Według Łukasza

1 Ponieważ wielu podjęło się zestawić opis faktów,+ którym wśród nas w pełni dano wiarę, 2 tak jak je nam przekazali ci, co od początku+ byli naocznymi świadkami+ i sługami tej wieści,+ 3 postanowiłem i ja, który od samego początku wszystko dokładnie prześledziłem, spisać to w logicznym porządku+ dla ciebie, najdostojniejszy+ Teofilu,+ 4 żebyś całkowicie poznał, jak pewne jest to, czego cię ustnie uczono.+

5 Za dni Heroda,+ króla Judei, był pewien kapłan imieniem Zachariasz, z oddziału Abijasza,+ i miał żonę spośród córek Aarona,+ a na imię było jej Elżbieta. 6 Oboje byli prawi+ przed Bogiem, ponieważ nienagannie+ postępowali według wszystkich przykazań+ oraz prawnych+ wymagań Jehowy.+ 7 Nie mieli jednak dziecka, gdyż Elżbieta była niepłodna,+ i oboje byli już w podeszłym wieku.

8 Kiedy pełnił służbę jako kapłan, wykonując zadanie, które przypadało jego oddziałowi+ przed Bogiem, 9 zgodnie z uroczystą praktyką urzędu kapłańskiego przyszła jego kolej, by ofiarował kadzidło+ po wejściu do sanktuarium Jehowy;+ 10 a całe mnóstwo ludu modliło się na zewnątrz w godzinie ofiarowania kadzidła.+ 11 I ukazał mu się anioł Jehowy, stojący po prawej stronie ołtarza kadzielnego.+ 12 A Zachariasz zaniepokoił się na ten widok i ogarnęła go bojaźń.+ 13 Jednakże anioł rzekł do niego: „Nie bój się, Zachariaszu, gdyż twe błaganie zostało łaskawie wysłuchane+ i twoja żona Elżbieta urodzi ci syna, a ty masz go nazwać imieniem Jan.+ 14 I będziesz się radował oraz wielce weselił, i wielu się uraduje+ z jego narodzin, 15 on bowiem będzie wielki przed Jehową.+ Nie ma jednak pić wina ani mocnego napoju+ i już od łona matki będzie napełniony duchem świętym,+ 16 i wielu synów Izraela zawróci ku Jehowie,+ ich Bogu. 17 Pójdzie też przed nim z duchem i mocą Eliasza,+ żeby zawrócić serca+ ojców ku dzieciom, a nieposłusznych ku praktycznej mądrości prawych, żeby przygotować Jehowie+ lud przysposobiony”.+

18 A Zachariasz rzekł do anioła: „Jakże mogę być tego pewny? Przecież jestem stary+ i moja żona jest w podeszłym wieku”. 19 Na to anioł rzekł do niego: „Jam jest Gabriel,+ który stoję tuż przed Bogiem, a posłano mnie, bym z tobą rozmawiał+ i oznajmił ci dobrą nowinę o tych rzeczach. 20 Ale oto zamilkniesz+ i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, gdy to się stanie, ponieważ nie uwierzyłeś moim słowom, które się spełnią w czasie dla nich wyznaczonym”. 21 Tymczasem lud czekał na Zachariasza;+ i zaczęli się dziwić, że tak długo przebywa w sanktuarium. 22 Lecz gdy on wyszedł, nie mógł do nich mówić, poznali więc, że dopiero co miał w sanktuarium nadprzyrodzone+ widzenie; i dawał im znaki, ale pozostał niemy. 23 Kiedy zaś dopełniły się dni jego publicznej służby,+ poszedł do swego domu.

24 A po tych dniach Elżbieta, jego żona, stała się brzemienna+ i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc: 25 „Tak Jehowa postąpił ze mną w tych dniach, zwróciwszy na mnie uwagę, aby usunąć moją hańbę u ludzi”.+

26 Kiedy była w szóstym miesiącu, anioł Gabriel+ został posłany od Boga do galilejskiego miasta zwanego Nazaret, 27 do dziewicy przyrzeczonej w małżeństwo mężczyźnie imieniem Józef, z domu Dawida; a dziewicy+ było na imię Maria.+ 28 I przyszedłszy do niej, rzekł: „Witaj,+ obdarzona łaską, Jehowa+ jest z tobą”.+ 29 Ona zaś była do głębi poruszona tą wypowiedzią i zaczęła rozważać, co by to mogło być za pozdrowienie. 30 Toteż anioł rzekł do niej: „Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę+ u Boga; 31 i oto poczniesz w swym łonie, i urodzisz syna,+ i masz mu nadać imię Jezus.+ 32 Ten będzie wielki+ i zostanie nazwany Synem Najwyższego,+ a Jehowa Bóg da mu tron+ Dawida, jego ojca,+ 33 i będzie on królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca”.+

34 Maria zaś rzekła do anioła: „Jakże to się stanie, skoro nie współżyję+ z mężczyzną?” 35 Anioł, odpowiadając, rzekł do niej: „Duch święty+ przyjdzie na ciebie i moc Najwyższego cię ocieni. Dlatego też to, co się narodzi, będzie nazwane świętym,+ Synem Bożym.+ 36 A oto Elżbieta, twoja krewna, w swej starości także poczęła syna i jest już w szóstym miesiącu ta, którą nazywają niepłodną;+ 37 gdyż u Boga żadne oznajmienie nie będzie niemożliwe”.+ 38 Wtedy Maria rzekła: „Oto niewolnica Jehowy!+ Niechże mi się stanie według twego oznajmienia”. Wówczas anioł od niej odszedł.

39 A wstawszy w tych dniach, Maria poszła śpiesznie do górzystej krainy do pewnego miasta judzkiego 40 i weszła do domu Zachariasza, i pozdrowiła Elżbietę. 41 Kiedy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, podskoczyło dzieciątko w jej łonie, a Elżbieta została napełniona duchem świętym 42 i wydała głośny okrzyk, i rzekła: „Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony+ owoc twego łona! 43 Jakże to spotkał mnie ten przywilej, iż przyszła do mnie matka mego Pana?+ 44 Bo oto gdy dotarł do mych uszu głos twego pozdrowienia, podskoczyło z wielkim weselem dzieciątko w moim łonie.+ 45 Szczęśliwa jest również ta, która uwierzyła, nastąpi bowiem całkowite spełnienie się+ tego, co jej powiedziano od Jehowy”.+

46 Maria zaś rzekła: „Dusza moja wywyższa Jehowę,+ 47 a duch mój nie może się powstrzymać od niewymownego radowania się+ w Bogu, moim Wybawcy,+ 48 ponieważ spojrzał na uniżenie swej niewolnicy.+ Oto bowiem odtąd wszystkie pokolenia będą mnie zwać szczęśliwą,+ 49 gdyż wielkich czynów dokonał dla mnie Mocarny i święte jest jego imię;+ 50 i przez pokolenia za pokoleniami jego miłosierdzie jest nad tymi, którzy się go boją.+ 51 Z potęgą działał swym ramieniem,+ rozproszył tych, którzy w zamyśle swych serc są wyniośli.+ 52 Z tronów zrzucił mocarzy,+ a wywyższył maluczkich;+ 53 głodnych nasycił dobrami,+ a zamożnych odprawił z niczym.+ 54 Przyszedł z pomocą Izraelowi, swemu słudze,+ by przywołać na pamięć miłosierdzie,+ 55 tak jak powiedział do naszych praojców, do Abrahama i jego potomstwa, na wieki”.+ 56 Potem Maria pozostała u niej około trzech miesięcy i powróciła do swego domu.

57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas rozwiązania i urodziła syna. 58 A sąsiedzi oraz jej krewni usłyszeli, że Jehowa pomnożył swe miłosierdzie+ dla niej, i zaczęli się z nią radować.+ 59 A ósmego dnia przyszli obrzezać dziecię+ i zamierzali je nazwać imieniem jego ojca, Zachariasza. 60 Jednakże matka jego, odpowiadając, rzekła: „Ależ nie, lecz ma się nazywać Jan!” 61 Na to rzekli do niej: „Wśród twoich krewnych nie ma nikogo, kto byłby zwany tym imieniem”. 62 Wtedy za pomocą znaków pytali jego ojca, jak chciałby je nazwać. 63 A on poprosił o tabliczkę i napisał: „Imię jego jest Jan”.+ Wówczas wszyscy się zdziwili. 64 Natychmiast jego usta zostały otworzone,+ a jego język rozwiązany, tak iż przemówił, błogosławiąc Boga. 65 I bojaźń ogarnęła wszystkich mieszkających w ich sąsiedztwie; o tym wszystkim zaczęto też mówić po całej górzystej krainie Judei, 66 wszyscy zaś, którzy o tym usłyszeli, zachowywali to w swych sercach,+ mówiąc: „Kim właściwie będzie to dziecię?” Bo istotnie była z nim ręka+ Jehowy.

67 A Zachariasz, jego ojciec, został napełniony duchem świętym+ i prorokował,+ mówiąc: 68 „Niech będzie błogosławiony Jehowa, Bóg Izraela,+ ponieważ zwrócił uwagę na swój lud+ i go wyzwolił.+ 69 I wzbudził nam w domu Dawida, swego sługi, róg+ wybawienia, 70 jak to przez usta swych świętych proroków z dawnych czasów+ powiedział 71 o wybawieniu od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą,+ 72 aby okazać miłosierdzie w związku z naszymi praojcami i przywołać na pamięć swe święte przymierze+ — 73 przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu praojcu+ — 74 żeby nam, wyratowanym z rąk nieprzyjaciół,+ dać przywilej nieustraszonego pełnienia dla niego świętej służby+ 75 z lojalnością i prawością przed jego obliczem przez wszystkie nasze dni.+ 76 A ty, dziecię, będziesz zwane prorokiem Najwyższego, gdyż pójdziesz naprzód przed Jehową, by przygotować jego drogi,+ 77 by jego ludowi dać poznać wybawienie przez przebaczenie ich grzechów,+ 78 dzięki tkliwemu współczuciu naszego Boga. Ze współczuciem tym zawita do nas świt+ z wysokości,+ 79 by zaświecić siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci,+ by pomyślnie skierować nasze stopy na drogę pokoju”.

80 A dziecię rosło+ i nabierało sił w duchu. I pozostawał na pustyniach aż do dnia, gdy się otwarcie pokazał Izraelowi.

2 A w owych dniach wyszło postanowienie+ Cezara Augusta, by dokonano spisu całej zamieszkanej ziemi 2 (ten pierwszy spis odbył się wtedy, gdy namiestnikiem Syrii był Kwiryniusz); 3 i wszyscy szli, aby ich zapisano,+ każdy do swego miasta. 4 Oczywiście Józef też przybył z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei do miasta Dawidowego zwanego Betlejem+ — był bowiem członkiem domu i rodziny Dawida+ — 5 aby go zapisano z Marią,+ która zgodnie z przyrzeczeniem została mu dana za żonę,+ a obecnie była ciężarna.+ 6 Kiedy tam byli, dopełniły się jej dni, by urodziła. 7 I urodziła syna, pierworodnego,+ i owinęła go pasami płótna, i położyła w żłobie,+ gdyż nie było dla nich miejsca na kwaterze.

8 W tej samej krainie byli też pasterze, przebywający pod gołym niebem i strzegący nocą swych trzód. 9 Nagle stanął przy nich anioł+ Jehowy i chwała+ Jehowy ich opromieniła, a oni bardzo się przestraszyli. 10 Lecz anioł rzekł do nich: „Nie bójcie się, oto bowiem oznajmiam wam dobrą nowinę o wielkiej radości, która będzie udziałem całego ludu,+ 11 gdyż w mieście Dawidowym+ narodził się wam dzisiaj Wybawca,+ którym jest Chrystus Pan.+ 12 A oto znak dla was: znajdziecie dzieciątko owinięte pasami płótna i leżące w żłobie”. 13 I nagle przy aniele pojawiło się mnóstwo wojska niebiańskiego,+ wysławiającego Boga+ i mówiącego: 14 „Chwała na wysokościach+ Bogu, a na ziemi pokój+ wśród ludzi dobrej woli”.+

15 A gdy aniołowie odeszli od nich do nieba, pasterze odezwali się jeden do drugiego: „Chodźmy więc prosto do Betlejem i zobaczmy to, co się wydarzyło, a co Jehowa+ nam oznajmił”. 16 I śpiesznie poszli, i znaleźli Marię oraz Józefa, jak również dzieciątko leżące w żłobie. 17 Ujrzawszy je, oznajmili, jaką wypowiedź skierowano do nich w sprawie tego dziecięcia. 18 I wszyscy, którzy to usłyszeli, zdumieli się tym, co im opowiedzieli pasterze, 19 a Maria zaczęła zachowywać wszystkie te wypowiedzi i wyciągała wnioski w swym sercu.+ 20 Pasterze zaś wrócili, wychwalając i wysławiając Boga za wszystko, co słyszeli i widzieli, tak jak im to opowiedziano.

21 Kiedy się dopełniło osiem dni,+ żeby go obrzezano,+ nadała mu też imię Jezus+ — imię, które mu nadał anioł, zanim został on poczęty w łonie.+

22 A gdy się dopełniły dni oczyszczenia+ ich zgodnie z Prawem Mojżeszowym, przynieśli go do Jerozolimy, aby go przedstawić Jehowie, 23 tak jak jest napisane w prawie Jehowy: „Każdy mężczyzna otwierający łono ma być nazwany świętym dla Jehowy”,+ 24 i aby złożyć ofiarę zgodnie z tym, co jest powiedziane w prawie Jehowy: „Parę turkawek lub dwa młode gołębie domowe”.+

25 I oto był w Jerozolimie człowiek imieniem Symeon, człowiek prawy i bogobojny, który oczekiwał pocieszenia+ Izraela, a był na nim duch święty. 26 I zostało mu przez Boga wyjawione za pośrednictwem ducha świętego, że nie ujrzy śmierci, dopóki wpierw nie zobaczy Chrystusa+ Jehowy. 27 W mocy ducha+ przyszedł więc do świątyni; a gdy rodzice wnieśli dziecię, Jezusa, aby postąpić z nim według ustalonej zwyczajem praktyki prawa,+ 28 on wziął je w ramiona i błogosławił Boga, i rzekł: 29 „Teraz, Wszechwładny Panie, zwalniasz swego niewolnika w pokoju,+ zgodnie ze swym oznajmieniem, 30 gdyż moje oczy ujrzały twoje narzędzie wybawienia,+ 31 które przygotowałeś na oczach wszystkich ludów,+ 32 światło+ ku usunięciu zasłony+ z narodów,+ jak również chwałę twego ludu, Izraela”. 33 A jego ojciec i matka zdumiewali się tym, co o nim mówiono. 34 Symeon również ich pobłogosławił, ale do Marii, jego matki, rzekł: „Oto tego dano, by upadło+ i ponownie powstało wielu w Izraelu,+ oraz na znak, przeciw któremu będzie się mówić+ 35 (i duszę twoją przeszyje długi miecz),+ żeby zostały odsłonięte rozważania wielu serc”.+

36 Była też prorokini Anna, córka Fanuela, z plemienia Aszera (niewiasta w podeszłym wieku, która z mężem żyła przez siedem lat od swego panieństwa, 37 a teraz była wdową+ mającą osiemdziesiąt cztery lata); ta nigdy nie opuszczała świątyni, lecz nocą i dniem pełniła świętą służbę+ w postach i błaganiach. 38 I w tejże godzinie, podszedłszy, zaczęła składać podziękowania Bogu oraz mówić o dziecku wszystkim oczekującym wyzwolenia Jerozolimy.+

39 Gdy już wykonali wszystko zgodnie z prawem+ Jehowy, powrócili do Galilei, do swego miasta, Nazaretu.+ 40 Dziecię zaś rosło i nabierało sił,+ pełne mądrości, a spoczywała na nim łaska Boża.+

41 Jego rodzice mieli zwyczaj chodzić co roku do Jerozolimy+ na święto Paschy. 42 Kiedy miał dwanaście lat, poszli tam, zgodnie ze zwyczajem+ owego święta, 43 i byli tam do końca tych dni. A gdy wracali, chłopiec Jezus pozostał w Jerozolimie, lecz jego rodzice tego nie zauważyli. 44 Sądząc, że jest w gronie wspólnie podróżujących, uszli dzień drogi,+ a potem zaczęli go poszukiwać wśród krewnych i znajomych. 45 Nie znalazłszy go jednak, wrócili do Jerozolimy i pilnie go poszukiwali. 46 Dopiero po trzech dniach znaleźli go w świątyni,+ jak siedział pośród nauczycieli i przysłuchiwał się im oraz zadawał im pytania. 47 Wszyscy zaś, którzy się mu przysłuchiwali, byli zadziwieni jego zrozumieniem i odpowiedziami.+ 48 Gdy więc oni go zobaczyli, niezmiernie się zdumieli, a jego matka rzekła do niego: „Dziecko, czemuś nam to uczynił? Oto twój ojciec i ja w zgryzocie ducha cię szukamy”. 49 Ale on rzekł do nich: „Czyż musieliście mnie szukać? Czy nie wiecie, że ja mam być w domu mego Ojca?”+ 50 Oni jednak nie pojęli wypowiedzi, którą do nich wyrzekł.+

51 I poszedł z nimi, i przybył do Nazaretu, i dalej był im podporządkowany.+ Jego matka zaś starannie zachowywała w swym sercu wszystkie te wypowiedzi.+ 52 A Jezus w dalszym ciągu robił postępy w mądrości+ i we wzroście cielesnym oraz w łasce u Boga i u ludzi.+

3 W piętnastym roku panowania Tyberiusza Cezara, gdy Poncjusz Piłat był namiestnikiem Judei, a Herod+ władcą okręgu Galilei, Filip zaś, jego brat, władcą okręgu krainy Iturei i Trachonu, a Lizaniasz władcą okręgu Abileny, 2 za dni naczelnego kapłana Annasza oraz Kajfasza+ dotarło na pustkowiu+ oznajmienie Boże do Jana,+ syna Zachariasza.

3 Przyszedł więc do całej krainy nad Jordanem, głosząc chrzest jako symbol skruchy ku przebaczeniu grzechów,+ 4 jak jest napisane w księdze słów proroka Izajasza: „Słuchajcie! Ktoś woła na pustkowiu: ‚Przygotujcie drogę Jehowy, prostymi czyńcie jego szlaki.+ 5 Każdy wąwóz musi być zapełniony, a każda góra i wzgórze zniwelowane, i drogi kręte muszą się stać proste, a wyboiste — drogami gładkimi;+ 6 i wszelkie ciało ujrzy Boże narzędzie wybawienia’”.+

7 Dlatego począł mówić do tłumów, które wychodziły, by mu się dać ochrzcić: „Pomiocie żmijowy,+ kto wam podsunął myśl, żeby uciekać przed nadchodzącym srogim gniewem?+ 8 Wydawajcie więc owoce odpowiadające skrusze.+ I nie zaczynajcie mówić sobie: ‚Za ojca mamy Abrahama’. Bo powiadam wam, iż Bóg ma moc wzbudzić Abrahamowi dzieci z tych kamieni. 9 Doprawdy, siekiera już jest przyłożona do korzenia drzew; dlatego każde drzewo nie wydające wybornego owocu ma zostać ścięte i wrzucone w ogień”.+

10 A tłumy pytały go: „Co więc mamy czynić?”+ 11 Na to on im mówił: „Kto ma dwie szaty spodnie, niech się podzieli z tym, który nie ma żadnej, a kto ma coś do jedzenia, niech uczyni podobnie”.+ 12 Przyszli nawet poborcy podatkowi, by dać się ochrzcić, i rzekli do niego: „Nauczycielu, co mamy czynić?”+ 13 Rzekł im: „Nie żądajcie więcej, niż wynosi stawka podatkowa”.+ 14 Pytali go również pełniący służbę wojskową: „A my co mamy czynić?” I rzekł im: „Nikogo nie nękajcie ani nikogo fałszywie nie oskarżajcie,+ lecz poprzestawajcie na swym zaopatrzeniu”.+

15 A gdy lud trwał w oczekiwaniu i wszyscy w swych sercach rozważali o Janie: „Może on jest Chrystusem?”,+ 16 Jan odpowiedział, mówiąc do wszystkich: „Ja wprawdzie chrzczę was wodą, przychodzi jednak ktoś silniejszy niż ja; nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u jego sandałów.+ Ten będzie was chrzcił duchem świętym i ogniem.+ 17 Ma on w ręce szuflę do odwiewania, aby całkowicie oczyścić swe klepisko i zebrać+ pszenicę do swego spichrza, ale plewy+ spali ogniem+ nieugaszonym”.

18 Dlatego udzielił też wielu innych usilnych zachęt i dalej oznajmiał ludowi dobrą nowinę. 19 Lecz Herod, władca okręgu, upomniany przez niego w związku z Herodiadą, żoną swego brata, i w związku ze wszystkimi niegodziwymi czynami, których się Herod dopuścił,+ 20 do wszystkich tych czynów dodał jeszcze ten: zamknął Jana w więzieniu.+

21 Kiedy cały lud był chrzczony, został też ochrzczony Jezus,+ a gdy się modlił, niebo+ się otwarło 22 i zstąpił na niego duch święty, z kształtu cielesnego podobny do gołębia, a z nieba dobiegł głos: „Tyś jest mój Syn, umiłowany; ciebie darzę uznaniem”.+

4 A Jezus, pełen ducha świętego, wrócił znad Jordanu i był przez ducha wodzony po pustkowiu+ 2 przez czterdzieści dni,+ kuszony+ przez Diabła. I w owych dniach nic nie jadł, a gdy się skończyły, poczuł głód. 3 Wtedy Diabeł rzekł do niego: „Jeżeli jesteś synem Bożym, powiedz temu kamieniowi, żeby się stał chlebem”. 4 Ale Jezus mu odpowiedział: „Jest napisane: ‚Nie samym chlebem ma żyć człowiek’”.+

5 Diabeł zaprowadził go więc wysoko i w jednej chwili pokazał mu wszystkie królestwa zamieszkanej ziemi, 6 i rzekł do niego: „Dam ci całą tę władzę+ oraz ich chwałę, gdyż została mi przekazana i daję ją, komu chcę.+ 7 Jeśli więc ty oddasz mi cześć przed moim obliczem,+ wszystko to będzie twoje”. 8 Jezus, odpowiadając, rzekł do niego: „Jest napisane: ‚Jehowę, twego Boga,+ masz czcić i tylko dla niego masz pełnić świętą służbę’”.+

9 Wtedy przyprowadził go do Jerozolimy i postawił na blanku+ świątyni, i powiedział do niego: „Jeżeli jesteś synem Bożym, rzuć się stąd w dół;+ 10 jest bowiem napisane: ‚Aniołom swoim wyda nakaz co do ciebie, aby cię ochraniali’+ 11 oraz: ‚Będą cię nosili na rękach, byś nigdy nie uderzył stopą o kamień’”.+ 12 Odpowiadając, Jezus rzekł do niego: „Powiedziano: ‚Jehowy, twego Boga, nie wolno ci wystawiać na próbę’”.+ 13 Toteż Diabeł, zakończywszy całe to kuszenie, odstąpił od niego aż do innego dogodnego czasu.+

14 A Jezus powrócił w mocy ducha do Galilei.+ I dobra wieść o nim rozeszła się po całej okolicznej krainie.+ 15 On zaś począł nauczać w ich synagogach, darzony przez wszystkich szacunkiem.+

16 I przybył do Nazaretu,+ gdzie się wychowywał; zgodnie zaś ze swym zwyczajem wszedł w dzień sabatu do synagogi+ i stanął, żeby czytać. 17 Podano mu więc zwój proroka Izajasza, a on, otworzywszy zwój, znalazł miejsce, gdzie było napisane: 18 „Spoczywa na mnie duch Jehowy,+ gdyż on mnie namaścił, abym oznajmiał dobrą nowinę biednym, posłał mnie, abym ogłaszał jeńcom uwolnienie, a ślepym odzyskanie wzroku, abym zdruzgotanych odsyłał jako uwolnionych,+ 19 abym ogłaszał rok dobrej woli Jehowy”.+ 20 Potem zwinął zwój, oddał go słudze i usiadł, a oczy wszystkich w synagodze były w nim utkwione. 21 Wtedy zaczął do nich mówić: „Dzisiaj spełnił się ten fragment Pisma, któryście właśnie usłyszeli”.+

22 A wszyscy poczęli dawać o nim przychylne świadectwo i zdumiewać się ujmującymi słowami+ płynącymi z jego ust i mówili: „Czyż nie jest to syn Józefa?”+ 23 Na to powiedział do nich: „Niewątpliwie zastosujecie do mnie ten przykład: ‚Lekarzu,+ ulecz samego siebie; to,+ o czym słyszeliśmy, że się zdarzyło w Kafarnaum,+ uczyń również tu, w swych rodzinnych stronach’”.+ 24 Ale on rzekł: „Zaprawdę wam mówię, że żaden prorok nie bywa przyjęty w swych rodzinnych stronach. 25 Na przykład powiadam wam zgodnie z prawdą: Wiele było wdów w Izraelu za dni Eliasza, gdy niebo było zamknięte przez trzy lata i sześć miesięcy, tak iż na całą tę ziemię spadła wielka klęska głodu,+ 26 a jednak Eliasz nie został posłany do żadnej z tych niewiast, tylko do pewnej wdowy w Carefat+ w ziemi sydońskiej. 27 Było też wielu trędowatych w Izraelu za czasów proroka Elizeusza, a jednak żaden z nich nie został oczyszczony, tylko Naaman, Syryjczyk”.+ 28 Wtedy wszyscy w synagodze, słysząc to, wpadli w gniew,+ 29 a powstawszy, wypędzili go za miasto i zaprowadzili na występ góry, na której było zbudowane ich miasto, żeby go zrzucić głową w dół.+ 30 On jednak przeszedł pośród nich i udał się dalej.+

31 I przybył do Kafarnaum,+ miasta galilejskiego. I nauczał ich w sabat, 32 oni zaś byli niezmiernie zdumieni jego sposobem nauczania,+ gdyż jego mowa świadczyła o tym, że posiada władzę.+ 33 A był w synagodze człowiek, który miał ducha,+ nieczystego demona, i krzyczał donośnym głosem: 34 „Ach, co tobie do nas,+ Jezusie Nazarejczyku?+ Czy przyszedłeś nas zgładzić? Dokładnie wiem,+ kim jesteś: Świętym Bożym”.+ 35 Ale Jezus go zgromił, mówiąc: „Zamilknij i wyjdź z niego”. Toteż ów demon, powaliwszy pośród nich tego człowieka, wyszedł z niego, nie wyrządzając mu szkody.+ 36 Wtedy wszyscy się zadziwili i zaczęli rozmawiać między sobą, mówiąc: „Cóż to za mowa, że z władzą i mocą rozkazuje nieczystym duchom i one wychodzą?”+ 37 A wieść o nim docierała do każdego zakątka okolicznej krainy.+

38 Kiedy opuścił synagogę, wszedł do domu Szymona. A teściową Szymona dręczyła wysoka gorączka; i prosili go za nią.+ 39 Stanął więc nad nią i zgromił gorączkę,+ i ta ją opuściła. Ona zaś natychmiast wstała i zaczęła im usługiwać.+

40 A o zachodzie słońca wszyscy, którzy mieli chorych trapionych rozmaitymi dolegliwościami, przyprowadzali ich do niego. On zaś ich leczył, wkładając ręce na każdego z nich.+ 41 Z wielu też wychodziły demony,+ wołając i mówiąc: „Ty jesteś Synem+ Bożym”. Ale on je gromił i nie pozwalał im mówić,+ gdyż wiedziały,+ że jest Chrystusem.+

42 Jednakże z nastaniem dnia wyszedł i udał się na miejsce odludne.+ Ale tłumy zaczęły go poszukiwać i przyszły aż tam, gdzie był, i usiłowały go powstrzymać, żeby od nich nie odchodził. 43 Lecz on im rzekł: „Również innym miastom muszę oznajmiać dobrą nowinę o królestwie Bożym, gdyż po to zostałem posłany”.+ 44 I dalej głosił w synagogach Judei.+

5 Pewnego razu, gdy tłum na niego napierał i słuchał słowa Bożego, on stał nad jeziorem Genezaret.+ 2 I ujrzał dwie łodzie stojące u brzegu jeziora, a rybacy wyszli z nich i płukali sieci.+ 3 Wszedłszy więc do jednej z tych łodzi, która należała do Szymona, poprosił go, żeby trochę odpłynął od lądu. Wtedy usiadł i z łodzi+ zaczął nauczać tłumy. 4 Kiedy przestał mówić, rzekł do Szymona: „Wypłyń na głębię i zapuśćcie swoje sieci+ na połów”. 5 Ale Szymon, odpowiadając, rzekł: „Mistrzu, przez całą noc mozoliliśmy się i nic nie złowiliśmy,+ lecz na twoje polecenie zapuszczę sieci”. 6 A gdy to uczynili, zagarnęli wielkie mnóstwo ryb. Ich sieci wprost zaczęły się rwać. 7 Toteż skinęli na swych towarzyszy w drugiej łodzi, aby przybyli i dopomogli im;+ przybyli więc i napełniono obie łodzie, tak iż zaczęły tonąć. 8 Widząc to, Szymon Piotr+ przypadł Jezusowi do kolan i rzekł: „Odstąp ode mnie, Panie, gdyż jestem człowiekiem grzesznym”.+ 9 Bo z powodu połowu ryb, które złapali, zadziwienie ogarnęło jego oraz wszystkich, co byli z nim, 10 a także Jakuba i Jana, synów Zebedeusza,+ którzy byli wspólnikami Szymona. Ale Jezus rzekł do Szymona: „Przestań się lękać. Odtąd będziesz łowił żywych ludzi”.+ 11 Ściągnęli więc łodzie na ląd i porzuciwszy wszystko, poszli za nim.+

12 Innym razem, gdy był w jednym z miast, oto mężczyzna cały pokryty trądem! Kiedy ujrzał Jezusa, upadł na twarz i prosił go, mówiąc: „Panie, jeśli tylko zechcesz, możesz mnie oczyścić”.+ 13 A on, wyciągnąwszy rękę, dotknął go, mówiąc: „Chcę. Bądź oczyszczony”. I natychmiast trąd z niego zniknął.+ 14 On zaś przykazywał temu mężczyźnie, żeby nie mówił o tym nikomu:+ „Ale odejdź i pokaż się kapłanowi,+ i złóż dar ofiarny+ w związku z twoim oczyszczeniem, tak jak polecił Mojżesz, na świadectwo dla nich”.+ 15 Lecz słowo o nim tym bardziej się rozchodziło i wielkie tłumy gromadziły się, żeby słuchać oraz dostąpić uleczenia ze swych chorób.+ 16 A on przebywał w odosobnieniu na pustyniach i się modlił.+

17 Pewnego dnia nauczał, a siedzieli tam faryzeusze oraz nauczyciele prawa, którzy przyszli z każdej wioski w Galilei i z Judei, i z Jerozolimy; a była z nim moc Jehowy, by mógł uzdrawiać.+ 18 I oto mężczyźni nieśli na łóżku człowieka sparaliżowanego, i szukali, którędy mogliby go wnieść i położyć przed nim.+ 19 A ponieważ z powodu tłumu nie znaleźli drogi, którą mogliby go wnieść, wspięli się na dach i przez pokrycie dachówkowe spuścili go wraz z małym łożem pomiędzy tych, którzy byli przed Jezusem.+ 20 On zaś, ujrzawszy ich wiarę, rzekł: „Człowiecze, twoje grzechy są ci przebaczone”.+ 21 Wówczas uczeni w piśmie i faryzeusze zaczęli rozważać, mówiąc: „Kimże jest ten, który wypowiada bluźnierstwa?+ Któż może przebaczać grzechy oprócz samego Boga?”+ 22 Ale Jezus, rozpoznawszy ich rozważania, rzekł im w odpowiedzi: „Cóż to rozważacie w swych sercach?+ 23 Co jest łatwiej — powiedzieć: ‚Twoje grzechy są ci przebaczone’ czy powiedzieć: ‚Wstań i chodź’?+ 24 Ale żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę przebaczać grzechy...” rzekł do sparaliżowanego: „Mówię ci: Wstań i weź swoje małe łoże, i idź do domu”.+ 25 On więc na ich oczach natychmiast wstał, wziął to, na czym zwykł leżeć, i odszedł do swego domu, wychwalając Boga.+ 26 Wtedy ich wszystkich ogarnął zachwyt+ i zaczęli wychwalać Boga, i napełnieni bojaźnią, mówili: „Widzieliśmy dzisiaj dziwne rzeczy!”+

27 Potem wyszedł i zobaczył poborcę podatkowego imieniem Lewi, siedzącego w kantorze podatkowym, i powiedział do niego: „Bądź moim naśladowcą”.+ 28 A on, pozostawiwszy wszystko,+ wstał i poszedł za nim. 29 I Lewi wydał dla niego wielkie przyjęcie w swoim domu, a był tam liczny tłum poborców podatkowych oraz innych ludzi, którzy razem z nimi ułożyli się do posiłku.+ 30 Wtedy faryzeusze i ich uczeni w piśmie zaczęli szemrać wobec jego uczniów, mówiąc: „Czemuż jecie i pijecie z poborcami podatkowymi i grzesznikami?”+ 31 Jezus, odpowiadając, rzekł do nich: „Zdrowi nie potrzebują lekarza,+ tylko niedomagający.+ 32 Nie przyszedłem wezwać do skruchy prawych, tylko grzeszników”.+

33 Oni powiedzieli do niego: „Uczniowie Jana często poszczą i zanoszą błagania, i to samo czynią uczniowie faryzeuszy, twoi zaś jedzą i piją”.+ 34 Jezus im rzekł: „Czyż możecie sprawić, żeby przyjaciele oblubieńca pościli, gdy oblubieniec jest z nimi?+ 35 Jednakże nadejdą dni, gdy oblubieniec+ istotnie zostanie od nich zabrany;+ wtedy, w owych dniach, będą pościć”.+

36 Podał im też przykład: „Nikt nie wycina łaty z nowej szaty wierzchniej i nie naszywa jej na starą szatę wierzchnią; a jeśli tak zrobi, to i nowa łata się odrywa, i łata z nowej szaty nie pasuje do starej.+ 37 Nikt też nie wlewa nowego wina do starych bukłaków; a jeśli tak zrobi, to nowe wino rozsadzi bukłaki+ i się wyleje, bukłaki zaś ulegną zniszczeniu.+ 38 Ale nowe wino należy wlewać do nowych bukłaków. 39 Nikt, kto się napił starego wina, nie chce nowego; mówi bowiem: ‚Stare+ jest wyśmienite’”.

6 I zdarzyło się w sabat, że przechodził przez łany zbóż, a jego uczniowie zrywali+ i jedli kłosy zboża, rozcierając je rękami.+ 2 Wtedy niektórzy z faryzeuszy rzekli: „Czemu czynicie coś, czego nie wolno+ w sabat?”+ 3 Ale Jezus, odpowiadając, rzekł im: „Czyście nigdy nie czytali, co uczynił Dawid,+ gdy zgłodniał on oraz ludzie, którzy z nim byli?+ 4 Jak wszedł do domu Bożego i otrzymawszy chleby przedkładania,+ jadł i dał ludziom, którzy z nim byli, choć nie wolno ich jeść nikomu, tylko kapłanom?”+ 5 I jeszcze im rzekł: „Syn Człowieczy jest Panem sabatu”.+

6 Podczas innego sabatu+ wszedł do synagogi i zaczął nauczać. I był tam człowiek, który miał prawą rękę uschłą.+ 7 A uczeni w piśmie i faryzeusze uważnie go obserwowali,+ by zobaczyć, czy będzie leczył w sabat — żeby znaleźć jakiś powód do oskarżenia go.+ 8 On zaś znał ich rozważania,+ powiedział jednak do mężczyzny z uschłą ręką: „Podnieś się i stań w środku”. Ten więc podniósł się i stanął.+ 9 Wtedy Jezus rzekł do nich: „Pytam was: Czy wolno w sabat czynić dobrze,+ czy wyrządzać krzywdę, duszę wybawić czy zgładzić?”+ 10 A rozejrzawszy się po nich wszystkich, powiedział do tego człowieka: „Wyciągnij rękę”. Ten tak uczynił i jego ręka odzyskała sprawność.+ 11 Oni zaś, ogarnięci szaleństwem, zaczęli między sobą omawiać, co uczynić z Jezusem.+

12 W owych dniach odszedł na górę, by się modlić,+ i spędził całą noc na modlitwie do Boga.+ 13 A z nastaniem dnia przywołał swych uczniów i spośród nich wybrał dwunastu, których też nazwał „apostołami”:+ 14 Szymona, którego też nazwał Piotrem,+ i Andrzeja, jego brata, i Jakuba, i Jana,+ i Filipa,+ i Bartłomieja, 15 i Mateusza, i Tomasza,+ i Jakuba, syna Alfeusza, i Szymona, zwanego „gorliwym”,+ 16 i Judasa, syna Jakuba, i Judasza Iskariota, który się stał zdrajcą.+

17 I zszedł z nimi, i stanął na równym miejscu, a był tam wielki tłum jego uczniów oraz wielkie mnóstwo ludzi+ z całej Judei i Jerozolimy, i nadmorskiej krainy Tyru i Sydonu, którzy przyszli go słuchać i dostąpić uleczenia ze swych chorób.+ 18 Uleczeni zostali nawet ci, których trapiły nieczyste duchy. 19 I cały ten tłum usiłował go dotknąć,+ gdyż wychodziła z niego moc+ i uzdrawiała ich wszystkich.

20 A on podniósł oczy na swych uczniów i przemówił:+

„Szczęśliwi jesteście wy, biedni,+ gdyż wasze jest królestwo Boże.

21 „Szczęśliwi jesteście wy, którzy teraz głodujecie,+ gdyż zostaniecie nasyceni.+

„Szczęśliwi jesteście wy, którzy teraz płaczecie, gdyż będziecie się śmiać.+

22 „Szczęśliwi jesteście, gdy ludzie będą was nienawidzić+ i gdy was wyłączą i zelżą, i odrzucą+ wasze imię jako niegodziwe z powodu Syna Człowieczego. 23 Radujcie się w owym dniu i skaczcie, gdyż oto wielka jest wasza nagroda w niebie, bo ich praojcowie czynili to samo prorokom.+

24 „Natomiast biada wam, bogacze,+ gdyż w pełni odbieracie swe pocieszenie.+

25 „Biada wam, którzy teraz jesteście nasyceni, gdyż będziecie głodować.+

„Biada wam, którzy się teraz śmiejecie, gdyż pogrążycie się w żałości i będziecie płakać.+

26 „Biada, gdy wszyscy ludzie będą o was dobrze mówić, ich praojcowie bowiem czynili tak samo fałszywym prorokom.+

27 „Ale wam, którzy słuchacie, mówię: Miłujcie swych nieprzyjaciół,+ czyńcie dobrze+ tym, którzy was nienawidzą, 28 błogosławcie tych, którzy was przeklinają, módlcie się za tych, którzy was znieważają.+ 29 Temu, kto cię uderza w jeden policzek,+ nadstaw także drugi, a temu, kto zabiera+ twoją szatę wierzchnią, nie odmawiaj nawet szaty spodniej. 30 Dawaj każdemu, kto cię prosi,+ a zabierającego to, co twoje, nie proś o zwrot.

31 „I jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, czyńcie im tak samo.+

32 „A jeśli miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż sobie zaskarbiacie zasługę? Przecież nawet grzesznicy miłują tych, którzy ich miłują.+ 33 I jeśli czynicie dobrze tym, którzy wam dobrze czynią, jakąż sobie zaskarbiacie zasługę? Czynią to nawet grzesznicy.+ 34 A jeśli pożyczacie bez odsetek+ tym, od których spodziewacie się odebrać, jakąż sobie zaskarbiacie zasługę? Nawet grzesznicy pożyczają bez odsetek grzesznikom, żeby tyle samo z powrotem otrzymać.+ 35 Wręcz przeciwnie, wciąż miłujcie swych nieprzyjaciół i czyńcie dobrze, i pożyczajcie+ bez odsetek, niczego się w zamian nie spodziewając, a wasza nagroda będzie wielka i będziecie synami Najwyższego,+ gdyż on jest życzliwy+ dla niewdzięcznych i niegodziwych. 36 Stawajcie się miłosierni, tak jak wasz Ojciec jest miłosierny.+

37 „Ponadto przestańcie osądzać, a na pewno nie będziecie osądzeni,+ i przestańcie potępiać, a na pewno nie będziecie potępieni. Uwalniajcie, a będziecie uwolnieni.+ 38 Dawajcie, a ludzie wam dadzą.+ Wsypią do waszych podołków miarę wyborną, natłoczoną, utrzęsioną i przepełnioną. Bo jaką miarą odmierzacie, taką wam w zamian odmierzą”.+

39 Wtedy też opowiedział im przykład: „Czyż ślepy może poprowadzić ślepego? Czyż obaj nie wpadną do dołu?+ 40 Uczeń nie przewyższa swego nauczyciela, lecz każdy, kto jest doskonale wyuczony, będzie jak jego nauczyciel.+ 41 Czemu więc patrzysz na słomkę w oku twego brata, a nie dostrzegasz belki we własnym oku?+ 42 Jak możesz powiedzieć do swego brata: ‚Bracie, pozwól mi wyjąć słomkę, która jest w twoim oku’, gdy tymczasem sam nie patrzysz na belkę we własnym oku?+ Obłudniku! Najpierw wyjmij belkę z własnego oka,+ a wtedy będziesz wyraźnie widział, jak wyjąć słomkę, która jest w oku twego brata.+

43 „Nie ma bowiem drzewa wybornego, które by wydawało owoc zgniły; nie ma też drzewa spróchniałego, które by wydawało owoc wyborny.+ 44 Bo każde drzewo poznaje się po jego owocu.+ Na przykład nie zbiera się fig z cierni ani nie ścina winogron z ciernistego krzewu.+ 45 Człowiek dobry wydobywa dobro z dobrego skarbu+ swego serca, ale niegodziwy wydobywa ze swego niegodziwego skarbu to, co niegodziwe; bo z obfitości serca mówią jego usta.+

46 „Czemuż więc wzywacie mnie: ‚Panie! Panie!’, a nie czynicie tego, co mówię?+ 47 Pokażę wam, do kogo jest podobny każdy, kto przychodzi do mnie i słyszy moje słowa, i wprowadza je w czyn:+ 48 Podobny jest do człowieka, który budując dom, kopał, i to głęboko, i założył fundament na masywie skalnym. Toteż gdy przyszła powódź,+ w ów dom uderzyła rzeka, ale nie była na tyle silna, by nim wstrząsnąć, gdyż został dobrze zbudowany.+ 49 Kto zaś słyszy, a nie wprowadza w czyn,+ jest podobny do człowieka, który zbudował dom na ziemi bez fundamentu. Uderzyła weń rzeka i natychmiast runął, a upadek+ owego domu był wielki”.+

7 Kiedy zakończył wszystkie swe wypowiedzi do słuchającego ludu, wszedł do Kafarnaum.+ 2 A pewien setnik miał niewolnika, którego cenił, lecz który niedomagał i był bliski śmierci.+ 3 Usłyszawszy o Jezusie, posłał do niego starszych spośród Żydów, aby go poprosili o przyjście i ocalenie jego niewolnika. 4 Wtedy ci, którzy podeszli do Jezusa, zaczęli go żarliwie upraszać, mówiąc: „Godzien jest, żebyś mu to wyświadczył, 5 bo miłuje nasz naród+ i sam zbudował dla nas synagogę”. 6 Jezus więc poszedł z nimi. Lecz gdy był niedaleko domu, setnik wysłał już przyjaciół, żeby mu powiedzieli: „Panie, nie fatyguj się, bo nie zasługuję na to, byś wszedł pod mój dach.+ 7 Dlatego też nie uważałem się za godnego przyjść do ciebie. Ale powiedz słowo i niech mój sługa zostanie uzdrowiony. 8 Bo ja też jestem człowiekiem poddanym władzy, mającym pod sobą żołnierzy, i mówię temu: ‚Idź!’, i idzie, a innemu: ‚Przyjdź!’, i przychodzi, a swemu niewolnikowi: ‚Uczyń to!’, i on to czyni”.+ 9 Kiedy Jezus to usłyszał, zdumiał się nad nim i odwróciwszy się do towarzyszącego mu tłumu, rzekł: „Mówię wam: Nawet w Izraelu nie znalazłem tak wielkiej wiary”.+ 10 A ci, którzy byli posłani, po powrocie do domu zastali owego niewolnika zdrowego.+

11 Wkrótce potem poszedł do miasta zwanego Nain, a z nim szli jego uczniowie oraz wielki tłum. 12 Gdy się zbliżył do bramy miasta, oto wynoszono umarłego,+ który był jednorodzonym+ synem swej matki. Ona zaś była wdową. Był też z nią spory tłum z miasta. 13 A gdy Pan ją ujrzał, ulitował się+ nad nią i rzekł do niej: „Przestań płakać”.+ 14 Następnie podszedł, dotknął mar i niosący zatrzymali się, a on rzekł: „Młodzieńcze, mówię ci: Wstań!”+ 15 I umarły usiadł, i począł mówić, on zaś oddał go jego matce.+ 16 A ich wszystkich ogarnęła bojaźń+ i zaczęli wychwalać Boga, mówiąc: „Wielki prorok+ został wzbudzony wśród nas” oraz: „Bóg zwrócił uwagę na swój lud”.+ 17 I ta wieść o nim rozeszła się po całej Judei i całej okolicznej krainie.

18 A uczniowie Jana opowiedzieli mu o tym wszystkim.+ 19 Toteż Jan wezwał dwóch spośród swoich uczniów i posłał ich do Pana, by powiedzieli: „Czy ty jesteś tym Przychodzącym, czy mamy oczekiwać innego?”+ 20 Podszedłszy do niego, mężczyźni ci rzekli: „Jan Chrzciciel wysłał nas do ciebie, byśmy powiedzieli: ‚Czy ty jesteś tym Przychodzącym, czy mamy oczekiwać drugiego?’” 21 W owej godzinie uleczył on wielu od chorób+ i ciężkich dolegliwości, jak również od niegodziwych duchów, a wielu ślepych łaskawie obdarzył wzrokiem. 22 Dlatego, odpowiadając tym dwom, rzekł: „Idźcie,+ opowiedzcie Janowi, coście ujrzeli i usłyszeli: Ślepi+ zostają obdarzeni wzrokiem, kulawi chodzą, trędowaci dostępują oczyszczenia, a głusi słyszą, umarli są wskrzeszani, biednym jest opowiadana+ dobra nowina.+ 23 I szczęśliwy jest ten, kto się mną nie zgorszył”.+

24 Gdy posłańcy Jana odeszli, zaczął mówić do tłumów o Janie: „Co wyszliście zobaczyć na pustkowiu? Trzcinę kołysaną przez wiatr?+ 25 Co więc wyszliście ujrzeć? Człowieka ubranego w miękkie szaty wierzchnie?+ Przecież ci, którzy noszą okazały ubiór i żyją w zbytku, są w domach królewskich.+ 26 Właściwie co wyszliście ujrzeć? Proroka?+ Tak, mówię wam, i to daleko więcej niż proroka.+ 27 Właśnie o nim jest napisane: ‚Oto ja przed twoim obliczem wysyłam mego posłańca,+ który przygotuje przed tobą drogę twoją’.+ 28 Mówię wam: Wśród narodzonych z niewiast nie ma nikogo większego+ niż Jan, lecz pomniejszy w królestwie Bożym jest większy niż on”.+ 29 (A usłyszawszy to, cały lud, jak również poborcy podatkowi — ochrzczeni chrztem Janowym+ — oświadczyli, że Bóg jest prawy.+ 30 Ale faryzeusze oraz biegli w Prawie, nie ochrzczeni przez niego, zlekceważyli dotyczącą ich radę+ Bożą).

31 „Do kogo więc mam przyrównać ludzi z tego pokolenia i do kogo są oni podobni?+ 32 Podobni są do małych dzieci, które siedzą na rynku i wołają jedne do drugich, mówiąc: ‚Graliśmy wam na flecie, ale nie tańczyliście; zawodziliśmy, ale nie płakaliście’.+ 33 Tak samo przyszedł Jan Chrzciciel, nie jadł chleba ani nie pił wina, a mówicie: ‚On ma demona’.+ 34 Przyszedł Syn Człowieczy, jadł i pił, a mówicie: ‚Oto człowiek żarłoczny i oddający się piciu wina, przyjaciel poborców podatkowych i grzeszników!’+ 35 Niemniej mądrość+ potwierdza swą prawość przez wszystkie swe dzieci”.+

36 A któryś z faryzeuszy zapraszał go do siebie na obiad. Toteż wszedł do domu+ owego faryzeusza i ułożył się przy stole. 37 I oto niewiasta, która w mieście była znana jako grzesznica, dowiedziała się, że on się ułożył do posiłku w domu faryzeusza, i przyniosła alabastrowe+ naczynie z wonnym olejkiem, 38 a zająwszy miejsce z tyłu u jego stóp, płakała i poczęła zraszać łzami jego stopy oraz wycierała je włosami swej głowy. Czule też całowała jego stopy i nacierała je wonnym olejkiem. 39 Na ten widok faryzeusz, który go do siebie zaprosił, rzekł sam w sobie: „Gdyby ten człowiek był prorokiem,+ wiedziałby, kim i jakiego pokroju jest ta niewiasta, która go dotyka — że jest grzesznicą”.+ 40 A wtedy Jezus mu rzekł: „Szymonie, mam ci coś do powiedzenia”. Ten rzekł: „Nauczycielu, powiedz!”

41 „Dwaj mężczyźni byli dłużnikami pewnego pożyczkodawcy — jeden był zadłużony na pięćset denarów,+ a drugi na pięćdziesiąt. 42 Gdy nie mieli czym spłacić, on obydwom wspaniałomyślnie darował.+ Który z nich zatem będzie go bardziej miłował?” 43 Szymon, odpowiadając, rzekł: „Przypuszczam, że ten, któremu wspaniałomyślnie darował więcej”. Rzekł mu: „Osądziłeś poprawnie”. 44 Po czym odwrócił się do niewiasty, a do Szymona rzekł: „Czy widzisz tę niewiastę? Wszedłem do twego domu; ty nie dałeś mi wody+ do obmycia stóp. Ale ta niewiasta zrosiła łzami moje stopy i wytarła je swymi włosami. 45 Ty mnie nie pocałowałeś,+ ona zaś od godziny, której wszedłem, nie przestała czule całować mych stóp. 46 Ty nie natarłeś mej głowy oliwą,+ a ona natarła me stopy wonnym olejkiem. 47 Przeto mówię ci, że jej grzechy, chociaż liczne, są przebaczone,+ gdyż bardzo miłowała; ale komu mało przebaczono, ten mało miłuje”. 48 Potem rzekł do niej: „Twoje grzechy są przebaczone”.+ 49 Wtedy ci, co z nim półleżeli przy stole, poczęli między sobą mówić: „Kim jest ten człowiek, który nawet przebacza grzechy?”+ 50 On zaś rzekł do niewiasty: „Twoja wiara cię wybawiła;+ idź w pokoju”.+

8 Wkrótce potem ruszył w drogę od miasta do miasta i od wsi do wsi, głosząc i oznajmiając dobrą nowinę o królestwie Bożym.+ A było z nim dwunastu, 2 były też pewne niewiasty,+ uleczone od niegodziwych duchów i chorób — Maria zwana Magdaleną, z której wyszło siedem demonów,+ 3 i Joanna,+ żona Chuzy, rządcy Heroda, i Zuzanna oraz wiele innych niewiast, które im usługiwały ze swego mienia.

4 A gdy się zebrał wielki tłum wraz z tymi, którzy przychodzili do niego z jednego miasta po drugim, powiedział, używając przykładu:+ 5 „Wyszedł siewca, by siać swe nasiona. A gdy siał, któreś padło przy drodze i zostało zdeptane, i ptaki nieba je zjadły.+ 6 Inne padło na masyw skalny i po wykiełkowaniu uschło, ponieważ nie miało wilgoci.+ 7 Inne padło między ciernie, a ciernie, które z nim wyrosły, zadusiły je.+ 8 Inne padło na dobrą glebę i po wykiełkowaniu wydało plon stokrotny”.+ Powiedziawszy to, zawołał: „Kto ma uszy, żeby słuchać, niech słucha”.+

9 Lecz jego uczniowie zaczęli go pytać, co mógłby znaczyć ten przykład.+ 10 On zaś rzekł: „Wam dano zrozumieć święte tajemnice królestwa Bożego, ale dla pozostałych jest to w przykładach,+ żeby patrząc, patrzyli na próżno, i słuchając, nie pojęli znaczenia.+ 11 A oto, co oznacza ten przykład:+ Nasieniem jest słowo Boże.+ 12 Tymi przy drodze są ci, którzy usłyszeli,+ a potem przychodzi Diabeł+ i zabiera słowo z ich serc, żeby nie uwierzyli i nie zostali wybawieni.+ 13 Tymi na masywie skalnym są ci, którzy usłyszawszy, przyjmują słowo z radością, ale nie mają korzenia; przez jakiś czas wierzą, lecz w czasie próby odpadają.+ 14 Tym zaś, które padło między ciernie, są ci, co usłyszeli, ale uniesieni przez troski i bogactwa oraz rozkosze+ tego życia, zostają całkowicie zaduszeni i niczego nie doprowadzają do doskonałości.+ 15 Natomiast tym na wybornej glebie są ci, którzy wysłuchawszy słowa szlachetnym i dobrym sercem,+ zatrzymują je i z wytrwałością+ przynoszą plon.

16 „Po zapaleniu lampy nikt nie nakrywa jej naczyniem ani nie stawia jej pod łóżkiem, ale stawia ją na świeczniku, żeby wchodzący widzieli światło.+ 17 Bo nie ma nic ukrytego,+ co by nie stało się jawne, ani nic starannie skrytego, co by się nigdy nie stało znane i nigdy nie wyszło na jaw.+ 18 Dlatego zwracajcie uwagę na to, jak słuchacie; bo temu, kto ma, będzie dane więcej,+ ale temu, kto nie ma, zostanie zabrane nawet to, co mu się wydaje, że ma”.+

19 I przyszli do niego jego matka i bracia,+ ale nie mogli się do niego dostać z powodu tłumu.+ 20 Doniesiono mu jednak: „Twoja matka oraz twoi bracia stoją na zewnątrz i chcą się z tobą widzieć”.+ 21 On na to rzekł do nich: „Moją matką i moimi braćmi są ci, którzy słuchają słowa Bożego i wprowadzają je w czyn”.+

22 Pewnego dnia on i jego uczniowie weszli do łodzi; i rzekł do nich: „Przeprawmy się na drugą stronę jeziora”. I odbili od brzegu.+ 23 A gdy płynęli, on zasnął. Wtem spadł na jezioro gwałtowny wicher, tak iż zaczęła ich zalewać woda i byli w niebezpieczeństwie.+ 24 W końcu podeszli do niego i zbudzili go, mówiąc: „Mistrzu, Mistrzu, giniemy!”+ Wstawszy ze snu, zgromił+ wiatr i wzburzoną wodę, i te się uspokoiły, i nastała cisza. 25 Wtedy rzekł do nich: „Gdzież jest wasza wiara?” Oni zaś, ogarnięci bojaźnią, zdumiewali się, mówiąc jeden do drugiego: „Kim on właściwie jest, że rozkazuje nawet wiatrom i wodzie, a są mu posłuszne?”+

26 I przybili do brzegu w krainie Gerazeńczyków, która jest naprzeciw Galilei.+ 27 A gdy on wysiadł na ląd, wyszedł mu naprzeciw pewien mężczyzna z miasta, mający demony. I przez dość długi czas nie nosił odzieży, i nie przebywał w domu, lecz między grobowcami.+ 28 Na widok Jezusa głośno krzyknął i upadł przed nim, i donośnym głosem powiedział: „Co tobie do mnie,+ Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Proszę cię, nie męcz mnie”.+ 29 (Rozkazywał bowiem duchowi nieczystemu wyjść z tego człowieka. Bo przez długi czas mocno go trzymał+ i ten wielokrotnie był pod strażą wiązany łańcuchami oraz pętami, ale rozrywał więzy i demon pędził go na miejsca odludne). 30 Jezus go zapytał: „Jak ci na imię?” On rzekł: „Legion”, gdyż weszło w niego wiele demonów.+ 31 I upraszały+ go, by im nie rozkazywał odejść do otchłani.+ 32 A pasło się tam na górze liczne stado świń;+ demony upraszały go więc, by im pozwolił w nie wejść.+ I zezwolił im. 33 Wtedy demony wyszły z tego człowieka i weszły w świnie, a stado popędziło po urwisku do jeziora i się utopiło.+ 34 Ale gdy ci, którzy je paśli, ujrzeli, co się stało, uciekli i opowiedzieli o tym w mieście i po wsiach.+

35 Wówczas ludzie wylegli, by zobaczyć, co się stało, i przyszli do Jezusa, i zastali człowieka, z którego wyszły demony, odzianego i przy zdrowych zmysłach, siedzącego u stóp Jezusa, i się przestraszyli.+ 36 Ci, którzy to widzieli, opowiedzieli im, jak został uzdrowiony człowiek opętany przez demony.+ 37 Całe to mnóstwo z okolicznej krainy Gerazeńczyków prosiło go więc, żeby od nich odszedł, gdyż ogarnęła ich wielka bojaźń.+ Wtedy wsiadł do łodzi i zawrócił. 38 Jednakże mężczyzna, z którego wyszły demony, usilnie prosił, by mógł z nim pozostać; ale on go odprawił, mówiąc:+ 39 „Wracaj do domu i opowiadaj, co Bóg dla ciebie uczynił”.+ Toteż on odszedł, obwieszczając po całym mieście, co Jezus dla niego uczynił.+

40 Kiedy Jezus wrócił, tłum przyjął go życzliwie, bo wszyscy go oczekiwali.+ 41 Lecz oto przyszedł mężczyzna imieniem Jair, a był on przełożonym synagogi. I upadłszy Jezusowi do stóp, zaczął go upraszać, żeby wszedł do jego domu,+ 42 miał bowiem jednorodzoną córkę, która liczyła sobie około dwunastu lat, i ta umierała.+

Kiedy on szedł, napierały na niego tłumy.+ 43 A pewna niewiasta, która od dwunastu lat była trapiona upływem krwi+ i której nikt nie potrafił wyleczyć,+ 44 podeszła z tyłu i dotknęła frędzla+ jego szaty wierzchniej,+ a jej upływ krwi natychmiast się zatrzymał.+ 45 Toteż Jezus powiedział: „Kto mnie dotknął?”+ Gdy wszyscy się wypierali, Piotr rzekł: „Mistrzu, tłumy cię otaczają i cisną się na ciebie”.+ 46 Ale Jezus powiedział: „Ktoś mnie dotknął, bo zauważyłem, że moc+ ze mnie wyszła”.+ 47 Niewiasta zaś, widząc, że nie uszła uwagi, drżąc, podeszła i upadła przed nim, i wobec całego ludu wyjawiła, z jakiego powodu się go dotknęła i jak natychmiast została uzdrowiona.+ 48 Lecz on rzekł do niej: „Córko, twoja wiara cię uzdrowiła;+ idź w pokoju”.+

49 Kiedy jeszcze mówił, przyszedł pewien przedstawiciel przełożonego synagogi i powiedział: „Twoja córka umarła; już nie fatyguj nauczyciela”.+ 50 Usłyszawszy to, Jezus mu odpowiedział: „Nie bój się, tylko uwierz,+ a zostanie wybawiona”. 51 Gdy dotarł do domu, nie pozwolił nikomu wejść ze sobą, z wyjątkiem Piotra i Jana, i Jakuba oraz ojca i matki dziewczęcia.+ 52 A wszyscy płakali i z jej powodu uderzali się ze smutku. Toteż on rzekł: „Przestańcie płakać,+ bo nie umarła, lecz śpi”.+ 53 Wtedy zaczęli się z niego pogardliwie śmiać, gdyż wiedzieli, że umarła.+ 54 Ale on ujął ją za rękę i zawołał, mówiąc: „Dziewczę, wstań!”+ 55 I duch+ jej wrócił, i natychmiast wstała,+ on zaś kazał dać jej coś do jedzenia.+ 56 A jej rodzice byli zachwyceni; on jednak polecił im, żeby nikomu nie opowiadali, co się zdarzyło.+

9 Potem, zwoławszy dwunastu, dał im moc i władzę nad wszystkimi demonami i żeby leczyli choroby.+ 2 I posłał ich, by głosili królestwo Boże oraz uzdrawiali, 3 i rzekł do nich: „Nie bierzcie na drogę nic — ani laski, ani torby, ani chleba, ani srebrnych pieniędzy; nie miejcie też dwóch szat spodnich.+ 4 A gdziekolwiek wejdziecie do domu, tam się zatrzymajcie i stamtąd wychodźcie.+ 5 Gdzie zaś was nie przyjmą, wychodząc z tego miasta,+ strząśnijcie proch z waszych stóp na świadectwo przeciw nim”.+ 6 Potem, wyruszywszy, szli przez ten teren od wsi do wsi, oznajmiając dobrą nowinę i wszędzie dokonując uleczeń.+

7 A Herod, władca okręgu, usłyszał o wszystkim, co się działo, i był w wielkiej rozterce, bo niektórzy mówili, że Jan został wskrzeszony z martwych,+ 8 inni zaś, że ukazał się Eliasz, a jeszcze inni, że powstał któryś ze starożytnych proroków. 9 Herod rzekł: „Jana ja ściąłem.+ Kimże zatem jest ten, o którym słyszę takie rzeczy?” Starał się więc+ go zobaczyć.

10 A gdy apostołowie powrócili, szczegółowo opowiedzieli, czego dokonali.+ Wtedy zabrał ich ze sobą i oddalił się na osobność+ do miasta zwanego Betsaidą. 11 Ale tłumy, dowiedziawszy się o tym, poszły za nim. I przyjął je życzliwie, i począł im mówić o królestwie Bożym,+ a potrzebujących uleczenia uzdrawiał.+ 12 Dzień zaczął się chylić ku zachodowi. Wtedy dwunastu podeszło i rzekło do niego: „Odpraw tłum, żeby mogli pójść do wiosek i na okoliczny teren wiejski oraz postarać się o kwatery i znaleźć pożywienie, gdyż jesteśmy tu w miejscu odludnym”.+ 13 Ale on im rzekł: „Wy im dajcie coś do jedzenia”.+ Powiedzieli: „Nie mamy nic więcej oprócz pięciu chlebów i dwóch ryb,+ chyba że sami pójdziemy i nakupimy żywności dla wszystkich tych ludzi”.+ 14 A było ich około pięciu tysięcy mężczyzn.+ Ale on rzekł do swych uczniów: „Każcie im się ułożyć jak do posiłków — w grupach mniej więcej po pięćdziesięciu”.+ 15 I tak uczynili, i kazali wszystkim się ułożyć. 16 On zaś wziął te pięć chlebów oraz dwie ryby i spojrzawszy w niebo, pobłogosławił je i połamał, i zaczął dawać uczniom, żeby kładli przed tłumem.+ 17 Wszyscy więc jedli i się nasycili, i zebrano nadmiar, który im został — dwanaście koszy ułomków.+

18 Później, gdy sam się modlił, zeszli się do niego uczniowie, a on ich zapytał, mówiąc: „Jak mówią tłumy, kim jestem?”+ 19 Odpowiadając, rzekli: „Janem Chrzcicielem, a inni: Eliaszem, a jeszcze inni, że powstał jeden ze starożytnych proroków”.+ 20 Wtedy powiedział im: „A wy jak mówicie, kim jestem?” Piotr, odpowiadając, rzekł:+ „Chrystusem+ Bożym”. 21 Wtedy przemawiając do nich surowo, polecił im, żeby tego nikomu nie mówili,+ 22 i rzekł: „Syn Człowieczy musi znieść wiele cierpień i być odrzucony przez starszych oraz naczelnych kapłanów i uczonych w piśmie, i zostać zabity,+ a trzeciego dnia wskrzeszony”.+

23 Potem przemówił do wszystkich: „Jeżeli ktoś chce pójść za mną, niech się zaprze samego siebie+ i dzień po dniu bierze swój pal męki, i stale mnie naśladuje.+ 24 Bo kto by chciał wybawić swą duszę, ten ją straci, ale kto by stracił swą duszę ze względu na mnie, ten ją wybawi.+ 25 Właściwie jakiż pożytek odniesie człowiek, jeśli pozyska cały świat, lecz straci samego siebie lub dozna szkody?+ 26 Bo kto by się zawstydził mnie i moich słów, tego Syn Człowieczy się zawstydzi, gdy przybędzie w chwale swojej i Ojca, i świętych aniołów.+ 27 Ale mówię wam zgodnie z prawdą: Wśród stojących tutaj są tacy, którzy na pewno nie zakosztują śmierci, dopóki wpierw nie ujrzą królestwa Bożego”.+

28 Istotnie, około ośmiu dni po tych słowach wziął Piotra i Jana, i Jakuba i wspiął się na górę, aby się modlić.+ 29 A gdy się modlił, zmienił się wygląd+ jego oblicza i jego odzienie stało się olśniewająco białe.+ 30 Oto też rozmawiali z nim dwaj mężczyźni, którymi byli Mojżesz i Eliasz.+ 31 Ukazali się w chwale i zaczęli mówić o jego odejściu, którego miał dopełnić w Jerozolimie.+ 32 A Piotra i tych, co byli z nim, zmorzył sen; ale gdy się zupełnie przebudzili, ujrzeli jego chwałę+ oraz stojących z nim dwóch mężczyzn. 33 A gdy oni się od niego oddalali, Piotr rzekł do Jezusa: „Mistrzu, to wspaniale, że tu jesteśmy; postawmy więc trzy namioty: jeden dla ciebie i jeden dla Mojżesza, i jeden dla Eliasza”, lecz nie zdawał sobie sprawy z tego, co mówi.+ 34 Ale gdy to mówił, utworzył się obłok i zaczął ich ocieniać. Kiedy weszli w obłok, przestraszyli się.+ 35 A z obłoku dobiegł głos,+ mówiący: „To jest mój Syn, ten wybrany.+ Jego słuchajcie”.+ 36 A gdy ów głos się rozległ, Jezus został sam.+ Lecz oni milczeli i nikomu w owych dniach nic nie opowiedzieli o tym, co ujrzeli.+

37 Następnego dnia, gdy zeszli z góry, wyszedł mu na spotkanie wielki tłum.+ 38 A oto jakiś mężczyzna z tłumu zawołał, mówiąc: „Nauczycielu, proszę cię, abyś spojrzał na mego syna, gdyż jest moim jednorodzonym,+ 39 i oto duch+ go chwyta, tak iż ten nagle krzyczy i za jego sprawą wpada w konwulsje, i toczy pianę, on zaś niechętnie odchodzi, posiniaczywszy go. 40 I prosiłem twoich uczniów, żeby go wypędzili, ale nie mogli”.+ 41 Odpowiadając, Jezus rzekł: „O pokolenie bez wiary i przewrotne,+ jak długo mam z wami pozostawać i was znosić? Przyprowadź tu swego syna”.+ 42 A gdy ten już podchodził, demon rzucił nim o ziemię i przyprawił go o gwałtowne konwulsje. Jednakże Jezus zgromił ducha nieczystego i uzdrowił chłopca, i oddał go jego ojcu.+ 43 Wszyscy zaś poczęli się niezmiernie zdumiewać majestatyczną mocą+ Bożą.

A gdy się zdumiewali tym wszystkim, co czynił, on rzekł do swych uczniów: 44 „Przyjmijcie te słowa do swych uszu, bo Syn Człowieczy ma być wydany w ręce ludzi”.+ 45 Lecz oni dalej nie rozumieli tej wypowiedzi. W gruncie rzeczy była przed nimi zakryta, żeby jej nie pojęli, oni zaś lękali się go pytać o tę wypowiedź.+

46 Wtedy zaczęli między sobą rozważać, kto z nich będzie największy.+ 47 A Jezus, znając rozważanie ich serc, wziął małe dziecko, postawił je obok siebie+ 48 i rzekł do nich: „Kto by przyjął to małe dziecko ze względu na moje imię, ten przyjmuje także mnie, a kto by przyjął mnie, ten przyjmuje również tego, który mnie posłał.+ Bo kto zachowuje się jak pomniejszy+ wśród was wszystkich, ten jest wielki”.+

49 Na to Jan rzekł: „Mistrzu, widzieliśmy, jak pewien człowiek wypędzał demony,+ używając twego imienia, i próbowaliśmy go powstrzymać,+ gdyż nie chodzi z nami”.+ 50 Ale Jezus rzekł do nich: „Nie próbujcie go powstrzymać, kto bowiem nie jest przeciwko wam, ten jest za wami”.+

51 A gdy się dopełniały dni, kiedy miał zostać wzięty w górę,+ zdecydowanie skierował swe oblicze, by iść do Jerozolimy. 52 Wysłał więc przed sobą posłańców. Oni zaś, odszedłszy, weszli do wioski Samarytan,+ aby poczynić dla niego przygotowania; 53 lecz ci go nie przyjęli, gdyż oblicze miał skierowane, by iść do Jerozolimy.+ 54 Kiedy to ujrzeli uczniowie Jakub i Jan,+ rzekli: „Panie, czy chcesz, byśmy rozkazali, żeby ogień+ zstąpił z nieba i ich unicestwił?” 55 Ale on się odwrócił i zganił ich. 56 Poszli więc do innej wioski.

57 A gdy szli drogą, ktoś powiedział do niego: „Pójdę za tobą, dokądkolwiek byś się udał”.+ 58 Jezus zaś rzekł mu: „Lisy mają jamy i ptaki nieba mają miejsca na odpoczynek, lecz Syn Człowieczy nie ma gdzie złożyć głowy”.+ 59 Potem rzekł do drugiego: „Bądź moim naśladowcą”. Ten powiedział: „Pozwól mi najpierw odejść i pogrzebać mego ojca”.+ 60 Ale on rzekł do niego: „Niech umarli+ grzebią swych umarłych, ty zaś idź i rozgłaszaj królestwo Boże”.+ 61 A jeszcze inny rzekł: „Pójdę za tobą, Panie, ale najpierw pozwól mi pożegnać się+ z tymi, co są w moim domu”. 62 Jezus mu rzekł: „Żaden człowiek, który przyłożył rękę do pługa,+ a ogląda się wstecz,+ nie nadaje się do królestwa Bożego”.

10 Następnie Pan wyznaczył siedemdziesięciu+ innych i posłał ich przed sobą po dwóch+ do każdego miasta i miejsca, do którego sam miał przyjść. 2 Potem przemówił do nich: „Żniwo+ wprawdzie jest wielkie, lecz pracowników+ mało. Proście+ zatem Pana żniwa, aby wysłał pracowników+ na swe żniwo. 3 Idźcie. Oto posyłam was jak baranki+ pomiędzy wilki. 4 Nie noście sakiewki ani torby,+ ani sandałów, a po drodze nikogo nie bierzcie w objęcia+ na powitanie. 5 Gdziekolwiek wejdziecie do domu, powiedzcie najpierw: ‚Pokój temu domowi’.+ 6 I jeśli tam jest przyjaciel pokoju, wasz pokój spocznie na nim.+ Ale jeśli nie ma, wróci do was.+ 7 Zostańcie więc w tym domu,+ jedząc i pijąc, co podadzą,+ bo pracownik jest godzien swej zapłaty.+ Nie przenoście się z domu do domu.+

8 „A gdziekolwiek wejdziecie do miasta i przyjmą was, jedzcie, co przed wami postawią, 9 i chorych w nim leczcie,+ i mówcie do nich: ‚Przybliżyło się do was królestwo+ Boże’. 10 Gdziekolwiek zaś wejdziecie do miasta i was nie przyjmą,+ wyjdźcie na jego szerokie ulice i powiedzcie: 11 ‚Nawet proch, który z waszego miasta przylgnął do naszych stóp, ścieramy przeciwko wam.+ Pamiętajcie jednak, że przybliżyło się królestwo Boże’. 12 Mówię wam, że w owym dniu znośniej będzie Sodomie+ niż temu miastu.

13 „Biada ci, Chorazynie!+ Biada ci, Betsaido!+ Gdyby bowiem potężne dzieła, które się dokonały w was, dokonały się w Tyrze i Sydonie, te już dawno okazałyby skruchę, siedząc w worze i popiele.+ 14 Toteż na sądzie znośniej będzie Tyrowi i Sydonowi niż wam.+ 15 A ty, Kafarnaum, czy może będziesz wywyższone do nieba?+ Zejdziesz do Hadesu!+

16 „Kto słucha+ was, ten słucha także mnie. A kto lekceważy was, ten lekceważy także mnie. Kto zaś lekceważy mnie, ten lekceważy+ również tego, który mnie posłał”.

17 Potem siedemdziesięciu z radością powróciło, mówiąc: „Panie, nawet demony się nam podporządkowują,+ gdy używamy twego imienia”. 18 Na to rzekł do nich: „Zobaczyłem Szatana, jak już spadł+ z nieba niczym błyskawica. 19 Oto dałem wam władzę deptać po wężach+ i skorpionach,+ a także nad wszelką mocą nieprzyjaciela,+ i na pewno nic wam nie zaszkodzi. 20 Jednakże nie radujcie się z tego, że duchy się wam podporządkowują, lecz radujcie się, że wasze imiona+ zostały zapisane w niebiosach”. 21 W tejże godzinie rozradował się+ w duchu świętym i rzekł: „Publicznie wysławiam cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, ponieważ starannie ukryłeś te rzeczy przed mędrcami+ i intelektualistami, a objawiłeś je niemowlętom. Tak, Ojcze, ponieważ uznałeś za dobre to uczynić. 22 Wszystko zostało mi przekazane+ przez mego Ojca, a nikt nie wie, kim jest Syn, tylko Ojciec;+ i nikt nie wie, kim jest Ojciec, tylko Syn+ oraz ten, komu Syn zechce go objawić”.

23 Następnie zwrócił się do samych uczniów i rzekł: „Szczęśliwe są oczy, które widzą to, co wy widzicie.+ 24 Mówię wam bowiem: Wielu proroków i królów pragnęło ujrzeć+ to, co wy widzicie, ale nie ujrzało, i słyszeć to, co wy słyszycie, ale nie usłyszało”.

25 A oto pewien człowiek biegły w Prawie+ wstał, by go wystawić na próbę, i powiedział: „Nauczycielu, co mam czynić, by odziedziczyć życie wieczne?”+ 26 On rzekł do niego: „Co jest napisane w Prawie?+ Jak czytasz?” 27 Ten, odpowiadając, rzekł: „‚Masz miłować Jehowę, twojego Boga, całym swym sercem i całą swą duszą, i całą swą siłą, i całym swym umysłem’+ oraz ‚swego bliźniego jak samego siebie’”.+ 28 Rzekł do niego: „Odpowiedziałeś poprawnie; ‚czyń to, a osiągniesz życie’”.+

29 Ale człowiek ten, chcąc dowieść, że jest prawy, rzekł do Jezusa: „Kto właściwie jest moim bliźnim?”+ 30 Jezus, odpowiadając, rzekł: „Pewien człowiek schodził z Jerozolimy do Jerycha i wpadł między zbójców, którzy go odarli z szat, jak również zadali mu razy, po czym odeszli, pozostawiając go na wpół umarłego. 31 Przypadkowo schodził tą drogą pewien kapłan, lecz gdy go ujrzał, przeszedł drugą stroną.+ 32 Podobnie też Lewita, gdy dotarł do tego miejsca i go ujrzał, przeszedł drugą stroną.+ 33 Ale natknął się na niego pewien Samarytanin,+ podróżujący tą drogą, i na jego widok zdjęła go litość. 34 Podszedł więc i przewiązał jego rany, polewając je oliwą i winem.+ Potem, wsadziwszy go na swoje zwierzę, zawiózł do gospody i się o niego zatroszczył. 35 A następnego dnia wyjął dwa denary, dał je właścicielowi gospody i rzekł: ‚Troszcz się o niego, a cokolwiek ponad to wydasz, oddam ci, gdy tu wrócę’. 36 Jak ci się wydaje, który z tych trzech okazał się bliźnim+ tego, co wpadł między zbójców?” 37 On rzekł: „Ten, który wobec niego postąpił miłosiernie”.+ Wtedy Jezus mu powiedział: „Idź i czyń+ tak samo”.

38 A gdy byli w drodze, wszedł do pewnej wioski. Tam jako gościa przyjęła go do domu pewna niewiasta imieniem Marta.+ 39 Miała ona też siostrę, którą zwano Marią, ta jednak usiadła u stóp+ Pana i słuchała jego słowa. 40 Marta natomiast miała uwagę rozproszoną+ spełnianiem wielu posług. Podeszła więc i rzekła: „Panie, czy to dla ciebie nic nie znaczy, że moja siostra pozostawiła mnie samą, abym usługiwała?+ Powiedz jej przeto, żeby mi dopomogła”. 41 Pan, odpowiadając, rzekł do niej: „Marto, Marto, martwisz się+ i niepokoisz o wiele rzeczy.+ 42 A przecież potrzebnych jest niewiele rzeczy+ lub nawet tylko jedna. Maria zaś wybrała dobrą cząstkę+ i ta nie zostanie jej odebrana”.

11 Będąc kiedyś w pewnym miejscu, modlił się, a gdy skończył, jeden z jego uczniów rzekł do niego: „Panie, naucz nas się modlić,+ tak jak i Jan nauczył swoich uczniów”.+

2 Wtedy powiedział do nich: „Kiedy się modlicie,+ mówcie: ‚Ojcze, niech będzie uświęcone twoje imię.+ Niech przyjdzie twoje królestwo.+ 3 Daj nam naszego chleba+ na ten dzień według potrzeby dnia. 4 I przebacz nam nasze grzechy,+ bo my sami też przebaczamy każdemu, kto jest winny+ wobec nas; i nie wystawiaj nas na pokusę’”.+

5 Nadto rzekł do nich: „Kto z was, mając przyjaciela, pójdzie do niego o północy i powie mu: ‚Przyjacielu, pożycz mi trzy chleby, 6 gdyż prosto z drogi przyszedł do mnie mój przyjaciel, a nie mam co przed nim położyć’? 7 Ten zaś z wewnątrz odpowie: ‚Przestań mi się naprzykrzać.+ Drzwi są już zamknięte i moje dziecięta są ze mną w łóżku; nie mogę wstać i dać tobie’. 8 Mówię wam: Chociaż nie wstanie i nie da mu czegoś ze względu na to, że jest jego przyjacielem, to ze względu na jego śmiałą uporczywość+ na pewno wstanie i da mu, czego potrzebuje. 9 Toteż mówię wam: Stale proście,+ a będzie wam dane; ciągle szukajcie,+ a znajdziecie; wciąż pukajcie, a będzie wam otworzone. 10 Bo każdy, kto prosi, otrzymuje+ i każdy, kto szuka, znajduje, i każdemu, kto puka, będzie otworzone. 11 Istotnie, któryż to ojciec wśród was, jeśli go syn+ poprosi o rybę, poda mu węża zamiast ryby? 12 Albo też jeśli poprosi o jajko, czy poda mu skorpiona? 13 Jeżeli więc wy, chociaż jesteście niegodziwi, umiecie dawać swym dzieciom dobre dary,+ o ileż bardziej Ojciec w niebie da ducha świętego+ tym, którzy go proszą!”

14 Później wypędzał niemego+ demona. Gdy demon wyszedł, niemowa przemówił. I zdumiały się tłumy. 15 Ale niektórzy spośród nich rzekli: „Wypędza demony za sprawą Beelzebuba, władcy demonów”.+ 16 Inni jednak, kusząc go, zaczęli się od niego domagać znaku+ z nieba. 17 Znając ich poglądy,+ rzekł do nich: „Każde królestwo wewnętrznie podzielone pustoszeje, a dom wewnętrznie podzielony upada.+ 18 Jeśli więc również Szatan jest wewnętrznie podzielony, jakże się ostoi jego królestwo?+ Mówicie bowiem, że wypędzam demony za sprawą Beelzebuba. 19 Jeżeli ja wypędzam demony za sprawą Beelzebuba, to przez kogo wypędzają je wasi synowie?+ Dlatego oni będą waszymi sędziami. 20 Ale jeśli ja palcem+ Bożym wypędzam demony, to istotnie zaskoczyło was królestwo Boże.+ 21 Gdy dobrze uzbrojony siłacz+ strzeże swego pałacu, jego mienie pozostaje w spokoju. 22 Ale gdy ktoś silniejszy+ od niego, nadszedłszy, zwycięża go,+ wówczas zabiera całe jego uzbrojenie, na którym tamten polegał, i rozdziela to, z czego go ograbił. 23 Kto nie jest po mojej stronie, ten jest przeciwko mnie, a kto nie zbiera ze mną, ten rozprasza.+

24 „Kiedy duch nieczysty wyjdzie z człowieka, przemierza spieczone okolice w poszukiwaniu miejsca odpoczynku, a nie znalazłszy żadnego, mówi: ‚Powrócę do mego domu, z którego wyszedłem’.+ 25 A po przybyciu zastaje go czysto wymiecionym i przyozdobionym. 26 Wtedy idzie i bierze ze sobą siedem+ innych duchów, bardziej niegodziwych niż on sam, a wszedłszy do środka, mieszkają tam; i końcowe położenie tego człowieka staje się gorsze niż pierwotne”.+

27 Kiedy on to mówił, pewna niewiasta z tłumu podniosła głos i rzekła do niego: „Szczęśliwe łono,+ które cię nosiło, i piersi, które ssałeś!” 28 On zaś rzekł: „Nie, ale raczej: Szczęśliwi ci, którzy słuchają słowa Bożego i je zachowują!”+

29 Gdy gromadziły się tłumy, zaczął mówić: „Pokolenie to jest pokoleniem niegodziwym; szuka znaku.+ Ale żaden znak nie będzie mu dany oprócz znaku Jonasza.+ 30 Bo jak Jonasz+ stał się znakiem dla Niniwczyków, tak samo też Syn Człowieczy będzie dla tego pokolenia. 31 Królowa+ z południa powstanie na sąd z ludźmi tego pokolenia i ich potępi, przyszła bowiem z krańców ziemi, aby usłyszeć mądrość Salomona, a oto tu więcej+ niż Salomon. 32 Mieszkańcy Niniwy wstaną na sąd z tym pokoleniem i je potępią, okazali bowiem skruchę ze względu na to, co głosił Jonasz,+ a oto tu więcej+ niż Jonasz. 33 Po zapaleniu lampy nikt nie stawia jej w piwnicy ani pod korcem, lecz na świeczniku,+ żeby wchodzący widzieli światło. 34 Lampą ciała jest twoje oko. Gdy twoje oko jest prostolinijne,+ również całe twoje ciało jest jasne, ale gdy jest niegodziwe, również twoje ciało jest ciemne. 35 Miej się więc na baczności. Może światło, które jest w tobie, jest ciemnością.+ 36 Jeśli zatem całe twoje ciało jest jasne i żadna jego część nie jest ciemna, to całe będzie tak jasne,+ jak gdyby lampa oświetlała cię swymi promieniami”.

37 Kiedy to powiedział, pewien faryzeusz zaprosił go, żeby zjadł u niego obiad.+ Wszedł więc i ułożył się przy stole. 38 Jednakże faryzeusz był zaskoczony, widząc, że on się najpierw nie umył+ przed obiadem. 39 Lecz Pan rzekł do niego: „Teraz wy, faryzeusze, oczyszczacie z zewnątrz kielich i miskę, ale wasze wnętrze+ jest pełne grabieży i niegodziwości.+ 40 Nierozsądni! Czyż ten, który uczynił to, co na zewnątrz,+ nie uczynił też wnętrza? 41 Wszakże dawajcie jako dary miłosierdzia+ to, co wewnątrz, a oto wszystko inne jest u was czyste. 42 Ale biada wam, faryzeusze, gdyż dajecie dziesiątą część+ mięty i ruty, i wszelkiego innego warzywa, lecz pomijacie sprawiedliwość oraz miłość do Boga! Te rzeczy mieliście obowiązek czynić, a tych drugich nie pomijać.+ 43 Biada wam, faryzeusze, gdyż miłujecie pierwsze siedzenia w synagogach i pozdrowienia na rynkach!+ 44 Biada wam, gdyż jesteście jak te grobowce pamięci, które nie są widoczne, tak iż ludzie chodzą po nich, nie wiedząc o tym!”+

45 Odpowiadając, jeden z biegłych+ w Prawie rzekł do niego: „Nauczycielu, mówiąc to, znieważasz i nas”. 46 Wtedy on rzekł: „Biada i wam, biegłym w Prawie, gdyż obciążacie ludzi ciężarami trudnymi do uniesienia, lecz sami nie dotykacie tych ciężarów ani jednym palcem!+

47 „Biada wam, gdyż budujecie prorokom grobowce pamięci, a to wasi praojcowie ich pozabijali!+ 48 Doprawdy, jesteście świadkami uczynków waszych praojców, a jednak się z nimi zgadzacie,+ ci bowiem pozabijali+ proroków, wy zaś budujecie im grobowce. 49 Dlatego też mądrość+ Boża powiedziała: ‚Poślę do nich proroków oraz apostołów i niektórych z nich będą zabijać i prześladować, 50 aby od tego pokolenia zażądano+ krwi wszystkich proroków,+ przelanej od założenia świata — 51 od krwi Abla+ aż do krwi Zachariasza,+ którego zabito między ołtarzem a domem’.+ Tak, mówię wam: Zażąda się jej od tego pokolenia.

52 „Biada wam, biegli w Prawie, gdyż zabraliście klucz wiedzy;+ samiście nie weszli, a wchodzącym przeszkodziliście!”+

53 Gdy więc stamtąd wyszedł, uczeni w piśmie i faryzeusze zaczęli na niego strasznie napierać i zasypywać go pytaniami o dalsze rzeczy, 54 czyhając+ na niego, by go przyłapać+ na czymś z jego ust.

12 Tymczasem, gdy zebrał się tłum liczący tyle tysięcy, że jedni po drugich deptali, on zaczął mówić najpierw do swych uczniów: „Strzeżcie się zakwasu+ faryzeuszy, którym jest obłuda.+ 2 Lecz nie ma nic starannie skrytego, co nie zostałoby objawione, ani tajemnego, co nie stałoby się znane.+ 3 To zatem, co mówicie w ciemności, będzie słyszane w świetle, a co szepczecie w swych pokojach, będzie głoszone z dachów domów.+ 4 Ponadto mówię wam, moi przyjaciele:+ Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, a potem nie są w stanie nic więcej uczynić.+ 5 Ale wskażę wam, kogo się bać: Bójcie się tego,+ który gdy zabije, ma władzę wrzucić do Gehenny.+ Tak, mówię wam: Tego się bójcie.+ 6 Czyż nie sprzedaje się pięciu wróbli za dwie monety małej wartości? A przecież ani jeden z nich nie jest zapomniany przed Bogiem.+ 7 Lecz nawet wasze włosy+ na głowie wszystkie są policzone. Nie bójcie się; jesteście warci więcej niż wiele wróbli.+

8 „Toteż mówię wam: Co do każdego, kto przyzna się+ przed ludźmi do jedności ze mną, Syn Człowieczy też przyzna się do jedności z nim — przed aniołami Bożymi.+ 9 Ale kto się mnie zaprze+ przed ludźmi, tego ja się zaprę przed aniołami Bożymi.+ 10 I każdemu, kto by powiedział słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie przebaczone; ale kto by bluźnił przeciwko duchowi świętemu, temu nie będzie przebaczone.+ 11 A gdy was wprowadzą przed publiczne zgromadzenia oraz urzędników rządowych i władze, nie zamartwiajcie się, jak lub co powiecie na swą obronę albo co będziecie mówić;+ 12 bo w tejże godzinie duch święty+ was nauczy, co powinniście mówić”.+

13 Wtedy ktoś z tłumu rzekł do niego: „Nauczycielu, powiedz memu bratu, żeby się ze mną podzielił dziedzictwem”. 14 On rzekł do niego: „Człowieku, któż mnie ustanowił nad wami sędzią+ albo dokonującym podziału?” 15 Potem rzekł do nich: „Miejcie oczy otwarte i strzeżcie się wszelkiej zachłanności,+ bo nawet wtedy, gdy ktoś ma obfitość, jego życie nie zależy od tego, co posiada”.+ 16 Następnie opowiedział im przykład, mówiąc: „Pewnemu bogatemu człowiekowi dobrze obrodziła ziemia. 17 Toteż zaczął rozważać w sobie, mówiąc: ‚Cóż uczynię, skoro nie mam gdzie zgromadzić swych plonów?’ 18 Rzekł więc: ‚Uczynię tak:+ Zburzę moje spichrze, a zbuduję większe i tam zgromadzę całe zboże oraz wszystkie moje dobra,+ 19 i powiem+ swej duszy: „Duszo, masz wiele dóbr złożonych na wiele lat; zażywaj wygód, jedz, pij, ciesz się”’.+ 20 Ale Bóg rzekł do niego: ‚Nierozsądny, tej nocy zażądają od ciebie twej duszy.+ Czyje więc będzie to, co nagromadziłeś?’+ 21 Tak się dzieje z człowiekiem, który gromadzi skarb dla siebie, ale nie jest bogaty wobec Boga”.+

22 Potem rzekł do swych uczniów: „Dlatego wam mówię: Przestańcie się zamartwiać o swe dusze, jeśli chodzi o to, co będziecie jeść, albo o swe ciała, jeśli chodzi o to, w co się będziecie ubierać.+ 23 Dusza bowiem jest warta więcej niż pokarm, a ciało niż odzież. 24 Zwróćcie uwagę, że kruki+ ani nie sieją, ani nie żną i nie mają ani stodoły, ani spichrza, a jednak Bóg je żywi. O ileż więcej warci jesteście wy niż ptaki?+ 25 Kto z was przez zamartwianie się może dodać łokieć do długości swego życia?+ 26 Jeśli więc nie potraficie zrobić najmniejszej rzeczy, czemuż mielibyście się zamartwiać+ o pozostałe? 27 Zwróćcie uwagę, jak rosną lilie+ — ani się nie mozolą, ani nie przędą, lecz mówię wam: Nawet Salomon w całej swej chwale nie był tak przyodziany, jak jedna z nich.+ 28 Jeśli zatem Bóg tak przyodziewa roślinność w polu, która dzisiaj jest, a jutro zostaje wrzucona do pieca, o ileż bardziej przyodzieje was, małowierni!+ 29 Przestańcie więc szukać, co mielibyście jeść i co mielibyście pić, i przestańcie żyć w niepewności pełnej zatroskania;+ 30 bo o wszystko to skwapliwie zabiegają narody świata, ale wasz Ojciec wie, że tych rzeczy potrzebujecie.+ 31 Niemniej stale szukajcie jego królestwa, a te rzeczy będą wam dodane.+

32 „Nie bój się,+ mała trzódko,+ gdyż wasz Ojciec uznał za dobre dać wam królestwo.+ 33 Sprzedajcie+ to, co do was należy, i dawajcie dary miłosierdzia.+ Sprawcie sobie sakiewki, które nie niszczeją, niewyczerpany skarb w niebiosach,+ gdzie złodziej nie podchodzi ani mól nie niszczy. 34 Bo gdzie jest wasz skarb, tam też będzie wasze serce.+

35 „Niech wasze lędźwie+ będą przepasane, a wasze lampy+ niech płoną, 36 wy sami zaś bądźcie podobni do ludzi, którzy oczekują swego pana+ powracającego z wesela,+ żeby gdy przybędzie i zapuka,+ od razu mu otworzyć. 37 Szczęśliwi ci niewolnicy, których pan, przybywszy, zastanie czuwających!+ Zaprawdę wam mówię: Przepasze się+ i każe im się ułożyć przy stole, i przystąpiwszy, będzie im usługiwał.+ 38 A gdyby przybył o drugiej straży, czy nawet o trzeciej, i tak ich zastał, są szczęśliwi!+ 39 Ale wiedzcie to, że gdyby gospodarz wiedział, o której godzinie przyjdzie złodziej, czuwałby i nie pozwoliłby włamać się do swego domu.+ 40 Wy też stale bądźcie gotowi, gdyż Syn Człowieczy przyjdzie o godzinie, której się nie domyślacie”.+

41 Wtedy Piotr rzekł: „Panie, czy kierujesz ten przykład do nas, czy też do wszystkich?” 42 A Pan rzekł: „Kto rzeczywiście jest szafarzem wiernym,+ roztropnym,+ którego pan ustanowi nad swym gronem sług, aby im dawał odmierzone porcje pokarmu we właściwym czasie?+ 43 Szczęśliwy ów niewolnik, jeśli jego pan, przybywszy, zastanie go tak czyniącego!+ 44 Mówię wam zgodnie z prawdą: Ustanowi go nad całym swoim mieniem.+ 45 Ale gdyby ów niewolnik rzekł w swoim sercu: ‚Mój pan zwleka z przyjściem’+ i gdyby zaczął bić służących i służące oraz jeść i pić, i się upijać,+ 46 pan owego niewolnika przyjdzie w dniu, w którym ten się go nie spodziewa, i o godzinie, której nie zna,+ i ukarze go z największą surowością, i wyznaczy mu dział z niewiernymi.+ 47 Wtedy ów niewolnik, który zrozumiał wolę swego pana, ale się nie przygotował ani nie postąpił zgodnie z jego wolą, otrzyma wiele uderzeń.+ 48 Ten zaś, który nie zrozumiał+ i czynił to, za co zasłużył na uderzenia, otrzyma ich niewiele.+ Istotnie, komu dużo dano, od tego dużo się będzie żądać;+ a komu ludzie dużo powierzają, od tego będą żądać więcej niż zwykle.+

49 „Przyszedłem wzniecić ogień+ na ziemi i czego więcej mam sobie życzyć, skoro już zapłonął? 50 Doprawdy, mam chrzest, którym muszę być ochrzczony, i jakże jestem udręczony, dopóki się nie zakończy!+ 51 Czy mniemacie, że przyszedłem dać pokój na ziemi? Bynajmniej, mówię wam, lecz raczej rozdźwięk.+ 52 Bo odtąd w jednym domu pięcioro będzie podzielonych, troje przeciwko dwojgu i dwoje przeciwko trojgu.+ 53 Podzieleni będą: ojciec przeciw synowi i syn przeciw ojcu, matka przeciw córce i córka przeciw matce, teściowa przeciw synowej i synowa przeciw teściowej”.+

54 Potem rzekł jeszcze do tłumów: „Kiedy widzicie obłok podnoszący się w stronach zachodnich, od razu mówicie: ‚Nadciąga burza’, i tak się dzieje.+ 55 A gdy widzicie, że wieje wiatr południowy, mówicie: ‚Będzie fala upałów’, i tak się staje. 56 Obłudnicy, umiecie oceniać wygląd ziemi i nieba, ale jak to jest, że tego właśnie czasu ocenić nie umiecie?+ 57 Czemu też sami dla siebie nie osądzacie, co jest prawe?+ 58 Na przykład gdy idziesz do władcy ze swym przeciwnikiem, z którym się prawujesz, staraj się, będąc jeszcze w drodze, uśmierzyć spór z nim, żeby cię czasem nie zaciągnął przed sędziego, sędzia zaś przekazałby cię urzędnikowi sądowemu, a urzędnik sądowy wtrąciłby cię do więzienia.+ 59 Mówię ci: Na pewno stamtąd nie wyjdziesz, dopóki nie spłacisz do ostatniego pieniążka znikomej wartości”.+

13 W tej właśnie porze obecni tam pewni ludzie opowiedzieli mu o Galilejczykach,+ których krew Piłat zmieszał z ich ofiarami. 2 Odrzekł im więc: „Czy mniemacie, że ci Galilejczycy okazali się gorszymi grzesznikami+ niż wszyscy inni Galilejczycy, skoro to ucierpieli? 3 Bynajmniej, mówię wam; lecz jeśli nie okażecie skruchy, wszyscy tak samo zostaniecie zgładzeni.+ 4 Albo tych osiemnastu, na których runęła wieża w Siloam i zabiła ich — czy mniemacie, że oni okazali się większymi winowajcami niż wszyscy inni ludzie zamieszkujący Jerozolimę? 5 Bynajmniej, mówię wam; lecz jeśli nie okażecie skruchy, wszyscy tak samo zostaniecie zgładzeni”.+

6 I opowiedział im jeszcze następujący przykład: „Pewien człowiek miał w swej winnicy+ zasadzone drzewo figowe i przyszedł szukać na nim owocu,+ ale żadnego nie znalazł.+ 7 Wtedy rzekł do winogrodnika: ‚Oto już od trzech lat+ przychodzę szukać owocu na tym drzewie figowym, lecz ani jednego nie znalazłem. Zetnij je!+ Po cóż miałoby na darmo zajmować ziemię?’ 8 On, odpowiadając, rzekł do niego: ‚Panie, zostaw je+ jeszcze na ten rok, aż je okopię i obłożę gnojem; 9 i jeśli w przyszłości wyda owoc, to dobrze, jeśli zaś nie, to je zetniesz’”.+

10 A w sabat nauczał w jednej z synagog. 11 I oto niewiasta, która od osiemnastu lat miała ducha+ słabości, była zgięta we dwoje i wcale nie mogła się wyprostować. 12 Ujrzawszy ją, Jezus zwrócił się do niej i rzekł: „Niewiasto, jesteś uwolniona+ od swej słabości”. 13 I włożył na nią ręce; i natychmiast się wyprostowała,+ i zaczęła wychwalać Boga. 14 Ale wtedy przełożony synagogi, oburzony tym, że Jezus dokonał tego uleczenia w sabat, odezwał się do tłumu: „Jest sześć dni, w których powinno się pracować;+ w te więc przychodźcie, by dostąpić uleczenia, a nie w dzień sabatu”.+ 15 Jednakże Pan odpowiedział mu i rzekł: „Obłudnicy,+ czyż w sabat każdy z was nie odwiązuje swego byka lub osła z przegrody i nie wyprowadza, by go napoić?+ 16 Czy zatem nie należało tej niewiasty, która jest córką Abrahama+ i którą Szatan trzymał związaną już osiemnaście lat, uwolnić z tych więzów w dzień sabatu?” 17 Kiedy to powiedział, wszyscy jego przeciwnicy się zawstydzili,+ ale cały tłum zaczął się radować ze wszystkich chwalebnych rzeczy dokonywanych przez niego.+

18 On więc rzekł: „Do czego jest podobne królestwo Boże i z czym mam je porównać?+ 19 Podobne jest do ziarnka gorczycy, które pewien człowiek, wziąwszy, rzucił w swym ogrodzie i ono wyrosło, i stało się drzewem, a ptaki nieba+ zrobiły sobie siedlisko wśród jego gałęzi”.+

20 I znowu powiedział: „Z czym mam porównać królestwo Boże? 21 Podobne jest do zakwasu, który niewiasta wzięła i ukryła w trzech dużych miarach mąki, aż cała ta masa się zakwasiła”.+

22 I wędrował od miasta do miasta i od wsi do wsi, nauczając i kontynuując wędrówkę do Jerozolimy.+ 23 A pewien człowiek rzekł do niego: „Panie, czy tylko niewielu dostępuje wybawienia?”+ On im rzekł: 24 „Wytężajcie siły,+ by wejść przez wąskie drzwi,+ gdyż wielu, mówię wam, będzie się starało wejść, lecz nie zdoła,+ 25 gdy już gospodarz wstanie i zamknie drzwi, a wy staniecie na zewnątrz i zaczniecie pukać do drzwi, mówiąc: ‚Panie, otwórz nam’.+ Ale on, odpowiadając, rzeknie wam: ‚Nie wiem, skąd jesteście’.+ 26 Wtedy zaczniecie mówić: ‚Jedliśmy i piliśmy przed tobą, a ty nauczałeś na naszych szerokich ulicach’.+ 27 Ale on powie, mówiąc do was: ‚Nie wiem, skąd jesteście. Odstąpcie ode mnie, wszyscy czyniciele nieprawości!’+ 28 Tam będziecie płakać i zgrzytać zębami,+ gdy ujrzycie Abrahama i Izaaka, i Jakuba, i wszystkich proroków w królestwie Bożym,+ siebie zaś wyrzuconych na zewnątrz. 29 I przyjdą ludzie ze stron wschodnich i zachodnich, a także z północy i południa,+ i ułożą się przy stole w królestwie Bożym.+ 30 I oto są ostatni, którzy będą pierwszymi, i są pierwsi, którzy będą ostatnimi”.+

31 W tejże godzinie podeszli pewni faryzeusze, mówiąc do niego: „Wyjdź i odejdź stąd, ponieważ Herod chce cię zabić”. 32 A on im rzekł: „Idźcie i powiedzcie temu lisowi:+ ‚Oto wyrzucam demony i dokonuję uzdrowień dzisiaj i jutro, a trzeciego dnia skończę’.+ 33 Jednakże muszę być w drodze dzisiaj i jutro, i następnego dnia, gdyż nie jest dopuszczalne, żeby prorok został zgładzony poza Jerozolimą.+ 34 Jerozolimo, Jerozolimo, zabijająca+ proroków i kamienująca+ tych, którzy zostali do niej posłani — jakże często chciałem zebrać twoje dzieci, jak kokoszka zbiera swe stadko kurcząt pod skrzydła,+ ale wyście tego nie chcieli!+ 35 Oto wasz dom+ jest wam pozostawiony. Mówię wam: Na pewno nie będziecie mnie widzieć, aż powiecie: ‚Błogosławiony, który przychodzi w imieniu Jehowy!’”+

14 A pewnego razu, gdy w sabat wszedł do domu jednego z władców spośród faryzeuszy, aby zjeść posiłek,+ oni uważnie go obserwowali.+ 2 I oto był przed nim jakiś człowiek chory na puchlinę. 3 Jezus więc odezwał się do tych biegłych w Prawie i do faryzeuszy, mówiąc: „Czy wolno w sabat leczyć, czy nie?”+ 4 Lecz oni milczeli. Wtedy, ująwszy tego człowieka, uzdrowił go i odprawił. 5 I rzekł do nich: „Któryż z was, jeśli jego syn albo byk wpadnie do studni,+ natychmiast go nie wyciągnie nawet w dzień sabatu?”+ 6 I nie zdołali mu na to hardo odpowiedzieć.+

7 Potem jeszcze opowiedział zaproszonym pewien przykład, spostrzegłszy, jak sobie wybierali najpocześniejsze miejsca; rzekł do nich:+ 8 „Kiedy cię ktoś zaprosi na ucztę weselną, nie kładź się na najpocześniejszym miejscu.+ Może w tym samym czasie został przez niego zaproszony ktoś znaczniejszy od ciebie, 9 ten zaś, który zaprosił ciebie i jego, przyjdzie i powie ci: ‚Ustąp mu miejsca’. A wtedy odejdziesz ze wstydem, by zająć najniższe miejsce.+ 10 Ale gdy jesteś zaproszony, idź i ułóż się na najniższym miejscu,+ żeby człowiek, który cię zaprosił, przyszedłszy, powiedział do ciebie: ‚Przyjacielu, podejdź wyżej’. Wtedy zostaniesz zaszczycony wobec wszystkich innych gości.+ 11 Bo każdy, kto się wywyższa, będzie ukorzony, a kto się korzy, będzie wywyższony”.+

12 Następnie odezwał się też do człowieka, który go zaprosił: „Kiedy wydajesz obiad lub wieczerzę, nie zwołuj swych przyjaciół ani swych braci, ani swych krewnych, ani bogatych sąsiadów. Może i oni kiedyś by cię za to zaprosili i stałoby się to dla ciebie odpłatą. 13 Ale gdy wydajesz ucztę, zaproś biednych, ułomnych, kulawych, ślepych,+ 14 a będziesz szczęśliwy, gdyż nie mają ci czym odpłacić. Ty bowiem otrzymasz odpłatę przy zmartwychwstaniu+ prawych”.

15 Usłyszawszy to, jeden z gości powiedział do niego: „Szczęśliwy, kto je chleb w królestwie Bożym”.+

16 Jezus rzekł do niego: „Pewien człowiek wydawał wspaniałą wieczerzę i zaprosił wielu.+ 17 A w godzinie wieczerzy wysłał swego niewolnika, by powiedział zaproszonym: ‚Chodźcie,+ gdyż wszystko jest już gotowe’. 18 Lecz oni wszyscy zaczęli się wespół wymawiać.+ Pierwszy rzekł mu: ‚Kupiłem pole i muszę pójść je obejrzeć; proszę cię: miej mnie za usprawiedliwionego’.+ 19 A drugi rzekł: ‚Kupiłem pięć jarzm bydła i idę je wypróbować; proszę cię: miej mnie za usprawiedliwionego’.+ 20 Jeszcze inny rzekł: ‚Dopiero co poślubiłem+ żonę i dlatego nie mogę przyjść’. 21 Ów niewolnik podszedł więc i opowiedział o tym swemu panu. Wtedy gospodarz srodze się rozgniewał i rzekł do swego niewolnika: ‚Wyjdź szybko na szerokie ulice oraz uliczki miasta i wprowadź tu biednych i ułomnych, i ślepych, i kulawych’.+ 22 Po pewnym czasie niewolnik rzekł: ‚Panie, to, co rozkazałeś, zostało wykonane i jeszcze jest miejsce’. 23 A pan rzekł do niewolnika: ‚Wyjdź na drogi+ i w opłotki i przymuś ich do wejścia, żeby mój dom się zapełnił.+ 24 Bo mówię wam: Żaden z tych zaproszonych mężczyzn na pewno nie skosztuje mojej wieczerzy’”.+

25 A szły z nim wielkie tłumy, on zaś, odwróciwszy się, rzekł do nich: 26 „Jeśli ktoś przychodzi do mnie, a nie ma w nienawiści ojca i matki, i żony, i dzieci, i braci, i sióstr, owszem, nawet swej duszy,+ ten nie może być moim uczniem.+ 27 Kto nie nosi swego pala męki i nie idzie za mną, ten nie może być moim uczniem.+ 28 Na przykład kto z was, chcąc zbudować wieżę, nie siądzie najpierw i nie obliczy kosztów,+ by zobaczyć, czy mu wystarczy na jej dokończenie? 29 W przeciwnym razie mógłby położyć fundament, ale nie zdołałby jej dokończyć i wszyscy obserwatorzy zaczęliby z niego szydzić, 30 mówiąc: ‚Ten człowiek zaczął budować, ale nie zdołał dokończyć’. 31 Albo któryż król maszerujący, by zetrzeć się na wojnie z innym królem, nie siądzie najpierw i się nie naradzi, czy z dziesięcioma tysiącami wojska zdoła stawić czoło temu, który przychodzi przeciw niemu z dwudziestoma tysiącami?+ 32 Jeśli zaś nie może tego uczynić, to gdy tamten jest jeszcze daleko, posyła grono ambasadorów i prosi o pokój.+ 33 Możecie więc być pewni, że żaden z was, który się nie pożegna z całym swym mieniem,+ nie może być moim uczniem.

34 „Sól oczywiście jest wspaniała. Lecz jeśli i sól straci swą siłę, czym zostanie przyprawiona?+ 35 Nie jest przydatna ani do gleby, ani do gnoju. Wyrzuca się ją na zewnątrz. Kto ma uszy, żeby słuchać, niech słucha”.+

15 A wszyscy poborcy podatkowi+ i grzesznicy+ przybliżali się do niego, aby go słuchać. 2 Toteż zarówno faryzeusze, jak i uczeni w piśmie pomrukiwali, mówiąc: „Ten człowiek serdecznie przyjmuje grzeszników i z nimi jada”.+ 3 Wtedy opowiedział im ten oto przykład, mówiąc: 4 „Któryż człowiek spośród was, gdy ma sto owiec i zgubi jedną z nich, nie pozostawi na pustkowiu dziewięćdziesięciu dziewięciu i nie pójdzie za zagubioną, aż ją znajdzie?+ 5 A znalazłszy, wkłada ją na swe barki i się raduje.+ 6 A po przyjściu do domu zwołuje przyjaciół i sąsiadów, mówiąc do nich: ‚Radujcie się ze mną, gdyż znalazłem moją owcę, która zaginęła’.+ 7 Mówię wam, że tak samo będzie więcej radości w niebie z jednego grzesznika okazującego skruchę+ niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu prawych, którym skrucha nie jest potrzebna.+

8 „Albo któraż niewiasta, jeśli ma dziesięć drachm, a zgubi jedną drachmę, nie zapala lampy i nie zamiata domu, i nie szuka starannie, aż ją znajdzie? 9 A znalazłszy, zwołuje przyjaciółki i sąsiadki, mówiąc: ‚Radujcie się ze mną, gdyż znalazłam drachmę, którą zgubiłam’. 10 Tak samo, mówię wam, wśród aniołów Bożych powstaje radość z jednego grzesznika, który okazuje skruchę”.+

11 Potem rzekł: „Pewien człowiek miał dwóch synów.+ 12 I młodszy z nich powiedział do ojca: ‚Ojcze, daj mi część majątku, która przypada mi w udziale’.+ Wtedy on rozdzielił między nich swe środki do życia.+ 13 Później, po niewielu dniach, młodszy syn zebrał wszystko i wyjechał za granicę do odległej krainy, i tam roztrwonił swój majątek, prowadząc rozwiązłe życie.+ 14 Gdy wszystko wydał, całą tę krainę nawiedziła dotkliwa klęska głodu i on znalazł się w potrzebie. 15 Poszedł nawet i przystał do jednego z obywateli tamtej krainy, a ten wysłał go na swe pola, żeby pasł świnie.+ 16 I pragnął się nasycić strąkami szarańczynu, którymi żywiły się świnie, lecz nikt mu nic nie dawał.+

17 „Kiedy się opamiętał, powiedział: ‚Iluż to najemników mego ojca ma chleba w obfitości, podczas gdy ja tu ginę wskutek klęski głodu! 18 Wstanę i powędruję+ do mego ojca, i powiem mu: „Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przeciw tobie.+ 19 Nie jestem już godzien zwać się twoim synem. Uczyń mnie jednym ze swych najemników”’. 20 Wstał więc i poszedł do swego ojca. Gdy był jeszcze daleko, jego ojciec ujrzał go i zdjęty litością, pobiegł, rzucił mu się na szyję i czule go ucałował. 21 Wtedy syn rzekł do niego: ‚Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przeciw tobie.+ Nie jestem już godzien zwać się twoim synem. Uczyń mnie jednym ze swych najemników’.+ 22 Ale ojciec rzekł swym niewolnikom: ‚Szybko, wynieście długą szatę, tę najlepszą, i go odziejcie,+ i włóżcie mu pierścień+ na rękę oraz sandały na nogi. 23 I przyprowadźcie tucznego+ byczka, zarżnijcie go i jedzmy, i cieszmy się, 24 gdyż ten mój syn był martwy, a znowu ożył;+ zaginął, a się odnalazł’. I zaczęli się cieszyć.

25 „A jego starszy syn+ był w polu; kiedy przyszedł i zbliżył się do domu, usłyszał, jak muzykowano i tańczono. 26 Przywołał więc do siebie jednego ze sług i zapytał, co to znaczy. 27 Ten mu rzekł: ‚Twój brat+ przyszedł, a ponieważ ojciec+ twój odzyskał go zdrowego, zarżnął tucznego byczka’. 28 On jednak srodze się rozgniewał i nie chciał wejść. Wtedy jego ojciec wyszedł i zaczął go upraszać.+ 29 Na to on rzekł do swego ojca: ‚Oto tyle lat służyłem ci jak niewolnik i ani razu nie przestąpiłem twego przykazania, a jednak ani razu nie dałeś mi koźlęcia, żebym się cieszył z mymi przyjaciółmi.+ 30 Lecz gdy tylko przybył ten twój syn,+ który z nierządnicami+ przejadł twoje środki do życia, zarżnąłeś dla niego tucznego byczka’.+ 31 Wtedy on rzekł do niego: ‚Dziecko, ty zawsze byłeś ze mną i wszystko, co moje, jest twoje;+ 32 ale my po prostu musieliśmy się cieszyć i radować, gdyż ten twój brat był martwy, a ożył, i zaginął, a się odnalazł’”.+

16 Potem przemówił także do uczniów: „Pewien człowiek był bogaty i miał szafarza,+ a ten został przed nim oskarżony, iż marnotrawi jego dobytek.+ 2 Zawołał go więc i rzekł do niego: ‚Cóż to słyszę o tobie? Zdaj rachunek+ ze swego szafarstwa, bo już nie będziesz mógł prowadzić domu’. 3 Wtedy szafarz powiedział sobie: ‚Co mam zrobić, skoro mój pan+ odbierze mi szafarstwo? Nie mam dość sił, by kopać, a żebrać się wstydzę. 4 Aha! Wiem, co zrobić, żeby ludzie przyjęli mnie do swych domów,+ gdy zostanę pozbawiony szafarstwa’. 5 I przywoławszy każdego z dłużników swego pana, odezwał się do pierwszego: ‚Ile jesteś winien memu panu?’ 6 Ten rzekł: ‚Sto bat oliwy’. Powiedział do niego: ‚Weź swą pisemną umowę i usiądź, i szybko napisz pięćdziesiąt’. 7 Następnie rzekł do innego: ‚A ty ile jesteś winien?’ On rzekł: ‚Sto kor pszenicy’. Do tego powiedział: ‚Weź swą pisemną umowę i napisz osiemdziesiąt’. 8 I pochwalił pan owego szafarza, chociaż nieprawego, gdyż ten w swym działaniu kierował się praktyczną mądrością;+ bo w stosunku do swego pokolenia synowie tego systemu rzeczy są pod względem praktycznym mądrzejsi niż synowie światła.+

9 „A ja wam mówię: Czyńcie sobie przyjaciół+ za pomocą nieprawego bogactwa,+ żeby — gdy go zabraknie — przyjęli was do wiecznotrwałych miejsc zamieszkania.+ 10 Kto jest wierny w najmniejszym, jest też wierny w wielkim, a kto jest nieprawy w najmniejszym, jest też nieprawy w wielkim.+ 11 Przeto jeśli nie okazaliście się wierni w związku z nieprawym bogactwem, któż wam powierzy to, co prawdziwe?+ 12 I jeśli nie okazaliście się wierni w związku z tym, co cudze,+ któż wam da to, co jest dla was? 13 Żaden sługa domowy nie może być niewolnikiem dwóch panów; bo albo jednego będzie nienawidzić, a drugiego miłować, albo do jednego przylgnie, a drugim wzgardzi. Nie możecie być niewolnikami Boga i Bogactwa”.+

14 A faryzeusze, którzy miłowali pieniądze, słuchali tego wszystkiego i zaczęli z niego kpić.+ 15 Toteż rzekł do nich: „To wy wobec ludzi podajecie się za prawych,+ ale Bóg zna wasze serca;+ co bowiem wśród ludzi jest wyniosłe, obrzydliwością jest w oczach Bożych.+

16 „Aż do Jana było Prawo i Prorocy.+ Od tego czasu jako dobra nowina oznajmiane jest królestwo Boże i ku niemu prą osoby wszelkiego pokroju.+ 17 Doprawdy, łatwiej jest przeminąć niebu i ziemi,+ niż się nie spełnić choćby jednej cząstce+ litery w Prawie.+

18 „Każdy, kto się rozwodzi ze swą żoną i poślubia inną, popełnia cudzołóstwo, a kto poślubia tę, która się rozwiodła z mężem, popełnia cudzołóstwo.+

19 „Był pewien bogaty człowiek,+ który zwykł się stroić w purpurę i len oraz dzień w dzień wspaniale się bawił.+ 20 Ale u jego bramy kładziono pewnego żebraka imieniem Łazarz, obsypanego wrzodami 21 i pragnącego się nasycić tym, co spadało ze stołu bogacza. Psy zaś przychodziły i lizały jego wrzody. 22 Po pewnym czasie żebrak umarł+ i został zaniesiony przez aniołów na miejsce u piersi+ Abrahama.+

„Także bogacz umarł+ i został pogrzebany. 23 A w Hadesie podniósł oczy, będąc w męczarniach,+ i w oddali ujrzał Abrahama oraz Łazarza u jego piersi. 24 Zawołał więc i rzekł: ‚Ojcze Abrahamie,+ zmiłuj się nade mną i poślij Łazarza, by umoczył w wodzie czubek palca i ochłodził mi język,+ gdyż znoszę udrękę w tym buchającym ogniu’.+ 25 Lecz Abraham rzekł: ‚Dziecko, pamiętaj, że ty za życia w pełni otrzymałeś rzeczy dobre, tak jak Łazarz — rzeczy złe. Teraz jednak on doznaje tu pocieszenia, ty zaś znosisz udrękę.+ 26 A prócz tego wszystkiego między nami a wami+ została ustanowiona wielka przepaść,+ tak iż ci, którzy chcą przejść stąd do was, nie mogą, ani stamtąd nie można się przedostać do nas’.+ 27 Wtedy on rzekł: ‚W takim razie proszę cię, ojcze: poślij go do domu mego ojca — 28 mam bowiem pięciu braci — żeby im dał dokładne świadectwo, by i oni się nie dostali do tego miejsca męczarni’. 29 Ale Abraham powiedział: ‚Mają Mojżesza+ i Proroków;+ niech ich słuchają’.+ 30 Wtedy on rzekł: ‚Bynajmniej, ojcze Abrahamie, lecz jeśli ktoś z umarłych pójdzie do nich, okażą skruchę’. 31 On zaś mu powiedział: ‚Jeśli nie słuchają Mojżesza+ i Proroków, to nie dadzą się przekonać, choćby ktoś powstał z martwych’”.

17 Potem rzekł do swych uczniów: „Niepodobna, by nie przyszły zgorszenia.+ Jednakże biada temu, przez kogo przychodzą!+ 2 Korzystniej byłoby dla niego, gdyby mu zawieszono kamień młyński u szyi i wrzucono go do morza,+ niż żeby zgorszył jednego z tych małych.+ 3 Zwracajcie uwagę na samych siebie. Jeśli twój brat popełni grzech, udziel mu nagany,+ a jeśli okaże skruchę, przebacz mu.+ 4 Nawet jeśli zgrzeszy przeciw tobie siedem razy na dzień i siedem razy wróci do ciebie, mówiąc: ‚Kajam się w skrusze’, masz mu przebaczyć”.+

5 Apostołowie zaś rzekli do Pana: „Dodaj nam wiary”.+ 6 Wtedy Pan rzekł: „Gdybyście mieli wiarę wielkości ziarnka gorczycy, powiedzielibyście do tego drzewa morwy czarnej: ‚Wyrwij się z korzeniami i zasadź w morzu!’ — i ono by was usłuchało.+

7 „Kto z was, mając niewolnika orzącego lub doglądającego trzody, powie do niego, gdy ten przyjdzie z pola: ‚Chodź tu zaraz i ułóż się przy stole’? 8 Czyż raczej nie powie mu: ‚Przygotuj coś dla mnie, bym spożył wieczerzę, i włóż fartuch, i usługuj mi, aż się najem i napiję, a potem ty możesz jeść i pić’? 9 Czyż będzie wdzięczny owemu niewolnikowi za wykonanie tego, co mu wyznaczył? 10 Tak i wy, gdy uczynicie wszystko, co wam wyznaczono, mówcie: ‚Jesteśmy nieużytecznymi niewolnikami.+ Uczyniliśmy to, co powinniśmy uczynić’”.

11 A idąc do Jerozolimy, przechodził przez środek Samarii i Galilei.+ 12 I gdy wchodził do pewnej wioski, wyszło mu naprzeciw dziesięciu trędowatych+ mężczyzn, ale stanęli z dala. 13 I podniósłszy głos, powiedzieli: „Jezusie, Mistrzu, zmiłuj się+ nad nami!” 14 Kiedy ich ujrzał, rzekł do nich: „Idźcie i pokażcie się kapłanom”.+ A gdy odchodzili, dostąpili oczyszczenia.+ 15 Jeden z nich, widząc, że został uzdrowiony, wrócił, wychwalając+ Boga donośnym głosem. 16 I upadł na twarz u stóp+ Jezusa, dziękując mu; a był Samarytaninem.+ 17 Na to Jezus rzekł: „Czyż nie dziesięciu zostało oczyszczonych? Gdzie zatem jest pozostałych dziewięciu? 18 Czyżby się nie znalazł żaden, który by wrócił, żeby oddać chwałę Bogu, tylko ten człowiek z innego narodu?” 19 I rzekł do niego: „Wstań i idź; twoja wiara cię uzdrowiła”.+

20 A pytany przez faryzeuszy, kiedy przyjdzie królestwo Boże,+ odpowiedział im i rzekł: „Królestwo Boże nie przychodzi w sposób rzucający się w oczy 21 ani ludzie nie powiedzą: ‚Spójrzcie tu!’ lub: ‚Tam!’+ Oto bowiem królestwo Boże jest pośród was”.+

22 Potem rzekł do uczniów: „Przyjdą dni, gdy zapragniecie ujrzeć jeden z dni Syna Człowieczego, lecz nie ujrzycie.+ 23 I ludzie będą do was mówić: ‚Spójrzcie tam!’ lub: ‚Spójrzcie tu!’+ Nie wychodźcie ani nie biegnijcie za nimi.+ 24 Bo jak błyskawica,+ rozbłysnąwszy, świeci od jednej strony pod niebem aż do drugiej strony pod niebem, tak będzie z Synem Człowieczym.+ 25 Najpierw jednak musi on znieść wiele cierpień i być odrzucony przez to pokolenie.+ 26 A jak działo się za dni Noego,+ tak też będzie za dni Syna Człowieczego:+ 27 jedli, pili, mężczyźni się żenili, kobiety wydawano za mąż, aż do owego dnia, gdy Noe wszedł do arki i nadszedł potop, i zgładził ich wszystkich.+ 28 Podobnie jak działo się za dni Lota:+ jedli, pili, kupowali, sprzedawali, sadzili, budowali. 29 Ale w dniu, w którym Lot wyszedł z Sodomy, spadł z nieba deszcz ognia i siarki i zgładził ich wszystkich.+ 30 Tak samo będzie w owym dniu, w którym Syn Człowieczy ma być objawiony.+

31 „W owym dniu kto będzie na dachu domu, lecz będzie miał w domu swe ruchome mienie, niech nie schodzi, aby je wziąć, a kto będzie w polu, niech także nie wraca do tego, co za nim. 32 Pamiętajcie o żonie Lota.+ 33 Kto by usiłował zachować dla siebie swą duszę, ten ją straci, lecz kto by ją stracił, ten ją zachowa przy życiu.+ 34 Mówię wam: Owej nocy dwaj będą w jednym łóżku; jeden będzie wzięty, a drugi pozostawiony.+ 35 Dwie będą mleć w tym samym młynie; jedna będzie wzięta, a druga pozostawiona”.+ 36 —— 37 Na to rzekli do niego: „Gdzie, Panie?” Powiedział im: „Gdzie jest ciało,+ tam też się zbiorą orły”.+

18 Potem opowiedział im przykład dotyczący potrzeby, żeby się zawsze modlili i nie ustawali,+ 2 i rzekł: „Był w jednym mieście pewien sędzia, który nie bał się Boga i nie miał respektu dla człowieka. 3 A była w tym mieście wdowa, która wciąż chodziła+ do niego i mówiła: ‚Dopilnuj, żeby mój przeciwnik, z którym się prawuję, oddał mi sprawiedliwość’. 4 On przez jakiś czas był niechętny, ale potem powiedział sobie: ‚Chociaż nie boję się Boga ani nie respektuję człowieka, 5 to choćby dlatego, że ta wdowa wciąż mi się naprzykrza,+ dopilnuję, żeby jej oddano sprawiedliwość, by nie przychodziła i mnie nie dobijała’”.+ 6 Wtedy Pan rzekł: „Słuchajcie, co powiedział ten sędzia, chociaż nieprawy! 7 Czyż więc Bóg nie spowoduje z całą pewnością, że zostanie oddana sprawiedliwość+ jego wybranym, którzy dniem i nocą do niego wołają, mimo iż jest w ich sprawie wielkodusznie cierpliwy?+ 8 Mówię wam: Spowoduje, iż prędko zostanie im oddana sprawiedliwość.+ Kiedy jednak przybędzie Syn Człowieczy, czy rzeczywiście znajdzie wiarę na ziemi?”

9 Tym zaś, którzy sami sobie ufali, że są prawi,+ a pozostałych uważali za nic,+ opowiedział też następujący przykład: 10 „Dwóch ludzi weszło do świątyni, by się modlić: jeden faryzeusz, a drugi poborca podatkowy. 11 Faryzeusz stanął+ i tak zaczął się w sobie modlić:+ ‚Boże, dziękuję ci, że nie jestem jak pozostali ludzie — zdziercy, nieprawi, cudzołożnicy lub choćby jak ten poborca podatkowy.+ 12 Poszczę dwa razy w tygodniu, daję dziesiątą część ze wszystkiego, co uzyskuję’.+ 13 Natomiast poborca podatkowy, stojąc w pewnej odległości, nie chciał nawet wznieść oczu ku niebu, lecz bił się w pierś,+ mówiąc: ‚Boże, bądź łaskawy dla mnie, grzesznika’.+ 14 Mówię wam: Ten poszedł do swego domu, okazawszy się bardziej prawym+ niż tamten; gdyż każdy, kto się wywyższa, będzie upokorzony, ale kto się korzy, będzie wywyższony”.+

15 A ludzie poczęli też przyprowadzać do niego dzieciątka, żeby ich dotknął; lecz uczniowie, widząc to, zaczęli ich strofować.+ 16 Jezus jednak przywołał dzieciątka do siebie i rzekł: „Pozwólcie małym dzieciom przychodzić do mnie i nie próbujcie ich zatrzymywać. Do takich bowiem należy królestwo Boże.+ 17 Zaprawdę wam mówię: Kto by nie przyjął królestwa Bożego jak małe dziecko, ten się do niego na pewno nie dostanie”.+

18 A pewien władca zapytał go, mówiąc: „Dobry Nauczycielu, co powinienem czynić, żeby odziedziczyć życie wieczne?”+ 19 Jezus mu rzekł: „Dlaczego nazywasz mnie dobrym? Nikt nie jest dobry oprócz jednego, Boga.+ 20 Znasz przykazania:+ ‚Nie cudzołóż;+ nie morduj;+ nie kradnij;+ nie składaj fałszywego świadectwa;+ szanuj swego ojca i matkę’”.+ 21 Wtedy on rzekł: „Tego wszystkiego przestrzegałem od samej młodości”.+ 22 Usłyszawszy to, Jezus mu powiedział: „Brakuje ci jeszcze jednego: Sprzedaj wszystko, co masz, i rozdaj biednym, a będziesz miał skarb w niebiosach; i chodź, bądź moim naśladowcą”.+ 23 Gdy on to usłyszał, głęboko się zasmucił, był bowiem bardzo bogaty.+

24 Jezus spojrzał na niego i rzekł: „Jakże trudno będzie mającym pieniądze wejść do królestwa Bożego!+ 25 Doprawdy, łatwiej jest wielbłądowi przedostać się przez ucho igły do szycia, niż bogaczowi dostać się do królestwa Bożego”.+ 26 Ci zaś, którzy to usłyszeli, rzekli: „Któż więc może zostać wybawiony?” 27 On rzekł: „To, co niemożliwe u ludzi, jest możliwe u Boga”.+ 28 Ale Piotr powiedział: „Oto my opuściliśmy to, co nasze, i poszliśmy w twoje ślady”.+ 29 On rzekł do nich: „Zaprawdę wam mówię: Nie ma nikogo, kto by opuścił dom lub żonę, lub braci, lub rodziców, lub dzieci ze względu na królestwo Boże,+ 30 a kto by w jakiś sposób nie otrzymał wielokrotnie więcej w tym czasie, w nadchodzącym zaś systemie rzeczy — życia wiecznego”.+

31 Potem wziął dwunastu na bok i rzekł do nich: „Oto udajemy się do Jerozolimy i dokona się wszystko, co zostało napisane przez proroków+ o Synu Człowieczym.+ 32 Na przykład zostanie wydany ludziom z narodów i wyśmiany,+ i potraktowany zuchwale,+ i opluty,+ 33 a po ubiczowaniu+ zabiją+ go, ale on trzeciego dnia powstanie z martwych”.+ 34 Oni jednak nie pojęli znaczenia żadnej z tych rzeczy, lecz ta wypowiedź była przed nimi ukryta i nie wiedzieli, o czym mowa.+

35 A gdy się zbliżał do Jerycha, pewien ślepy siedział przy drodze i żebrał.+ 36 Usłyszawszy przechodzący tłum, zaczął się dopytywać, co to może znaczyć. 37 Powiedzieli mu: „Jezus Nazarejczyk przechodzi!”+ 38 Wtedy zawołał, mówiąc: „Jezusie, Synu Dawida, zmiłuj się nade mną!”+ 39 A idący na przedzie zaczęli mu surowo nakazywać, by milczał, ale on tym bardziej krzyczał: „Synu Dawida, zmiłuj się nade mną”.+ 40 Wówczas Jezus stanął i kazał przyprowadzić do siebie tego mężczyznę.+ Gdy ten się zbliżył, Jezus go zapytał: 41 „Co chcesz, żebym dla ciebie uczynił?”+ On rzekł: „Panie, niech odzyskam wzrok”.+ 42 Toteż Jezus rzekł do niego: „Odzyskaj wzrok; twoja wiara cię uzdrowiła”.+ 43 I natychmiast odzyskał wzrok,+ i ruszył za nim, wychwalając Boga.+ Również cały lud, ujrzawszy to, sławił Boga.

19 A on, wszedłszy do Jerycha,+ przechodził przez nie. 2 Był tam mężczyzna zwany z imienia Zacheuszem; ten był naczelnym poborcą podatkowym, człowiekiem bogatym. 3 Usiłował zobaczyć,+ kto to jest ten Jezus, ale z powodu tłumu nie mógł, gdyż był małego wzrostu. 4 Podbiegł zatem do przodu i wdrapał się na drzewo figi morwowej, żeby go zobaczyć, ponieważ miał tamtędy przechodzić. 5 Gdy więc Jezus dotarł do tego miejsca, spojrzał w górę i rzekł do niego: „Zacheuszu, pośpiesz się i zejdź, bo dzisiaj muszę się zatrzymać w twoim domu”. 6 Wtedy on śpiesznie zszedł i uradowany przyjął go jako gościa. 7 Ale wszyscy, ujrzawszy to, zaczęli pomrukiwać,+ mówiąc: „Zatrzymał się na kwaterze u mężczyzny, który jest grzesznikiem”. 8 A Zacheusz wstał i rzekł do Pana: „Oto połowę mego mienia, Panie, daję biednym, a cokolwiek od kogoś wymusiłem fałszywym oskarżeniem,+ zwracam poczwórnie”.+ 9 Na to Jezus rzekł do niego: „Dzisiaj wybawienie przyszło do tego domu, gdyż i on jest synem Abrahama.+ 10 Bo Syn Człowieczy przyszedł odszukać i wybawić to, co zaginęło”.+

11 Kiedy oni tego słuchali, dodatkowo opowiedział przykład, gdyż był blisko Jerozolimy, a oni mniemali, że królestwo Boże ma się ukazać natychmiast.+ 12 Dlatego rzekł: „Pewien człowiek szlachetnego rodu udał się do odległej krainy, aby sobie zapewnić władzę królewską i powrócić.+ 13 Przywoławszy dziesięciu swych niewolników, dał im dziesięć min i rzekł do nich: ‚Róbcie interesy, aż przyjdę’.+ 14 Ale jego obywatele go nienawidzili+ i posłali za nim grono ambasadorów, by powiedzieli: ‚Nie chcemy, żeby ten człowiek został królem nad nami’.+

15 „Gdy on w końcu wrócił po zapewnieniu sobie władzy królewskiej, kazał zawołać do siebie tych niewolników, którym dał srebrne pieniądze, żeby sprawdzić, co zyskali, robiąc interesy.+ 16 Wtedy stawił się pierwszy, mówiąc: ‚Panie, twoja mina zyskała dziesięć min’.+ 17 On więc rzekł do niego: ‚Świetnie, dobry niewolniku! Ponieważ w bardzo małej sprawie okazałeś się wierny, miej władzę nad dziesięcioma miastami’.+ 18 Drugi zaś przyszedł, mówiąc: ‚Twoja mina, Panie, przyniosła pięć min’.+ 19 Również do tego rzekł: ‚A ty zawiaduj pięcioma miastami’.+ 20 Ale inny przyszedł, mówiąc: ‚Panie, oto twoja mina, którą trzymałem odłożoną w chuście. 21 Widzisz, bałem się ciebie, gdyż jesteś człowiekiem srogim; podejmujesz to, czego nie złożyłeś, i żniesz to, czego nie posiałeś’.+ 22 On powiedział mu: ‚Z twych własnych ust+ cię osądzam, niegodziwy niewolniku. Czyż nie wiedziałeś, że ja jestem człowiekiem srogim, podejmującym to, czego nie złożyłem, i żnącym to, czego nie posiałem?+ 23 Czemuż więc nie złożyłeś moich srebrnych pieniędzy w banku? A ja, przybywszy, odebrałbym je z odsetkami’.+

24 „Następnie rzekł do stojących w pobliżu: ‚Odbierzcie mu tę minę i dajcie ją temu, który ma dziesięć min’.+ 25 Lecz oni rzekli do niego: ‚Panie, ten ma dziesięć min!’ — 26 ‚Mówię wam: Każdemu, kto ma, będzie dane więcej, ale temu, kto nie ma, zostanie zabrane nawet to, co ma.+ 27 Ponadto tych moich nieprzyjaciół, którzy nie chcieli, bym został królem nad nimi, przyprowadźcie tu i pozabijajcie na moich oczach’”.+

28 A rzekłszy to, ruszył naprzód, udając się do Jerozolimy.+ 29 Kiedy się zbliżył do Betfage i Betanii przy górze zwanej Górą Oliwną,+ wysłał dwóch spośród uczniów,+ 30 mówiąc: „Idźcie do wioski, którą widzicie przed sobą, a wszedłszy do niej, znajdziecie uwiązane źrebię, na którym nikt z ludzi nigdy nie siedział. Odwiążcie je i przyprowadźcie.+ 31 A gdyby ktoś was pytał: ‚Dlaczego je odwiązujecie?’, macie powiedzieć tak: ‚Pan go potrzebuje’”.+ 32 Toteż ci, którzy zostali posłani, odeszli i znaleźli je, jak im rzekł.+ 33 Ale gdy odwiązywali źrebię, jego właściciele powiedzieli do nich: „Dlaczego odwiązujecie to źrebię?”+ 34 Rzekli: „Pan go potrzebuje”.+ 35 I przyprowadzili je do Jezusa, a zarzuciwszy swe szaty wierzchnie na źrebię, posadzili na nim Jezusa.+

36 Gdy jechał,+ słali na drodze swe szaty wierzchnie.+ 37 Skoro tylko zbliżył się do zejścia z Góry Oliwnej, całe to mnóstwo uczniów zaczęło się radować i donośnym głosem wysławiać Boga z powodu wszystkich potężnych dzieł, jakie ujrzeli,+ 38 i mówili: „Błogosławiony, który przychodzi jako Król w imieniu Jehowy!+ Pokój w niebie i chwała w miejscach najwyższych!”+ 39 Jednakże niektórzy spośród faryzeuszy rzekli do niego z tłumu: „Nauczycielu, zgrom swych uczniów”.+ 40 Ale on, odpowiadając, rzekł: „Mówię wam: Gdyby ci milczeli, kamienie+ by wołały”.

41 A gdy się zbliżył, popatrzył na miasto i zapłakał nad nim,+ 42 mówiąc: „Gdybyś ty, właśnie ty, rozpoznało+ w tym dniu, co ma związek z pokojem — ale teraz zostało to ukryte przed twymi oczami.+ 43 Przyjdą bowiem na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele zbudują wokół ciebie fortyfikację+ z zaostrzonych pali+ i okrążą+ cię, i udręczą+ cię z każdej strony, 44 i ciebie oraz twoje dzieci w tobie powalą na ziemię,+ i nie pozostawią w tobie kamienia na kamieniu,+ ponieważ nie rozpoznałoś czasu, gdy dokonywano u ciebie przeglądu”.+

45 I wszedłszy do świątyni, zaczął wyrzucać tych, którzy sprzedawali,+ 46 mówiąc do nich: „Napisane jest: ‚A dom mój będzie domem modlitwy’,+ lecz wy uczyniliście z niego jaskinię zbójców”.+

47 Ponadto codziennie nauczał w świątyni. Ale naczelni kapłani oraz uczeni w piśmie i przedniejsi z ludu usiłowali go zgładzić,+ 48 nie znaleźli jednak żadnego skutecznego sposobu, by to uczynić, bo cały lud garnął się do niego, żeby go słuchać.+

20 Pewnego dnia, gdy on nauczał lud w świątyni i oznajmiał dobrą nowinę, zbliżyli się naczelni kapłani oraz uczeni w piśmie wraz ze starszymi+ 2 i odezwali się, mówiąc do niego: „Powiedz nam, mocą jakiej władzy to czynisz lub kto ci dał tę władzę”.+ 3 Odpowiadając, rzekł do nich: „Ja też zadam wam pytanie, a wy mi powiedzcie:+ 4 Czy chrzest Janowy pochodził z nieba czy od ludzi?”+ 5 Wtedy oni w swoim gronie wysnuwali wnioski, mówiąc: „Jeżeli powiemy: ‚Z nieba’, on powie: ‚Czemuście mu nie uwierzyli?’+ 6 Jeśli zaś powiemy: ‚Od ludzi’, to cały lud nas ukamienuje,+ gdyż jest przekonany, że Jan+ był prorokiem”.+ 7 Odrzekli więc, że nie wiedzą, skąd pochodził. 8 A Jezus powiedział do nich: „Ja też wam nie powiem, mocą jakiej władzy to czynię”.+

9 Wtedy zaczął opowiadać ludowi ten przykład: „Pewien człowiek zasadził winnicę+ i wydzierżawił ją hodowcom, i wyjechał za granicę na dość długi czas.+ 10 A w stosownej porze posłał niewolnika+ do hodowców,+ żeby mu dali trochę z owoców winnicy.+ Hodowcy jednak pobili go i odprawili z niczym.+ 11 Ponownie wysłał do nich innego niewolnika. Również tego pobili i znieważyli oraz odprawili z niczym.+ 12 I wysłał jeszcze trzeciego;+ tego też poranili i wyrzucili. 13 Na to właściciel winnicy rzekł: ‚Co mam uczynić? Wyślę mego syna, umiłowanego.+ Do niego zapewne odniosą się z respektem’. 14 Gdy hodowcy go ujrzeli, zaczęli rozważać między sobą, mówiąc: ‚To jest dziedzic; zabijmy go, żeby dziedzictwo stało się nasze’.+ 15 Po czym wyrzucili go poza+ winnicę i zabili.+ Co więc uczyni z nimi właściciel winnicy?+ 16 Przyjdzie i zgładzi tych hodowców, a winnicę da innym”.+

Usłyszawszy to, rzekli: „Oby się tak nigdy nie stało!” 17 Ale on spojrzał na nich i powiedział: „Cóż więc znaczy to, co jest napisane: ‚Kamień, który odrzucili budowniczowie,+ ten stał się głównym kamieniem narożnym’?+ 18 Każdy, kto upadnie na ten kamień, roztrzaska się.+ Każdego zaś, na kogo on upadnie,+ zetrze w proch”.+

19 Uczeni w piśmie i naczelni kapłani usiłowali więc w tejże godzinie pochwycić go w swe ręce, ale bali się ludu; spostrzegli bowiem, że opowiedział ten przykład, mając ich na myśli.+ 20 A gdy go bacznie poobserwowali, wysłali najętych potajemnie ludzi, którzy mieli udawać prawych w celu przyłapania+ go na czymś w mowie, żeby go przekazać pod zwierzchnictwo i władzę namiestnika.+ 21 Ci więc pytali go, mówiąc: „Nauczycielu, wiemy, że mówisz i nauczasz poprawnie i nie przejawiasz stronniczości, lecz zgodnie z prawdą nauczasz drogi Bożej:+ 22 Czy wolno nam płacić podatek Cezarowi, czy nie?”+ 23 Ale on odkrył ich przebiegłość i rzekł do nich:+ 24 „Pokażcie mi denara. Czyj ma wizerunek i napis?” Rzekli: „Cezara”.+ 25 Powiedział im: „W takim razie spłacajcie to, co Cezara, Cezarowi,+ a co Boże, Bogu”.+ 26 I nie zdołali go na niczym złapać w tej wypowiedzi przed ludem, lecz zadziwieni jego odpowiedzią, już nic nie mówili.+

27 Jednakże niektórzy z saduceuszy, powiadających, że nie ma zmartwychwstania, podeszli+ i zapytali go, 28 mówiąc: „Nauczycielu, Mojżesz+ nam napisał: ‚Jeśli brat jakiegoś mężczyzny, mając żonę, umrze, będąc bezdzietny, to jego brat+ winien pojąć tę żonę i z niej wzbudzić potomstwo swemu bratu’.+ 29 Otóż było siedmiu braci; i pierwszy wziął sobie żonę, i umarł bezdzietnie.+ 30 Tak samo drugi 31 i trzeci ją pojął. Podobnie owych siedmiu: nie pozostawili dzieci, lecz poumierali.+ 32 W końcu umarła też ta niewiasta.+ 33 Żoną którego z nich zostanie więc przy zmartwychwstaniu? Przecież siedmiu pojęło ją za żonę”.+

34 Jezus rzekł do nich: „Dzieci tego systemu rzeczy żenią się+ i wychodzą za mąż, 35 jednakże poczytani za godnych+ dostąpienia owego systemu rzeczy+ oraz zmartwychwstania spośród umarłych+ ani się nie żenią, ani nie wychodzą za mąż. 36 Właściwie też nie mogą już umrzeć,+ są bowiem jak aniołowie i są dziećmi Bożymi, będąc dziećmi zmartwychwstania.+ 37 A że umarli są wskrzeszani, wyjawił nawet Mojżesz w sprawozdaniu o ciernistym krzewie,+ nazywając Jehowę ‚Bogiem Abrahama i Bogiem Izaaka, i Bogiem Jakuba’.+ 38 Nie jest on Bogiem umarłych, lecz żywych, bo dla niego oni wszyscy żyją”.+ 39 Na to niektórzy spośród uczonych w piśmie rzekli: „Nauczycielu, dobrze powiedziałeś”. 40 Już bowiem nie mieli odwagi zadać mu ani jednego pytania.

41 On zaś rzekł do nich: „Jak to jest, że mówią, iż Chrystus jest synem Dawida?+ 42 Przecież sam Dawid powiada w Księdze Psalmów: ‚Jehowa rzekł do mego Pana: „Siądź po mojej prawicy, 43 aż położę twych nieprzyjaciół jako podnóżek dla twoich stóp”’.+ 44 A zatem Dawid nazywa go ‚Panem’; jakże więc jest jego synem?”

45 Potem, gdy cały lud go słuchał, rzekł do uczniów:+ 46 „Strzeżcie się uczonych w piśmie, którzy pragną chodzić w długich szatach i lubią pozdrowienia na rynkach oraz pierwsze siedzenia w synagogach i najpocześniejsze miejsca na wieczerzach+ 47 i którzy pożerają domy wdów,+ a dla pozoru odmawiają długie modlitwy. Ci otrzymają cięższy wyrok”.+

21 A gdy podniósł wzrok, ujrzał bogaczy wrzucających swe dary do skarbon.+ 2 Potem ujrzał, jak pewna wdowa będąca w potrzebie wrzucała tam dwa pieniążki znikomej wartości,+ 3 i rzekł: „Mówię wam zgodnie z prawdą: Ta wdowa, chociaż biedna, wrzuciła więcej niż oni wszyscy.+ 4 Bo ci wszyscy wrzucili dary ze swojego nadmiaru, ale ta niewiasta ze swej nędzy wrzuciła wszystkie posiadane środki do życia”.+

5 Później, gdy niektórzy rozmawiali o świątyni, jak jest przyozdobiona pięknymi kamieniami oraz rzeczami poświęconymi,+ 6 rzekł: „Jeśli chodzi o to, co widzicie, nadejdą dni, gdy nie pozostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony”.+ 7 Wtedy pytali go, mówiąc: „Nauczycielu, właściwie kiedy to nastąpi i co będzie znakiem, kiedy ma się to wydarzyć?”+ 8 Rzekł: „Baczcie, żebyście nie zostali wprowadzeni w błąd;+ bo wielu przyjdzie, powołując się na moje imię i mówiąc: ‚Ja nim jestem’ oraz: ‚Stosowny czas się przybliżył’.+ Nie idźcie za nimi. 9 Ponadto gdy usłyszycie o wojnach i zamieszkach, nie bądźcie przerażeni.+ Bo to musi się najpierw wydarzyć, ale koniec nie nadejdzie natychmiast”.

10 Potem rzekł jeszcze do nich: „Powstanie naród przeciw narodowi+ i królestwo przeciw królestwu;+ 11 będą też wielkie trzęsienia ziemi, a w jednym miejscu po drugim zarazy i niedobory żywności;+ i będą straszne widoki, a z nieba wielkie znaki.+

12 „Ale przed tym wszystkim ludzie pochwycą was w swe ręce i będą was prześladować,+ wydając was do synagog i więzień, oraz będą was ciągać przed królów i namiestników ze względu na moje imię.+ 13 To pozwoli wam dać świadectwo.+ 14 Dlatego postanówcie w swych sercach nie ćwiczyć zawczasu, jak się bronić,+ 15 dam wam bowiem usta i mądrość, której wasi przeciwnicy wszyscy razem nie zdołają się oprzeć ani sprzeciwić.+ 16 Ponadto będziecie wydawani nawet przez rodziców+ i braci, i krewnych, i przyjaciół i oni przyprawią niektórych z was o śmierć;+ 17 i ze względu na moje imię będziecie przedmiotem nienawiści wszystkich ludzi.+ 18 Na pewno jednak ani jeden włos+ wam z głowy nie zginie. 19 Dzięki swej wytrwałości zyskacie wasze dusze.+

20 „A gdy ujrzycie Jerozolimę otoczoną+ przez obozujące wojska, wówczas wiedzcie, że się przybliżyło jej spustoszenie.+ 21 Potem niech ci w Judei zaczną uciekać w góry i ci, co są w niej, niech wyjdą, a ci w okolicach wiejskich niech do niej nie wchodzą;+ 22 gdyż są to dni wymierzania sprawiedliwości, żeby się spełniło wszystko, co napisano.+ 23 Biada kobietom brzemiennym i karmiącym piersią w owe dni!+ Bo będzie wielka bieda w kraju i srogi gniew nad tym ludem; 24 i padną od ostrza miecza, i zostaną uprowadzeni jako jeńcy do wszystkich narodów;+ a Jerozolima będzie deptana przez narody, aż się dopełnią wyznaczone czasy+ narodów.

25 „Będą też znaki na słońcu+ i księżycu, i gwiazdach, a na ziemi udręczenie narodów nie znających wyjścia wskutek ryku morza+ i jego wzburzenia,+ 26 podczas gdy ludzie będą mdleć ze strachu+ i w oczekiwaniu rzeczy przychodzących na zamieszkaną ziemię;+ bo moce niebios zostaną wstrząśnięte.+ 27 I potem ujrzą Syna Człowieczego+ przychodzącego w obłoku z mocą oraz wielką chwałą.+ 28 Ale gdy się to zacznie dziać, wyprostujcie się i podnieście głowy, ponieważ zbliża się wasze wyzwolenie”.

29 Wtedy opowiedział im przykład: „Popatrzcie na drzewo figowe i wszystkie inne drzewa:+ 30 Gdy już wypuszczają pąki, wy sami, spostrzegłszy to, poznajecie, że już blisko jest lato.+ 31 Tak też wy, gdy ujrzycie, iż to się dzieje, wiedzcie, że blisko jest królestwo Boże.+ 32 Zaprawdę wam mówię: To pokolenie na pewno nie przeminie, dopóki się wszystko nie stanie.+ 33 Niebo i ziemia przeminą,+ lecz moje słowa na pewno nie przeminą.+

34 „Ale zwracajcie uwagę na samych siebie, żeby wasze serca nigdy nie stały się ociężałe wskutek przejadania się i nadmiernego+ picia, i trosk+ życiowych i żeby ów dzień nagle was nie zaskoczył+ 35 jak sidło.+ Przyjdzie bowiem na wszystkich, którzy mieszkają na obliczu całej ziemi.+ 36 Czuwajcie+ więc, cały czas błagając,+ żebyście zdołali ujść tego wszystkiego, co ma nastąpić, i stanąć przed Synem Człowieczym”.+

37 I za dnia nauczał w świątyni,+ nocą zaś wychodził i nocował na górze zwanej Górą Oliwną.+ 38 A cały lud+ wcześnie rano przychodził do niego do świątyni, żeby go słuchać.

22 A zbliżało się Święto Przaśników, zwane Paschą.+ 2 I naczelni kapłani oraz uczeni w piśmie szukali skutecznego sposobu, by się go pozbyć,+ bali się bowiem ludu.+ 3 Lecz Szatan wszedł w Judasza zwanego Iskariotem, zaliczanego do dwunastu;+ 4 i ten, odszedłszy, rozmawiał z naczelnymi kapłanami i przełożonymi świątyni o skutecznym sposobie wydania go im.+ 5 Ci uradowali się i uzgodnili, że dadzą mu srebrne pieniądze.+ 6 Zgodził się więc i zaczął szukać dobrej sposobności, żeby im go wydać z dala od tłumu.+

7 Nadszedł Dzień Przaśników, w którym ma być złożona ofiara paschalna;+ 8 i wysłał Piotra i Jana, mówiąc: „Idźcie i przygotujcie nam do zjedzenia posiłek paschalny”.+ 9 Rzekli do niego: „Gdzie chcesz, żebyśmy go przygotowali?” 10 Rzekł im:+ „Oto gdy wejdziecie do miasta, spotka was pewien człowiek niosący wodę w naczyniu glinianym. Idźcie za nim do domu, do którego wejdzie.+ 11 A właścicielowi domu macie powiedzieć: ‚Nauczyciel mówi do ciebie: „Gdzie jest pokój gościnny, w którym mógłbym z moimi uczniami zjeść posiłek paschalny?”’+ 12 A on pokaże wam urządzony duży górny pokój. Tam przygotujcie”.+ 13 Odeszli więc i zastali wszystko tak, jak im powiedział, i przygotowali posiłek paschalny.+

14 W końcu, gdy nadeszła godzina, ułożył się przy stole, a wraz z nim apostołowie.+ 15 I rzekł do nich: „Wielce pragnąłem zjeść z wami ten posiłek paschalny, zanim będę cierpiał; 16 bo mówię wam: Nie będę już go jadł, aż się spełni w królestwie Bożym”.+ 17 A wziąwszy kielich,+ złożył podziękowania i rzekł: „Weźcie go i między sobą podawajcie jeden drugiemu; 18 bo mówię wam: Odtąd nie będę już pił tego produktu z winorośli, aż nadejdzie królestwo Boże”.+

19 Wziął też chleb,+ złożył podziękowania, połamał go i dał im, mówiąc: „To oznacza moje ciało,+ które ma być dane za was.+ Czyńcie to na moją pamiątkę”.+ 20 I tak samo kielich+ — gdy już spożyli wieczerzę — mówiąc: „Ten kielich oznacza nowe przymierze+ na mocy mojej krwi,+ która ma być za was wylana.+

21 „Ale oto ręka mego zdrajcy+ jest ze mną przy stole.+ 22 Gdyż Syn Człowieczy odchodzi zgodnie z tym, co jest wyznaczone,+ niemniej biada temu człowiekowi, przez którego zostaje zdradzony!”+ 23 Oni więc zaczęli między sobą dyskutować, który z nich miałby to uczynić.+

24 Jednakże powstał też między nimi gorący spór o to, kto z nich wydaje się największy.+ 25 On zaś rzekł im: „Królowie narodów panoszą się wśród nich, a mający władzę nad nimi są nazywani Dobroczyńcami.+ 26 Wy jednak nie macie być tacy jak oni.+ Ale kto jest największy wśród was, niech się stanie jak ktoś najmłodszy,+ a kto jest zwierzchnikiem — jak usługujący.+ 27 Bo kto jest większy: półleżący przy stole czy usługujący? Czyż nie półleżący przy stole? Lecz ja jestem pośród was jak ten, który usługuje.+

28 „Wy zaś wytrwaliście+ przy mnie w moich doświadczeniach;+ 29 a ja zawieram z wami przymierze — tak jak mój Ojciec zawarł przymierze+ ze mną — co do królestwa,+ 30 żebyście mogli jeść+ i pić przy mym stole w moim królestwie,+ i zasiadać na tronach,+ aby sądzić dwanaście plemion Izraela.

31 „Szymonie, Szymonie, oto Szatan+ zażądał, żeby was przesiać jak pszenicę.+ 32 Lecz ja błagałem+ za tobą, by twoja wiara nie ustała; a ty, gdy kiedyś wrócisz, umacniaj+ swych braci”. 33 Wtedy on rzekł do niego: „Panie, jestem gotów iść z tobą i do więzienia, i na śmierć”.+ 34 Ale on powiedział: „Mówię ci, Piotrze: Kogut dzisiaj nie zapieje, dopóki ty trzy razy się nie zaprzesz, że mnie znasz”.+

35 Rzekł jeszcze do nich: „Kiedy was wysłałem+ bez sakiewki i torby, i sandałów, czyż wam czegoś brakowało?” Powiedzieli: „Nie!” 36 Wtedy rzekł do nich: „Ale teraz kto ma sakiewkę, niech ją zabierze, i tak samo torbę, a kto nie ma miecza, niech sprzeda swą szatę wierzchnią i sobie jeden kupi. 37 Bo mówię wam, że musi się na mnie spełnić to, co jest napisane, mianowicie: ‚I został zaliczony do czynicieli bezprawia’.+ Co bowiem mnie dotyczy, to się spełnia”.+ 38 Wtedy rzekli: „Panie, oto tu są dwa miecze”. Rzekł im: „Wystarczy”.

39 Wyszedłszy, udał się według zwyczaju ku Górze Oliwnej, a za nim poszli też uczniowie.+ 40 Po przyjściu na miejsce rzekł do nich: „Módlcie się, żebyście nie wpadli w pokusę”.+ 41 A sam oddalił się od nich mniej więcej o rzut kamieniem i upadłszy na kolana, zaczął się modlić, 42 mówiąc: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ten kielich ode mnie. Jednakże nie moja wola,+ lecz twoja niech się dzieje”.+ 43 Wtedy ukazał mu się anioł z nieba i go umocnił.+ 44 On zaś, cierpiąc mękę, modlił się tym żarliwiej;+ i jego pot stał się jak krople krwi spadające na ziemię.+ 45 A wstawszy od modlitwy, poszedł do uczniów i zastał ich drzemiących z zasmucenia;+ 46 i rzekł do nich: „Czemu śpicie? Wstańcie i módlcie się, żebyście nie wpadli w pokusę”.+

47 Gdy on jeszcze mówił, oto tłum ludzi, a przed nimi szedł ten, którego zwano Judaszem, jeden z dwunastu;+ i podszedł do Jezusa, żeby go pocałować.+ 48 Lecz Jezus rzekł do niego: „Judaszu, pocałunkiem zdradzasz Syna Człowieczego?”+ 49 Kiedy ci, którzy byli przy nim, ujrzeli, na co się zanosi, powiedzieli: „Panie, czy mamy uderzyć mieczem?”+ 50 Jeden z nich nawet uderzył niewolnika arcykapłana i odciął mu prawe ucho.+ 51 Ale Jezus na to rzekł: „Zaniechajcie tego”. A dotknąwszy ucha, uzdrowił go.+ 52 Po czym Jezus rzekł do naczelnych kapłanów i przełożonych świątyni oraz do starszych, którzy tam po niego przyszli: „Wyszliście z mieczami i pałkami jak na zbójcę?+ 53 Gdy dzień w dzień byłem z wami w świątyni,+ nie wyciągnęliście rąk przeciwko mnie.+ Lecz to jest wasza godzina+ i władza+ ciemności”.+

54 Wtedy go pojmali, wyprowadzili+ i przywiedli do domu arcykapłana;+ Piotr zaś szedł z tyłu w pewnej odległości.+ 55 Gdy rozpalili ognisko na środku dziedzińca i usiedli razem, Piotr siedział wśród nich.+ 56 Ale pewna służąca zobaczyła go siedzącego przy jasnym ogniu, a przyjrzawszy mu się, rzekła: „I ten był z nim”.+ 57 Lecz on temu zaprzeczył,+ mówiąc: „Nie znam go, niewiasto”.+ 58 A po krótkim czasie ktoś inny, ujrzawszy go, powiedział: „Ty też jesteś jednym z nich”. Ale Piotr rzekł: „Człowiecze, nie jestem”.+ 59 Po upływie mniej więcej godziny ktoś inny zaczął stanowczo twierdzić: „Ten z całą pewnością również był z nim; bo przecież jest Galilejczykiem!”+ 60 Ale Piotr rzekł: „Człowiecze, nie wiem, co mówisz”. I natychmiast, gdy on jeszcze mówił, zapiał kogut.+ 61 Pan zaś odwrócił się i spojrzał na Piotra, a Piotr przypomniał sobie wypowiedź Pana, jak rzekł do niego: „Dzisiaj, zanim kogut zapieje, trzykrotnie się mnie zaprzesz”.+ 62 I wyszedłszy na zewnątrz, gorzko zapłakał.+

63 A mężczyźni, którzy mieli nad Nim dozór, zaczęli się z niego wyśmiewać+ i go bić,+ 64 a zakrywszy go, pytali i mówili: „Prorokuj. Kto cię uderzył?”+ 65 I mówili jeszcze wiele innych rzeczy, bluźniąc+ przeciwko niemu.

66 W końcu, z nastaniem dnia, zebrało się zgromadzenie starszych ludu+ — zarówno naczelnych kapłanów, jak i uczonych w piśmie — i zaciągnęli go do swej sali Sanhedrynu, mówiąc:+ 67 „Jeżeli jesteś Chrystusem,+ powiedz nam”. Ale on im rzekł: „Nawet gdybym wam powiedział, i tak wcale byście temu nie uwierzyli.+ 68 Gdybym zaś ja was pytał, wcale byście nie odpowiedzieli.+ 69 Jednakże odtąd Syn Człowieczy+ będzie zasiadał przy potężnej prawicy+ Bożej”.+ 70 Na to wszyscy rzekli: „Czy więc jesteś Synem Bożym?” Powiedział im: „Sami mówicie,+ że jestem”. 71 Rzekli: „Na cóż nam potrzebne dalsze świadectwo?+ Przecież sami słyszeliśmy to z jego własnych ust”.+

23 Powstało więc całe to ich mnóstwo i zaprowadzili go do Piłata.+ 2 I zaczęli go oskarżać,+ mówiąc: „Stwierdziliśmy, że ten człowiek podburza+ nasz naród i zabrania płacić podatki+ Cezarowi, o sobie zaś mówi, że jest Chrystusem, królem”.+ 3 A Piłat zadał mu pytanie: „Czy jesteś królem Żydów?” On, odpowiadając mu, rzekł: „Ty sam to mówisz”.+ 4 Wtedy Piłat rzekł do naczelnych kapłanów i do tłumów: „Nie stwierdzam żadnego przestępstwa u tego człowieka”.+ 5 Ale oni zaczęli nalegać i mówili: „Podburza lud, nauczając po całej Judei, począwszy od Galilei aż dotąd”. 6 Piłat, usłyszawszy to, zapytał, czy ten człowiek jest Galilejczykiem, 7 a gdy się dowiedział, że on podlega jurysdykcji Heroda,+ odesłał go do Heroda, który w tych dniach sam też był w Jerozolimie.

8 Kiedy Herod ujrzał Jezusa, wielce się uradował, bo od dłuższego czasu chciał go ujrzeć,+ gdyż o nim słyszał+ i miał nadzieję, że ujrzy jakiś znak dokonany przez niego. 9 I zaczął go wypytywać wieloma słowami, ale on mu nic nie odpowiedział.+ 10 Jednakże naczelni kapłani i uczeni w piśmie wciąż wstawali i oskarżali go zaciekle.+ 11 Wtedy Herod wraz ze swymi strażnikami wojskowymi poniżył go+ i wyśmiał,+ odziewając go w jasną szatę, i odesłał do Piłata. 12 I w tymże dniu zarówno Herod, jak i Piłat+ stali się dla siebie przyjaciółmi; przedtem bowiem wciąż byli ze sobą w nieprzyjaźni.

13 Piłat zaś zwołał naczelnych kapłanów i władców oraz lud 14 i rzekł do nich: „Przyprowadziliście do mnie tego człowieka jako kogoś podburzającego lud do rebelii i oto ja go wobec was przesłuchałem, ale nie znalazłem w tym człowieku żadnego powodu+ do zarzutów, które wnosicie przeciwko niemu. 15 Właściwie nie znalazł ich także Herod, bo odesłał go do nas; i oto ten nie popełnił nic, za co zasługiwałby na śmierć.+ 16 Dlatego ukarzę+ go i zwolnię”. 17 —— 18 Lecz całe to ich mnóstwo zawołało, mówiąc: „Precz z nim,+ a zwolnij nam Barabasza!”+ 19 (którego wtrącono do więzienia za jakąś rebelię wszczętą w mieście i za morderstwo). 20 Piłat znowu zawołał do nich, gdyż chciał zwolnić Jezusa.+ 21 Wtedy oni zaczęli wrzeszczeć, mówiąc: „Na pal! Na pal z nim!”+ 22 Po raz trzeci rzekł do nich: „Ale cóż złego uczynił ten człowiek? Nie znajduję w nim nic, za co zasługiwałby na śmierć; ukarzę go więc i zwolnię”.+ 23 Wtedy oni stali się natarczywi, donośnym głosem żądając, żeby zawiesić go na palu; i ich głosy zaczęły przeważać.+ 24 Piłat zatem wydał wyrok, by zaspokoić ich żądanie:+ 25 człowieka, którego wtrącono do więzienia za rebelię oraz morderstwo i którego żądali, zwolnił,+ a Jezusa zdał na ich wolę.+

26 Kiedy go odprowadzali, pochwycili niejakiego Szymona, rodowitego Cyrenejczyka, idącego ze wsi, i włożyli na niego pal męki, aby go niósł za Jezusem.+ 27 A podążało za nim wielkie mnóstwo ludu i niewiast, które uderzały się ze smutku i go opłakiwały. 28 Jezus odwrócił się do niewiast i rzekł: „Córki jerozolimskie, przestańcie płakać nade mną. Płaczcie raczej nad sobą i nad swymi dziećmi;+ 29 gdyż oto nadchodzą dni, w których ludzie powiedzą: ‚Szczęśliwe niewiasty niepłodne oraz łona, które nie rodziły, i piersi, które nie karmiły!’+ 30 Wtedy zaczną mówić do gór: ‚Padnijcie na nas!’, a do wzgórz: ‚Zakryjcie nas!’+ 31 Bo jeśli tak czynią, gdy drzewo jest wilgotne, to co się stanie, gdy ono uschnie?”+

32 A prowadzono też dwóch innych mężczyzn, złoczyńców, żeby ich stracić razem z nim.+ 33 Kiedy dotarli na miejsce zwane Czaszką,+ tam zawiesili na palach zarówno jego, jak i złoczyńców, jednego po prawicy i jednego po lewicy.+ 34 [[Jezus zaś mówił: „Ojcze, przebacz+ im, bo nie wiedzą, co czynią”.]] Chcąc zaś rozdzielić jego szaty, rzucili losy.+ 35 A lud stał i się przypatrywał.+ Natomiast władcy kpili, mówiąc: „Drugich wybawiał; niech wybawi+ samego siebie, jeśli jest Chrystusem Bożym, Wybrańcem”.+ 36 Nawet żołnierze się z niego wyśmiewali,+ podchodząc i podając mu kwaśne wino,+ 37 i mówiąc: „Jeśli jesteś królem Żydów, wybaw samego siebie”. 38 Był też nad nim napis: „To jest król Żydów”.+

39 A jeden z wiszących złoczyńców odezwał się do niego obelżywie:+ „Czyż nie jesteś Chrystusem? Wybaw samego siebie i nas”. 40 Wówczas ten drugi zgromił go i rzekł: „Czy ty się w ogóle Boga nie boisz, chociaż podlegasz temu samemu wyrokowi?+ 41 I my doprawdy słusznie, bo w pełni otrzymujemy, na co zasłużyliśmy tym, cośmy zrobili; ale on nie zrobił nic zdrożnego”.+ 42 I jeszcze powiedział: „Jezusie, pamiętaj o mnie, gdy się znajdziesz w swoim królestwie”.+ 43 A on rzekł do niego: „Zaprawdę mówię ci dzisiaj: Będziesz ze mną+ w Raju”.+

44 Było już około godziny szóstej, a jednak całą tę ziemię ogarnęła ciemność aż do godziny dziewiątej,+ 45 gdyż zanikło światło słoneczne; wtedy zasłona+ sanktuarium rozdarła się przez środek.+ 46 A Jezus zawołał donośnym głosem i rzekł: „Ojcze, w twoje ręce powierzam ducha mego”.+ Rzekłszy to, wydał ostatnie tchnienie.+ 47 Kiedy setnik ujrzał, co się wydarzyło, zaczął wychwalać Boga i mówić: „Rzeczywiście był to człowiek prawy”.+ 48 A całe tłumy, które się tam zebrały na to widowisko, ujrzawszy, co się wydarzyło, zaczęły wracać, bijąc się w piersi. 49 Wszyscy zaś, co go znali, stali w pewnej odległości.+ Także niewiasty, które razem szły za nim z Galilei, stały, przypatrując się temu.+

50 A oto mąż imieniem Józef, członek Rady, mąż dobry i prawy+ — 51 ten nie głosował za ich zamiarem i działaniem+ — był z Arymatei, miasta Judejczyków, i oczekiwał królestwa Bożego;+ 52 mąż ten poszedł do Piłata i poprosił o ciało Jezusa.+ 53 A zdjąwszy je,+ zawinął w delikatną tkaninę lnianą i złożył w grobowcu+ wykutym w skale, w którym jeszcze nikt nie leżał.+ 54 Był to dzień Przygotowania+ i pojawiała się zorza wieczorna sabatu.+ 55 Niewiasty zaś, które z nim przybyły z Galilei, szły za nim i widziały grobowiec pamięci+ oraz jak złożono jego ciało;+ 56 i wróciły, by przygotować wonne korzenie i olejki.+ Lecz w sabat+ oczywiście odpoczywały zgodnie z przykazaniem.

24 Jednakże w pierwszym dniu tygodnia bardzo wcześnie poszły do grobowca, niosąc wonne korzenie, które przygotowały.+ 2 Ale zastały kamień odtoczony od grobowca pamięci,+ 3 a wszedłszy, nie znalazły ciała Pana Jezusa.+ 4 Gdy z tego powodu były w rozterce, oto stanęli przy nich dwaj mężowie w błyszczącej odzieży.+ 5 Przestraszone, pochyliły twarze ku ziemi, a mężowie ci rzekli do nich: „Dlaczego wśród umarłych szukacie tego, który żyje? 6 [[Nie ma go tu, lecz został wskrzeszony.]]+ Przypomnijcie sobie, jak wam powiedział, gdy jeszcze był w Galilei,+ 7 mówiąc, że Syn Człowieczy musi być wydany w ręce grzesznych ludzi i zawieszony na palu, a trzeciego dnia powstać z martwych”.+ 8 One więc przypomniały sobie jego wypowiedzi,+ 9 a wróciwszy od grobowca pamięci, wszystko to oznajmiły jedenastu i wszystkim pozostałym.+ 10 Były to Magdalena Maria i Joanna,+ i Maria, matka Jakuba. Także pozostałe niewiasty,+ które były z nimi, opowiadały to apostołom. 11 Ale te wypowiedzi wydały im się niedorzecznością i nie wierzyli+ niewiastom.

12 [[Piotr zaś wstał i pobiegł do grobowca pamięci, a pochyliwszy się, zobaczył same bandaże. Odszedł więc, zdumiewając się w sobie tym, co się zdarzyło.]]

13 Lecz oto w tymże dniu dwaj z nich wędrowali do wioski zwanej Emaus, leżącej w odległości około jedenastu kilometrów od Jerozolimy, 14 i rozmawiali ze sobą o tym wszystkim,+ co się stało.

15 A gdy rozmawiali i dyskutowali, sam Jezus podszedł+ i zaczął z nimi iść; 16 ale ich oczom nie było dane go rozpoznać.+ 17 Rzekł do nich: „O czym to, idąc, rozprawiacie między sobą?” I stanęli ze smutkiem na twarzach. 18 Odpowiadając, ten imieniem Kleopas rzekł do niego: „Czy samotnie mieszkasz jako przybysz w Jerozolimie i dlatego nie wiesz, co się tam wydarzyło w tych dniach?” 19 I rzekł im: „Co takiego?” Powiedzieli doń: „Wszystko, co dotyczy Jezusa Nazarejczyka,+ który się stał prorokiem+ potężnym w czynie i słowie przed Bogiem i całym ludem; 20 i jak nasi naczelni kapłani oraz władcy wydali go, żeby go skazano na śmierć, i zawiesili go na palu.+ 21 A myśmy się spodziewali, że właśnie ten człowiek ma wyzwolić Izraela;+ i prócz tego wszystkiego jest już trzeci dzień, odkąd się to zdarzyło. 22 W dodatku zadziwiły nas też pewne niewiasty+ spośród nas, gdyż były wcześnie przy grobowcu pamięci, 23 lecz nie znalazły jego ciała i przyszły, mówiąc, że miały też nadprzyrodzone widzenie i ujrzały aniołów, którzy powiedzieli, iż on żyje. 24 Prócz tego kilku z tych, co są z nami, poszło do grobowca pamięci;+ i zastali wszystko tak, jak powiedziały niewiasty, ale jego nie ujrzeli”.

25 On zaś rzekł do nich: „O nierozumni i nieskorzy w sercu do uwierzenia we wszystko, co mówili prorocy!+ 26 Czyż nie było konieczne, żeby Chrystus to wycierpiał+ i wszedł do swej chwały?”+ 27 A począwszy od Mojżesza+ i wszystkich Proroków,+ tłumaczył im to, co się do niego odnosiło we wszystkich Pismach.

28 W końcu zbliżyli się do wioski, do której wędrowali, a on sprawiał wrażenie, jak gdyby miał wędrować dalej. 29 Ale oni przymusili go, mówiąc: „Zostań z nami, gdyż ma się ku wieczorowi i dzień się już nachylił”. Wówczas wszedł, by z nimi zostać. 30 A gdy się z nimi ułożył do posiłku, wziął chleb, pobłogosławił go, połamał i zaczął im podawać.+ 31 Wtedy otworzyły się im oczy i rozpoznali go, on zaś im zniknął.+ 32 I rzekli jeden do drugiego: „Czyż nasze serca nie płonęły, gdy w drodze do nas mówił i w pełni objaśniał nam Pisma?” 33 I w tejże godzinie wstali i wrócili do Jerozolimy, i znaleźli zgromadzonych jedenastu oraz tych, którzy z nimi byli, 34 mówiących: „Pan istotnie został wskrzeszony i ukazał się Szymonowi!”+ 35 I sami opowiedzieli o tym, co się wydarzyło w drodze, i jak dał się im poznać przez łamanie chleba.+

36 Kiedy o tym rozmawiali, on sam stanął pośród nich [[i rzekł im: „Pokój wam”]]. 37 Oni zaś, przerażeni i wystraszeni,+ mniemali, że widzą ducha. 38 Rzekł więc do nich: „Czemu jesteście strapieni i czemu w waszych sercach powstają wątpliwości? 39 Zobaczcie moje ręce i moje stopy, że to jestem ja; dotknijcie+ mnie i zobaczcie, gdyż duch nie ma ciała ani kości,+ jak to widzicie, iż ja mam”. 40 [[A rzekłszy to, pokazał im ręce i stopy.]] 41 Lecz gdy z radości wciąż jeszcze nie wierzyli+ i się zdumiewali, rzekł do nich: „Czy macie tu coś do jedzenia?”+ 42 I podali mu kawałek pieczonej ryby,+ 43 a on wziął i zjadł+ na ich oczach.

44 I rzekł do nich: „To są moje słowa, które wam powiedziałem, gdy jeszcze byłem z wami,+ że musi się spełnić wszystko, co o mnie napisano w Prawie Mojżeszowym i u Proroków,+ i w Psalmach”.+ 45 Wtedy całkowicie otworzył im umysł, żeby pojęli znaczenie Pism,+ 46 i rzekł do nich: „Tak jest napisane, że Chrystus będzie cierpiał i trzeciego dnia powstanie spośród umarłych,+ 47 i ze względu na jego imię będzie głoszona wśród wszystkich narodów+ — począwszy od Jerozolimy+ — skrucha ku przebaczeniu grzechów,+ 48 a wy macie być tego świadkami.+ 49 A oto ja zsyłam na was to, co obiecał mój Ojciec. Wy jednak przebywajcie w mieście, aż zostaniecie przyodziani mocą z wysokości”.+

50 I wyprowadził ich aż do Betanii, a podniósłszy ręce, błogosławił ich.+ 51 Kiedy ich błogosławił, rozstał się z nimi i zaczął być unoszony ku niebu.+ 52 A oni złożyli mu hołd i z wielką radością wrócili do Jerozolimy.+ 53 I wciąż przebywali w świątyni, błogosławiąc Boga.+