Wprowadzenie do Listu do Hebrajczyków

Ciekawe informacje:

• Paweł napisał List do Hebrajczyków najprawdopodobniej ok. 61 r. n.e., kiedy przebywał w Rzymie. List ten musiał powstać przed zburzeniem Jerozolimy w r. 70, ponieważ wynika z niego, że wciąż jeszcze istniała tamtejsza świątynia, w której wielbiono Jehowę. Poza tym Paweł miał nadzieję, że niedługo razem z Tymoteuszem odwiedzi braci w Judei. Wydaje się więc, że napisał ten list krótko przed tym, jak zakończyło się jego pierwsze uwięzienie (przypadające na ok. 59-61 r.), albo zaraz po wyjściu na wolność (Heb 13:23).

• Paweł skierował swój list do chrześcijan pochodzenia hebrajskiego w Jerozolimie i w innych częściach Judei. Mniej więcej w latach 33-34 ci chrześcijanie znosili ciężkie prześladowania (Dz 8:1, 4). Około 55 r. dotknęło ich ubóstwo, a ok. 56 otrzymali pomoc od współwyznawców z Galacji, Macedonii i Achai (1Ko 16:1-3; 2Ko 9:1-5). Kiedy ok. 61 r. otrzymali list od Pawła, cieszyli się względnym spokojem (Heb 12:4). Ale list ten przyszedł w samą porę. Nadal spotykali się ze sprzeciwem i prześladowaniami ze strony rodaków. Musieli się też przygotować na nadchodzącą zagładę żydowskiego systemu rzeczy, zapowiedzianą przez Jezusa (Łk 21:20-24). Ani oni, ani Paweł nie wiedzieli, kiedy do niej dojdzie. Musieli więc dobrze wykorzystać pozostały czas, żeby m.in. umocnić swoją wiarę i wytrwałość (Heb 12:1, 2).

• Jednym z celów Listu do Hebrajczyków było wykazanie wyższości chrześcijańskiego sposobu wielbienia Boga nad żydowskim. Niektórzy Żydzi mogli próbować udowodnić, że judaizm góruje nad chrystianizmem, wskazując np. na świątynię, kapłaństwo, swoich przodków czy długą historię swojego narodu. List Pawła wyposażył chrześcijan w doskonałe argumenty, które wzmocniły ich wiarę i pomogły im odpowiadać na zarzuty wysuwane przez Żydów. Paweł wyjaśnił, jak o wyższości chrystianizmu świadczy wyjątkowa rola Jezusa Chrystusa:

  • Pozycja: Jezus przewyższa aniołów (Heb 1:4-6), Abrahama (Heb 6:20; 7:1-7), Mojżesza (Heb 3:1-6) i wszystkich proroków (Heb 1:1, 2).

  • Pośrednik przymierza: Jezus jest Pośrednikiem nowego przymierza — „lepszego przymierza” niż przymierze Prawa, którego pośrednikiem był Mojżesz (Heb 8:6-13).

  • Kapłaństwo: Jezus jako „kapłan na wzór Melchizedeka” przewyższa kapłanów z rodu Aarona (Heb 5:4-6, 10; 6:13-20; 7:5-17, 20-28). Jest wspanialszym Arcykapłanem, bo żyje wiecznie i nie potrzebuje następców. Poza tym jest miłosierny, bez grzechu, a ponieważ „został wypróbowany pod każdym względem”, potrafi ‛wczuć się w słabości’ swoich naśladowców (Heb 2:17, 18; 4:14, 15; 7:23-25).

  • Ofiara: Zgodnie z Prawem Mojżeszowym arcykapłan co roku wchodził do Miejsca Najświętszego w przybytku lub świątyni, wnosząc tam krew byków i kozłów. Natomiast Jezus wszedł do samego nieba i stawił się tam przed Jehową. Przedstawił Mu wartość swojej własnej krwi, która stanowi przebłaganie za grzechy wszystkich ludzi (Heb 8:1-3). Nie musiał składać ofiar wielokrotnie. Złożył swoje życie jako doskonałą ofiarę „raz na zawsze” (Heb 7:26-28; 9:24-28).

  • Władza królewska: Jezus jako Król nie zasiada na tronie w Jerozolimie, ale na tronie niebiańskim. Jego Królestwem „nie można zachwiać” (Heb 1:8, 9; 12:28).

• W tym liście Paweł często cytuje Pisma Hebrajskie, zwykle z przekładu Septuaginty (zob. np. komentarze do Heb 1:6, 10; 2:13; 4:7; zob. też Słowniczek pojęć, „Septuaginta”). Tylko w pierwszym rozdziale używa przynajmniej siedmiu cytatów, żeby udowodnić, że Jezus jako Syn Boży przewyższa aniołów (Heb 1:5-13). Chcąc podkreślić lub wyjaśnić jakąś myśl, często wyodrębnia jedno słowo lub krótkie sformułowanie, a potem omawia jego znaczenie (Heb 10:37, 38; 12:26, 27; zob. też Heb 3:7 do 4:11, gdzie Paweł cytuje Ps 95:7-11).

• Jednym z kluczowych słów w Liście do Hebrajczyków jest greckie słowo najczęściej tłumaczone na „lepszy”. Paweł używa go, żeby podkreślić wyższość chrześcijańskiego sposobu wielbienia Boga nad żydowskim. Z 19 wystąpień tego greckiego wyrazu w Chrześcijańskich Pismach Greckich aż 13 można znaleźć właśnie w tym liście (zob. np. Heb 1:4, NŚ, 1997; 7:19, 22; 8:6; 9:23; 11:16, 35, 40; 12:24, NŚ, 1997).

• List do Hebrajczyków jest cenny, ponieważ pozwala zrozumieć, że święta służba pełniona zgodnie z Prawem Mojżeszowym była zapowiedzią wspanialszych realiów związanych z duchową świątynią (Heb 9:7-14, 23-28; 10:1).

• List ten pomaga chrześcijanom umocnić wiarę. Nie tylko podaje jej definicję, ale też przykłady ludzi, którzy ją okazywali (Heb 11:1 do 12:2).

• List do Hebrajczyków zawiera wiele zachęt, ale również stanowcze ostrzeżenia (Heb 2:1-4; 3:12, 13; 4:11-13; 6:1-6; 9:13, 14; 10:22-31; 12:1, 2; 13:1-7, 9, 17).

• Pisarz tego listu nie przedstawia się z imienia, ale dowody — zarówno biblijne, jak i pozabiblijne — wyraźnie wskazują na apostoła Pawła:

  • Pisarz przesyła pozdrowienia od tych, „którzy są w Italii”. Musiał więc napisać swój list w czasie, gdy tam przebywał — najprawdopodobniej w Rzymie. Paweł spędził w areszcie domowym w Rzymie dwa lata (Heb 13:24; Dz 28:30).

  • Pisarz nawiązuje do swojej bliskiej współpracy z Tymoteuszem, co jest kolejnym dowodem, że był nim Paweł (Heb 13:23). Apostoł w kilku swoich listach, które napisał w czasie pierwszego uwięzienia w Rzymie, wspomniał, że Tymoteusz był razem z nim (Flp 1:1; 2:19; Kol 1:1, 2; Flm 1).

  • Sposób argumentacji w Liście do Hebrajczyków jest charakterystyczny dla Pawła. Pisarz, mając na uwadze odbiorców, przedstawia myśli z ich punktu widzenia — jak Żyd piszący do Żydów (1Ko 9:20, 22). Pasuje to do Pawła, który miał głosić nie tylko ludziom z innych narodów, ale też „ludowi Izraela” (Dz 9:15). Co prawda styl tego listu nieco różni się od stylu pozostałych listów Pawła, ale inny był też jego cel. Nie był to typowy list, jaki nadzorca podróżujący pisze do zboru lub do zamianowanego przez siebie nadzorcy. Miały to być przede wszystkim „słowa zachęty” (Heb 13:22).

  • To, że List do Hebrajczyków napisał Paweł, potwierdzają tacy pisarze wczesnochrześcijańscy, jak Panten (II w.), Klemens Aleksandryjski (II w.) i Orygenes (III w.).

  • List ten znajduje się wśród dziewięciu listów Pawła w papirusowym kodeksie znanym jako P⁴⁶, datowanym mniej więcej na r. 200 (zob. Multimedia, „List Pawła do Hebrajczyków”).

  • List do Hebrajczyków został wymieniony wśród „czternastu listów Pawła apostoła” w kanonie Atanazego (IV w.).