Bo tin e derecho di scohe
Un consideracion médico nobo (yamá análisis di rísico/beneficio) ta facilitando e cooperacion entre dokter i pashent den evitá terapia di sanger. Dokternan ta evaluá factornan manera e rísico di un cierto droga of operacion i e probabel beneficionan. Pashentnan tambe por participá den un análisis asina.
Laga nos examiná un ehempel cu hende den hopi lugá por comprondé—inflamacion crónico di amandel. Si bo tin e problema aki probablemente lo bo bai un dokter. Ta posibel cu bo por asta consultá dos dokter, ya cu expertonan di salubridad hopi biaha ta recomendá pa busca un di dos opinion. Uno kisas por recomendá operacion. E ta duna un idea di loke esei ta nificá: tempu di estadia den hospital, cuantu doló esei ta bai haci i e gastunan. Encuanto e rísiconan, e ta bisa cu no ta normal pa sangra hopi i cu lo bo no muri fácilmente di un operacion asina. Pero e dokter cu ta duná bo e di dos opinion ta recomendá bo pa purba un terapia di antibiótica. E ta splica e tipo di droga, e probabilidad di éxito i e gastunan. Encuanto e rísiconan, e ta bisa cu masha poco pashent ta haña nan cu reaccionnan riba e droga cu ta peligroso pa nan bida.
Cada dokter competente kisas a considerá rísico i beneficio, pero awor abo tin cu evaluá e rísiconan i posibel beneficionan i tambe otro factornan cu bo conocé mihó. (Bo ta den e mihó posicion pa considerá aspectonan manera bo fortalesa emocional of spiritual, fondo dje famia, efecto riba e famia i bo propio normanan moral.) Anto e ora ei bo ta scohe. Posiblemente bo ta duna bo consentimentu informá pa un terapia basá riba informacion pero ta rechasá e otro.
Mescos lo bo a haci si ta bo yu tabatin e inflamacion di amandel crónico. E rísiconan, beneficionan i tratamentu lo ser splicá na boso, e mayornan amoroso kendenan ta ser afectá mas directamente i kendenan lo ta responsabel pa enfrentá e resultadonan. Despues di considerá tur aspecto, boso por tuma un decision informá riba e asuntu aki cu ta enbolbé salú i asta e bida di boso yu. Kisas bo ta consentí pa operá, cu su rísiconan. Otro mayornan kisas lo scohe antibiótica, cu su rísiconan. Mescos cu dokternan ta diferenciá di otro den nan conseho, pashentnan of mayornan tambe ta diferenciá di otro den loke nan ta kere ta mihó. Esei ta un rasgo conocí di tuma decision bon-informá (rísico/beneficio).
Kico di uso di sanger? Ningun hende cu examiná e echonan obhetivamente por nenga cu transfusion di sanger ta enbolbé hopi rísico. Dr. Charles Huggins, kende ta e director di servicio di transfusion n’e inmenso Hospital General di Massachusetts, a haci esaki masha cla: “Nunca sanger tabatin ménos rísico. Pero e mester wordu considerá inevitablemente riscante. E ta e substancia di mas peligroso cu nos ta usa den medicina.”—The Boston Globe Magazine, 4 di februari, 1990.
Cu bon motibu, personal médico a ser consehá: “Ta necesario pa re-evaluá tambe e aspecto di rísico den e relacion di beneficio/rísico pa cu transfusion di sanger i busca alternativa.” (Letter cursivo agregá.)—Perioperative Red Cell Transfusion, conferencia di Institutonan Nacional di Salú, 27-29 di juni, 1988.
Kisas dokternan no ta di acuerdo pa loke ta trata e beneficionan of rísiconan den usamentu di sanger. Talbes un dokter por duna hopi transfusion i keda convencí cu nan ta bal e rísiconan enbolbí. Un otro por haña cu e rísiconan no ta hustificá, pa motibu cu e tabatin bon resultado cu dunamentu di cuido médico sin sanger. Sin embargo, finalmente, abo, e pashent of e mayor, mester dicidí. Pakico abo? Pasobra ta bo curpa (of esun di bo yu), bo bida, bo normanan moral i bo relacion cu Dios profundamente importante, ta enbolbí.
BO DERECHO TA SER RECONOCE
Den hopi lugarnan awe, e pashent tin un derecho cu no por wordu violá pa dicidí cua tratamentu e ta aceptá. “E ley di consentimentu informá tin dos principio como base: promé, cu e pashent tin e derecho di recibí suficiente informacion pa tuma un decision bon-informá tocante tratamentu cu ta ser recomendá; i di dos, cu e pashent por scohe pa aceptá of pa rechasá e recomendacion dje dokter. . . . Aménos cu e pashent ser mirá como un persona cu tin derecho di bisa no, i tambe sí, i asta ora ta sí mará na condicionnan, gran parti dje rason pa consentimentu informá ta evaporá.”—Informed Consent—Legal Theory and Clinical Practice, 1987.a
Algun pashent a topa cu resistencia ora nan a purba di ehercé nan derecho. Kisas di parti di un amigu kende tabatin sintimentu fuerte tocante sacamentu di amandel of tocante antibiótica. Of di un dokter kende kisas tabata convencí di cu su conseho ta corecto. Kisas asta un funcionario di hospital a nenga di bai di acuerdo, basá riba interesnan hurídico of financiero.
“Hopi ortopedista ta opta pa no operá pashentnan [Testigo],” segun Dr. Carl L. Nelson. “Nos ta kere cu e pashent tin e derecho di rechasá cualkier tipo di tratamentu médico. Si ta técnicamente posibel pa operá sin peliger mientras cu un tratamentu particular ta ser excluí, manera transfusion, anto e mester existí como un opcion.”—The Journal of Bone and Joint Surgery, mart 1986.
Un pashent cu tin consideracion lo no pone presion riba un dokter pa usa un tratamentu cu e dokter no ta apto p’e. Sin embargo, manera Dr. Nelson a señalá, hopi dokter dedicá por acomodá e creensianan dje pashent. Un funcionario aleman a consehá: “E dokter no por nenga di duna yudansa . . . razonando cu ora ta trata di un Testigo di Jehova, e no por opta pa tur alternativa médico. Ainda e tin un deber di duna yudansa aunke e tin menos caminda di cana.” (Der Frauenarzt, mei-juni 1983) Di igual manera, hospital no tei djis pa haci ganashi ma pa sirbi tur hende sin discriminacion. E teólogo católico Richard J. Devine ta declará: “Aunke e hospital mester haci tur otro esfuerso médico pa preservá bida i salú dje pashent, e mester duna garantia cu cuido médico no ta violá [su] concenshi. Ademas, e mester evitá tur forma di pone presion, for di gañamentu dje pashent cu promesa falsu te na buscamentu di un órden di corte pa forsa un transfusion di sanger.”—Health Progress, juni 1989.
PREFERIBLEMENTE NO DEN CORTE
Hopi hende ta di acuerdo cu corte no ta e lugá pa cuestionnan médico personal. Con lo bo sinti si bo scohe pa terapia di antibiótica pero un otro hende bai corte pa forsa un operacion di amandel riba bo? Kisas un dokter lo kier percurá loke e ta kere ta e mihor tratamentu, pero no ta su deber pa busca hustificacion hurídico pa trapa bo derechonan básico. I siendo cu e Bijbel ta pone abstencion di sanger riba e mesun nivel moral cu evitamentu di fornicacion, forsamentu di sanger riba un cristian lo ta ekivalente na forsa un violacion sexual.—Echonan 15:28, 29.
Sin embargo, Informed Consent for Blood Transfusion (1989) ta informá cu algun corte ta asina angustiá ora un pashent ta dispuesto na aceptá un cierto rísico pa motibu di su derechonan religioso “cu nan ta inventá algun excepcion hurídico—ficcionnan hurídico, si bo ke yam’é asina—pa permití un transfusion tuma lugá.” Nan por trata di excusá nan mes dor di bisa cu tin un embaraso enbolbí of cu tin yunan cu mester di mantencion. E buki ta bisa cu eseinan ta “ficcionnan hurídico. Adultonan competente tin derecho di rechasá tratamentu.”
Algun cu ta insistí riba transfusion di sanger ta ignorá e echo cu Testigonan no ta rechasá tur terapia. Nan ta rechasá djis un solo terapia, di cua asta expertonan ta bisa ta yen di peliger. Generalmente, un problema médico por ser atendé den varios manera. Un tin e rísico aki, otro tin un otro rísico. Un corte of un dokter, hungando un papel paternal, por sa cua rísico ta “den bo mihó interes”? Abo ta esun pa husga esei. Testigonan di Jehova tin e firme posicion cu nan no kier pa un otro hende dicidí pa nan; ta nan responsabilidad personal dilanti Dios.
Si un corte forsa un tratamentu riba bo cu bo ta odia, con esaki lo afectá bo concenshi i e elemento vital di bo boluntad pa biba? Dr. Konrad Drebinger a skirbi: “Siguramente ta un forma di ambicion médico mal guiá ora un hende ta yega asina leu di forsa un pashent aceptá un cierto tratamentu, sin tene cuenta cu su concenshi, di manera cu e ta ser tratá físicamente siendo cu su psyke [composicion mental] ta recibí un golpi mortal.”—Der Praktische Arzt, juli 1978.
ATENCION AMOROSO PA MUCHA
Casonan di corte encuanto sanger principalmente ta enbolbé mucha. A yega di sosodé cu ora mayornan amoroso a pidi respetuosamente pa duna tratamentu sin sanger, algun personal médico a busca apoyo di corte pa duna sanger. Naturalmente, cristiannan ta di acuerdo cu leynan of accion di corte pa prevení abuso di mucha of negligensia. Kisas bo a yega di lesa di casonan den cua algun mayor a trata un yu cu brutalidad of a keda sin dun’é ningun clase di atencion médico. Ki tristu! Claramente, e estado por i mester dal paso pa protehá un yu neglishá. Tog, ta fácil pa mira si, cu ora ta trata di un mayor amoroso cu ta pidi pa terapia médico di bon calidad cu no ta enbolbé sanger, e asuntu ta masha diferente.
E casonan di corte aki por lo general ta drei rond di un mucha drumí den hospital. Con e hobencito a yega ei, i pakico? Casi semper ta e mayornan preocupá a hiba nan yu p’e haña cuido di calidad. Mescos cu Jesus tabata interesá den mucha, mayornan cristian ta interesá den nan yunan. E Bijbel ta papia di ‘un mama cu ta cria i ta cariciá su mes yunan.’ Testigonan di Jehova tin tal amor profundo pa nan yunan.—1 Tesalonicensenan 2:7; Mateo 7:11; 19:13-15.
Naturalmente, tur mayor ta tuma decision cu ta afectá siguridad i bida di nan yunan: E famia lo usa gas of otro combustibel pa kenta cas? Nan lo biaha cu un yu riba distancia largu? E yu por bai landa? Tal asuntunan ta enbolbé rísico, asta esnan di bida-i-morto. Pero e sociedad ta reconocé discrecion dje mayornan, di manera cu e mayornan ta ser duná e bos dominante den prácticamente tur decision cu ta afectá nan yunan.
Na 1979 e Corte Supremo di Merca a bisa claramente: “Concepto di ley dje famia ta basá riba e suposicion cu e mayornan ta poseé loke un mucha ta falta na madures, experencia i capacidad di tin e huicio necesario pa tuma decisionnan difícil di bida. . . . Djis pasobra e decision di un mayor [riba un asuntu médico] ta enbolbé rísico no ta transferí automáticamente e poder di tuma e decision ei for dje mayornan na un of otro agencia of funcionario estatal.”—Parham v. J.R.
Den e mesun aña ei e Corte di Apelacion di New York a dicta: “E factor di mas significante den determiná si un yu ta wordu privá di cuido médico adecuado of no . . . ta si e mayornan a percurá un curso aceptabel di tratamentu médico of no pa nan yu den lus di tur e circunstancianan rondó dje asuntu. E investigacion aki no por ser hací den término di cu si e mayor a tuma un decision ‘corecto’ of ‘incorecto’, ya cu e condicion actual di práctica di medicina, apesar di su gran avansenan, masha poco biaha ta permití tal conclusionnan definitivo. Un corte no por asumí e papel di un mayor substituto tampoco.”—In re Hofbauer.
Corda e ehempel dje mayornan kendenan ta scohe entre operacion of antibiótica. Cada terapia lo tin su mes rísiconan. Mayornan amoroso ta responsabel pa considerá rísico, beneficio i otro factornan i anto tuma un decision. Relacioná cu esaki, Dr. Jon Samuels (Anesthesiology News, october 1989) a sugerí pa repasá Guides to the Judge in Medical Orders Affecting Children (Orientacion pa e hues riba órdennan médico cu ta afectá mucha), cua a tuma e posicion aki:
“Conocimentu médico no ta suficientemente avansá pa permití un dokter predecí cu un siguridad razonabel cu su pashent lo biba of muri . . . Si tin cu scohe entre proceduranan—si, por ehempel, e dokter ta recomendá un procedura cu tin un probabilidad di éxito di 80 porciento pero cu e mayornan ta desaprobá, i e mayornan no tin obhecion pa un procedura cu tin un probabilidad di éxito di solamente 40 porciento—e dokter mester sigui e curso médicamente mas riscante pero pa cua e mayornan no tin obhecion.”
Den bista dje hopi peligernan fatal den uso médico di sanger cu a bin na claridad i pa motibu cu tin otro forma efectivo pa manehá casonan, no ta asina kisas cu evitamentu di sanger ta encerá asta ménos rísico?
Naturalmente, cristiannan mester considerá hopi factor si nan yu mester operá. Cada operacion, cu of sin uso di sanger, tin rísico. Cua ciruhano ta duna garantia? E mayornan kisas sa di médiconan apto cu a operá yunan Testigo exitosamente sin usa sanger. Pues asta ora un dokter of un funcionario di hospital tin un otro preferencia, en bes di causa un bataya legal yen di tension i cu por tuma hopi tempu, no ta razonabel pa nan traha cu e mayornan amoroso? Of e mayornan por hiba nan yu na un otro hospital caminda e personal tin experencia den trata casonan asina i ta dispuesto na haci’é. En realidad, maneho di caso sin sanger lo ta mas probablemente cuido di calidad, pasobra e por yuda e famia “logra metanan médico i no-médico válido,” manera nos a señalá anteriormente.
[Nota]
a Mira e artículo médico “Sanger: Ken su decision i ken su concenshi?” reimprimí den e apéndix, na página 30-1.
[Kuadro na página 18]
ELIMINACION DI RESPONSABILIDAD HURIDICO
Kisas bo ta puntra, ‘Pakico algun dokter i hospital ta lihé pa obtené un órden di corte pa duna sanger?’ Den algun lugá un motibu comun ta temor di carga responsabilidad.
No tin base pa tal preocupacion ora Testigonan di Jehova ta scohe tratamentu cu no ta enbolbé sanger. Un dokter n’e Colegio di Medicina Albert Einstein (Merca) ta skirbi: “Mayoria [Testigo] ta dispuesto pa firma e formulario dje Asociacion Médico Mericano librando asina dokter i hospital di responsabilidad, i hopi tin un [tarheta di] ‘Aviso na personal médico’ huntu cu nan. Un formulario di ‘Rechaso pa aceptá producto di sanger’ debidamente fechá i firmá ta un conbenio contractual i ta hurídicamente vigente.”—Anesthesiology News, october 1989.
Sí, Testigonan di Jehova ta ofrecé cu un spiritu di cooperacion siguridad hurídico cu un dokter of hospital lo no por wordu tené responsabel ora nan proveé tratamentu sin sanger riba nan peticion. Manera ta ser recomendá pa expertonan médico, cada Testigo tin un tarheta di Aviso na personal médico huntu cuné. Esaki ta ser renobá tur aña i ta ser firmá dor dje persona i p’e testigonan, cuanan ta hopi biaha su famia yegá.
Na mart 1990, e Corte Supremo di Ontario, Cánada, a sostené un decision cu a comentá cu aprobacion riba un documento asina: “E tarheta ta un declaracion skirbí di un posicion válido cu e portador dje tarheta por adoptá legítimamente, imponiendo un restriccion skirbí den [e] contract cu e dokter.” Den Medicinsk Etik (1985), profesor Daniel Andersen a skirbi: “Si tin un declaracion skirbí den cua e pashent ta bisa den términonan masha cla cu e ta un Testigo di Jehova i cu e no kier sanger bou di ningun circunstancia, respet pa autonomia dje pashent ta rekerí pa su deseo wordu respetá, mescos cu si el a ser expresá oralmente.”
E Testigonan lo firma tambe formulario di consentimentu cu hospital ta proveé. Un di nan cu ta ser usá na un hospital na Freiburg, Alemania, tin espacio caminda e dokter por describí e informacion cu el a duna e pashent tocante e tratamentu. Anto, riba e firmanan dje dokter i dje pashent, e formulario aki ta agregá: “Como miembro dje cuerpo religioso di Testigonan di Jehova, ami ta nenga categóricamente e uso di sanger stranhero of di otro componente di sanger durante mi operacion. Mi ta conciente cu e procedura planeá i necesario pues ta encerá un rísico mas haltu debí na complicacion di sangramentu. Despues di a recibí splicacion en detaye particularmente tocante e rísico ei, mi ta suplicá p’e operacion necesario ser hací sin usa sanger stranhero of componente di sanger.”—Herz Kreislauf, augustus 1987.
En realidad, atencion médico sin usa sanger por nificá ménos rísico. Pero e punto cu mester resaltá aki ta cu pashentnan Testigo cu gustu ta libra personal médico di tur preocupacion innecesario pa nan por sigui padilanti den loke nan ta comprometí na haci, esta, yuda hende recuperá. E cooperacion aki ta beneficiá tur, manera Dr. Angelos A. Kambouris a mustra den “Major Abdominal Operations on Jehovah’s Witnesses”:
“E acuerdo promé cu operacion mester ser considerá como vigente p’e ciruhano i e mester pega na dje sin importá loke sosodé durante i despues dje operacion. [Esaki] ta orientá e pashentnan positivamente pa nan tratamentu kirúrgico, i ta kita atencion dje ciruhano fo’i dje consideracionnan legal i filosófico p’e concentrá riba esnan kirúrgico i técnico, pues, permitiend’e desempeñá su profesion optimalmente i sirbi e mihor interesnan di su pashent.”—The American Surgeon, juni 1987.
[Kuadro na página 19]
“Uso excesivo di tecnologia médico ta un mayor factor den e aumento di gastunan di cuido di salú di awendia. . . . Transfusion di sanger ta di importancia particular pa motibu di su costo i potencial haltu di rísico. Di acuerdo cu esei, transfusion di sanger a ser clasificá dor dje Comision Mixto Mericano riba Reconocimentu di Hospital como ‘usá na gran escala, rísico haltu i suheto na eror.’”—“Transfusion,” juli-augustus 1989.
[Kuadro na página 20]
Merca: “E necesidad pa consentimentu dje pashent ta subrayá e concepto moral di autonomia dje individuo, cu decisionnan tocante destino di un hende mester ser tumá pa e persona en cuestion. E base legal pa rekerí consentimentu ta cu un acto médico efectuá sin consentimentu dje pashent ta nificá un asalto.”—“Informed Consent for Blood Transfusion,” 1989.
Alemania: “Derecho di determinacion-liber dje pashent ta superior cu e principio di presta yudansa i preservacion di bida. Como resultado: ningun transfusion di sanger contra e boluntad dje pashent.”—“Herz Kreislauf,” Augustus 1987.[160]
Estados Unidos: “E derecho di scoge tratamentu ta incluí e derecho di nenga un tratamentu specífico of tur tratamentu, of selectá un forma alternativo di tratamentu.”—Special Committee on Biomedical Ethics, American Hospital Association, 1985.
Spaña: “Dunamentu di un transfusion di sanger of productonan derivá for di dje na un pashent Testigo di Jehova, un adulto cu pleno facultad mental i contra su boluntad libremente expresá, probablemente ta ilegal den e sentido cu e persona su derechonan básico a wordu violá, i den nos opinion, e ta claramente no-ético.”—“Revista Española de Cardiologia,” september-october 1981.
Ulanda: “En berdad un dokter ta obligá na respetá un nengamentu [di sanger] asina? Expertonan den derecho di salú ta bisa cu no tin duda encuanto esei. [Prof. Dr. H. J. J.] Leenen (1978) ta indicá cu e derecho di auto-determinacion ta e punto di salida di derecho dje pashent . . . ‘Solamente e pashent tin e derecho di dicidí riba su propio bida.’”—Actuele Zaken, augustus/september 1988.
[Kuadro na página 21]
“Mi a ripará cu e famianan [di Testigonan di Jehova] ta mashá cerá cu otro i amoroso,” segun Dr. Lawrence S. Frankel. “E yunan ta educá, interesá den otronan i respetuoso. . . . Posiblemente nan ta parce di cumpli mihó cu loke medicina ta prescribí, un echo cu lo por representá un esfuerso pa demostrá aceptacion di intervencion médico te n’e grado cu nan creensianan ta permití.”—Departamento di Pediatria, Hospital i Instituto pa Tumor, M. D. Anderson, Houston, Merca, 1985.
[Kuadro na página 22]
“Mi tin miedu cu no ta nada straño,” segun Dr. James L. Fletcher, Jr., “cu arogancia profesional ta desbaratá huicio médico saludabel. Tratamentu cu ta ser considerá ‘e mihor awe’ ta ser cambiá of descartá mañan. Kico ta mas peligroso, un ‘mayor religioso’ of un dokter arogante kende ta convencí cu su tratamentu ta absolutamente vital?”—“Pediatrics,” october 1988.