Waswe, Iu Savve Finis?

Wanem nao aposol Paul minim taem hem storyim “wanfala march”?

▪ Paul sei: “God . . . leadim iumi long wanfala march witim Christ. Datwan hem olsem march wea pipol duim taem olketa win long samting. Savve abaotem God hem samting wea smel naes and hem iusim waka wea iumi duim for mekem pipol long evri ples savve smelem datwan. Iumi, and waka wea iumi duim for preach abaotem Christ, hem samting wea smel naes long God, and olketa wea bae sev, witim olketa wea bae finis, smelem datwan tu. Long olketa wea bae finis, datfala smel hem samting wea kam from dae and hem leadim olketa go for dae. Long olketa wea bae sev, datfala smel hem samting wea kam from laef and hem leadim olketa go for laef.”​—⁠2 Corinthians 2:​14-​16.

Aposol Paul storyim wei bilong pipol long Rome for garem wanfala march for mekhae long wanfala bigman wea winim enemy bilong kantri bilong olketa. Taem olketa march olsem, olketa savve tekem olketa samting wea olketa winim long faet and olketa prisoner. Then, olketa tekem olketa buluka for sakrifaesim and long taem hia tu, pipol talem toktok for mekhae long bigman long army and olketa soldia wea winim faet. Taem olketa march finis, olketa sakrifaesim olketa buluka and maet olketa killim dae staka prisoner.

Disfala toktok “samting wea smel naes long God” hem minim samfala bae kasem laef and samfala bae dae. The International Standard Bible Encyclopedia sei datfala toktok “samting wea smel naes long God” “maet kam from wei bilong pipol long Rome for bonem incense taem olketa march. Samting wea smel naes piksarem gud samting for olketa wea win bat maet datwan mekem olketa prisoner luksavve olketa bae dae.”a

Wanem nao olketa “haefala ples” wea olketa Hebrew Scripture storyim?

▪ Taem olketa Israelite redi for go insaed Promis Land, Jehovah talem olketa for aotem olketa ples wea pipol long Canaan iusim for worship. God talem olketa: “Iufala mas . . . pisisim evri idol bilong olketa wea olketa wakem from ston and iron, and pisisim evri haefala ples bilong olketa.” (Numbers 33:52) Olketa main ples wea olketa duim false worship maet hem antap long olketa hill, or long olketa nara ples andanit olketa tree or long olketa taon wea olketa wakem stage long hem. (1 Kings 14:23; 2 Kings 17:29; Ezekiel 6:⁠3) Olketa ples hia garem olketa altar, olketa ston ples and timba post for worship, olketa idol, post for incense, and olketa nara samting for worship.

Bifor olketa Israelite wakem temple long Jerusalem, olketa worshipim Jehovah long olketa ples wea Bible kolem olketa haefala ples. Profet Samuel offerim olketa sakrifaes long “olketa haefala ples” long taon wea no garem nem long Zuph. (1 Samuel 9:​11-​14) Bat bihaen olketa buildim temple finis, samfala king wea faithful long Jehovah trae for aotem “olketa haefala ples” hia from datfala land.​—⁠2 Kings 21:3; 23:​5-8, 15-​20; 2 Chronicles 17:​1, 6.

[Footnotes]

[Piksa long page 21]

Karving bilong wanfala march bilong pipol long rome wea showimaot olketa win, long mek-tu Century C.E.

[Credit Line]

Photograph taken by courtesy of the British Museum

[Piksa long page 21]

Olketa lalas ston ples wea stap long Gezer