NKHANI YOPFUNZIRA 42
‘Wodala ni wanthu womwe ankupitiriza kukhala wokhulupirika’ kwa Yahova
‘Wodala ni wanthu womwe ankupitiriza kukhala wokhulupirika . . . , womwe ankutewedza chilamulo cha Yahova.’—SAL. 119:1.
NYIMBO NA. 124 Tizikhulupirika Nthawi Zonse
VOMWE TIPFUNZIREa
Abale na alongo wathu wolimba mtima womwe enze adamangiwako ndipo anango akali mu djeri ndawa yokhala wokhulupirika kwa Yahova (Onani ndime 1-2)
1-2. (a) Ko maboma yanango yankuwachitira vinthu viponi wanthu wa Yahova, koma ko iwo ankupitiriza kuchita chani? (b) Ndawa chani tingapitirize kukhala wokondwa podiya kuti tinkudzudziwa? (Dawirani pophatisa basa foto ya pakhava.)
KUZUNGULIRA dziko yose yapasi, madziko yokwana 30 yadalambiza basa yathu panango kutilambiza kuchita vinthu vinango. Abale na alongo wathu anango adamangiwa m’madziko mwaya. Ko iwo adaphonyesa chani? Palibe chomwe iwo adaphonyesa ndipo olo Yahovambo ankutsimikizira vimwevi. Vinthu vomwe ankudzudziriwa ni kuwerenga Baibolo, kulalikira na kugumanika pa misonkhano na Akhrisitu anzawo. Iwo ankudzudziwa pomwe ndawa yolamba kungenerera mu nkhani za ndale. Podiya kuti iwo ankudzudziwa teneuyu, ankupitiriza kutumikira Yahova mokhulupirika.b Ndipo iwo ni wokondwa ndawa yochita vimwevi!
2 Tinashuwa kuti imwepo mwaonako mafoto ya Mboni zimwezi zolimba moyo ndipo mwaona kuti nkhope zawo ni zokondwa maninge. Iwo ni wokondwa teneuyu ndawa ankudziwa kuti Yahova ni wokondwa ndawa ya vomwe ankuchita popitiriza kukhala wokhulupirika kwa iye. (1 Mbiri 29:17a) Yesu adalewa kuti: ‘Wodala ni wanthu womwe ankudzudziwa ndawa yochita chilungamo . . . Kondwani ndipo mogamogani ndawa yakuti mphoto yanu ni ikulu maninge.’—Mat. 5:10-12.
CHITSANZO KWA ISE
Petulo na Yohane adasiya chitsanzo chabwino maninge kwa Akhrisitu wa ntsiku zino womwe achemerewambo kumakhoti kuti akafotokoze vomwe achakhulupirira (Onani ndime 3-4)
3. Mobverana na Machitidwe 4:19, 20, ko atumi adachita tani pangadzudziwa, ndipo ndawa chani adachita vimwevi?
3 Abale na alongo wathu ankudzudziwa ninge momwe adadzudziriwa atumi pangalalikira va Yesu. Mobwerezabwereza, khoti ikulu ya Ayuda ‘idawalamula kuti alekeretu kuyankhula mu dzina ya Yesu.’ (Mac. 4:18; 5:27, 28, 40) Ko atumi adachita tani padauziwa vimwevi? (Lewengani Machitidwe 4:19, 20.) Chidawathandiza ni kudziwa kuti yemwe wapereka basa mweyi anaudindo ukulu maninge ‘kuposha womwe ankuwalambiza kulalikira’ mu dzina ya Yesu. (Mac. 10:42) Ndipomwapa, Petulo na Yohane adawauza wanthu mwawa molimba moyo kuti apitirize kubvera Mulungu osati wanthu ndipo angalekelini kulalikira mu dzina ya Yesu. Pa kuwauza mawu mwaya, venze ninge kuti ankubvunza wolamulira akuluakulu mwawa kuti: ‘Ko imwepo mukuganiza kuti malamulo yanu ndiyo yapadzulu maninge kuposha ya Mulungu?’
4. Mobverana na Machitidwe 5:27-29, ko atumi adatisiira chitsanzo chabwino chiponi, ndipo tingawatewedzere tani?
4 Vomwe atumi mwawa adachita vinkutipfunzisa kuti isepano Akhrisitu chaiwo, tichadekana ‘kumbabvera Mulungu ninge wolamulira osati wanthu.’ (Lewengani Machitidwe 5:27-29.) Padandoti amenyewa ndawa ya kukhulupirika kwawo, atumi adabula mu khoti ikulu ya Ayuda ali ‘wokondwa maninge ndawa yakuti Mulungu adawaona kuti ni woyenerera kudzudziwa ndawa ya dzina ya [Yesu]’ ndipo adapitiriza kulalikira!—Mac. 5:40-42.
5. Ko ni mibvunzo yaponi yomwe tichadekana kudziwa midawiro yake?
5 Chitsanzo chomwe atumi adatisiira chingatichitise kukhala na mibvunzo yazinji. Mwakulinganiza, tingambadzibvunze kuti pakuti atumi mwawa enze adasaina kumbabvera Mulungu osati wanthu, manje angakwanisa tani kubvera lamulo ya m’malemba yakuti ‘ambagonjere wolamulira akuluakulu’? (Aro. 13:1) Ko isembo tingakwanise tani ‘kumbabvera maboma na wolamulira akuluakulu,’ koma panthawe ibodzibodzi mweyo nkumbabvera vomwe Paulo adalewa kuti tipitirize kukhala wokhulupirika kwa Mulungu yemwe ndiye Ntongi nkulu?—Tito 3:1.
‘WOLAMULIRA AKULUAKULU’
6. (a) Ko ‘wolamulira akuluakulu’ otomolewa pa Aroma 13:1 ni mbani, ndipo ise timbawachitire chani? (b) Ko mautongi yose ya wanthu ni yoperewera chani?
6 Lewengani Aroma 13:1. Mu vesi mweyi, mawu yakuti ‘wolamulira akuluakulu’ yankutanthauza wanthu womwe anaudindo wotonga wanthu anzawo. Akhrisitu achadekana kumbabverambo wolamulira akuluakulu mwawa. Viri tene ndawa yakuti wolamulira mwawa ankuthandiza kuti vinthu vimbafambe mwadongosolo, kuonesesa kuti wanthu ankutewedza malamulo ndipo nthawe zinango ateteza atumiki wa Mulungu. (Chiv. 12:16) Ndipo tinkulamuliwa pomwe kuti timbawapase misonkho yawo, kuwalemekeza, kuwagopa na kubvera vomwe iwo akutiuza. (Aro. 13:7) Timbakumbukire pomwe kuti wolamulira mwawa ankutonga tene ndawa yakuti Yahova wabvuma kuti iwo achite vimwevi. Yesu adawonesa kuti vimwevi ni shuwadi pangabvunziwa na Pontiyo Pilato yemwe wenze waudindo ku Roma. Pilato padati anaudindo wopulumusa Yesu panango kumupha, Yesu adamudawira kuti: ‘Sembe mulibe mphanvu pa inepano adakati mulibe kuchita kupasiwa mphanvu mweyi kuchokera kudzulu.’ (Yoh. 19:11) Ninge mwevenzere na Pilato, mautongi yose ya wanthu pano padziko yapasi yana mphanvu yoperewera.
7. Ko tingalambe kubvera boma ikatiuza kuchita vinthu viponi, ndipo maboma mwaya yafunika kudziwa chani?
7 Akhrisitu abvera malamulo yose ya boma yakakhala kuti yankutsutsanalini na malamulo ya Mulungu. Koma tingawabverelini peno iwo ankutiuza kuti tichite vinthu vomwe Mulungu akalipa navo panango kutilambiza kubvera vomwe Mulungu ankutilamula. Mwakulinganiza, iwo angachichimize mulumbwana kuti ayende kunkhondo kuti akaphe wanthu.c Apo neye iwo angatilambize kulewenga Baibolo, mabukhu yathu, kulalikira na kusonkhana pabodzi. Wolamulira mwawa akambaphatisa basa mophonyeka mphanvu yawo ya kutonga nkumbadzudza opfunzira wa Yesu, adzadawire kwa Mulungu. Viri teno ndawa yakuti Yahova ankuona!—Mla. 5:8.
8. Ko pali kusiyana kuponi pakati pa mawu yakuti ‘akuluakulu’ na ‘wapadzulu maninge,’ ndipo ndawa chani viri teneuyu?
8 Mawu yakuti ‘akuluakulu’ yangatanthauze pomwe kuti ‘wabwino, nkulu na waudindo ukulu.’ Koma yatanthauzalini kuti ‘wabwino maninge, nkulu maninge panango waudindo ukulu maninge.’ Olo tikambati ‘wapadzulu’ titanthauzalini kuti wapadzulu maninge. Podiya kuti maulamuliro ya wanthu yafotokozewa kuti ‘wolamulira akuluakulu,’ pali utongi ukulu maninge kuposha mautongi mwaya. M’Baibolo, Yahova Mulungu afotokozewa kanayi kuti ‘Wapadzulu Maninge.’—Dan. 7:18, 22, 25, 27.
‘WAPADZULU MANINGE’
9. Ko mneneri Danieli adaona chani m’masomphenya?
9 Mneneri Danieli adaonesewa masomphenya yomwe yadaoneseratu kuti Yahova anaudindo ukulu maninge kuposha wanthu. Iye adawonesewa vilombo vomwe vimbaimira mautongi yakalekale yomwe ni Babulo, Mediya na Perisiya, Girisi na Roma. Iye adaonesewa pomwe chilombo chinango chomwe chimbaimira utongi wa ntsiku zino wa Anglo-Americana. (Dan. 7:1-3, 17) Patsogolo pake, Danieli adaona Yahova Mulungu ali khale pa mpando wachifumu kudzulu. (Dan. 7:9, 10) Vomwe mneneri wokhulupirika moyu adaona patsogolo pake, ni chenjezo ikulu maninge kwa mautongi ya ntsiku zino.
10. Mobverana na Danieli 7:13, 14, 27, ko Yahova adzapereke ulamuliro kwa mbani kuti atonge dziko yapasi, ndipo vimwevi vinkuonesa kuti Iye ni wotani?
10 Lewengani Danieli 7:13, 14, 27. Mulungu adzawatengere wanthu ufumu nkuupereka kwa anango womwe anamphanvu maninge. Ko adzaupereke kwa mbani? Adzaupereke kwa Yesu Khrisitu yemwe ‘ali ninge mwana wa munthu’ na kwa ‘ochena wa Nkulu maninge’ womwe ni wa 144 000 ndipo adzatonge ‘mpakana kalekale.’ (Dan. 7:18) Yahova ndiye ‘Nkulu Maninge’ ndipo ndiye yekha yemwe angakwanise kuchita vimwevi.
11. Ko Danieli adanemba pomwe chani chomwe chinkuonesa kuti Yahova ndiye nkulu maninge kuposha wanthu?
11 Vomwe Danieli adaona m’masomphenya, vinkubverana maninge na vomwe iye adafotokoza kuti: ‘Mulungu wakudzulu achosa mafumu na kuikha mafumu.’ Iye adalewa pomwe kuti: ‘Wandzulundzulu ndiye wotonga maufumu ya wanthu ndipo apereka ufumu kwa munthu aliyese yemwe Iye ankufuna.’ (Dan. 2:19-21; 4:17) Ko pali nthawe yomwe Yahova adachosako kale mpfumu nkuikha inango? Inde!
Yahova adamutengera ufumu Belisazara nkuupereka kwa Amedi na Perisiya (Onani ndime 12)
12. Fotokozankoni momwe Yahova adachosera mafumu pa mpando kalekale. (Onani foto.)
12 Kundochokera kalekale Yahova wakhala ankuonesa kuti iye ndiye wolamulira nkulu kuposha ‘wolamulira akuluakulu.’ Ndoonankoni vitsanzo vitatu ivi. Farao wa ku Iguputo ambadzudza wanthu wa Mulungu ndipo mobwerezabwereza ambalamba kuwamasula pa ukapolo. Koma Mulungu adawamasula ndipo adamiza Farao na masocha yake pa Nyanja Ifuwira. (Eks. 14:26-28; Sal. 136:15) Mpfumu Belisazara wa ku Babulo, adakonza phwando ndipo ‘adadzikuza pamaso pa Ambuya wakudzulu’ ndipo ‘adalemekeza milungu ya siliva na golide’ m’malo molemekeza Yahova. (Dan. 5:22, 23) Koma Mulungu adachitisa manyazi munthu wodzikuza moyu. Mu ‘usiku wa ntsiku mweyo,’ Belisazara adaphewa ndipo ufumu wake udaperekewa m’manja mwa Amedi na Perisiya. (Dan. 5:28, 30, 31) Mpfumu Herode Agripa woyamba wa ku Palestina adapha mtumi Yakobo nkumanga pomwe mtumi Petulo ndipo ambafuna kuti amuphembo. Koma Yahova adakangisa mapulani yoipa mwaya ya Herode. ‘Mngelo wa Yahova adamukunkhuntha’ ndipo adaferatu.—Mac. 12:1-5, 21-23.
13. Fotokozani momwe Yahova adachenekera magulu ya mafumu panthawe ibodzi.
13 Yahova adaonesa pomwe kuti ni wamphanvu maninge padacheneka mafumu yosiyanasiyana. Yahova adamenyera nkhondo Aizirayeli ndipo adawathandiza kucheneka mafumu yokwana 31 ya Akanani kuti akwanise kukhala mu Dziko Yopolomisiwa. (Yos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Yahova adathandizira pomwe pakucheneka mpfumu Beni-hadadi na mafumu yanango ya Asiriya yokwana 32 yomwe yambalimbana na Aizirayeli.—1 Maf. 20:1, 26-29.
14-15. (a) Ko Mpfumu Nebukadinezara na Dario adalewa chani pa nkhani ya utongi wa Yahova? (b) Ko wamasalimo adalewa chani va Yahova na wanthu wake?
14 Nthawe na nthawe, Yahova wakhala ankuonesa kuti iye ndiye Nkulu Maninge! Panthawe yomwe Mpfumu Nebukadinezara ingadzikuza ndawa ya vinthu vomwe iyo yenze idamanga na mphanvu zayene pakundofuna kuti idzibweresere ulemerero m’malo molemekeza Yahova, nthawe mweyo Mulungu adamufunthisa. Padati wapolesewa, Nebukadinezara ‘adalemekeza Nkulu Maninge’ ndipo adazindikira kuti ‘ufumu wa ‘[Yahova] udzamalelini.’ Iye adalewa pomwe kuti: ‘Palibe munthu yemwe angamukangise kuchita chinthu.’ (Dan. 4:30, 33-35) Danieli padathusiwa mu dindi ya vimphondolo koma nkupulumusiwa na Yahova, Mpfumu Dario idalewa kuti: ‘Wanthu wose achadekana kugopa Mulungu wa Danieli. Ndawa yakuti Iye ni Mulungu wamoyo ndipo adzakhalepo mpakana kalekale. Ufumu wake udzadzongewelini ndipo utongi wake udzakhalepo mpakana kalekale.’—Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27.
15 Wamasalimo adalewa kuti: ‘Yahova wasokoneza volinga va wanthu wamakhaindi yanango. Wakangisa mapulani ya makhaindi ya wanthu.’ Iye adalewa pomwe kuti: ‘Wodala ni wanthu womwe Mulungu wawo ni Yahova, wanthu womwe iye wawasalula kuti akhale chuma chake.’ (Sal. 33:10, 12) Ndipomwapa, tingalewe kuti tinachifukwa chabwino chopitirizira kukhala wokhulupirika kwa Yahova!
NKHONDO YOMALIZIRA
Gulu yankhondo ya Yahova idzacheneke wanthu oukira atumiki wake! (Onani ndime 16-17)
16. Olo kuti kunkubwera ‘chisautso chikulu’ ndise otsimikizira chani, ndipo ndawa chani? (Onani foto.)
16 Pakuti takambirana vomwe Yahova adachita kalekale, ko manje iye adzachite chani kutsogolo? Ndise otsimikiza kuti Yahova adzapulumuse atumiki wake wokhulupirika panthawe ya ‘chisautso chikulu’ chomwe chafendera. (Mat. 24:21; Dan. 12:1) Iye adzachite vimwevi panthawe yomwe magulu ya wanthu yodziwika kuti Gogi wa Magogi yadzaukire atumiki wake padziko yose yapasi. Peno wanthu oukira mwawa adzaphatanidzepo wanthu wa m’bungwe ya Nações Unidas omwe alipo 193, palibe chomwe chidzachitise kuti Yahova akangire kutipulumusa! Viri teno ndawa iye adapolomisa kuti: ‘Nidzadzilemekeze, kudzichenesa na kuchitisa kuti makhaindi yazinji ya wanthu yanidziwe ndipo iwo adzadziwe kuti inepano ndine Yahova.’—Ezek. 38:14-16, 23; Sal. 46:10.
17. Ko Baibolo inkufotokoza kuti nchani chidzachitikire mafumu ya padziko yapasi na wanthu wokhulupirika kwa Yahova?
17 Kuukira kwa Gogi kudzachitise kuti Yahova abwerese nkhondo ya Arumagedo yomwe idzacheneke ‘mafumu yose yapadziko yapasi.’ (Chiv. 16:14, 16; 19:19-21) Koma wanthu ‘wabwino mtima na wokhulupirika ndiwo wati adzapitirize kukhala padziko yapasi.’—Miy. 2:21.
NABONI TIPITIRIZE KUKHALA WOKHULUPIRIKA
18. Ko Akhrisitu chaiwo azinji adakhala otsimikiza kuchita chani, ndipo ndawa chani? (Danieli 3:28)
18 Kwa magole yazinji, Akhrisitu azinji abvuma kuikhiwa mudjeri ndipo anango adabvuma kuphewa ndawa yokonda Yahova yemwe ni Ntongi wawo. Akhrisitu chaiwo mwawa adatsimikiza mtima kuti adzasiyelini kukhala wokhulupirika kwa Yahova. Iwo enze ninge Aheberi atatu wale womwe adapitiriza kukhala wokhulupirika kwa Yahova yemwe adadzawapulumusa mu ng’anjo ya moto.—Lewengani Danieli 3:28.
19. Ko Yahova aweruza wanthu wake pakutengera chani, ndipo tichadekana kuchita chani manjeuno?
19 Wamasalimo Davide adanemba vinthu voonesa kuti kukhala wokhulupirika kwa Mulungu nkofunika maninge. Iye adati: ‘Yahova adzapereke chigamulo kumakhaindi ya wanthu. Niweruzeni imwe Yahova mobverana na chilungamo changu komasoti mobverana na kukhulupirika kwangu.’ (Sal. 7:8) Davide adanemba pomwe kuti: ‘Kukhulupirika kwangu na chilungamo changu viniteteze.’ (Sal. 25:21) Podi tigumane na mabvuto yakuluyakulu pamoyo wathu, tingachite bwino kupitiriza kukhala wokhulupirika kwa Yahova, osati kusiya kumutumikira! Tikachita teno tidzabvembo ninge wamasalimo yemwe adanemba kuti: ‘Wodala ni wanthu womwe ankupitiriza kukhala wokhulupirika . . . , womwe ankutewedza chilamulo cha Yahova.’—Sal. 119:1.
NYIMBO NA. 122 Khalani Olimba Komanso Osasunthika
a Baibolo ilangiza Akhrisitu kuti ambabvere wolamulira akuluakulu womwe ni maboma ya ntsiku zino. Koma maboma yanango yatsutsa Yahova na atumiki wake. Ko tingakwanise tani kubvera wolamulira akuluakulu koma panthawe ibodzibodzi mweyo nkukhala wokhulupirika kwa Yahova?
b MATANTHAUZO YA MAWU YANANGO: Kupitiriza kukhala wokhulupirika kwa Yahova, kunkutanthauza kukhala wolimba tikambayesewa kuti tichite vinthu vomukalipisa.
c Onani mu ntsanja mwaino nkhani yakuti: “Pakuti Aizirayeli wa kalekale ambamenya nkhondo, ndawa chani isepano timenyambolini?”