JOB
1 Wanfala man stap lo land lo Uz wea nem blo hem Job.*+ Hem wanfala raeteous man and hem faithful.*+ Hem fraet lo God and hem no laek for duim nogud samting.+ 2 Hem garem sevenfala son and thrifala dota. 3 Total namba blo evri animal blo hem nao 7,000 sheepsheep, 3,000 camel, 1,000 buluka,* and 500 donkey,* and hem garem staka servant tu. So hem nao richest man lo evri pipol lo East.
4 Each wan lo olketa son blo hem savve holem wanfala feast lo haos blo hem lo taem wea hem kasem turn blo hem. Olketa savve invaetem thrifala sista blo olketa for kaikai and drink witim olketa. 5 Bihaen olketa day blo feast blo each wan hem finis, Job savve kolem olketa for kam lo hem for hem mek holy lo olketa. Then hem savve wekap lo early morning and sakrifaesim olketa burnt offering*+ for each wan lo olketa bikos Job hem ting olsem: “Nogud olketa son blo mi duim sin and olketa tok nogud lo God insaed heart blo olketa.” Diswan nao wanem Job savve duim evritaem.+
6 Lo day for olketa son blo tru God*+ kam standap front lo Jehovah,+ Satan+ tu hem kam midolwan lo olketa.+
7 Then Jehovah sei lo Satan: “Iu stap kam lo wea ia?” Satan sei lo Jehovah: “Mi go raraon lo earth and wakabaot lo hem.”+ 8 And Jehovah sei lo Satan: “Hao, iu lukluk lo* servant blo mi Job? No eni man olsem hem lo earth. Hem wanfala raeteous man and hem faithful.*+ Hem fraet lo God and hem no laek for duim nogud samting.” 9 Then nomoa Satan sei lo Jehovah: “Sapos Job no kasem eniting, hao, bae hem still fraet lo God?+ 10 Hao, iu no protectim hem olsem wanfala wall* raonem hem+ and haos blo hem and evri samting wea hem garem? Iu blessim waka wea hem duim lo hand blo hem,+ and iu mekem olketa animal blo hem for kamap staka lo land. 11 Bat iu trae liftim hand blo iu firstaem and spoelem evri samting wea hem garem, and bae hem tok spoelem iu front lo feis blo iu.” 12 Then Jehovah sei lo Satan: “Lukim! Evri samting wea hem garem hem stap lo hand blo iu.* Bat iu mas no tasim hem!” So Satan go aot from front lo* Jehovah.+
13 Wanday taem olketa son and olketa dota blo hem kaikai and drinkim wine lo haos blo first brata blo olketa,+ 14 wanfala messenger kam lo Job and sei: “Olketa buluka houm graon and olketa donkey kaikaim grass saed lo olketa, 15 then seknomoa olketa Sabean attakim mifala and tekem olketa animal hia, and olketa killim dae olketa servant lo sword. Mi nomoa ranawe dastawe mi kam for talem lo iu.”
16 Taem man hia story yet, nara man kam and sei: “Fire from God* hem foldaon from skae and bonem olketa sheepsheep and olketa servant and evriwan dae! Mi nomoa ranawe dastawe mi kam for talem lo iu.”
17 Taem man hia story yet, nara man kam and sei: “Olketa Chaldean+ kam lo thrifala grup and ronem olketa camel and tekem olketa, and olketa killim dae olketa servant lo sword. Mi nomoa ranawe dastawe mi kam for talem lo iu.”
18 Taem man hia story yet, nara man moa kam and sei: “Olketa son and olketa dota blo iu kaikai and drinkim wine lo haos blo first brata blo olketa, 19 then seknomoa wanfala big wind blow kam from wilderness, and hem bangam fofala kona blo datfala haos, and haos hia foldaon antap olketa pikinini blo iu and evriwan dae. Mi nomoa laef dastawe mi kam for talem lo iu.”
20 Taem Job herem datwan hem getap and brekem kaleko blo hem and katemaot evri hair lo hed blo hem. Then hem foldaon lo graon and baodaon 21 and sei:
“Mi naked taem mi kamaot from bele blo mami blo mi,
And mi naked taem mi bae go bak.+
Jehovah hem givim samting lo mi,+ and Jehovah hem tekem from mi.
Nem blo Jehovah nao mas gohed for kasem praise.”
22 Nomata evri samting hia kasem Job, hem no duim eni sin or hem no blamem God and sei hem duim rong samting.*
2 Bihaen, lo day for olketa son blo tru God*+ kam standap front lo Jehovah,+ Satan tu hem kam midolwan lo olketa and standap front lo Jehovah.+
2 Then Jehovah sei lo Satan: “Iu stap kam lo wea ia?” Satan sei lo Jehovah: “Mi go raraon lo earth and wakabaot lo hem.”+ 3 And Jehovah sei lo Satan: “Hao, iu lukluk lo* servant blo mi Job? No eni man olsem hem lo earth. Hem wanfala raeteous man and hem faithful.*+ Hem fraet lo God and hem no laek for duim nogud samting. Hem gohed for faithful,+ nomata iu laekem for mi spoelem* hem+ nating nomoa.” 4 Bat Satan sei lo Jehovah: “Skin for skin. Man bae givim evriting wea hem garem for sevem laef* blo hem. 5 Bat iu trae liftim hand blo iu firstaem and spoelem bon blo hem and body blo hem, and hem bae tok spoelem iu front lo feis blo iu.”+
6 Then Jehovah sei lo Satan: “Lukim! Hem lo hand blo iu!* Bat iu mas no finisim laef blo hem!” 7 So Satan go aot from front lo* Jehovah and hem mekem Job for garem olketa boela wea pain tumas,*+ start andanit lo foot blo hem go kasem antap lo hed blo hem. 8 And Job tekem wanfala pis blo clay pot wea brek for skrasem lo body blo hem, and hem sidaon lo asis.+
9 Gogo, waef blo hem sei lo hem: “Hao, iu gohed faithful yet? Why nao iu no tok spoelem God and dae nomoa?” 10 Bat hem sei lo waef blo hem: “Toktok blo iu hem olsem toktok blo karangge woman. Hao, iumi shud acceptim nomoa gud samting from tru God and no acceptim tu nogud samting?”+ Nomata evri samting hia kasem Job, hem no talem eni samting wea mekem hem sin.*+
11 Thrifala fren blo* Job herem evri nogud samting wea kasem hem, and each wan lusim ples blo hem and kam. Olketa hia nao Eliphaz,+ datfala Temanite, Bildad,+ datfala Shuhite,+ and Zophar,+ datfala Naamathite. So olketa agree for meet lo wanfala ples and go for sorre witim Job and comfortim hem. 12 Taem olketa farawe yet and lukim hem, olketa no luksavve lo hem. Olketa start for krae big and brekem kaleko blo olketa, and olketa torowem dust lo air and dust foldaon lo hed blo olketa.+ 13 Then olketa sidaon lo graon witim hem for sevenfala day and sevenfala naet. No eniwan lo olketa talem eni toktok lo hem bikos olketa lukim hem kasem bigfala pain.+
3 Bihaen diswan nao Job start for story and tok nogud abaotem day wea hem born.*+ 2 Job sei:
3 “Mi wish nomoa day wea mi born hem no kam,+
And tu, naet wea samwan sei: ‘Wanfala baby boy hem start for grow lo bele blo mami blo hem!’
4 Mi wish nomoa datfala day hem dark.
Mi wish nomoa God hem forgetim datfala day.
Mi wish nomoa no eni laet hem shaen lo day hia.
5 Mi wish nomoa bigfala darkness* hem tekem day hia.
Mi wish nomoa cloud blo rain hem stap antap lo hem.
Mi wish nomoa eni samting wea mekem day hia for dark, hem mekem day hia for fraet.
6 Mi wish nomoa datfala naet hem barava dark.+
Mi wish nomoa no eni hapi kamap lo datfala day olsem olketa nara day lo year,
And mi wish nomoa olketa no addim day hia lo eniwan lo olketa month.
7 Yes! Mi wish nomoa no eniwan born lo datfala naet.
Mi wish nomoa olketa no herem eni hapi singaot lo datfala naet.
8 Mi wish nomoa olketa wea savve cursim day cursim datfala naet,
9 Mi wish nomoa olketa star blo early morning blo datfala naet kamap dark.
Mi wish nomoa hem weit nating nomoa for daylaet,
And mi wish nomoa hem no lukim sunrise.
10 Bikos hem nating satem door blo bele blo mami blo mi.+
And hem no haedem trabol from tufala eye blo mi.
11 Why nao mi no dae taem mi born?
Why nao mi no finis taem mi kamaot from bele blo mami blo mi?+
12 Why nao mami blo mi karem mi lo tufala knee blo hem
And susum mi lo tufala susu blo hem?
13 Sapos mi dae lo datfala taem, mi bae leidaon kwaet nomoa.+
Mi bae sleep and rest+
14 Witim olketa king blo earth and olketa advaesa blo olketa,
Wea buildim olketa ples for olketa seleva wea distaem olketa distroe finis,*
15 Or witim olketa prince* wea garem gold,
Wea haos blo olketa fulap witim silver.
16 Or why nao mi no olsem wanfala miscarriage,
Olsem olketa pikinini wea nating lukim laet?
17 Lo there olketa wea wicked tu no muv raon.
Lo there olketa wea taed olketa rest.+
18 Lo there evri prisoner olketa rest.
Olketa no herem voice blo man wea forcem olketa for waka.
19 Lo there olketa man nating and olketa bigman evriwan semsem,+
And slave hem free from masta blo hem.
21 Why nao olketa laekem tumas for dae, bat olketa no dae?+
Olketa digdig for hem winim for riches wea haed.
22 Olketa wea hapi tumas,
Olketa wea hapi taem olketa faendem grev.
23 Why nao hem givim laet lo man wea no savve lo stret road for followim,
Wea God putim fence raonem hem?+
25 Bikos samting wea mi wari lo hem, hem kasem mi,
And samting wea mi fraetem, hem kasem mi.
26 Mi no garem eni peace, mi no stap gud, and mi no rest,
Bat trabol gohed for kasem mi.”
4 Then Eliphaz,+ datfala Temanite, hem sei:
2 “Sapos samwan trae for story lo iu, hao, bae iu les for herem hem?
Bikos hu nao bae stap kwaet?
3 Hem tru, lo bifor iu stretem staka pipol,
And iu strongim olketa hand wea wik.
4 Olketa toktok blo iu savve strongim eniwan wea stambol,
And iu savve strongim olketa wea knee blo olketa brek.
5 Bat distaem trabol kasem iu, and iu barava feel daon.*
Hem kasem iu, and iu barava discourage.
6 From iu man wea fraet lo God, hao, iu no trustim hem?
From iu man wea faithful,+ hao, iu no garem hope?
7 Plis tingim: Hao, eni innocent man savve dae?
Hao, olketa wea raeteous savve distroe?
8 Wat mi lukim hem olsem, olketa wea houm* nogud samting
And olketa wea plantim trabol bae harvestim sem samting.
9 Taem God brith go lo olketa, olketa finis,
And taem strongfala kros blo hem blow lo olketa, olketa dae nao.
10 Lion hem singaot big, and wanfala young lion hem singaot,
Bat teeth blo olketa strong lion savve brek tu.
11 Lion savve dae bikos no eni animal stap for hem kaikaim,
And olketa baby blo wanfala lion go stap evriwea.
12 Samwan kam haed and storyim wanfala message lo mi,
And mi herem story abaotem datwan.
13 Lo naet, taem evriwan deepim sleep,
Mi lukim olketa vision wea mekem mi wari tumas,
14 Mi fraet and seksek fogud,
And evri bon blo mi fraet fogud.
15 Wanfala spirit go pas lo feis blo mi.
Evri hair lo body blo mi standap.
16 Then hem no muv,
Bat mi no luksavve lo appearance blo hem.
Wanfala samting standap front lo eye blo mi.
Evriwea hem kwaet, and then mi herem wanfala voice wea sei:
17 ‘Hao, man wea savve dae savve raeteous winim God?
Hao, eni man savve klin winim Man wea Wakem hem?’
18 Lukim! Hem nating trustim olketa servant blo hem,
And hem lukluk for eni rong samting wea olketa angel* blo hem duim.
19 Haomas moa lo olketa wea stap lo olketa clay haos,
Wea faondeson blo olketa hem dust nomoa,+
Wea isi for smash olsem wanfala moth!
20 Olketa laef lo morning bat kasem evening olketa smash finis.
Olketa finis for olowe, and no eniwan savve nomoa.
21 Hao, olketa no olsem tent wea olketa pullimaot rope blo olketa?
Olketa nating garem wisdom taem olketa dae.
5 “Iu trae kol go! Hao, eniwan ansarem iu?
Which wan lo olketa holy wan nao bae iu kolem hem for helpem iu?
2 Bikos for keepim kros bae killim dae man wea karangge,
And for jealous bae killim dae man wea isi for olketa laea lo hem.
3 Mi lukim man wea karangge hem kamap rich,
Bat seknomoa ples blo hem for stap hem kasem curse.
4 Olketa son blo hem nating stap sef,
And pipol spoelem olketa lo gate blo taon,+ and no eniwan for sevem olketa.
5 Man wea hangere hem kaikaim eniting wea hem harvestim,
And hem harvestim tu kaikai wea grow midol lo olketa nila grass,
And pipol tekem olketa samting wea hem and olketa son blo hem onam.
6 Bikos olketa samting wea spoelem man no savve grow from dust,
And trabol no savve grow from graon.
7 Bikos man hem born for kasem trabol,
Olsem spark blo fire hem hard for miss for flae ap.
8 Bat sapos mi nao iu, mi bae appeal lo God,
And mi bae askem God for herem case blo mi,
9 Lo God wea duim olketa bigfala samting and olketa samting wea hard for man minim,
Olketa nambawan samting wea staka tumas.
10 Hem givim rain lo earth
And sendem wata go lo olketa forest.
11 Hem liftimap man wea pipol ting daonem,
And hem liftimap man wea feel daon for hem kasem salvation.
12 Hem spoelem plan blo olketa konman,
Mekem samting wea olketa duim hem no succeed.
13 Hem mekem olketa wea wise for foldaon lo trap blo olketa seleva,+
For plan blo olketa hem no waka.
14 Darkness hem raonem olketa lo daytaem,
And nomata hem big daylaet, olketa olsem pipol wea lukaotem samting lo naet.
15 God sevem olketa from pipol wea garem sword lo mouth blo olketa,
Hem sevem olketa wea poor from hand blo olketa wea strong,
16 Mekem hope stap for man wea pipol ting daonem,
Bat mouth blo olketa wea no raeteous hem sat.
17 Lukim! Man wea God stretem hem, hem hapi.
So no rejectim discipline blo Olmaeti!
18 Bikos hem kosim pain, bat hem bandagem datfala garekil.
Hem brekem samting, bat tufala hand blo hem tu healim datwan.
19 Hem bae sevem iu from sixfala trabol,
Nomata mek-seven trabol tu bae no spoelem iu.
20 Lo taem blo bigfala hangere hem bae sevem iu* from dae,
And from paoa blo sword lo taem blo war.
21 Iu bae kasem protection from pain wea tongue givim,+
And iu bae no fraet taem disaster kam.
22 Iu bae no wari abaotem olketa trabol and hangere,
And iu bae no fraetem olketa wild animal lo earth.
23 Olketa ston lo forest bae no spoelem iu,*
And olketa wild animal lo forest bae stap lo peace witim iu.
24 Iu bae savve dat tent blo iu hem strong,*
And taem iu go chekim land blo iu wea olketa animal kaikaim grass lo hem, no eniting hem lus.
25 Iu bae hapi lo staka pikinini,
And laen blo iu bae staka olsem olketa plant lo earth.
26 Iu bae strong yet taem iu go lo grev,
Olsem olketa bandol blo grain wea olketa harvestim lo season blo hem.
27 Lukim! Mifala investigatem diswan, and evri samting hia hem tru.
Ting raonem diswan and followim.”
6 Then Job hem sei:
2 “Mi wish nomoa olketa weighim pain blo mi+
And scalem witim olketa hard taem blo mi!
3 Bikos distaem hem hevi winim olketa sandbis lo sea.
Dastawe mi talem olketa karangge* toktok.+
God hem gohed attakim mi and mi fraet fogud.
5 Hao, wanfala wild donkey+ bae krae sapos hem garem grass,
Or wanfala bull bae krae sapos hem garem kaikai?
6 Hao, man bae no kaikaim kaikai wea no garem teist witim solt?
Or hao, juice blo mallow plant garem eni flavour?
7 Mi* les for tasim olketa kaen samting olsem.
Olketa olsem poison lo kaikai blo mi.
8 Mi wish nomoa mi kasem wanem mi askem
And for God givim mi wanem heart blo mi laekem tumas!
9 And for God hem willing for smasem mi,
And for hem liftim hand blo hem and killim mi dae!+
10 Bikos nomata hem duim datwan bae mi kasem comfort.
Mi bae jamp bikos mi hapi nomata disfala pain no savve finis,
Bikos no enitaem mi rejectim olketa toktok blo Holy God.+
11 Hao, mi garem inaf strong for gohed weit?+
And mi weit for wat nomoa ia, mekem mi gohed for laef?
12 Hao, strong blo mi olsem wanfala rock?
Or hao, body blo mi olketa wakem lo copper?
13 Hao, eni wei stap for mi savve helpem miseleva,
Bikos no eniwan stap nao for helpem mi?
15 Olketa brata blo mi trikim mi+ olsem stream lo winter season,
Olsem wata blo olketa stream lo winter season wea kamap drae.
16 Ice hem mekem olketa for dark,
And snow wea gohed melt hem haed insaed lo olketa.
17 Bat gogo, olketa no garem eni wata and olketa finis nao.
Taem weather kamap hot, olketa drae nao.
18 Olketa ran go difren nao.
Olketa flow go insaed lo desert and lus nao.
19 Olketa grup from Tema+ witim olketa animal blo olketa lukaotem olketa.
Olketa man wea travel from Sheba+ weitim olketa.
20 Olketa shame bikos olketa hae hope nating nomoa.
Bat taem olketa arrive lo there no eni wata nomoa.
21 Iufala nao olsem stream hia. Iufala nating comfortim mi.+
Iufala lukim olketa hard taem wea kasem mi, and iufala fraet.+
22 Hao, mi askem iufala for givim mi eniting?
Or mi askem iufala for givim mi eni present from riches blo iufala?
23 Hao, mi askem iufala for rescuem mi from hand blo enemy
Or sevem mi* from olketa wea againstim mi?
24 Teachim mi, and mi bae stap kwaet.+
Helpem mi for luksavve lo mistek blo mi.
25 Toktok wea tru hem no mekem man kasem pain!+
Bat wanem gud samting nao kamaot from kaonsel blo iufala?+
26 Hao, iufala plan for stretem toktok blo mi,
Toktok blo man wea hem no wei nao,+ wea wind hem blowim go?
27 Iufala wea savve iusim olketa smol ston* for disaedem hu nao pikinini wea parents blo hem dae+ bae slave for hem
And salem fren blo iufala!+
28 So iufala tane kam and luk lo mi,
Bikos hard for mi laea lo iufala front lo feis blo iufala.
29 Ting raonem moa, plis—no judgem mi rong—
Yes, ting raonem moa, bikos mi still raeteous.
30 Hao, tongue blo mi talem samting wea no stret?
Hao, mouth blo mi no savve teistim dat samting hem rong?
7 “Laef blo man wea savve dae lo disfala earth hem olsem man wea olketa forcem hem for waka hard for full laef blo hem, iaman?
And olketa day blo hem olsem olketa day blo wakaman wea kasol nomoa, iaman?+
2 Olsem wanfala slave, hem laekem tumas ples wea shade,
And olsem wanfala wakaman wea kasol, hem weitim nomoa wages blo hem.+
3 Dastawe for staka months, laef blo mi hem iusles
And for staka naet, mi feelim bigfala pain.+
4 Taem mi leidaon mi ask olsem, ‘Wat taem nao bae mi getap?’+
Bat taem hem big naet, mi tane tane lo bed go kasem early morning.
5 Olketa maggot kavarem full body blo mi and graon pas lo skin blo mi.+
Skin blo mi fulap lo soa and nana.+
6 Olketa day blo mi go pas kwiktaem tumas winim fast blo man wea savve weavim samting,+
And lo end blo olketa, mi no garem eni hope.+
8 Eye wea lukim mi distaem bae no enitaem moa hem lukim mi.
Eye blo iu bae lukaotem mi, bat mi bae nomoa nao.+
11 So mi bae no satem mouth blo mi.
Mi bae story bikos lo pain wea kasem heart* blo mi.
Mi bae komplen bikos lo bigfala hard taem wea kasem mi!*+
12 Hao, mi nao sea or wanfala big animal lo sea,
Mekem iu putim wanfala man for security lo mi?
13 Taem mi sei, ‘Kusun chair blo mi bae comfortim mi.
Bed blo mi bae katem daon olketa wari blo mi,’
14 Then iu mekem mi lukim olketa dream wea mekem mi fraet fogud
And olketa vision wea mekem mi fraet,
15 So mi* laek for wind blo mi aot nomoa and mi dae,
Yes, mi laek for dae nomoa. Mi les lo disfala body* blo mi wea olsem.+
16 Mi barava heitim laef blo mi.+ Mi no laek gohed laef nao.
Iufala go from mi, bikos olketa day blo mi olsem wanfala brith nomoa.+
18 Why nao iu chekim hem evri morning
And iu traem hem evritaem?+
19 Wat taem nao bae iu stop for lukluk lo mi
Mekem mi garem taem for swallom spit blo mi?+
20 Sapos mi duim sin, hao nao mi savve spoelem iu, iu wea lukluk lo evri man?+
Why nao iu mekem mi for target blo iu?
Hao, mi wanfala hevi load for iu?
21 Why nao iu no forgivim sin wea mi duim
And forgetim rong samting wea mi duim?
Bikos klosap nao bae mi leidaon lo dust,+
And iu bae lukaotem mi, bat mi bae nomoa nao.”
8 Then Bildad,+ datfala Shuhite,+ hem sei:
2 “Hao long nao bae iu gohed for toktok olsem?+
Olketa word wea kamaot from mouth blo iu hem olsem big wind wea mek noes nating nomoa!
3 Hao, God bae bendim justice,
Or hao, Olmaeti bae bendim raeteous wei?
4 Luk olsem olketa son blo iu sin againstim hem,
Dastawe hem panisim olketa for bighed wei blo olketa.*
5 Bat sapos iu luk lo God+
And begim Olmaeti for sorre lo iu,
6 And sapos iu barava klin and duim stret samting,+
Hem bae luk for iu*
And putim iu bak lo stret ples blo iu.
7 And nomata laef blo iu hem start smol nomoa,
Future blo iu bae hem gud tumas.+
8 Plis, studyim history blo olketa wea laef bifor,
And ting raonem gud olketa samting wea olketa dadi blo olketa faendaot.+
9 Bikos iumi born yesterday nomoa, and iumi nating savve lo eni samting,
Bikos olketa day blo iumi lo earth hem wanfala shadow nomoa.
10 Hao, bae olketa no teachim iu
And talem iu wat olketa savve lo hem?*
11 Hao, papyrus plant savve grow tol lo ples wea no eni swamp?
Hao, reed grass savve grow tol lo ples wea no eni wata?
12 Taem flaoa blo hem no open yet, and olketa no katemaot yet,
Hem bae drae firstaem lo evri nara plant.
13 Diswan nao result* blo evriwan wea forgetim God,
Bikos hope blo olketa wea wicked* bae finis for olowe,
14 Wea hope blo olketa hem iusles nomoa
And wea trust blo olketa hem no strong olsem web* blo spider.
15 Hem bae lean go lo haos blo hem, bat haos hia bae foldaon.
Hem bae trae for holem haos hia, bat haos hia bae no stap longtaem.
16 Hem wanfala plant wea garem staka wata wea stap lo sun,
And olketa sut blo hem grow big insaed lo garden.+
17 Olketa rut blo hem krol insaed lo hip ston.
Hem lukaotem haos between olketa ston.*
18 Bat taem olketa pullim hem aot* from ples blo hem,
Datfala ples bae no luksavve lo hem and sei, ‘Mi nating savve lo iu.’+
19 Yes, hem nao hao man hia bae finis.+
Then olketa narawan bae grow kamaot from graon changem hem.
20 Yes, God bae no rejectim olketa wea gohed faithful.*
And tu, hem bae no sapotim* olketa wicked man,
21 Bikos hem bae fulimap mouth blo iu witim laflaf
And lips blo iu witim singaot blo hapi.
22 Olketa wea heitim iu bae werem shame olsem kaleko,
And tent blo olketa wicked wan bae no stap nao.”
9 Job sei lo hem:
2 “Mi savve wat iu talem hem tru.
Bat hao nao man wea savve dae hem fit for winim kot case againstim God?+
3 Sapos eniwan laek for argue witim Hem,*+
Hard tumas for hem ansarem nomata wanfala lo wan thousand kwestin blo Hem.
4 Hem garem heart wea wise and barava bigfala paoa.+
Hu nao fit for feisim hem and no garekil?+
5 Hem muvim* olketa maunten and no eniwan savve.
Hem tanem daon olketa taem hem kros.
6 Hem sekem earth and earth hem muv from position blo hem,
And olketa post blo hem seksek.+
7 Hem komandim sun for no shaen
And blokem laet blo olketa star.+
10 Hem duim olketa bigfala samting and olketa samting wea hard for man minim,+
Hem duim staka nambawan samting wea hard for man kaontem.+
11 Hem go saedem mi, and mi no lukim hem.
Hem go pas lo mi, bat mi no luksavve lo hem.
12 Taem hem grabim samting, hu nao savve stopem hem?
Hu nao savve sei lo hem, ‘Wat nao iu duim ia?’+
13 God bae no holem bak kros blo hem.+
Nomata olketa helper blo Rahab*+ bae baodaon lo hem.
14 Dastawe taem mi ansarem hem
Mi mas chusim gud olketa word wea mi bae iusim for argue witim hem!
15 Nomata sapos mi nao mi stret, bae mi no ansarem hem.+
Mi bae askem nomoa judge blo mi* for showim mercy lo mi.
16 Sapos mi singaot go lo hem, hao, bae hem ansarem mi?
Mi no ting bae hem lisin lo voice blo mi,
17 Bikos hem smasem mi olsem wanfala cyclone
And hem mekem olketa garekil blo mi kamap staka nating nomoa.+
18 Hem no letem mi for tek wind firstaem.
Hem addim go moa staka problem lo mi.
19 Sapos iumi tok abaotem paoa, God nao garem paoa.+
Sapos iumi tok abaotem justice, God sei: ‘Hu nao bae kwestinim mi?’*
20 Sapos mi nao mi stret, mouth blo miseleva bae judgem mi.
Nomata sapos mi gohed for faithful,* hem bae sei mi guilty.*
21 Nomata sapos mi gohed for faithful,* mi no savve wat nao bae happen lo mi.*
Mi les lo* laef blo mi.
22 Evriting semsem nomoa. Dastawe mi sei,
‘Hem distroem olketa wea innocent* and olketa wea wicked tu.’
23 Sapos wanfala flash flood hem seknomoa killim dae pipol,
Hem bae mekfani lo nogud samting wea kasem innocent pipol hia.
24 Hem givim earth lo wicked pipol.+
Hem kavarem eye* blo olketa judge lo earth.
Sapos ino hem nao duim, then hu nao duim datwan?
25 Distaem olketa day blo mi go pas kwiktaem winim man for ranran,+
Olketa ranawe and no lukim eni gud samting.
26 Olketa go fast olsem boat wea olketa wakem from reed grass,
Olsem olketa eagle wea flae daon for grabim kaikai blo olketa.
27 Sapos mi sei, ‘Mi bae forgetim samting wea mi komplen abaotem,
Mi bae no luk sorre bat bae mi luk hapi,’
28 Mi bae still fraet bikos lo evri pain wea kasem mi,+
And mi savve iu bae no sei dat mi innocent.
29 Iu bae sei dat mi guilty.*
So why nao bae mi hard waka nating nomoa?+
30 Sapos mi wasim miseleva lo wata from snow wea melt,
And mi wasim hand blo mi lo soap,*+
31 Then iu bae torowem mi insaed lo wanfala hol,
And gogo nomata olketa kaleko blo mi bae les lo mi tu.
32 Hem no wanfala man olsem mi mekem mi savve givim ansa lo hem,
Mekem mitufala savve go lo kot.+
34 Sapos hem stop for killim mi*
And stop for duim olketa samting wea mekem mi fraet fogud,+
35 Then bae mi no fraet for story lo hem,
Bikos hem no wei blo mi for story taem mi fraet.
10 “Mi barava heitim laef blo mi.+
Mi bae aotem olketa komplen blo mi.
Mi bae talemaot bigfala hard taem wea kasem mi!*
2 Mi bae sei lo God: ‘No judgem mi guilty.
Talem mi why nao iu faet againstim mi.
3 Hao, iu kasem eni gud samting taem iu treatim man nogud,
Taem iu ting daonem samting wea hand blo iu wakem+
And lo semtaem iu hapi lo advaes blo wicked pipol?
4 Hao, iu garem eye olsem olketa man,*
Or iu lukim samting olsem hao man wea savve dae hem lukim samting?
5 Hao, olketa day blo iu olsem olketa day blo man wea savve dae,
Or hao, olketa year blo iu olsem olketa year blo wanfala man,+
6 Mekem iu lukaotem rong wea mi duim
And gohed for faendem eni sin wea mi duim?+
7 Iu savve dat mi no guilty.+
And no eniwan savve sevem mi from hand blo iu.+
8 Hand blo iu nao sheipim mi and wakem mi,+
Bat distaem iu redi for distroem mi.
10 Hao, iu no pourim mi olsem milk
And mekem mi kamap thik olsem cheese?
11 Iu iusim skin and flesh for kavarem mi olsem kaleko,
And iu iusim olketa bon and sinew for formim body blo mi.+
12 Iu givim mi laef and loyal love.*
Iu protectim mi* taem iu lukaftarem mi gud.+
13 Bat iu plan haed for duim olketa samting hia.*
Mi savve olketa samting hia kam from iu ia.
14 Sapos mi duim sin, iu bae lukluk lo mi,+
And iu bae no forgivim olketa rong samting wea mi duim.
15 Sapos mi guilty, sorre lo mi nao!
And nomata sapos mi innocent, mi no savve apim hed blo mi nao,+
Bikos mi shame tumas and mi kasem bigfala pain.+
16 Sapos mi apim hed blo mi, iu bae lukaotem mi olsem wanfala lion wea lukaotem kaikai blo hem+
And iu bae showim paoa blo iu moa againstim mi.
17 Iu tekem kam olketa niu witness moa for againstim mi
And iu kros go moa lo mi,
And trabol afta trabol hem kasem mi.
18 So why nao iu tekem mi aot from bele blo mami blo mi?+
Mi shud dae nomoa bifor eni eye hem lukim mi.
19 Hem bae olsem mi no exist nomoa.
Olketa bae tekem mi from bele blo mami blo mi go stret lo grev.’
20 Olketa day blo mi no staka nao.+ Leavim hem go from mi.
Leavim hem tanem eye blo hem from mi, mekem mi garem peace* lelebet+
21 Bifor mi go—and mi bae no kam bak+—
22 Lo land wea dark fogud,
Wanfala land blo thik darkness and wea no organize,
Wea nomata laet hem olsem dark.”
11 Then Zophar,+ datfala Naamathite, sei olsem:
2 “Hao, evri toktok hia bae no kasem ansa,
Or hao, man wea toktok tumas hem nao talem stret samting?*
3 Hao, iusles toktok blo iu bae mekem pipol stap kwaet?
Hao, no eniwan bae stretem iu taem toktok blo iu spoelem narawan?+
5 Bat sapos God bae toktok
And openem mouth blo hem lo iu!+
6 Then hem bae showim iu olketa secret wea bae mekem iu wise,
Bikos wisdom* hem garem staka saed.
Then iu bae luksavve dat God hem no laek for tingim samfala rong wea iu duim.
7 Hao, iu savve faendem deep wisdom blo God?
Or iu savve minim evri samting abaotem* Olmaeti?
8 Hem hae winim heven. Wat nao bae iu duim?
Hem deep winim Grev.* Wat nao iu savve?
9 Hem long winim earth
And waed winim sea.
10 Sapos hem go pas and hem arrestim samwan and tekem hem lo kot,
Hu nao savve stopem hem?
11 Bikos hem savve taem olketa man laea.
Taem hem lukim samting wea wicked, hao, bae hem no luksavve lo datwan?
12 Bat wanfala karangge man bae hem minim samting
Only taem wanfala wild donkey hem bornem wanfala man.*
13 Hem bae gud sapos iu redyim heart blo iu
And liftimap hand blo iu go lo hem.
14 Sapos hand blo iu duim rong samting, putim farawe,
And no letem eni samting wea no raeteous for stap insaed olketa tent blo iu.
15 Then bae iu savve liftimap feis blo iu and no garem eni blame.
Iu bae savve stand strong, and no fraetem eni samting.
16 Then iu bae forgetim nogud samting wea kasem iu.
Iu bae rememberim datwan olsem olketa wata wea ran pas lo iu.
17 Laef blo iu bae braet winim midolday.
Nomata darkness blo hem bae olsem morning.
18 Iu bae nating fraet bikos hope hem stap,
And iu bae lukluk raon and leidaon lo peace.
19 Iu bae leidaon, and no eniwan bae mekem iu fraet,
And staka pipol bae askem iu for helpem olketa.
20 Bat eye blo olketa wea wicked bae no lukluk.
And olketa bae no faendem eni ples for ranawe lo hem,
And hope blo olketa nomoa hem for dae.”+
12 Then Job hem sei:
2 “Tru nao, iufala nomoa pipol wea garem savve,
And taem iufala dae no eniwan wea wise bae stap nao!
3 Bat mi tu garem wei for minim samting.*
Mi semsem olsem iufala nomoa.
Hu nao no savve lo olketa samting hia?
Man wea raeteous and no garem blame hem kamap samting wea pipol laf lo hem.
5 Man wea no warim eniting hem ting daonem olketa wea kasem hard taem,
Lo tingting blo hem olketa hard taem kasem nomoa man wea tufala foot blo hem no stedy.*
6 Olketa tent blo olketa man for steal stap lo peace,+
And olketa wea tok spoelem God olketa stap sef,+
Olketa wea karem god blo olketa lo hand blo olketa.
7 Bat, plis, askem olketa animal, and olketa bae teachim iu.
And olketa bird lo skae tu, and olketa bae talem iu.
8 And lukluk* lo earth, and hem bae teachim iu.
And olketa fish lo sea bae talem datwan lo iu.
9 Hu lo evri creation hia nao no savve
Dat hand blo Jehovah hem duim diswan?
12 Hao, man wea olo no garem wisdom,+
And man wea laef for staka day no garem wei for minim samting?
13 Wisdom and bigfala paoa stap witim hem.+
Hem garem plan* and wei for minim samting.+
14 Taem hem distroem samting, no eniwan savve buildim bak.+
Samting wea hem satem, no eniwan savve openem.
15 Taem hem holem bak olketa wata, evriting drae nao.+
Taem hem sendem olketa aot, olketa kavarem earth.+
16 Hem garem paoa and wisdom.*+
Man wea duim sin and man wea leadim narawan for duim sin, tufala evriwan stap lo hand blo hem.
18 Hem aotem olketa chain wea olketa king chainim lo pipol,+
And hem putim belt raonem hips blo olketa.
20 Hem satem mouth blo olketa advaesa wea pipol trustim
And hem aotem gudfala tingting blo olketa olo man.*
22 Hem showim olketa deep samting wea stap lo dark,+
And hem mekem bigfala darkness kam lo laet.
23 Hem mekem olketa nation for kamap strong mekem hem distroem olketa.
Hem mekem olketa nation for big go moa mekem hem leadim olketa for go prisoner lo nara ples.
24 Hem aotem savve* blo olketa leader blo pipol
And mekem olketa raraon lo desert wea no garem eni road.+
25 Lo ples wea no eni laet lo hem, olketa hol raon for faendem samting lo dark.+
Hem mekem olketa raraon olobaot olsem man wea drunk.+
13 “Yes, eye blo mi lukim evri samting hia,
Ear blo mi herem and mi minim gud.
2 Samting wea iufala savve lo hem, mi savve lo hem tu.
Mi semsem olsem iufala nomoa.
3 Dastawe mi laek for story lo Olmaeti seleva nao.
Mi laek for presentim case blo mi lo God.+
4 Bat iufala talem olketa laea samting for spoelem nem blo mi.
Evriwan lo iufala olketa iusles doctor.+
5 Sapos iufala stap kwaet nomoa,
Datwan bae showim iufala garem wisdom.+
6 Plis, herem taem mi presentim case blo mi,
And ting raonem wanem mi talem for defendim miseleva.
7 Hao, bae iufala talem samting wea no followim justice lo nem blo God,
And bae iufala talem samting wea no tru on behalf lo hem?
8 Hao, bae iufala saedem hem,*
Hao, bae iufala trae for sapotim tru God lo disfala case?
9 Sapos God lukluk lo iufala, hao, bae hem hapi?+
Hao, iufala savve laea lo hem olsem iufala laea lo man wea savve dae?
10 Hem bae tok strong lo iufala
Sapos iufala trae for haedem wei wea iufala fevarem God.+
11 Hao, glory blo hem bae no mekem iufala fraet
And bae iufala fraet tumas lo hem?
12 Olketa wise toktok blo iufala* hem olketa saying blo asis.
Olketa samting wea iufala talem for defendim iufala seleva* hem no strong olsem clay.
13 Iufala stap kwaet mekem mi story.
Then letem eniting wea happen lo mi, happen lo mi nao!
15 Nomata maet hem killim mi dae, mi bae gohed for weit.+
Mi bae presentim case* blo mi front lo feis blo hem.
17 Lisin gud lo toktok blo mi.
Herem samting wea mi talem.
18 Lukim, mi redi for presentim case blo mi distaem.
Mi savve mi nao mi stret.
19 Hu nao bae pruvim dat mi rong?
Mi bae dae sapos mi no toktok!*
20 Plis God, tufala samting nao mi laek askem lo iu,*
Mekem mi no haedem miseleva from iu:
21 Aotem hevi hand blo iu and putim farawe from mi,
And no gohed for mekem mi fraet.+
22 Iu story firstaem, and mi bae ansarem iu,
Or iu letem mi story firstaem, and iu ansarem mi.
23 Wat nao olketa mistek and sin wea mi duim?
Storyim lo mi olketa rong samting and sin wea mi duim.
25 Hao, bae iu trae for mekem wanfala leaf wea wind hem blowim for fraet
Or bae iu ran bihaen lo drae grass?
26 Bikos iu gohed for raetem olketa nogud samting wea iu accusim lo mi,
And iu mekem mi kasem panis for olketa sin wea mi duim taem mi young.
27 Iu putim tufala foot blo mi lo stock,
Iu lukluk lo evri ples wea mi go,
And iu watchim each footprint blo mi.
28 So man* olsem samting wea rotten wea iusles nomoa,
Olsem wanfala kaleko wea olketa moth kaikaim.
2 Hem olsem flaoa and then hem drae nao.*+
Hem ranawe olsem shadow and hem lus nao.+
3 And why nao eye blo iu lukluk strong tumas lo hem?
Why nao iu tekem hem* lo kot?+
4 Hao, samwan wea klin savve kam from samwan wea no klin?+
Hard tumas!
5 Sapos olketa day blo hem set finis,
Namba blo olketa month blo hem lo hand blo iu.
Iu nao putim limit for laef blo man and hem no savve ovam datwan.+
6 Iu no lukluk moa lo hem mekem hem savve rest,
Hem olsem wanfala wakaman wea kasol. Letem hem finisim waka blo hem for datfala day.+
7 Nomata tree bat garem hope tu.
Sapos olketa katem daon, hem bae grow moa,
And niu branch blo hem bae gohed for grow.
8 Sapos rut blo hem kamap old lo graon
And stump blo hem dae lo graon,
9 Nomata lelebet wata tasim hem bae hem grow nao.
And hem bae garem olketa branch olsem niu plant.
10 Bat man savve dae and evri strong blo hem finis nao.
Taem man hem dae, wea nao hem?+
11 Olketa wata savve lus from sea,
And river savve evaporate and hem drae.
12 Man savve leidaon tu and no getap.+
Lo full taem wea skae hem stap, olketa bae no wekap,
Olketa bae no wekap from sleep blo olketa.+
13 Plis iu haedem mi+ insaed lo Grev,*
Iu haedem mi go kasem taem wea kros blo iu hem finis,
Iu markem taem for mi and then rememberim mi!+
14 Sapos man hem dae, hao, hem savve laef bak moa?+
Mi bae weit go kasem taem wea olketa day wea mi slave hem finis*
Go kasem taem wea mi bae kamap free.+
15 Iu bae kol, and mi bae ansarem iu.+
Iu bae laekem tumas for lukim mi wea hand blo iu creatim.
16 Bat lo distaem, iu gohed kaontem evri step blo mi.
Iu lukluk nomoa for sin wea mi duim.
17 Iu putim olketa rong samting wea mi duim insaed wanfala bag,
And iu sealim sin wea mi duim witim glue.
18 Olsem wanfala maunten hem foldaon and hem pisis
And wanfala rock hem aot from ples blo hem,
19 Olsem wata hem changem sheip blo ston
And hem wasimaot graon blo earth,
Hem nao hao iu distroem hope blo man wea savve dae.
20 Iu gohed daonem hem go kasem taem hem dae.+
Iu changem lukluk blo hem, and iu sendem hem go.
21 Olketa son blo hem kasem honor, bat hem no savve lo datwan.
Olketa lusim position blo olketa, bat hem no luksavve lo datwan.+
22 Hem feelim pain nomoa taem body blo hem laef yet.
Hem* sorre nomoa taem hem laef yet.”
15 Then Eliphaz,+ datfala Temanite, hem sei:
2 “Hao, man wea wise bae ansa witim emti toktok nomoa,*
Or bae hem fulimap bele blo hem witim east wind?
3 For stretem man witim toktok nomoa hem iusles,
And toktok nomoa hem no helpem man.
4 Bikos iu mekem wei for fraet lo God olsem samting nating nomoa,
And iu mekem pipol for no tingim God.
5 Bikos rong samting wea iu duim nao mekem iu toktok olsem,*
And iu chus for talem laea toktok.
6 Toktok blo iuseleva nao pruvim dat iu guilty, ino mi.
Lips blo iuseleva nao witness againstim iu.+
7 Hao, iu nao first man for born,
Or hao, iu nao born bifor olketa hill stap?
8 Hao, God talem olketa secret blo hem lo iu,
Or hao, iu nomoa man wea garem wisdom?
9 Wat nao iu savve wea mifala no savve?+
Wat nao iu minim wea mifala no minim?
10 Olketa man wea gray hair and olo stap witim iumi,+
Olketa man wea olo winim dadi blo iu.
11 Hao, iu no satisfae lo olketa toktok blo comfort from God,
Or lo olketa kaenfala toktok wea mifala talem lo iu?
12 Wat nao mekem heart blo iu for praod olsem,
And why nao eye blo iu luk kros lo mifala?
13 Bikos iu kros lo* God seleva nao ia,
And iu letem kaen toktok olsem for kamaot from mouth blo iu.
14 Hao, man wea savve dae shud act olsem hem klin,
Or eniwan wea born lo woman shud act olsem hem raeteous?+
16 So haomas moa wanfala man wea duim samting wea no klin and wea hem heitim,+
Wanfala man wea drinkim samting wea no raeteous olsem hem drinkim wata!
17 Mi bae storyim lo iu. Iu lisin lo mi!
Mi bae storyim samting wea mi lukim,
18 Samting wea olketa wise man storyim hem samting wea olketa herem from dadi blo olketa,+
Olketa samting hia olketa nating haedem.
19 Olketa grani blo olketa nao stap lo datfala land wea olketa givim lo olketa,
And no eni stranger kam midolwan lo olketa.
20 Man wea wicked and raf hem safa lo full laef blo hem,
Hem lukim trabol lo evri year lo laef blo hem.
21 Hem herem olketa saond wea mekem hem fraet fogud.+
Lo taem blo peace, olketa grup for steal attakim hem.
23 Hem raraon for lukaotem kaikai*—wea nao kaikai?
Hem savve dat day blo nogud samting hem klosap kam nao.
24 Sorre and trabol gohed mekem hem fraet fogud.
Olketa winim hem olsem wanfala king wea redi for attak.
25 Bikos hem apim hand blo hem for challengem God
And hem trae for win againstim Olmaeti.
26 Hem bighed and ran go for faetem Hem,
Witim shield blo hem wea thik and strong.*
27 Feis blo hem fulap lo gris,
And gris hange lo hips blo hem.
28 Hem stap insaed olketa taon wea bae distroe,
Insaed olketa haos wea no eniwan bae stap insaed,
Wea bae kamap olketa hip ston.
29 Hem bae no kamap rich, and riches blo hem bae no increase,
And olketa samting wea hem onam bae no staka lo datfala land.
30 Hem bae no ranawe from darkness.
Wanfala flame bae mekem niu branch blo hem kamap drae,*
31 Hem shud no laea lo hemseleva and trustim olketa iusles samting,
Bikos hem bae no kasem eni samting from datwan.
32 Klosap nao datwan bae happen lo hem,
And olketa branch blo hem bae nating grow gud.+
33 Hem bae olsem wanfala vine wea sekem aot olketa anraep grape blo hem,
And olsem wanfala olive tree wea torowem olketa flaoa blo hem.
34 Bikos olketa wea wicked* olketa no garem eni laef,+
And fire bae bonem olketa tent blo olketa wea acceptim bribe.
35 Olketa babule lo trabol and bornem wicked samting,
And bele blo olketa fulap lo laea samting.”
16 Then Job hem sei:
2 “Staka taem bifor mi herem olketa samting olsem.
Iufala evriwan nating comfortim mi nomoa bat iufala mekem mi stress go moa!+
3 Hao, olketa emti* toktok olsem savve finis tu?
Wat nao pokem iu* for tok olsem?
4 Sapos iufala kasem wat hem kasem mi,
Mi savve story olsem iufala tu.
Mi savve talem kleva toktok for againstim iufala
And sekem hed blo mi lo iufala.+
5 Bat mi bae no duim datwan. Mi bae strongim iufala lo toktok from mouth blo mi,
6 Sapos mi story, pain blo mi no katdaon nomoa,+
And sapos mi stop for story, hao, pain blo mi bae katdaon tu?
7 Bat distaem God mekem mi taed tumas.+
Hem distroem full famili blo mi.*
8 Mi safa tu lo hand blo God, and pipol lukim diswan,
From mi thin tumas, diswan mekem pipol tingse mi guilty.
9 Kros blo hem pisisim mi, and hem gohed for heitim mi.+
Hem kros tumas* taem hem lukim mi.
Enemy blo mi luk kros kam lo mi and hem plan for spoelem mi.*+
10 Olketa openem big mouth blo olketa for swallom mi,+
And olketa kros and slapem cheeks blo mi.
Staka lo olketa nao hipap againstim mi.+
11 God givim mi lo olketa young boy,
And hem givim mi lo hand blo wicked pipol.+
12 Mi stap gud nomoa, bat seknomoa hem mekem mi safa.+
Hem grabim bihaen lo nek blo mi and hem smasem mi.
Then hem markem mi olsem target blo hem.
13 Olketa man blo hem for sut lo bow and arrow, olketa raonem mi.+
Hem busarem tufala kidney blo mi+ and hem nating feel sorre.
Hem pourim wata from gallbladder blo mi lo graon.
14 Mi olsem wanfala wall wea hem mekem staka hol lo hem.
Hem ran kam lo mi olsem wanfala warrior.
15 Mi soengim kaleko for sorre for kavarem lo skin blo mi,+
16 Feis blo mi red bikos mi krae,+
And tufala eye blo mi go insaed bikos lo bigfala pain wea kasem mi,*
17 Nomata tufala hand blo mi no duim eni violence
And prea blo mi hem pure.
18 O earth, no kavarem blood blo mi!+
And no letem krae blo mi garem eni ples for rest!
19 Nomata distaem, witness blo mi hem stap lo heven.
Datwan wea savve givim witness for mi, hem stap lo antap.
21 Letem samwan judge between mi and God,
Olsem wanfala man wea judge between wanfala man and fren blo hem.+
17 “Strong blo mi hem finis, olketa day blo mi hem no staka.
Grev hem weitim mi.+
3 Plis acceptim security blo mi, and keepim witim iu.
Hu moa bae sekhand witim mi and givim security on behalf lo mi?+
4 Bikos iu haedem wei for luksavve from heart blo olketa.+
Dastawe iu no mekhae lo olketa.
5 Olketa hia laek for sharem wanem olketa garem witim olketa fren blo olketa,
Nomata eye blo olketa pikinini blo olketa no savve lukluk gud bikos olketa hangere.
6 God mekem mi kamap samting wea pipol mekfani lo hem,*+
Mekem mi kamap samwan wea olketa spit lo feis blo mi.+
7 From mi safa tumas eye blo mi no klia nao,+
And tufala hand and leg blo mi thin tumas.
8 Pipol wea duim stret samting sapraes and lukluk strong lo diswan,
And man wea innocent feel nogud lo pipol wea wicked.*
9 Raeteous man bae gohed duim samting wea raeteous,+
And man wea hand blo hem klin hem kamap strong.+
10 Bat iufala evriwan savve kam and gohed moa lo story blo iufala,
Bikos kam kasem distaem mi no lukim eniwan lo iufala hem wise.+
11 Olketa day blo mi hem klosap finis.+
Olketa plan blo mi, olketa samting wea heart blo mi laekem, hem nomoa nao.+
12 Olketa gohed changem naet for kamap day,
Olketa sei, ‘Ating laet hem klosap bikos hem dark.’
13 Sapos mi weit, Grev* bae kamap haos blo mi.+
Lo there mi bae redyim ples for mi sleep lo dark.+
14 Mi bae tok olsem lo grev,+ ‘Iu dadi blo mi!’
Lo maggot, ‘Iu mami and sista blo mi!’
15 So, wea nao hope blo mi?+
Hao, eniwan lukim dat mi garem hope tu?
18 Then Bildad,+ datfala Shuhite, hem sei:
2 “Wat taem nao bae iu stop for talem kaen toktok olsem?
Sapos iu tingting gud firstaem bifor iu toktok, bae mifala story witim iu.
3 Why nao iu ting lo mifala olsem olketa animal+
And lo eye blo iu, iu ting lo mifala olsem mifala stupid?*
4 Nomata iu mekem iuseleva* garekil bikos iu kros,
Hao, earth bae emti bikos lo iu,
Or ston bae muv from ples blo hem?
5 Yes, laet blo wicked man bae hem dae,
And flame lo fire blo hem bae no shaen.+
6 Laet insaed tent blo hem bae dark,
And lamp wea hange insaed tent blo hem bae dae.
7 Hem lusim strong blo hem for wakabaot,
And olketa plan blo hem bae mekem hem for kasem trabol.+
8 Bikos tufala foot blo hem bae leadim hem go insaed wanfala net,
And bae hem wakabaot antap lo net hia.
9 Bihaen lo foot blo hem bae pas lo wanfala trap.
Wanfala trap bae kasholem hem.+
10 Olketa haedem wanfala rope for hem lo graon,
And wanfala trap stap lo road blo hem.
11 Hem fraetem evri samting wea stap raonem hem+
And olketa samting hia klosap stepim bihaen foot blo hem taem olketa ronem hem.
12 Hem no garem eni strong,
And trabol+ bae mekem hem no wakabaot stret.
13 Wanfala sik hem kaikaim skin blo hem.
Wanfala barava nogud sik* hem kaikaim hand and leg blo hem.
14 Olketa aotem hem from tent blo hem wea hem stap sef insaed+
And leadim hem go lo king blo barava nogud samting.*
15 Olketa stranger* bae stap insaed tent blo hem.
Pipol bae torowem sulfur lo haos blo hem.+
16 Olsem wanfala tree, olketa rut blo hem bae kamap drae,
And olketa branch blo hem bae dae.
17 Pipol bae forgetim hem lo earth,
And lo street, no eniwan bae savve lo nem blo hem.*
18 Pipol bae raosem hem from laet go insaed lo dark
And ronem hem from datfala gud land.
19 Hem bae no garem eni pikinini and no eni laen midol lo pipol blo hem,
And no eniwan bae laef lo ples wea hem stap.*
20 Taem day blo hem for finis hem kam, pipol lo West bae seke fogud
And pipol lo East bae fraet fogud.
21 Olketa samting hia nao bae happen lo tent blo man wea duim samting wea no stret
And ples blo man wea nating savve lo God.”
19 Then Job hem sei:
3 Tenfala taem nao iufala tok strong lo mi.*
Iufala nating shame for treatim mi nogud.+
4 And sapos mi mekem mistek,
Datwan hem wari blo miseleva.
5 Sapos iufala laek for mekhae lo iufala seleva winim mi,
And sei hem stret nomoa for iufala tok spoelem mi,
6 Then, iufala mas savve dat God nao leadim mi rong,
And hem kasholem mi insaed net blo hem for hunting.
7 Lukim! Mi gohed singaot big bikos olketa duim nogud samting lo mi, bat no eniwan ansarem mi.+
Mi gohed krae for help, bat no eni justice hem stap.+
8 Hem blokem road blo mi witim wanfala wall ston, and mi no savve go pas.
Hem kavarem olketa road blo mi witim darkness.+
9 Hem aotem glory blo mi
And hem tekem aot kraon from hed blo mi.
10 Hem distroem mi lo evri saed gogo mi dae.
Hem pullimaot hope blo mi olsem wanfala tree.
11 Kros blo hem bone olsem fire againstim mi,
And hem ting lo mi olsem enemy blo hem.+
12 Olketa soldia blo hem hipap tugeta and attakim mi,
And olketa camp raonem tent blo mi.
13 Hem mekem olketa brata blo mi for no kam klosap lo mi,
And olketa wea savve lo mi tane difren from mi.+
14 Olketa klos fren* blo mi, olketa go finis,
And olketa wea mi savve gud lo olketa, olketa forgetim mi nao.+
15 Olketa guest lo haos blo mi+ and olketa slave gele blo mi treatim mi olsem stranger.
Mi wanfala foreigner lo eye blo olketa.
16 Mi kolem servant blo mi, bat hem no ansarem mi.
Mi begim hem lo mouth blo mi for hem sorre lo mi.
17 Brith blo mi kamap samting wea waef blo mi heitim tumas,+
And mi kamap samting wea smel nogud tumas lo olketa brata blo mi.*
18 Nomata olketa smol pikinini ting daonem mi.
Taem mi getap, olketa start for mekfani lo mi.
21 Iufala sorre lo mi, olketa fren blo mi, iufala sorre lo mi,
Bikos hand blo God hem tasim mi.+
23 Mi wish nomoa olketa raetem olketa toktok blo mi,
Mi wish nomoa olketa raetem insaed wanfala buk!
24 Mi wish nomoa olketa katem olketa toktok blo mi lo rock mekem hem stap olowe,
25 Bikos mi savve dat man wea bae sevem mi,*+ hem laef.
Hem bae kam bihaen and standap antap lo earth.*
26 Bihaen skin blo mi hem nogud olsem,
Bat body blo mi hem stap lo mi yet, mi bae lukim God,
27 Mi bae lukim hem,
Eye blo mi bae lukim hem, no eye blo narawan.+
Bat deep insaed lo mi, mi no wei nao!*
28 Iufala sei, ‘Hao nao mifala persecutim hem?’+
Bikos mi nao start blo olketa problem hia.
29 Iufala shud fraetem datfala sword,+
Bikos sapos iufala duim samting wea no stret, iufala bae kasem panis from datfala sword.
Iufala shud savve dat wanfala judge hem stap.”+
20 Then Zophar,+ datfala Naamathite, hem sei:
2 “Tingting blo mi no setol dastawe mi laek for ansarem iu
Bikos mi feel nogud tumas.
3 Mi herem kaonsel blo iu wea barava spoelem mi.
And bikos mi man wea luksavve lo samting, datwan* mekem mi laek ansarem iu.
4 Hard for iu no savve lo diswan,
Bikos start lo taem wea man* stap lo earth, diswan nao samting wea happen.+
5 Hapi singaot blo olketa wea wicked hem for short taem nomoa
6 Nomata bignem blo hem hae go kasem skae
And hed blo hem tasim olketa cloud,
7 Hem bae finis for olowe olsem siti blo hemseleva.
Olketa wea savve lukim hem bifor bae sei, ‘Wea nao hem?’
8 Hem bae flae go olsem wanfala dream, and olketa bae no faendem hem.
Olketa bae ronem hem go olsem wanfala vision lo naet.
9 Eye wea lukim hem bifor bae no lukim hem moa,
And haos blo hem bae no lukim hem moa.+
10 Olketa pikinini blo hem bae askem help from poor pipol,
And hand blo hemseleva bae givim bak riches wea hem tekem from olketa narawan.+
11 Olketa bon blo hem strong olsem taem hem young,
Bat strong hia bae leidaon witim hem lo dust.
12 Sapos nogud samting hem teist swit lo mouth blo hem,
Sapos hem haedem datwan andanit lo tongue blo hem,
13 Sapos hem teistim datwan and no kwiktaem swallom
Bat hem keepim datwan insaed mouth blo hem,
14 Kaikai blo hem bae saoa insaed lo bele blo hem.
Hem bae kamap olsem poison blo olketa cobra snek insaed body blo hem.
15 Hem swallom daon olketa riches, bat hem bae vomitim bak.
God bae aotem evri samting insaed bele blo hem.
16 Hem bae suckim poison blo olketa cobra snek.
Tongue blo wanfala viper snek bae killim hem dae.
17 No enitaem moa bae hem lukim olketa stream wata,
Honey and butter wea ran olsem wata.
18 Hem bae givim bak property blo hem and no swallom datwan.
Hem bae no enjoyim riches wea hem kasem from bisnis blo hem.+
19 Bikos hem distroem and lusim olketa wea poor.
Hem tekem wanfala haos wea hem nating buildim.
20 Bat hem bae no garem eni peace insaed lo hem.
Riches blo hem bae no helpem hem for ranawe.
21 No eniting left for hem tekem.
Dastawe riches blo hem bae no stap longtaem.
22 Taem riches blo hem staka tumas, hem bae wari fogud.
Evri nogud samting bae kasem hem.
23 Taem hem fulimap bele blo hem,
God* bae sendem kros blo hem olsem fire antap lo hem,
Hem bae pourim datwan antap lo hem go daon insaed lo bele blo hem.
24 Taem hem ranawe from olketa iron weapon,
Olketa arrow from wanfala copper bow bae go thru lo hem.
25 Hem pullimaot wanfala arrow from baksaed blo hem,
Wanfala weapon wea shaen from gallbladder blo hem,
And hem fraet fogud.+
26 Olketa riches blo hem bae lus insaed lo bigfala darkness.
Wanfala fire wea no eniwan fanim bae bonem hem.
Bigfala trabol bae kasem eniwan wea laef insaed lo tent blo hem.
27 Skae bae showim rong samting wea hem duim.
Earth bae standap againstim hem.
28 Wanfala flood bae swipim go haos blo hem.
Hevi rain lo day blo kros blo God.*
29 Diswan nao share wea God givim lo wicked man,
Inheritance wea God markem for hem.”
21 Then Job hem sei:
2 “Lisin gud lo wat mi talem.
Hem nao hao iufala bae comfortim mi.
3 Patient witim mi taem mi story.
Bihaen mi story, then iufala savve tok spoelem mi.+
4 Iufala tingse mi komplen go lo wanfala man?
Sapos olsem, hard for mi* patient kasem distaem.
5 Luk lo mi and iufala bae sapraes.
Putim hand blo iufala ovarem mouth blo iufala.
6 Taem mi ting abaotem evri samting hia, mi wari fogud,
And full body blo mi hem seksek.
8 Olketa pikinini blo olketa evritaem stap witim olketa,
And olketa lukim olketa granpikinini blo olketa.
9 Olketa haos blo olketa hem sef, olketa no fraetem eniting,+
And God no panisim olketa witim stik blo hem.
10 Olketa bull blo olketa evritaem producem pikinini.
Olketa cow blo olketa bornem baby and no miscarriage.
11 Olketa boy blo olketa ran aotsaed olsem olketa sheepsheep,
And olketa pikinini blo olketa hapi tumas for plei.
14 Bat olketa sei lo datfala tru God, ‘Iu go from mifala!
Mifala no laek for savve lo olketa teaching blo iu.+
15 Hu nao datfala Olmaeti, mekem mifala worshipim hem?+
Wanem gud samting nomoa bae mifala kasem sapos mifala savve lo hem?’+
16 Bat mi savve olketa no savve kontrolem own laef blo olketa.+
Tingting* blo olketa wea wicked hem farawe from mi.+
17 Haomas taem nao lamp blo olketa wea wicked savve dae?+
Haomas taem nao nogud samting savve kasem olketa?
Haomas taem nao God savve distroem olketa taem hem kros?
18 Hao, enitaem olketa kamap olsem drae grass front lo wind
And olsem skin blo grain wea strong wind blowim go?
19 God bae keepim panis wea man shud kasem for olketa son blo hem.
Bat God bae panisim hem tu mekem hem feelim.+
20 Eye blo hemseleva bae lukim taem hem distroe,
And hem nao man wea bae drink from kros blo Olmaeti.+
21 Why nao hem wari abaotem wat bae happen lo olketa son blo hem bihaen hem dae
22 Hao, eniwan savve teachim knowledge lo God,*+
Samting Hem nao wan wea judgem olketa wea barava hae?+
23 Wanfala man hem dae taem hem strong nomoa+
Taem hem garem peace and stap gud,+
24 Taem thighs blo hem fat
And olketa bon blo hem strong.*
25 Bat nara man safa tumas taem hem dae,
No enitaem hem traem eni gud samting.
28 Bikos iufala sei, ‘Wea nao haos blo datfala bigman,
And wea nao tent blo datfala wicked man hem stap?’+
29 Hao, no enitaem iufala askem olketa man wea travel?
Hao, iufala no bilivim wat olketa talem,
30 Dat lo day blo trabol man wea wicked bae no dae
And hem bae sev lo day blo kros?
31 Hu nao bae tok lo hem abaotem wei blo hem,
And hu nao bae pei bak lo hem for samting wea hem duim?
32 Taem olketa karem hem go lo grev yard,
Olketa bae security lo tomb blo hem.
33 Land wea hem leidaon lo hem bae swit lo hem,+
And evri man bae followim hem*+
Olsem staka pipol wea go firstaem lo hem.
34 So why nao iufala givim mi iusles comfort?+
Evriting wea iufala talem lo mi hem laea nomoa!”
22 Then Eliphaz,+ datfala Temanite, hem sei:
2 “Hao, eni man savve helpem God tu?
Hao, eniwan wea garem wei for minim samting savve helpem hem?+
3 Hao, Olmaeti hem kea* sapos iu raeteous,
Or wanem gud samting nao hem kasem from iu gohed for faithful?+
4 Hao, hem bae panisim iu
And tekem iu lo kot bikos iu respectim hem?
5 Hao, hem no bikos iu duim staka wicked samting
And iu no stop for duim olketa samting wea no stret?+
6 Bikos iu no followim justice taem iu tekem security for kaon from olketa brata blo iu,
7 Iu nating givim wata for drink lo man wea taed,
And iu les for givim kaikai lo olketa wea hangere.+
8 Paoaful man nao onam land,+
And man wea olketa fevarem hem nao stap insaed.
9 Bat iu sendem bak olketa widow woman emti hand,
And iu mekem hand blo olketa pikinini wea no garem dadi* for kamap wik.
10 Dastawe staka trap* stap raonem iu,+
And olketa nogud samting wea seknomoa happen mekem iu fraet fogud.
11 Dastawe hem dark fogud and iu no savve lukim eni samting,
And flood wata hem kavarem iu.
12 God hem stap lo haest part lo heven, iaman?
And lukim, evri star lo skae stap hae fogud.
13 Bat iu sei: ‘Hao, God really savve wat nao happen lo earth?
Hao, hem savve judge thru lo thik dark cloud?
14 Cloud satem hem and hem no savve lukim
Taem hem wakabaot lo heven.’*
15 Hao, bae iu followim olketa road lo bifor
Wea olketa wicked man wakabaot followim,
16 Wea dae hem tekem olketa bifor hem kasem taem blo olketa,
17 Olketa sei lo datfala tru God: ‘Iu go from mifala!’
And olketa sei, ‘Wat nao Olmaeti savve duim lo mifala?’
18 Nomata olsem, hem nao God wea fulimap olketa haos blo olketa witim olketa gud samting.
(Kaen wicked tingting olsem hem farawe from tingting blo mi.)
19 Olketa wea raeteous bae lukim diswan and hapi,
And olketa wea innocent bae tok spoelem olketa and sei:
20 ‘Olketa enemy blo iumi distroe finis,
And fire bae bonem eni samting blo olketa wea left.’
21 Savve gud lo Hem, and iu bae stap lo peace.
Then iu bae kasem olketa gud samting.
22 Acceptim law from mouth blo hem,
And keepim olketa toktok blo hem insaed heart blo iu.+
23 Sapos iu kam bak lo Olmaeti, iu bae gud bak.+
Sapos iu aotem wei for no raeteous from tent blo iu,
24 Sapos iu bae torowem gold* blo iu lo dust
And gold from Ophir+ go lo olketa valley* wea garem staka ston,
25 Then Olmaeti nao bae kamap gold* blo iu,
And hem bae kamap best silver blo iu.
26 Then Olmaeti bae hapi lo iu tu,
And iu bae liftimap feis blo iu lo God.
27 Iu bae begim hem, and hem bae herem iu.
And iu bae duim olketa samting wea iu promisim.
28 Iu bae succeed lo eni samting wea iu disaedem,
And laet bae shaen lo road blo iu.
29 Bikos hem bae mek shame lo iu taem iu tok praod,
Bat hem bae sevem man wea hambol.*
30 Hem bae sevem olketa wea innocent.
So sapos tufala hand blo iu klin, hem bae sevem iu.”
23 Then Job hem sei:
2 “Nomata kasem tuday mi bae gohed for komplen.*+
Strong blo mi hem finis nao bikos mi wari tumas.
3 Mi wish nomoa mi savve wea for faendem God!+
Then mi bae go lo ples blo hem for stap.+
4 Mi bae presentim case blo mi front lo hem
And storyim evri pruv for defendim miseleva.
5 Mi bae lisin lo ansa wea hem talem lo mi
And ting raonem wanem hem talem lo mi.
6 Hao, hem bae iusim bigfala paoa blo hem for raoa witim mi?
Nomoa, hem bae herem case blo mi.+
7 Man wea raeteous savve stretem evri samting between hem and God,
And Judge blo mi bae mekem mi kamap free for olowe.
8 Bat sapos mi go lo east, hem no stap lo there.
And mi kam bak and mi no savve faendem hem.
9 Taem hem waka lo left, mi no savve lukim hem.
Then hem tane lo raet, bat mi still no savve lukim hem.
10 Bat hem savve lo road wea mi wakabaot followim.+
Bihaen hem testim mi, mi bae olsem pure gold.+
11 Tufala foot blo mi followim gud olketa footstep blo hem.
Mi gohed followim road blo hem and mi no tane difren.+
12 Mi no go difren from olketa komandment wea hem talem.
Mi tinghae lo olketa toktok blo hem+ and mi duim samting winim wanem hem askem mi for duim.
13 Taem hem disaedem samting, hu nao savve stopem hem?+
Taem hem laek for duim samting, hem duim nao.+
14 Bikos hem bae duim evri samting wea hem disaedem finis for mi,
And hem tingim finis staka nara samting olsem.
15 Dastawe mi fraetem hem.
Taem mi ting abaotem hem, mi fraet go moa.
16 God hem mekem heart blo mi for seksek,
And Olmaeti hem mekem mi for fraet.
17 Bat thik darkness hem no mekem mi stap kwaet
Nomata datwan kavarem feis blo mi finis.
24 “Why nao Olmaeti no markem wanfala taem?+
Why nao olketa wea savve lo hem no lukim day blo hem?*
2 Pipol muvim olketa mark blo olketa baondri.+
Olketa stealim olketa sheepsheep and putim witim olketa sheepsheep blo olketa seleva.
3 Olketa tekem donkey blo olketa pikinini wea no garem dadi
And olketa tekem bull blo widow woman olsem security for loan.+
4 Olketa stopem poor pipol for wakabaot lo road.
Pipol blo earth wea no garem eniwan for helpem olketa mas haed from olketa hia.+
5 Poor pipol go faend kaikai olsem olketa wild donkey+ lo wilderness.
Olketa lukaotem kaikai lo desert for olketa pikinini blo olketa.
6 Olketa mas harvestim kaikai from garden blo narawan*
And olketa pikim leftova from grape planteison blo wicked pipol.
7 Lo naet olketa naked nomoa, olketa no garem eni kaleko.+
Olketa no garem eniting for kavarem olketa from cold.
8 Olketa full tuwet from rain lo maunten.
Olketa hol taet lo olketa rock bikos olketa no garem ples for haed lo hem.
9 Olketa pullim pikinini wea no garem dadi from susu blo mami blo hem.+
And olketa tekem olketa kaleko blo poor pipol olsem security for loan,+
10 Wea mekem olketa for wakabaot naked nomoa, and no garem kaleko,
And olketa hangere taem olketa karem olketa bandol grain.
11 Lo taem wea sun hem hot, olketa waka hard followim olketa wall ston saed lo hill.*
Olketa stepim olketa grape lo ples for smasem grape for mekem wine, nomata olsem olketa thirsty nomoa.+
12 Olketa wea klosap dae gohed krae lo taon.
13 Olketa wea bighed againstim laet olketa stap.+
Olketa no laek for savve lo olketa wei blo hem,
And olketa no followim road blo hem.
14 Man wea murder getap lo early morning.
Hem killim dae olketa wea no garem eniwan for helpem olketa and olketa wea poor,+
And lo naet hem savve go steal.
15 Man wea duim adultery hem lukluk and weit for taem hem start for dark,+
Hem sei, ‘No eniwan bae lukim mi!’+
And hem kavarem feis blo hem.
16 Lo naet olketa brek in* lo olketa haos.
Lo daytaem olketa haed insaed haos blo olketa seleva.
Olketa no savve lo daylaet.+
17 Bikos morning hem semsem olsem bigfala darkness lo olketa.
Olketa savve gud lo olketa samting wea savve mekem man fraet fogud lo bigfala darkness.
18 Bat kwiktaem nomoa wata tekem olketa go.*
Trabol kasem land blo olketa.+
Olketa bae no go bak lo grape planteison blo olketa.
19 Olsem drae season and hot hem aotem snow wea melt,
Grev* hem tekem olketa wea duim sin!+
20 Mami blo hem* bae forgetim hem. Maggot bae kaikaim hem.
No eniwan bae rememberim hem.+
And olketa wea no raeteous bae brek olsem wanfala tree.
21 Hem treatim nogud lo woman wea no savve garem pikinini,
And hem treatim nogud lo widow woman.
22 God* bae iusim strong blo hem for finisim olketa wea paoaful.
Nomata olketa kasem paoa, olketa no sure sapos olketa bae laef or nomoa.
24 Pipol mekhae lo olketa for lelebet taem, then olketa nomoa nao.+
Olketa daonem olketa+ and olketa dae olsem evri narawan.
Olketa dae olsem olketa bunch grain wea olketa katem.
25 So hu nao savve pruvim mi man for laea
Or sei toktok blo mi hem no tru?”
25 Bildad,+ datfala Shuhite, hem sei:
2 “God hem rul and hem garem bigfala paoa.
Hem mekem peace for kamap lo heven.*
3 Hao, eniwan savve kaontem olketa army blo hem?
Hu nao savve sei hem no kasem laet from hem?
4 So hao nao man wea savve dae hem fit for raeteous front lo God,+
5 Moon hem no braet
And olketa star olketa no pure lo eye blo hem,
6 So haomas moa man wea savve dae, wea hem wanfala maggot,
And son blo man, wea hem wanfala worm!”
26 Job sei lo hem:
2 “Iu nomoa savve helpem man wea wik!
Iu nomoa savve sevem hand wea no garem eni strong!+
3 Iu nomoa savve givim best advaes lo man wea no wise!+
Iu nating hol bak for storyim wisdom blo iu* lo staka pipol!
4 Iu trae for story lo hu ia,
And wea nao iu tekem kaen toktok olsem?*
5 Olketa wea dae finis wea no garem paoa olketa fraet fogud.
Olketa stap lo ples wea low winim wata and evri animal wea stap insaed.
8 Hem pasolem olketa wata insaed lo olketa cloud blo hem,+
Mekem olketa cloud hia no bosta nomata olketa hevi.
9 Hem blokem throne blo hem mekem no eniwan lukim,
Hem kavarem datwan witim cloud blo hem.+
10 Hem putim spialaen* between skae and sea.+
Hem putim spialaen between laet and darkness.
11 Olketa post blo skae seksek.
Olketa seke lo strongfala toktok blo hem.
12 Hem mekem sea for raf witim paoa blo hem,+
And bikos lo wisdom blo hem, hem pisisim big animal lo sea.*+
13 Hem mekem skae for klia witim brith* blo hem.
Hand blo hem spiarim snek wea muv fast tumas.
14 Lukim! Diswan hem tu-thri samting nomoa wea hem duim.+
Lelebet samting nomoa iumi herem abaotem hem!
So hu nao savve minim paoaful thunder blo hem?”+
27 Job gohed lo story* blo hem. Hem sei:
2 “Mi promis front lo God wea laef, wea no treatim mi followim justice,+
Mi promis front lo Olmaeti wea laef, wea mekem laef* blo mi for hard tumas,+
3 Sapos wind blo mi stap yet
And brith* from God hem stap insaed nose blo mi,+
4 Lips blo mi bae no storyim eni samting wea no raeteous.
And tongue blo mi bae no talem eni laea toktok!
5 Hard tumas for mi talem dat iufala olketa raeteous man!
Go kasem taem wea mi dae, mi bae no letem eni samting for mekem mi no faithful!*+
6 Mi bae keepim raeteous fasin blo mi and no let go lo hem.+
Heart blo mi bae no judgem* mi lo full taem wea mi laef.*
7 Hem gud nomoa sapos olketa enemy blo mi kamap olsem wicked pipol,
And olketa wea attakim mi olsem pipol wea no raeteous.
9 Hao, bae God herem krae blo hem
Taem trabol kasem hem?+
10 Or hao, bae hem hapi lo Olmaeti?
Bae hem prea lo God evritaem?
11 Mi bae teachim iufala abaotem paoa blo God.*
Mi bae no haedem eniting abaotem Olmaeti.
12 Lukim! Sapos iufala evriwan lukim olketa vision,
Why nao olketa toktok blo iufala hem iusles nomoa?
13 Diswan nao share wea wicked man kasem from God,+
Inheritance wea olketa man wea treatim nogud narawan olketa kasem from Olmaeti.
14 Sapos olketa son blo hem kamap staka, olketa bae dae lo sword,+
And olketa from laen blo hem bae no garem inaf kaikai.
15 Olketa wea laef bihaen hem dae bae nogud sik hem berem olketa,
And olketa widow woman blo olketa bae no krae for olketa.
16 Nomata sapos hem hipimap staka silver olsem dust
And hem hipimap staka spesol kaleko olsem clay,
17 Nomata hem hipimap olketa samting hia,
Raeteous man nao bae werem,+
And man wea innocent bae sharem silver blo hem.
18 Haos wea hem buildim hem isi for brek olsem haos blo moth,
Olsem leaf hat+ wea wanfala watchman hem wakem.
19 Taem hem go sleep hem wanfala rich man bat riches blo hem bae no stap moa.*
Taem hem openem eye blo hem, no eniting stap nao.
20 Fraet hem olsem flood wea kwiktaem swipim hem.
Wanfala strong wind hem blowim hem go lo naet.+
21 East wind bae blowim hem go, and hem bae nomoa nao.
Wind hia bae blowim hem aot from ples blo hem.+
22 Wind hia bae blow strong lo hem and bae nating sorre lo hem+
Taem hem stragol for ranawe from hem.+
23 Wind hia bae klapem hand blo hem for mekfani lo hem
28 “Wanfala ples hem stap for maening for silver
And wanfala ples for gold wea olketa refinem.+
3 Man tekem laet go lo ples wea dark.
Hem go lo ples wea barava dark,
For faendem olketa metal.*
4 Hem iusim tul for drill lo ples wea farawe from ples wea pipol stay,
Lo olketa ples wea pipol forgetim, farawe from ples wea pipol wakabaot followim.
Samfala man swing lo rope for go daon lo there.
5 Kaikai hem grow antap lo graon.
Bat andanit, evriting hem olobaot olsem wanfala ples wea fire bonem.*
6 Lo there sapphire hem stap insaed olketa ston,
And gold stap insaed lo dust.
7 No eni bird wea savve kaikaim nara animal hem savve lo road wea go lo there.
Eye blo blak kite bird hem nating lukim lo there.
8 No eni wild animal hem stepim lo there.
Young lion hem nating go hunting lo there.
9 Man hem brekem strongfala rock witim hand blo hem.
Hem tanem daon olketa maunten lo faondeson blo olketa.
10 Hem katem rock for wata ran followim.+
Eye blo hem lukim evri spesol ston.
11 Hem wakem dam lo olketa river source
And aotem kam olketa treasure wea haed.
13 No eni man realizim hao important nao datwan,+
And no eniwan savve faendem datwan lo land blo olketa wea laef.
14 Wata wea deep hem sei, ‘Hem no stap insaed lo mi!’
And sea hem sei, ‘Hem no stap witim mi!’+
15 Man no savve peim datwan witim pure gold.
Nomata haomas silver man garem hard for hem exchangem witim datwan.+
16 Nomata gold from Ophir+ hard for man peim lo datwan
Or witim barava spesol onyx and sapphire ston.
17 Hard for comparem datwan witim gold and glass.
Or exchangem datwan witim wanfala bowl wea olketa wakem from pure gold.+
18 Hard for comparem datwan witim coral and crystal ston,+
Bikos basket wea fulap lo wisdom hem winim basket wea fulap lo pearl.
19 Hard for comparem datwan witim topaz ston+ from Cush.
Hard for peim datwan tu witim pure gold.
20 Bat wea nao wisdom kam from,
And wea nao source blo wei for minim samting?+
21 Wisdom hem haed from eye blo evri samting wea laef+
And hem haed from olketa bird lo skae.
22 Ples for distroe and dae sei olsem,
‘Story nomoa mifala herem abaotem wisdom.’
23 God hem savve hao for faendem wisdom.
Hem nomoa savve wea wisdom hem stap,+
24 Bikos hem lukim nomata olketa samting wea stap lo end blo earth,
And hem lukim evri samting wea stap anda lo skae.+
25 Taem hem givim paoa* lo wind+
And measurem amount blo olketa wata,+
26 Taem hem mekem law for rain+
And road for olketa cloud blo thunderstorm,+
27 Then hem lukim wisdom and explainim datwan.
Hem redyim wisdom and testim datwan.
28 And hem sei lo man:
‘Lukim! Wei for fraet lo Jehovah—hem nao wisdom,+
And wei for tane difren from nogud samting, hem nao wei for minim samting.’”+
29 Job gohed lo story* blo hem. Hem sei:
2 “Mi wish nomoa laef blo mi distaem hem olsem olketa month wea go pas,
Lo taem wea God hem lukaftarem mi,
3 Taem lamp blo hem shaen antap hed blo mi,
Taem laet blo hem torchim dark road wea mi wakabaot followim,+
4 Taem* mi young and strong,
Taem mi fren gud witim God,+
5 Taem Olmaeti hem stap yet witim mi,
Taem olketa pikinini* blo mi stap raonem mi,
6 Taem mi garem staka butter,
And olketa rock pourim staka oil for mi.+
7 Taem mi savve go lo gate blo taon+
And sidaon lo pablik area lo taon,+
8 Olketa young man lukim mi and muv aot,*
And nomata olketa old man getap and gohed standap.+
9 Olketa prince no talem eni samting.
Olketa satem mouth blo olketa witim hand blo olketa.
10 Olketa bigman no savve talem eniting nao.
Tongue blo olketa pas antap lo insaed lo mouth blo olketa.
11 Eniwan wea herem mi hem talem gud samting abaotem mi,
And olketa wea lukim mi olketa givim witness for mi.
12 Bikos mi rescuem olketa wea poor wea krae for help,+
And pikinini wea no garem dadi and eniwan wea no garem samwan for helpem hem.+
13 Man wea klosap for dae hem talem gud samting abaotem mi,+
And mi mekem heart blo widow woman for hapi.+
14 Mi werem raeteous fasin olsem kaleko blo mi.
Justice blo mi hem olsem wanfala long kaleko* and wanfala turban.*
15 Mi olsem eye for olketa wea blind
And leg for olketa wea kripol.
16 Mi dadi for olketa wea poor.+
Mi investigatem case blo olketa wea mi no savve lo olketa.+
17 Mi brekem jaw blo man wea duim samting wea no stret+
Mi rescuem olketa wea hem attakim.
18 Bifor mi savve sei, ‘Bae mi dae lo haos* blo miseleva,+
And olketa day blo mi bae staka olsem sandbis.
19 Olketa rut blo mi spred aot kasem olketa wata,
And dew stap lo olketa branch blo mi full naet.
20 Pipol evritaem respectim mi,
And mi gohed for sut lo bow insaed hand blo mi.’
21 Pipol hapi for lisin,
Olketa stap kwaet for herem advaes blo mi.+
22 Bihaen mi story, olketa no savve talem eniting moa.
Olketa toktok blo mi here naes* lo ear blo olketa.
23 Olketa weit for mi olsem olketa weit for rain.
Olketa openem big mouth blo olketa olsem pipol wea weitim rain blo spring season.*+
24 Taem mi smile for olketa, olketa hapi fogud.
Laet blo feis blo mi hem comfortim olketa.*
25 Mi givim direction lo olketa from mi leader blo olketa,
And mi stap olsem wanfala king midol lo olketa soldia blo hem,+
Olsem man wea comfortim olketa wea krae.+
30 “Distaem olketa laf lo mi+
—Olketa man wea young winim mi,
Wea dadi blo olketa bat hard tumas for mi letem olketa
For helpem olketa dog wea gaedem olketa sheepsheep blo mi.
2 Hao, paoa blo hand blo olketa hem helpem mi tu?
Strong blo olketa hem finis nao.
3 Olketa no garem eni kaikai and olketa hangere dastawe olketa wik fogud.
Olketa kaikaim graon wea barava drae
Wea hem nogud finis and no eni man stap lo hem.
4 Olketa pikim olketa leaf blo solt plant.
Kaikai blo olketa hem rut blo olketa broom tree.
5 Olketa raosem olketa from community.+
Pipol shoutim olketa olsem olketa shoutim wanfala thief.
6 Olketa stap saed lo olketa steep valley,*
Insaed olketa hol lo graon and lo olketa rock.
7 Olketa singaot kam from bush
And sidaon tugeta between olketa nettle plant.
8 Olketa son blo pipol wea no garem gudfala tingting and pipol wea no garem nem,
Pipol raosem* olketa from land.
9 Bat distaem olketa tok spoelem mi insaed olketa song blo olketa tu.+
Mi kamap samting for olketa laf lo hem.*+
10 Olketa heitim mi and les for kam klosap lo mi.+
Olketa no fraet for spit lo feis blo mi.+
12 Lo raet saed blo mi, olketa olsem wanfala crowd wea redi for attakim mi.
Olketa ronem mi
And blokem road blo mi mekem olketa distroem mi.
13 Olketa spoelem olketa road blo mi
And mekem trabol wea kasem mi for worse go moa,+
And no eniwan savve stopem olketa.*
14 Olketa kam olsem olketa wea kam thru lo wanfala big hol lo wall.
Olketa arrive kam insaed lo ples wea hem distroe finis.
15 Fraet hem winim mi.
Respect wea mi kasem hem flae go olsem wind,
And hope blo mi for sev hem lus kwiktaem olsem wanfala cloud.
16 Distaem mi redi for dae nao.+
Mi safa evriday nomoa.+
17 Lo naet, pain hem spiarim olketa bon blo mi.*+
Disfala pain insaed lo mi hem no savve stop.+
18 Olketa skwisim nogud lo kaleko blo mi.*
Olsem collar wea taet hem skwisim nek blo mi.
19 God hem torowem mi insaed lo mud.
Mi kamap dust and asis nomoa.
20 Mi singaot lo iu for help, bat iu nating ansarem mi.+
Mi standap, bat iu lukluk lo mi nomoa.
21 Iu duim nogud samting againstim mi.+
Witim full strong lo hand blo iu, iu attakim mi.
22 Iu liftim mi ap and wind hem blowim mi go.
Then iu mekem strongfala wind for blowim mi olobaot.*
23 Bikos mi savve dat iu bae givim mi go lo dae,
Lo haos wea evriwan wea laef bae meet.
24 Bat no eniwan bae hitim man wea safa tumas*+
Taem hem singaot for eniwan helpem hem lo hard taem blo hem.
25 Hao, no enitaem mi krae for olketa wea kasem hard taem?*
Hao, no enitaem mi sorre for olketa wea poor?+
26 Nomata mi hope for gud samting, nogud samting nao kam.
Mi expectim laet, bat darkness nao kam.
27 Insaed lo mi hem gohed for feel nogud tumas.
Olketa day blo bigfala pain hem kasem mi.
28 Mi wakabaot sorre.+ No eni sun laet hem stap.
Lo ples wea pipol hipap, mi standap and krae for help.
30 Skin blo mi kamap blak and hem aot.+
Olketa bon blo mi bone bikos lo hot.*
31 Olketa pleim harp blo mi for taem blo sorre nomoa,
And flute* blo mi for taem blo krae.
31 “Mi mekem agreement witim tufala eye blo mi.+
So why nao bae mi lukluk lo wanfala virgin and garem rong tingting?+
2 Sapos mi duim datwan, wat nao bae God givim lo mi,
Bae mi kasem inheritance from Olmaeti lo heven tu?
3 Hao, trabol bae no kasem man wea duim rong samting
And nogud samting bae no kasem man wea spoelem narawan?+
4 Hao, hem no lukim evri samting wea mi duim+
And kaontem evri step blo mi?
5 Hao, enitaem mi wakabaot followim road blo laea?*
Hao, foot blo mi hariap go for konim narawan?+
7 Sapos olketa footstep blo mi go difren from datfala wei+
Or heart blo mi followim tufala eye blo mi+
Or tufala hand blo mi kamap dirty,
8 Then mi bae plantim seed and narawan nao bae kaikaim,+
And wat mi plantim bae pipol pullimaot.*
9 Sapos heart blo mi laekem nara woman+
And mi weit+ lo door blo neiba blo mi,
10 Then waef blo mi bae smasem grain for nara man,
11 Bikos samting wea mi duim hem shameful samting,
Hem rong samting wea olketa judge fit for panisim mi lo hem.+
12 Datwan bae olsem wanfala fire wea bonem and distroem evriting,+
Wea bonem evriting wea mi plantim go kasem rut blo olketa.*
13 Sapos mi no showim justice lo olketa man and woman servant blo mi
Taem olketa komplen* againstim mi,
14 Wat nao bae mi duim taem God kotem mi?
Wat nao bae mi talem lo hem taem hem kwestinim mi?+
15 Hao, ino Man wea creatim mi lo bele blo mami blo mi nao mekem olketa tu?+
Ino sem Man wea formimap iumi bifor iumi born?*+
16 Sapos mi les for givim lo poor pipol wat olketa laekem+
17 Sapos mi kaikaim seleva nomoa kaikai blo mi
And mi no sharem witim olketa pikinini wea dadi and mami blo olketa dae.+
18 (Bikos start from taem wea mi young, mi nao olsem dadi blo boy wea dadi and mami blo hem dae,*
And mi helpem widow woman from taem wea mi pikinini.*)
19 Sapos mi lukim eniwan hem dae bikos hem no garem kaleko
Or eni poor man no garem eniting for kavarem body blo hem.+
20 Sapos hem no blessim mi+
Taem hem keepim body blo hem warm lo wool blo sheepsheep blo mi.
21 Sapos mi treatim nogud pikinini wea dadi and mami blo hem dae+
22 Then arm blo mi bae foldaon from shoulder blo mi,
And arm blo mi bae brek lo elbow.*
23 Bikos mi fraetem tumas trabol from God,
And mi no fit for standap front lo glory blo hem.
24 Sapos mi trustim gold
Or mi sei lo pure gold, ‘Iu nao mi trustim iu!’+
27 And heart blo mi start for laea lo mi,
And mouth blo mi kissim hand blo mi for worshipim olketa samting hia.+
28 Then datwan hem rong samting wea olketa judge fit for panisim mi lo hem,
Bikos datwan minim mi rejectim tru God lo heven.
32 No eni stranger hem sleep aotsaed lo naet.+
Mi evritaem openem door blo mi for olketa wea travel.
33 Hao, enitaem mi trae for haedem olketa rong wea mi duim, olsem olketa nara man,+
Taem mi haedem olketa mistek blo mi lo poket lo kaleko blo mi?
34 Hao, enitaem mi fraetem tingting blo crowd,
Or hao, enitaem mi shame lo eni famili bikos olketa heitim mi,
Gogo mi no talem eniting and mi shame for go aotsaed?
35 Mi wish nomoa samwan lisin lo mi!+
Mi bae saenem nem blo mi lo samting wea mi talem.*
Olmaeti nao bae ansarem mi!+
Mi wish nomoa man wea accusim mi hem raetem olketa samting wea hem accusim mi lo hem lo wanfala document!
36 Mi bae karem datwan lo shoulder blo mi,
And mi bae taengem datwan raonem hed blo mi olsem wanfala kraon.
37 Mi bae explainim lo hem evriting wea mi duim.
Mi bae no fraet for go lo hem, olsem wanfala leader.
38 Sapos graon blo mi komplen againstim mi
And olketa row blo hem krae tugeta.
40 Then olketa nila grass nao bae grow lo field blo mi and no wheat
And olketa nila grass wea smel nogud nao bae grow and no barley.”
Olketa toktok blo Job hem finis lo hia.
32 So thrifala man hia no savve wat for talem moa lo Job bikos hem barava sure hem no duim eni rong samting.*+ 2 Bat Elihu, son blo Barachel, datfala Buzite+ from famili laen blo Ram, hem kros tumas. Hem kros lo Job bikos Job trae for pruvim dat hem nao stret and no God.+ 3 Hem barava kros tu lo thrifala fren blo Job bikos olketa no talem stret samting bat olketa talem dat God hem wicked.+ 4 Elihu laek for story bat hem weit for Job finisim story blo hem bikos olketa olo winim hem.+ 5 Taem Elihu lukim thrifala man hia no savve talem eniting, hem just kros go moa. 6 So Elihu, son blo Barachel, datfala Buzite, start for story. Hem sei:
Dastawe mi no toktok bikos mi respectim iufala,+
And mi hol bak for talem iufala samting wea mi savve lo hem.
7 Mi sei, ‘Letem olketa wea olo story,
And letem olketa wea year blo olketa staka talemaot wisdom.’
8 Bat holy spirit wea God givim lo pipol,
And brith from Olmaeti nao mekem olketa for garem wei for minim samting.+
9 Nomata wanem nao age blo man, datwan* no mekem hem wise,
And ino olketa old man nomoa savve lo stret samting.+
10 So mi sei, ‘Lisin lo mi,
And mi bae talem iu tu samting wea mi savve lo hem.’
11 Lukim! Mi weit for iufala toktok.
12 Mi lisin gud lo iufala,
Bat no eniwan lo iufala pruvim dat Job hem rong*
Or koment abaot wat hem talem.
13 So no sei, ‘Mifala faendem wisdom.
God nao savve pruvim hem rong, ino man.’
14 Hem nating talem eni toktok againstim mi,
So taem mi story lo hem bae mi no storyim olketa sem samting wea iufala storyim.
15 Olketa seke fogud, no eni toktok stap nao.
Olketa no garem eniting for talem.
16 Mi weit, bat olketa no story nao.
Olketa standap nomoa lo there and no talem eniting.
17 So mi tu bae talem samting.
Mi tu bae storyim samting wea mi savve lo hem,
18 Bikos mi garem staka samting for storyim.
Strongfala feeling* hem muvim mi for duim diswan.
19 Mi feelim pressure insaed lo mi,
Hem olsem niu skin botol wea fulap lo wine and redi for bosta.+
20 Leavim mi story mekem mi feel gud!
Mi bae openem lips blo mi and talem wat mi laek storyim.
21 Mi bae no saedem eniwan.+
And mi bae no switim* eniwan,
22 Bikos mi no savve hao for switim eniwan.
Sapos mi duim datwan, semtaem nomoa bae Man wea Wakem mi hem killim mi dae.
33 “So distaem Job, plis herem toktok blo mi.
Lisin lo evriting wea mi bae talem.
2 Plis, mi laek openem mouth blo mi.
Tongue* blo mi mas toktok.
3 Toktok blo mi showim dat mi garem gudfala heart,+
And lips blo mi talem stret wat mi savve.
5 Iu ansarem mi sapos iu fit for duim.
Storyim kam olketa point blo iu front lo mi. Iu redi for defendim iuseleva.
6 Lukim! Mi olsem iu nomoa front lo tru God.
Mi tu clay wea hem sheipim.+
7 So iu shud no fraetem mi,
And no letem toktok blo mi mekem iu for feel pressure.
Mi klin, mi no duim eni rong samting.+
10 Bat God faendem olketa reason for againstim mi.
Hem ting lo mi olsem enemy blo hem.+
11 Hem putim tufala foot blo mi lo stock.*
Hem lukluk lo evri ples wea mi go.’+
12 Bat wat iu talem hem no stret, so mi bae story lo iu:
God hem hae winim eni man.+
13 Why nao iu komplen againstim Hem?+
Hao, hem bikos iu tingse hem no ansarem iu?+
14 Bikos God hem story staka taem,
Bat no eniwan laek herem hem,
15 Lo wanfala dream, wanfala vision lo naet,+
Taem pipol deepim sleep
Taem olketa sleep insaed bed blo olketa.
16 Then hem openem ear blo olketa+
And hem stampim* instruction blo hem lo mind blo olketa,
17 For mekem man hem no duim rong samting+
And for protectim man from wei for praod.+
19 Wanfala man savve lanem samting taem hem leidaon lo bed blo hem witim pain
And taem olketa bon blo hem no savve stop for soa,
20 Mekem hem* barava heitim bred,
And hem rejectim gudfala kaikai tu.+
21 Body blo hem kamap bon nating,
And olketa bon blo hem wea haed olketa showaot nao.*
22 Hem go klosap lo hol.*
And laef blo hem go klosap lo olketa wea laek for killim hem dae.
23 Sapos wanfala messenger* stap for hem,
Wanfala for sapotim hem from wan thousand,
For talem man wat nao hem stret,
24 Then God sorre lo hem and sei,
25 Body blo hem bae strong* winim taem wea hem young.+
Hem bae kasem bak strong wea hem garem taem hem young.’+
26 Hem bae begim God,+ wea bae acceptim hem,
And hem bae lukim feis blo Hem and singaot witim hapi,
And Hem bae tingim moa dat man lo disfala earth hem raeteous.
27 Datfala man bae sei* lo olketa man,
‘Mi duim sin+ and mi twistim samting wea stret,
Bat mi no kasem nogud samting wea mi shud kasem.*
29 Tru nao, God duim evri samting hia
Tu taems, thri taems, for wanfala man,
30 For tekem hem kam bak from datfala hol,*
Mekem hem savve enjoyim laet blo laef.+
31 Lisin gud, Job! Herem mi!
Iu stap kwaet, and mi bae gohed for story.
32 Sapos iu garem samting for talem, iu ansarem mi.
Iu toktok bikos mi laek for pruvim dat iu nao stret.
33 Sapos iu no garem eniting for talem, iu shud lisin lo mi.
Iu stap kwaet, and mi bae teachim iu wisdom.”
34 So Elihu gohed for sei:
2 “Lisin lo olketa toktok blo mi, iufala man wea wise.
Herem mi, iufala man wea savve lo staka samting.
3 Ear heresavve lo olketa word
Olsem tongue* savve teistim kaikai.
4 Iumiseleva disaedem wat nao hem stret.
Iumi evriwan disaedem wat nao hem gud.
6 Hao, bae mi laea abaotem raet blo mi for kasem stretfala judgment?
Soa blo mi no savve heal nomata mi no duim eni rong samting.’+
7 Hao, eni man stap wea olsem Job,
Wea drinkim nogud toktok againstim hem olsem man wea drinkim wata?
8 Hem putim hem lo level blo olketa wea duim rong samting
And hem associate witim wicked pipol.+
9 Bikos hem sei, ‘Man nating kasem eni gud samting nomoa
Taem hem trae for mekem God hapi.’+
10 So lisin lo mi, iufala man wea garem wei for minim samting:*
11 Bikos hem bae givim reward lo man fitim samting wea hem duim+
And letem man hia kasem samting wea kamaot from wat hem duim.
12 Tru nao, no enitaem God duim wicked samting.+
Olmaeti hem evritaem duim samting followim justice.+
13 Hu nao givim responsibility lo hem for lukaftarem earth,
And hu nao appointim hem for rul ovarem full world?*
14 Sapos hem putim mind* blo hem lo olketa man,
And hipim kam laef* and brith blo olketa lo hem,+
15 Evri man bae dae tugeta,
And olketa man bae go bak lo dust.+
16 So sapos iu garem wei for minim samting, tingim diswan.
Lisin gud lo wat mi talem.
17 Hao, iu ting samwan wea heitim justice nao shud rul,
Or hao, bae iu againstim wanfala paoaful man wea raeteous?
18 Hao, iu savve sei lo wanfala king, ‘Iu iusles nomoa,’
Or lo eni leader, ‘Iu wicked’?+
19 Wanfala God hem stap wea no fevarem eni leader
And wea no fevarem rich man winim poor man,*+
Bikos evriwan hia hem wakem lo hand blo hem.+
20 Maet seknomoa olketa dae+ lo midol lo naet.+
Olketa fraet fogud and seksek then olketa dae nao.
Nomata olketa wea paoaful tu olketa finis, bat ino lo hand blo man.+
21 Bikos God lukluk lo evri samting wea man duim,+
And Hem lukim evri step blo hem.
23 Bikos God no markem taem for eni man
For kam front lo hem for kasem judgment.
24 Hem distroem olketa paoaful wan and no need for investigatem olketa
And hem appointim olketa narawan for changem olketa.+
25 Bikos hem savve lo wat olketa duim.+
Hem winim olketa lo naet, and distroem olketa.+
26 Hem panisim olketa bikos olketa wicked,
Lo ples wea evriwan savve lukim,+
27 Bikos olketa tane difren and no followim hem+
And no tinghae lo eni samting wea hem duim.+
28 Olketa mekem poor pipol for krae go lo hem,
Mekem hem herem krae blo olketa wea no eniwan helpem olketa.+
29 Sapos God no duim eniting, hu nao savve judgem hem?
Sapos hem haedem feis blo hem, hu nao savve lukim hem?
Nomata hem duim olsem lo wanfala nation or wanfala man, result hem semsem nomoa,
30 Hem no letem eni wicked man* for rul+
Wea maet mekem pipol pas lo trap.
31 Hu nao bae sei olsem lo God,
‘Iu panisim mi nomata mi nating duim eni rong samting.+
32 Teachim mi wat mi no savve lo hem.
Sapos mi duim eni rong samting, mi bae no duim datwan moa,’
33 Hao, God bae rewardim iu followim wat iu laekem, nomata iu rejectim olketa judicial disison* blo hem?
Iu nao mas disaed, ino mi.
So talem mi wat iu savve gud lo hem.
34 Olketa man wea garem wei for minim samting* and garem wisdom wea herem mi
Bae sei lo mi,
35 ‘Job toktok bat hem no savve lo full story,+
And toktok blo hem showim hem no garem wei for minim samting.’
36 Leavim Job feelim gud* olketa hard taem wea kasem hem
Bikos olketa toktok blo hem olsem olketa wicked man!
37 Hem bighed tu witim sin wea hem duim.+
Hem klapem hand blo hem witim kros front lo iumi
And hem talem staka toktok againstim tru God!”+
35 Elihu gohed for story olsem:
2 “Hao, iu barava sure dat iu nao iu stret dastawe iu sei,
‘Mi raeteous winim God’?+
3 Bikos iu sei, ‘Why nao iu* warim diswan?
Hao, mi kasem eni gud samting bikos mi no duim sin?’+
4 Mi bae ansarem iu
And olketa fren+ blo iu tu.
5 Luk go ap lo skae and lukim,
Lukluk lo olketa cloud,+ wea stap barava hae from iu.
6 Sapos iu duim sin, hao, datwan spoelem hem?+
Sapos iu duim staka rong samting, hao nao datwan affectim hem?+
7 Sapos iu raeteous, wat nao iu givim lo hem?
Wat nao hem kasem from iu?+
8 Wicked samting wea iu duim hem affectim nomoa man olsem iu,
And raeteous samting wea iu duim hem affectim nomoa olketa man.
9 Pipol krae taem olketa barava safa.
Olketa krae for help bikos lo rul* blo paoaful pipol.+
10 Bat no eniwan sei, ‘Wea nao God, Nambawan Man wea Wakem mi,+
Wea mekem pipol for singim olketa song blo praise lo naet?’+
11 Hem teachim iumi+ mekem iumi wise winim olketa animal lo earth,+
And hem mekem iumi wise winim olketa bird lo skae.
13 Tru nao, God no herem iusles krae.*+
Olmaeti nating lisin lo datwan.
14 So haomas moa taem iu komplen and sei iu no lukim hem!+
Case blo iu hem stap front lo hem, so iu shud patient and weit for hem.+
15 Bikos hem no kros and kotem iu.
And hem no tingim tu olketa karangge toktok blo iu.+
16 Job hard waka nating nomoa for openem mouth blo hem.
Hem talem staka toktok bat hem no savve lo full story.”+
36 Elihu gohed for story:
2 “Iu patient lelebet moa witim mi taem mi story,
Bikos mi still garem samfala samting for talem on behalf lo God.
3 Mi bae storyim gud evriting wea mi savve,
And mi bae showim dat Man wea Wakem mi hem raeteous.+
4 Tru nao, toktok blo mi no laea.
Olketa toktok hia kam from Wan wea garem perfect knowledge.+
5 Yes, God hem maeti+ and no rejectim eniwan.
Paoa blo hem for minim samting* hem big tumas.
6 Hem bae no sevem laef blo wicked pipol,+
Bat hem showim justice lo olketa wea kasem nogud samting.+
7 Hem evritaem lukluk lo olketa wea raeteous.+
Hem putim olketa lo throne for king,+ and olketa kasem honor for olowe.
8 Bat sapos olketa chainim olketa
And trabol wea kasem olketa hem olsem olketa rope wea olketa pas insaed,
9 Hem showim lo olketa wat olketa duim,
Olketa rong samting wea olketa duim bikos olketa praod.
10 Hem openem ear blo olketa for herem discipline
And hem talem olketa for lusim rong samting wea olketa duim.+
11 Sapos olketa obeyim hem and worshipim hem,
Olketa bae stap gud lo olketa day blo olketa wea stap yet,
And olketa bae hapi lo olketa year blo olketa.+
12 Bat sapos olketa no obey, bae olketa dae lo sword*+
And bae olketa dae and no garem eni knowledge.
13 Olketa wea heart blo olketa wicked* bae keepim kros.
Olketa no ask for help nomata taem God chainim olketa.
14 Olketa dae taem olketa young yet,+
Olketa spendem* laef blo olketa witim olketa man wea temple prostitute.*+
15 Bat God* sevem olketa wea safa taem olketa kasem hard taem.
Hem openem ear blo olketa taem pipol treatim olketa nogud.
16 Hem pullim iu aot taem iu klosap kasem trabol+
Go lo open spes wea no garem eni baondri,+
And naesfala kaikai antap tebol blo iu for comfortim iu.+
17 Then iu bae satisfae witim judgment wea olketa wea wicked kasem,+
Taem God judgem olketa and justice hem win.
18 Bat keakea nogud wei for kros tumas hem mekem iu duim nogud samting lo pipol,*+
And no letem bigfala bribe for leadim iu go difren.
19 Hao, iu tingse sapos iu krae for help
And iu waka hard for iusim strong blo iu, datwan bae finisim olketa trabol wea kasem iu?+
20 Iu no wish for naet,
Taem pipol lus from ples blo olketa.
21 No chus for duim rong samting,
Bikos iu no laek for kasem eni hard taem moa.+
22 Lukim! God hem kasem praise bikos lo paoa blo hem.
Hao, eni instructor olsem hem?
25 Evri man lukim olketa samting hia,
Man wea savve dae hem standap farawe and lukluk go.
26 Yes, God hem paoaful winim eniting wea iumi savve minim.+
No eniwan fit for kaontem olketa year blo hem.+
27 God pullim go ap olketa drop blo wata.+
And wata hia change for kamap cloud wea garem rain.
28 Then olketa cloud pourim kam rain hia.+
And rain pour kam daon antap olketa man.
29 Hao, eniwan savve minim hao olketa layer blo cloud olketa form,
31 Olketa samting hia nao hem iusim for mekem pipol gohed laef.*
Hem givim olketa staka kaikai.+
32 Hem iusim hand blo hem for kavarem laetning,
And hem givim komand lo laetning for strike lo ples wea hem laekem.+
33 Thunder blo hem story abaotem hem,
Nomata olketa animal tu storyim hu* nao bae kam.
37 “Heart blo mi hem pampam distaem
And hem jamp from ples blo hem.
2 Lisin gud lo paoaful voice blo God
And thunder wea kamaot from mouth blo hem.
3 Hem let go lo datwan evriwea lo skae
And hem sendem laetning blo hem+ go lo end blo earth.
4 Bihaen datwan wanfala big noes.
Voice blo God hem here olsem saond blo thunder,+
And laetning gohed flash taem hem story.
5 Taem God story, voice blo hem+ here spesol tumas.
Hem duim olketa paoaful samting wea winim nao wat iumi savve minim.+
8 Olketa wild animal go insaed lo olketa cave blo olketa
And olketa gohed stap insaed olketa hol blo olketa.
11 Yes, hem mekem olketa cloud for hevi lo olketa drop wata.
Hem spredim laetning blo hem+ insaed lo olketa cloud.
12 Olketa raraon lo ples wea hem talem olketa for go lo hem.
Olketa duim eni samting wea hem komandim+ olketa for duim antap lo graon.*
14 Lisin lo diswan Job.
Stop and ting raonem gud olketa nambawan samting wea God duim.+
15 Hao, iu savve wat nao God duim for kontrolem* olketa cloud
And hao nao hem mekem laetning for flash from cloud blo hem?
16 Hao, iu savve hao nao olketa cloud float?+
Olketa samting hia hem olketa nambawan samting wea Wan wea garem perfect knowledge hem duim.+
17 Why nao kaleko blo iu hem hot
Taem wind wea kam from south hem mekem no eniting lo earth for seksek?+
19 Iu talem mifala wanem mifala shud talem lo hem.
Mifala no savve talem eniting lo hem bikos mifala no minim staka samting.
20 Hao, eniwan shud talem lo hem dat mi laek for story witim hem?
Or hao, eniwan talem samting wea barava important wea hem need for herem?+
21 Olketa no even savve lukim laet,*
Nomata hem shaen braet lo skae,
Go kasem taem wind hem go pas and blowim olketa cloud.
22 Glory wea shaen olsem gold hem shaen kam from north.
Paoa blo God+ hem spesol tumas.
23 Hard tumas for iumi minim evri samting abaotem Olmaeti.+
24 Dastawe, pipol shud fraet lo hem.+
Bikos hem no hapi lo eniwan wea tingse hem wise.”*+
38 Then Jehovah tok kam lo Job from wanfala big wind. Hem sei:+
2 “Hu nao disfala man wea kwestinim hao mi duim samting
And hem toktok nomoa bat hem no savve lo full story?+
3 Iu redi, plis, act olsem wanfala man.
Mi bae kwestinim iu, and iu ansarem mi kam.
4 Wea nao iu taem mi wakem earth?+
Storyim kam sapos iu tingse iu savve.
5 Hu nao markem olketa measurement blo hem, nogud iu savve,
Or hu nao iusim rope for measurem waed blo hem?
6 Wat nao olketa post blo earth sidaon antap,
Or hu nao leim kona ston blo hem,+
7 Taem olketa morning star+ hapi and singaot tugeta,
And evri son blo God*+ start for singaot big bikos olketa hapi?
8 And hu nao putim olketa door for blokem sea+
Taem hem bosta kamaot from bele blo mami blo hem,
9 Taem mi mekem hem werem olketa cloud
And pasolem hem lo thik dark cloud,
10 Taem mi putim olketa spialaen for hem
And mi putim olketa bar and olketa door blo hem lo ples blo olketa,+
11 And mi sei, ‘Iu savve kam kasem lo hia, and no go ovam moa.
Lo hia nao olketa big wave blo iu bae stop’?+
12 Hao, enitaem iu givim komand lo morning
Or mekem early morning for savve lo ples wea hem shud kamap,+
13 For holem olketa end blo earth
And for sekem mekem olketa wicked pipol aot from hem?+
14 Laet hem changem earth olsem wanfala seal hem changem clay,
And design blo hem showaot klia olsem design blo wanfala kaleko.
15 Bat olketa wea wicked no kasem eni laet,
And hand blo olketa wea olketa apim hem brek.
17 Hao, enitaem iu lukim olketa gate blo dae,+
Or hao, enitaem iu lukim olketa gate blo bigfala darkness?*+
18 Hao, iu minim hao big nao disfala earth?+
Talem mi, sapos iu savve lo evri samting hia.
19 Wea nao ples wea laet hem stap?+
And wea nao haos blo darkness?
20 Hao, iu savve tekem hem go lo ples blo hem
And hao, iu savve lo road wea go for haos blo hem?
21 Hao, iu savve lo diswan bikos iu born finis
And namba blo olketa year* blo iu hem staka?
22 Hao, enitaem iu go insaed olketa stoahaos blo snow,+
Or hao, enitaem iu lukim olketa stoahaos blo hail,+
23 Wea mi keepim for taem blo trabol,
For day blo faet and war?+
25 Hu nao openem road for staka wata lo skae
And mekem wanfala road for olketa cloud blo thunderstorm,+
26 For mekem hem rain lo ples wea no eni man stap,
Lo wilderness wea no eni man laef lo hem,+
27 For mekem land wea drae and emti for satisfae
And mekem grass for grow?+
29 Hu nao mami blo ice,
And hu nao bornem ice from skae?+
30 Hu nao mekem antap blo wata for kamap olsem ston,
And hu nao mekem antap blo deep wata for kamap blok ice?+
32 Hao, iu savve leadim kam eni constellation* lo stret taem blo hem
Or leadim Ash constellation* witim olketa son blo hem?
35 Hao, iu savve sendem aot olketa laetning?
Hao, bae olketa kam and sei lo iu, ‘Mifala lo hia!’
36 Hu nao putim wisdom insaed lo olketa cloud*+
Or hu nao givim wei for minim samting lo olketa samting lo skae?*+
37 Hu nao kleva* tumas mekem hem savve kaontem olketa cloud,
Or hu nao savve kapsaetem olketa wata jar blo skae+
38 Taem dust hem ran olsem mud
And olketa pis graon pas tugeta?
39 Hao, iu savve hunting for kaikai blo wanfala lion
Or iu savve feedim olketa young lion gogo olketa satisfae+
40 Taem olketa redi for attak insaed hol blo olketa
Or haed for attak insaed haos blo olketa?
41 Hu nao redyim kaikai for raven bird+
Taem baby blo hem krae lo God for help
And wakabaot raon bikos no eniting stap for hem kaikaim?
39 “Hao, iu savve lo taem maunten goat bornem baby blo hem?+
Hao, enitaem iu lukim deer bornem baby blo hem?+
2 Hao, iu savve haomas months nao olketa karem baby lo bele?
Hao, iu savve lo taem wea olketa savve bornem baby?
3 Olketa bendaon taem olketa bornem baby blo olketa,
And pain for bornem baby hem stop.
4 Baby blo olketa kamap strong and grow ap lo bush.
Olketa go aot and no kam bak lo olketa.
6 Mi mekem wilderness kamap haos blo hem
And solt land kamap ples blo hem for stap.
7 Hem avoidim noes blo taon.
Hem no herem man wea singaot for hem waka.
8 Hem raraon lo olketa hill for lukaotem kaikai,
Hem lukaotem evri green plant.
9 Hao, wild bull hem willing for waka for iu?+
Hao, bae hem sleep lo naet lo haos blo iu for keepim animal?*
10 Hao, bae iu taengem rope lo wild bull and forcem hem for houm garden for iu,
Or bae hem followim iu for houm valley?
11 Hao, bae iu trustim barava big paoa blo hem
And letem hem for duim olketa bigfala waka for iu?
12 Hao, bae iu depend lo hem for karem kam bak harvest* blo iu,
And hao, bae hem hipim datwan lo ples for aotem grain from skin blo hem?
13 Ostrich bird flapim wing blo hem bikos hem hapi,
Bat hao, wing and olketa feather blo hem semsem olsem blo stork?+
14 Hem leavim olketa egg blo hem lo graon,
And hem keepim olketa for warm insaed lo dust.
15 Hem no tingim dat foot blo samwan savve stepim olketa
Or wanfala wild animal savve stepim olketa.
16 Hem treatim nogud lo olketa son blo hem, olsem olketa hia no pikinini blo hem.+
Hem nating kea nomoa sapos hem hard waka nating.
17 Bikos God tekem wisdom from hem*
And hem nating givim hem eni wei for minim samting.
18 Bat taem hem standap and flapim wing blo hem,
Hem laf lo horse and man wea raedem.
19 Hao, iu nao givim paoa lo horse?+
Hao, iu nao mekem hem werem hair lo nek blo hem?
20 Hao, iu savve mekem hem jamp olsem locust?*
Taem hem brith big datwan savve mekem man fraet fogud.+
21 Hem digim graon insaed lo valley and hapi lo strong blo hem.+
22 Hem laf lo fraet and hem nating fraetem eniting.+
Hem nating tane bak nomata lo sword.
23 Basket blo arrow hem mek noes saed lo hem,
Spia and javelin hem shaen.
24 Hem no savve standap kwaet bikos hem hapi, hem full speed go nao,*
Hem no savve standap kwaet taem* hem herem saond blo horn.
25 Taem olketa blowim horn, hem sei, ‘Yes!’
Hem smelem faet from farawe yet
And hem herem singaot blo olketa komanda and singaot lo taem blo faet.+
26 Hao, iu nao teachim falcon hao for flae,
Iu nao teachim hem for flae go lo south?
28 Hem sleep lo naet lo wanfala klif,
And hem stap lo wanfala big ston* lo ples wea hem sef.
29 Hem stap lo there and luk for kaikai.+
Eye blo hem lukim olketa samting wea stap farawe.
30 Olketa pikinini blo hem drinkim blood.
And eni ples wea olketa dead body stap, hem lo there tu.”+
40 Jehovah gohed story olsem lo Job:
2 “Hao, eni man fit for raoa witim Olmaeti and sei Hem rong?+
Sapos eniwan laek for stretem God, story kam nao.”+
3 Then Job sei lo Jehovah:
4 “Lukim! Mi iusles nomoa.+
Wat moa bae mi talem lo iu?
Mi putim hand blo mi satem mouth blo mi.+
5 Mi story staka taem finis.
Bat mi bae no story or talem eni samting moa.”
6 Then Jehovah tok kam lo Job from wanfala big wind. Hem sei:+
7 “Iu redi, plis, act olsem wanfala man.
Mi bae kwestinim iu, and iu ansarem mi kam.+
8 Hao, bae iu trae for pruvim dat mi no followim justice?*
Hao, bae iu talem dat mi guilty for pruvim iu nao iu stret?+
9 Hao, iu garem hand wea paoaful olsem hand blo tru God,+
Or hao, voice blo iu here olsem voice blo hem, wea here olsem thunder?+
10 Plis, decoratem iuseleva witim glory and bigfala paoa.
Werem respect and luk naes olsem kaleko blo iu.
11 Aotem bigfala kros blo iu.
Lukim eniwan wea praod, and daonem hem.
12 Lukim eniwan wea praod, and mek shame lo hem,
And stepim wicked wan lo ples wea hem standap.
13 Haedem olketa evriwan insaed lo graon.
Lokim olketa* insaed lo dark ples,
14 If iu savve duim olketa samting hia, mi bae agree*
Dat iu savve sevem iuseleva witim own paoa blo iu.
15 Lukim disfala Behemoth,* wea mi mekem olsem mi mekem iu.
Hem kaikaim grass olsem buluka.
16 Lukim strong lo hips blo hem
And paoa lo olketa masol lo bele blo hem!
17 Tail blo hem strong olsem cedar tree.
And olketa sinew lo thighs blo hem olsem samting wea olketa weavim tugeta.
18 Hem olsem olketa mekem bon blo hem from copper.
Olketa leg blo hem olsem iron.
19 Lo kaen animal olsem, hem nao first and paoaful animal* lo evri samting wea God wakem.
Only Man wea Wakem hem nomoa savve go klosap lo hem witim sword blo hem.
20 Olketa maunten wea hem ples wea olketa wild animal plei,
Producem kaikai for hem.
21 Hem leidaon andanit olketa lotus tree,
Hem haed between olketa reed grass insaed lo swamp.
22 Olketa lotus tree provaedem shade for hem,
And olketa poplar tree wea stap lo valley* stap raonem hem.
23 Nomata river hem ran big, hem nating panic.
Hem nating fraet nomata Jordan River+ ran strong and bangam mouth blo hem.
24 Hao, eniwan savve kasholem hem taem hem gohed lukluk,
Or hukim nose blo hem witim wanfala huk?*
41 “Hao, iu savve fishingim Leviathan*+ witim wanfala fishing huk
Or taengem tongue blo hem witim wanfala rope?
3 Hao, bae hem gohed begim iu for sorre lo hem,
Or bae hem story kaen lo iu?
4 Hao, bae hem mekem agreement witim iu,
For iu mekem hem kamap slave blo iu for full laef?
5 Hao, bae iu plei witim hem olsem wanfala bird
Or taengem hem mekem olketa smol gele blo iu plei witim hem?
6 Hao, bae olketa fisherman salem?
Or bae olketa divaedem between olketa bisnisman?
8 Iu trae tasim hem.
Iu bae no forgetim taem hem attakim iu and no enitaem moa bae iu duim datwan!
9 Hem iusles nomoa for tingse bae iu winim hem.
Semtaem iu lukim hem nomoa iu fraet fogud.*
10 No eniwan bae karangge for pokem hem.
So hu nao bae fit for feisim mi?+
11 Hu nao hem givim eni samting lo mi firstaem mekem mi changem bak wat hem givim?+
Evriting wea stap andanit lo skae hem blo mi.+
12 Mi bae no stop for story abaotem olketa leg blo hem,
Abaotem big paoa blo hem and body blo hem wea barava spesol.
13 Hu nao aotem thik skin blo hem finis?
Hu nao bae kam klosap lo tufala jaw blo hem wea open?
14 Hu nao savve openem tufala door blo mouth* blo hem?
Evri teeth blo hem mekem man fraet fogud.
15 Olketa scale laen ap lo baksaed blo hem*
And olketa barava pas strong.
16 Evri scale blo hem barava pas gud tugeta
So air no savve go between olketa.
17 Olketa pas gud tugeta.
Olketa join tugeta and no eniting savve separatem olketa.
18 Taem hem sneeze, laet hem kamaot,
And olketa eye blo hem olsem laet from sunrise.
19 Laetning kamaot from mouth blo hem.
Olketa smol fire kamaot.
20 Smoke kamaot from nose blo hem,
Olsem oven wea olketa bonem staka grass insaed.
21 Brith blo hem mekem chakol for laet big,
And flame kamaot from mouth blo hem.
22 Nek blo hem strong tumas,
And evriwan wea lukim hem bae fraet fogud.
23 Skin andanit lo bele blo hem barava join gud tugeta.
Hem olsem iron wea hard for eniting aotem.
24 Heart blo hem strong olsem ston,
Yes, hem strong olsem millston.*
25 Taem hem getap, nomata olketa strongfala man bat fraetem hem.
Taem hem whip olobaot lo tail blo hem, olketa man fraet fogud.
26 No eniwan savve killim hem witim sword.
Or witim spia, dart,* or arrow.+
27 Hem ting lo iron olsem drae grass,
And copper olsem rotten wood.
28 Arrow no savve mekem hem ranawe.
Olketa ston from sling olketa olsem drae grass taem olketa bangam hem.
29 Hem ting lo war hammer olsem drae grass,
And hem laf taem hem herem saond blo javelin.
30 Andanit bele blo hem sharp olsem olketa pis clay pot wea brek.
Hem leidaon lo mud olsem wanfala flat timba for aotem wheat.+
31 Hem mekem deep wata for boel olsem wata insaed wanfala pot.
Hem gagem sea olsem oil wea boel insaed lo pot.*
32 Taem hem swim hem mekem wata for muv bihaen lo hem.
Hem mekem man tingse wata garem gray hair.
33 No eni nara animal lo earth hem olsem hem,
God creatim hem for no fraetem eni samting.
34 Hem luk kros lo evri animal wea praod.
Hem king ovarem evri paoaful wild animal.”
42 Then Job sei lo Jehovah:
2 “Distaem mi savve nao dat iu fit for duim eni samting
And no eniting wea iu ting for duim hem hard lo iu.+
3 Iu sei, ‘Hu nao disfala man wea kwestinim hao mi duim samting bat hem no savve lo full story?’+
Dastawe mi story bat mi nating minim eni samting
Abaotem olketa nambawan samting wea mi nating savve lo olketa.+
4 Iu sei, ‘Plis lisin, and mi bae toktok.
Mi bae kwestinim iu, and iu ansarem mi kam.’+
5 Bifor, ear blo mi herem story abaotem iu,
Bat distaem, mi lukim iu witim eye blo mi.
7 Bihaen Jehovah talem olketa toktok hia lo Job, Jehovah sei lo Eliphaz, datfala Temanite:
“Mi barava kros lo iu and tufala fren blo iu,+ bikos iufala nating talem tru samting abaotem mi+ olsem servant blo mi Job. 8 Distaem tekem sevenfala bull and sevenfala man sheepsheep and go lo servant blo mi Job, and sakrifaesim burnt offering* for iufala. And servant blo mi Job bae prea for iufala.+ Mi bae acceptim request* blo hem for no panisim iufala fitim karangge samting wea iufala duim, bikos iufala nating talem tru samting abaotem mi olsem servant blo mi Job.”
9 So Eliphaz, datfala Temanite, Bildad, datfala Shuhite, and Zophar, datfala Naamathite, go and duim samting wea Jehovah talem olketa for duim. And Jehovah acceptim prea blo Job.
10 Bihaen Job prea for olketa fren blo hem,+ Jehovah aotem hard taem wea kasem Job+ and hem givim bak riches blo hem.* Jehovah givim hem dabol lo evri samting wea hem garem bifor.+ 11 Evri brata and sista blo hem and evri fren blo hem bifor,+ kam lo hem and kaikai witim hem lo haos blo hem. Olketa sorre witim hem and comfortim hem lo evri hard taem wea Jehovah letem for kasem hem. Each wan lo olketa givim lo hem selen olsem present and wanfala gold ring.
12 So Jehovah blessim last part lo laef blo Job winim first part lo laef blo hem,+ and Job hem garem 14,000 sheepsheep, 6,000 camel, 2,000 buluka,* and 1,000 mere donkey.+ 13 Then hem garem tu sevenfala son and thrifala dota moa.+ 14 Hem nemim first dota lo Jemimah, mek-tu lo Keziah, and mek-thri lo Keren-happuch. 15 No eni nara gele lo full land hem naesbola olsem olketa dota blo Job, and dadi blo olketa givim tu inheritance lo olketa olsem olketa brata blo olketa.
16 Job hem laef for 140 years moa, and hem lukim olketa pikinini and olketa granpikinini blo hem. Evriwan lo olketa hem fofala genereson. 17 Job hem laef for longtaem and hem garem gudfala laef.* Gogo, hem dae.
Maet mining blo hem “Man wea Pipol Heitim.”
Or, “man wea no garem blame and raeteous man.”
Lit., “500 man buluka and 500 mere buluka.”
Lit., “mere donkey.”
Lukim “Burnt offering” lo Dictionary.
Diswan hem kam from wanfala Hebrew toktok wea minim olketa angel blo God.
Lit., “heart blo iu tingim.”
Or, “man wea no garem blame and raeteous man.”
Lit., “hedge.”
Or, “iu nao kontrolem.”
Lit., “feis blo.”
Or maet, “Laetning.”
Or, “sei God duim samting wea no stret.”
Diswan hem kam from wanfala Hebrew toktok wea minim olketa angel blo God.
Lit., “heart blo iu tingim.”
Or, “man wea no garem blame and raeteous man.”
Lit., “swallom.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “Iu nao kontrolem hem.”
Lit., “feis blo.”
Or, “bigfala soa.”
Lit., “hem no sin lo lips blo hem.”
Or, “man wea savve lo.”
Lit., “cursim day blo hem.”
Or, “dark and shadow blo dae.”
Maet diswan hem crocodile or eni nara bigfala animal wea strong tumas and wea stap lo wata.
Or maet, “olketa wea buildim olketa emti ples for olketa seleva.”
Or, “hae official.”
Or, “olketa wea feel nogud.”
Lit., “taed tumas.”
Or, “planim.”
Or, “messenger.”
Or, “baem iu bak.” Lukim “Baem bak” lo Dictionary.
Or, “bae mekem wanfala covenant (wanfala agreement) witim iu.”
Lit., “garem peace.”
Or, “careless.”
Or, “spirit blo mi.”
Hebrew word, Neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Lukim “Loyal love” lo Dictionary.
Lit., “baem mi bak.” Lukim “Baem bak” lo Dictionary.
Or, “lots.” Lukim “Lots” lo Dictionary.
Or, “eye blo mi lukim gud samting.”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Lit., “spirit.”
Or, “bikos mi feel nogud tumas.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Lit., “olketa bon.”
Lit., “heart blo iu tingim hem.”
Lit., “Hem sendem olketa go lo hand blo bighed wei blo olketa.”
Or, “getap for iu.”
Lit., “aotem kam olketa toktok from heart blo olketa?”
Lit., “road.”
Or, “apostate.”
Lit., “haos.”
Or, “luk lo olketa ston olsem haos blo hem.”
Or, “swallom hem.”
Or, “no garem blame.”
Lit., “no holem hand blo.”
Or, “tekem Hem lo kot.”
Or, “aotem.”
Maet diswan hem Great Bear constellation (Ursa Major).
Maet diswan hem Orion constellation.
Maet diswan hem olketa Pleiades star insaed Taurus constellation.
Lit., “olketa rum insaed lo south.”
Maet diswan hem wanfala big animal lo sea.
Or maet, “man wea tekem mi lo kot.”
Lit., “tekem mi lo kot?”
Or, “innocent.”
Lit., “wanfala criminal.”
Or, “innocent.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “heitim.”
Or, “gohed faithful.”
Lit., “feis.”
Lit., “wicked.”
Or, “potash.” Diswan hem soap wea olketa wakem from asis.
Or, “mediator.”
Lit., “putim hand blo hem antap.”
Lit., “aotem stik blo hem from mi.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Lit., “eye blo flesh.”
Lukim “Loyal love” lo Dictionary.
Or, “spirit blo mi; brith blo mi; laef blo mi.”
Lit., “And olketa samting hia stap haed insaed heart blo iu.”
Or, “hapi.”
Or, “blo dark and shadow blo dae.”
Or, “tokplas hem nao talem stret samting?”
Or, “Teaching.”
Or, “wei for duim wise samting.”
Or, “faendaot abaotem baondri blo.”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Or, “wild donkey hem born olsem man.”
Lit., “garem wanfala heart.”
Or, “klosap foldaon.”
Or maet, “story.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “spirit.”
Lit., “evri flesh blo man.”
Lit., “palate.”
Or, “kaonsel.”
Or, “wei for duim wise samting.”
Or, “Hem aotem evriting wea olketa advaesa onam.”
Or, “elder.”
Lit., “slakem belt blo paoaful pipol.”
Lit., “heart.”
Or, “fevarem hem.”
Or, “toktok blo iufala wea man no savve forgetim.”
Lit., “shield boss blo iufala.”
Lit., “Why nao mi karem flesh blo mi lo teeth blo mi?”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “defendim olketa wei.”
Or, “apostate.”
Or maet, “Sapos eniwan savve duim datwan, mi bae no talem eniting and dae.”
Lit., “tufala samting nomoa, iu no duim lo mi.”
Lit., “hem,” maet hem Job.
Or, “wari.”
Or maet, “and hem dae nao.”
Lit., “mi.”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Diswan hem insaed lo grev.
Hebrew word, Neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “witim knowledge wea mek noes olsem wind.”
Or, “teachim mouth blo iu wat for talem.”
Lit., “tanem spirit blo iu againstim.”
Lit., “darkness.”
Lit., “bred.”
Lit., “olketa thik shield boss blo hem.”
Diswan hem, eni hope for hem gud bak.
Lit., “hem.”
Or, “apostate.”
Or, “raf.”
Diswan hem Eliphaz.
Lit., “from lips blo mi.”
Or, “olketa wea hipap witim mi.”
Lit., “baetem teeth blo hem.”
Or, “Enemy blo mi busarem mi witim eye blo hem.”
Or, “strong.” Lit., “horn.”
Or, “lo shadow blo dae.”
Or maet, “gohed lukluk.”
Or, “tingting abaotem.”
Lit., “wanfala proverb; wanfala saying for endim man.”
Or, “apostate.”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Diswan hem hope blo mi.
Lit., “bar blo gate.”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Or maet, “no klin.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Lit., “Firstborn blo dae.”
Or, “nogud dae.”
Lit., “Samting wea no blo hem.”
Lit., “hem bae no garem eni nem.”
Or, “ples wea hem stap olsem foreigner.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “tok spoelem mi.”
Or, “relative.”
Lit., “olketa son blo bele blo mi.” Diswan hem, bele wea bornem mi (bele blo mami blo mi).
Lit., “mi ranawe witim skin blo teeth blo mi.”
Lit., “And no satisfae witim flesh blo mi?”
Lit., “stylus.” Lukim “Stylus” lo Dictionary.
Wanfala metal wea isi for melt wea kala blo hem laet blue.
Or, “repurchaser blo mi.” Lukim “Repurchaser” lo Dictionary.
Lit., “dust.”
Or, “Tufala kidney blo mi hem nogud nao.”
Lit., “spirit from wei blo mi for luksavve lo samting hem.”
Or, “olketa man; Adam.”
Or, “apostate.”
Lit., “Hem.”
Lit., “hem.”
Lit., “spirit blo mi.”
Or, “paoaful.”
Or, “pipe.”
Or, “dae kwiktaem.” Diswan hem dae wea man no kasem pain.
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Or, “Advaes; Plan.”
Or, “katem lo tufala haf.”
Or, “teachim God lo eni samting.”
Lit., “marrow blo olketa bon blo hem tuwet.”
Or maet, “killim mi nogud.”
Lit., “And hem bae pullim evri man followim hem.”
Or, “hapi.”
Lit., “aotem kaleko blo pipol wea naked.”
Or, “pikinini wea dadi and mami blo olketa dae.”
Lit., “olketa trap blo bird.”
Lit., “circle blo heven.”
Lit., “river.”
Or, “olketa gold nugget.”
Or, “wadi.” Lukim “Wadi” lo Dictionary.
Or, “olketa gold nugget.”
Or, “wea tufala eye blo hem luk daon.”
Or, “bighed for komplen.”
Diswan hem day blo hem for judge.
Or maet, “harvestim kaikai blo olketa animal lo garden.”
Or maet, “Olketa smasem olketa olive for mekem oil followim olketa wall ston saed lo hill.”
Or maet, “God no sei eniwan hem guilty.”
Lit., “dig go insaed.”
Lit., “Hem go pas kwiktaem antap lo wata.”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Lit., “Basket blo baby blo mami.”
Lit., “Hem.”
Lit., “Hem.”
Lit., “olketa wei blo olketa.”
Lit., “lo hae ples blo hem.”
Or, “pure.”
Or, “wei wea iu duim wise samting.”
Lit., “And brith (spirit) blo hu nao kamaot from iu?”
Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.
Lit., “hem.”
Or, “And Hem lukim Abaddon leidaon naked lo there.”
Lit., “emti ples.”
Lit., “wanfala circle.”
Lit., “Rahab.”
Or, “wind.”
Lit., “proverb.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “spirit.”
Or, “mi bae no let go lo faithful fasin blo mi; mi bae gohed faithful.”
Or, “tok spoelem.”
Or, “lo olketa day blo mi.”
Or, “apostate.”
Or maet, “bae iusim hand blo God for teachim iufala.”
Lit., “Hem bae rich taem hem sleep bat hem bae no hipimap eni samting.”
Or maet, “Olketa klapem hand blo olketa lo hem and wisol lo hem from ples blo olketa.”
Lit., “pourim.”
Lit., “ston.”
Luk olsem diswan hem minim waka for duim maening.
Lit., “weight.”
Lit., “proverb.”
Lit., “Lo olketa day wea.”
Or, “servant.”
Lit., “haed.”
Or, “coat wea no garem sleeve.”
Lukim “Turban” lo Dictionary.
Lit., “insaed nest.”
Lit., “isisi drop.”
Lukim App. B15.
Or maet, “Olketa no mekem laet blo feis blo mi hem dark.”
Or, “wadi.” Lukim “Wadi” lo Dictionary.
Lit., “whipim.”
Lit., “wanfala proverb; wanfala saying for endim man.”
Lit., “slakem string lo bow blo mi.”
Or, “Olketa torowem bridle.”
Or maet, “Olketa no needim eniwan for helpem olketa.”
Lit., “olketa bon blo mi garem hol.”
Or maet, “Evri nogud samting wea kasem mi hem spoelem lukluk blo mi.”
Or maet, “smasem mi and mi pisis.”
Lit., “wanfala hip rabis.”
Or, “wea day blo olketa no mas gud.”
Hem wanfala wild animal wea luk olsem dog.
Or maet, “fever.”
Or, “pipe.”
Or maet, “witim olketa man wea savve laea?”
Or, “pipol bae pullimaot olketa lo laen blo mi.”
Lit., “bae nildaon ovarem hem.”
Or, “pullimaot evriting wea mi plantim.”
Or, “garem case.”
Lit., “insaed bele blo mami.”
Lit., “for no lukluk gud.”
Lit., “hem.”
Lit., “from bele blo mami blo mi.”
Or maet, “Taem mi lukim dat mi garem sapot lo gate blo taon.”
Or, “from join blo hem; from bon blo hem antap.”
Lit., “laet.”
Or, “oath.” Lukim “Oath” lo Dictionary.
Lit., “meat.”
Or, “Diswan nao signature blo mi.”
Or, “raeteous lo eye blo hemseleva.”
Lit., “Olketa day blo mi smol.”
Or, “Staka day blo man.”
Or, “stretem Job.”
Or, “spirit.”
Or, “no givim title lo.”
Lit., “Tongue blo mi witim palate.”
Lukim “Stock” lo Dictionary.
Lit., “putim seal lo.”
Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.
Or, “grev.”
Or, “wanfala weapon.”
Lit., “laef blo hem.”
Or, “naked nomoa.”
Or, “grev.”
Or, “angel.”
Or, “grev.”
Lukim “Ransom” lo Dictionary.
Or, “healthy go moa.”
Lit., “singsing olsem.”
Or maet, “And hem nating helpem mi nomoa.”
Lukim “Baem bak” lo Dictionary.
Or, “grev.”
Or, “grev.”
Lit., “palate.”
Lit., “heart.”
Or, “earth wea pipol stap lo hem.”
Lit., “heart.”
Or, “spirit.”
Or, “olketa bigman winim olketa man nating.”
Or, “apostate.”
Lukim “Judicial disison” lo Dictionary.
Lit., “heart.”
Or maet, “Dadi blo mi, leavim Job feelim gud.”
Luk olsem diswan hem God.
Lit., “arm.”
Or, “samting wea no tru.”
Lit., “heart blo hem.”
Or, “wanfala weapon.”
Or, “apostate.”
Or maet, “endim.”
Lukim “Temple prostitute” lo Dictionary.
Lit., “Hem.”
Or, “klapem hand for spoelem pipol.”
Or maet, “tok againstim; judgem.”
Lit., “smol leaf haos.”
Lit., “laet.”
Lit., “rut.”
Or maet, “toktok on behaf lo pipol.”
Or maet, “wat.”
Lit., “putim seal lo hand blo evri man.”
Or, “gud land lo earth.”
Lit., “olsem wanfala stik.”
Lukim “Loyal love” lo Dictionary.
Or, “komandim.”
Or, “hamarem.”
Diswan hem sun.
Lit., “wea wise lo heart.”
Diswan kam from wanfala Hebrew toktok wea minim olketa angel blo God.
Or, “shadow blo dae.”
Lit., “day.”
Or maet, “laetning.”
Maet diswan hem olketa Pleiades star wea insaed lo Taurus constellation.
Maet diswan hem Orion constellation.
Lit., “Mazzaroth.” Lo 2Ki 23:5, hem iusim disfala word for minim olketa constellation blo zodiac.
Maet diswan hem Great Bear constellation (Ursa Major).
Or maet, “Hem.”
Or maet, “insaed lo man.”
Or maet, “lo mind.”
Or, “wise.”
Or, “onager.”
Or, “container blo animal for kaikai lo hem.”
Lit., “seed.”
Lit., “mekem hem forgetim wisdom.”
Wanfala type insect wea olsem grashopa.
Lit., “Hem go aot for meetim kaleko for faet.”
Lit., “hem swallom graon (earth).”
Or maet, “no savve bilivim dat.”
Lit., “teeth blo wanfala ston.”
Or, “justice blo mi no stret.”
Lit., “feis blo olketa.”
Or, “praisem iu.”
Maet diswan hem hippopotamus.
Lit., “hem nao start.”
Or, “wadi.” Lukim “Wadi” lo Dictionary.
Lit., “trap.”
Maet diswan hem crocodile.
Lit., “rush.” Diswan hem plant wea grow lo swamp and olketa iusim for mekem lo rope.
Lit., “nila blo plant.”
Wanfala tul wea sheip olsem spia wea olketa savve iusim for spiarim lo big fish.
Or, “foldaon.”
Lit., “feis.”
Or maet, “Olketa row scale blo hem mekem hem show-off tumas.”
Lit., “botom ston blo millston.”
Kaen dart hia hem klosap olsem arrow bat hem short.
Or, “pot blo perfume oil.”
Or, “tekem bak toktok blo mi.”
Lukim “Burnt offering” lo Dictionary.
Lit., “bae apim feis.”
Lit., “Jehovah aotem Job from prison.”
Lit., “1,000 man buluka and 1,000 mere buluka.”
Lit., “old and satisfae lo laef.”