini riba nan. Pero e ta protehá nan sí, como si fuera lantando riba nan ‘un cabaña pa sombra i un lugá di sconde contra tempestad di yobida.’ Di ki manera?
24. Kico ta proba cu Jehova a bendicioná su pueblo como organisacion?
24 Pensa riba esaki: Algun dje gobiernunan mas poderoso den historia a prohibí e trabou di predicá di Testigonan di Jehova of a purba di eliminá nan por completo. Apesar di esei, e Testigonan a keda firme i a sigui predicá sin stop! Pakico nacionnan poderoso no por a detené e actividad dje grupo di hende relativamente chikitu i aparentemente indefenso aki? Esei ta pasobra Jehova a pone su sirbidónan limpi den “un cabaña” di proteccion cu niun hende por basha abou!
25. Kico e echo cu nos tin Jehova como nos Protector ta nificá pa nos personalmente?
25 Kico di nos individualmente? E echo cu Jehova ta nos Protector no ta nificá cu nos tin un bida liber di problema den e sistema di cosnan aki. Hopi cristian fiel ta enfrentá contratempu serio, manera pobresa, desaster natural, guera, enfermedad i morto. Ora nos haña nos confrontá cu tal situacion, laga nos no lubidá nunca cu Dios ta cu nos. E ta brinda nos proteccion spiritual i tur loke nos mester pa wanta prueba fielmente, incluso “poder mas ayá di loke ta normal.” (2 Corintionan 4:7) Den su presencia nos ta safe, nos no tin nodi tene miedu. Al fin i al cabo, tanten cu nos ta haci nos best pa mantené nos mes santu den su bista, nada “lo por separá nos for di e amor di Dios.”—Romanonan 8:38, 39.
[Nota]
a Algun erudito ta di opinion cu e frase ‘spruit di Jehova’ ta referí n’e Mesías, kende lo a presentá te despues dje restoracion di Jerusalem. Den Targum arameo (traduccion of paráfrasis arameo di un parti dje Scritura Hebreo), e parafrase dje expresion aki ta: “E Mesías [Cristo] di Jehova.” Ta interesante pa nota cu despues Jeremías ta usa e mésun sustantivo hebreo (tsé·mach) ora e ta yama e Mesías “un spruit hustu” engendrá pa David.—Jeremías 23:5; 33:15.
b Algun di “esnan cu a scapa” a nace den exilio. Por considerá cu nan tambe a “scapa” siendo cu nan lo no a nace si nan antepasadonan no a sobrebibí e destruccion.—Ésdras 9:13-15; compará cu Hebreonan 7:9, 10.
[Plachi na página 63]
Un tempestad di huicio divino ta biniendo riba Huda