System obronny bombardiera

◼ Chociaż bombardier ma mniej niż dwa centymetry, zasługuje na uwagę ze względu na swój niezwykły mechanizm obronny. W sytuacji zagrożenia chrząszcz ten wytryskuje z odwłoka wrzącą, cuchnącą ciecz oraz parę, co odstrasza pająki, żaby, a nawet ptaki.

Pomyśl: Bombardier jest wyposażony w dwa gruczoły, które otwierają się przy końcu jego tułowia. Każdy z tych gruczołów składa się ze zbiorniczka wypełnionego związkami o charakterze kwasowym i nadtlenkiem wodoru oraz z czegoś w rodzaju komory reakcyjnej zawierającej pewne rozpuszczone w wodzie enzymy. W razie niebezpieczeństwa owad może wstrzyknąć zawartość zbiorniczków do komór reakcyjnych, gdzie następuje reakcja chemiczna. Jaki jest tego efekt? W stronę napastnika tryskają substancje o odrażającej woni, woda oraz para — wszystko to o temperaturze około 100°C. Komory reakcyjne mają mniej niż milimetr długości, a jednak chrząszcz może zmieniać prędkość i kierunek rozprysku oraz konsystencję toksycznej mieszaniny.

Naukowcy prowadzą badania nad bombardierem, aby konstruować bardziej efektywne i ekologiczne rozpylacze. Odkryli, że nie tylko posiada on zawory zwrotne wpuszczające chemikalia do komór reakcyjnych, ale też zawór ciśnieniowy do wystrzeliwania produktów reakcji na zewnątrz. Podpatrzoną u wspomnianego chrząszcza technikę rozpylania inżynierowie chcieliby wykorzystać w silnikach samochodowych, gaśnicach, a także w urządzeniach dawkujących leki, na przykład w inhalatorach. Profesor Andy McIntosh z Uniwersytetu w Leeds mówi: „Nikt dotychczas nie badał tego chrząszcza tak jak my — z punktu widzenia fizyki i inżynierii; nie przypuszczaliśmy, że tak wiele można się od niego nauczyć”.

Co o tym sądzisz? Czy występujący u bombardiera skomplikowany system zaworów, a także jego mechanizm reakcji i wybuchu mógł powstać przez przypadek? Czy nie został raczej zaprojektowany?

[Prawa własności do ilustracji, strona 18]

Oxford Scientific/​photolibrary