SISTRUM

W Piśmie Świętym hebrajskie słowo menaʽanʽím („sistra”, lm.) występuje tylko raz i pochodzi prawdopodobnie od rdzenia oznaczającego „potrząsać”, tzn. poruszać w przód i w tył (2Sm 6:5). Właśnie w ten sposób gra się na sistrum, będącym rodzajem metalowej grzechotki, toteż wielu leksykografów i historyków muzyki opowiada się za takim tłumaczeniem tego hebrajskiego terminu, co znajduje odzwierciedlenie w niektórych przekładach (Da, NŚ, Ro, Vg).

Sistrum składało się zazwyczaj z niewielkiego metalowego kabłąka osadzonego na rączce. Sądząc po zachowanych starożytnych egzemplarzach oraz po ilustracjach na zabytkach egipskich i innych, cały instrument miał ok. 20—45 cm długości. Ramiona kabłąka łączyło kilka metalowych poprzeczek, luźno umocowanych, które przy potrząsaniu głośno brzęczały. Pręty te mogły mieć różną długość, dzięki czemu wydawały rozmaite tony. Niekiedy zawieszano na nich kółeczka, które dźwięczały podczas potrząsania. Jedyna biblijna wzmianka o sistrum odnosi się do bardzo radosnej uroczystości, lecz z tradycji żydowskiej wynika, że używano go również przy smutnych okazjach.