„To czyńcie na moją pamiątkę”

RAZ do roku, dnia 14 Nisana, kiedy według Biblii przypadła noc paschalna, świadkowie Jehowy zgromadzają się na całej ziemi, aby spełnić nakaz Jezusa: „To czyńcie na moją pamiątkę” (Łuk. 22:19; Wyjścia 12:2-6). Jest rzeczą wskazaną, aby Wieczerzę Pańską obchodzić co roku w miejscu swego zamieszkania właśnie w tym dniu, a więc w dniu Paschy, po zachodzie słońca.

Kogo zaprasza się na tę uroczystość? Nieliczni już członkowie ostatka namaszczonego duchem Jehowy na pewno będą na niej obecni. Ale serdecznie zaproszeni są również wszyscy przedstawiciele stale wzrastającej „wielkiej rzeszy”, mający nadzieję na życie ziemskie, oraz wszyscy, którzy dopiero zapoznają się z postanowieniami Jehowy (Apok. 12:17; 7:4, 9, NW). Czy chodzi tu o odprawienie jakiejś rytualnej ceremonii, jakiegoś misterium? Bynajmniej. Jest to uroczystość pamiątkowa, podczas której przy użyciu symboli w postaci chleba i wina przypomina się obecnym o tym, co dla nich uczynił Jezus Chrystus dziewiętnaście stuleci temu i co to dla nich oznacza dzisiaj oraz w bezkresnej przyszłości. — 1 Kor. 11:23-26.

W jaki sposób ustala się tę ważną datę? Jezus i pierwotni chrześcijanie żyjący w pierwszym wieku uznawali za dzień 14 Nisana datę ustaloną przez kapłaństwo żydowskie w świątyni jeruzalemskiej. Warto nadmienić, że dzień ten liczono od zachodu słońca. Ponadto jest rzeczą godną uwagi, że Jezus obchodził święto Paschy według wskazań zawartych w Prawie Mojżeszowym, czyli właśnie dnia 14 Nisana (Wyjścia 12:6-8; Kapł. 23:5; Mat. 26:18-20). Nie spożywał wieczerzy paschalnej dnia 15 Nisana, jak to czyni większość obecnie żyjących Żydów. Po zburzeniu świątyni w roku 70 n.e. chrześcijanie zmuszeni byli sami obliczać, na kiedy przypada 14 Nisana.

W okresie, gdy cesarz rzymski Konstantyn ogłosił sfałszowany już wówczas chrystianizm religią państwową (325 n.e.), na soborze w Nicei uchwalono, że Wielkanoc ma być zawsze obchodzona w niedzielę po pełni księżyca przypadającej w dniu rozpoczęcia się wiosny (wiosennego zrównania dnia z nocą) lub najbliższej po tym dniu. Wiosenne zrównanie dnia z nocą wypada zazwyczaj dnia 21 marca. Jeżeli czternasty dzień po nowiu księżyca, kiedy miałaby się ukazać pełnia księżyca, trafiłby na niedzielę, to Wielkanoc postanowiono przesuwać na następną niedzielę. Chciano tym sposobem uniknąć obchodzenia święta równocześnie z Żydami i kwartodecymanami, członkami pewnej mniejszości chrześcijańskiej, która mocno się trzymała daty 14 Nisana. Tak doszło do ustanowienia w chrześcijaństwie „Wielkiego Czwartku”, który ma być wspomnieniem „ostatniej wieczerzy” Jezusa i który zawsze wypada w czwartek; w ten sam sposób powstał również „Wielki Piątek”, który stale przypada na piątek i w którym należy sobie przypomnieć o śmierci Jezusa.

Przynajmniej od roku 1880 namaszczeni duchem czciciele Jehowy nie obchodzą już Wieczerzy Pańskiej jak nominalne chrześcijaństwo wielokrotnie w ciągu roku, lecz tylko dnia 14 Nisana po zachodzie słońca. Do roku 1919 namaszczeni chrześcijanie określali datę 14 Nisana w oparciu o kalendarz żydowski. Zdawali sobie sprawę z faktu, że kalendarz żydowski wyznacza „Paschę” na dzień 15 Nisana (po zachodzie słońca). Sami jednak na wzór Jezusa obchodzili Wieczerzę Pańską wieczorem dnia 14 Nisana. Mimo to co roku korzystali z kalendarza żydowskiego w celu ustalenia miesiąca Nisan.

Żydzi dzisiejsi wyznaczają początek swego Nisana według nowiu księżyca określonego na podstawie obliczeń astronomicznych. Zazwyczaj jednak sierp księżyca staje się widoczny w Jerozolimie co najmniej dopiero w osiemnaście godzin później. W ostatnich latach ciało kierownicze świadków Jehowy ustala dzień 1 Nisana w taki sposób, jak to miało miejsce w czasach biblijnych, mianowicie na podstawie faktycznego uwidocznienia się nowego księżyca w Jerozolimie. Z tego też względu powstawała niekiedy różnica jednego lub dwóch dni między datą obchodzenia Pamiątki u świadków Jehowy, a datą 14 Nisana w aktualnym kalendarzu żydowskim.a

Według naszej obecnie stosowanej metody obliczania Pamiątki przypada ona zawsze na najbliższą pełnię księżyca po wiosennym zrównaniu dnia z nocą. I tak na przykład w roku 1975, skoro doliczono 14 dni do pojawienia się w Jerozolimie wąskiego sierpa nowego księżyca najbliższego wiosennemu zrównaniu dnia z nocą, pamiątkowa Wieczerza przypadła na czwartek, dnia 27 marca po zachodzie słońca. Jak się należało spodziewać, 27 marca roku 1975 była pełnia księżyca. Według tejże obecnie stosowanej metody obliczania w bieżącym roku Pamiątka przypada na środę, 14 kwietnia po zachodzie słońca. W dniu tym również będzie akurat pełnia księżyca. Gdyby w przyszłości się zdarzyło, że z jakiegoś powodu świadkowie Jehowy zostaliby gdzieś odcięci od ciała kierowniczego, mogliby datę obchodzenia Wieczerzy Pańskiej dosyć dokładnie ustalić w oparciu o jakikolwiek kalendarz wskazujący, kiedy nastąpi pierwsza pełnia po wiosennym zrównaniu dnia z nocą. Święto odbyłoby się wówczas po zachodzie słońca tego dnia, na który przypadnie pełnia księżyca.b

Co należałoby uczynić, jeśli w wieczór Pamiątki zaistniałyby wyjątkowe przeszkody? Przypuśćmy, że gwałtowna burza lub jakieś inne okoliczności uniemożliwią członkom jakiegoś zboru zgromadzenie się w przewidzianym czasie. Jak wówczas należałoby postąpić? W takiej sytuacji dobrze byłoby zebrać się z kilkoma braćmi mieszkającymi w najbliższej okolicy albo w razie konieczności jedynie w gronie rodziny. Byłaby to również okazja do rozpamiętywania o znaczeniu symboli Wieczerzy, niekwaszonego chleba oraz wina. Brat oddany Bogu (lub w razie nieobecności braci — oddana Bogu siostra) mógłby wówczas krótko omówić takie teksty, jak: Ewangelię według Mateusza 26:17-30; według Łukasza 22:7-23, 28-30; List 1 do Koryntian 11:20-31. Jeżeli zbór zmuszony był zebrać się w małych grupach, w sprawozdaniu z Pamiątki można po prostu podać ogólną liczbę obecnych.

Oczywiście należy uczynić wszystko, co możliwe, żeby członkom namaszczonego ostatka udostępnić chleb i wino, nawet gdyby któryś z nich był na przykład chory i nie mógł opuścić swego domu albo leżał w szpitalu. Jedynie w wypadku, gdyby ktoś z pomazanego ostatka absolutnie nie miał możności spożywania emblematów w dniu 14 Nisana, usprawiedliwione byłoby jego życzenie, aby obchodzić Pamiątkę w czternastym dniu następnego miesiąca księżycowego (w dniu następnej pełni księżyca), co odpowiadałoby zasadzie regulującej opóźnione obchodzenie święta Paschy, a wyłuszczonej w Księdze Liczb 9:10, 11 i 2 Kronik 30:1-3, 15. O odbyciu się takiej opóźnionej uroczystości należy potem niezwłocznie złożyć sprawozdanie.

Co wypada uczynić, jeśli z tej samej Sali Królestwa korzysta więcej niż jeden zbór? Dobrze byłoby wtedy tak rozplanować zebrania z okazji Pamiątki, żeby każdy zbór miał wystarczająco dużo czasu na opuszczenie sali, zanim kolejny zbór rozpocznie swój program. Z tego powodu na uroczystość tę wynajmuje się niekiedy inne sale. Wówczas kilka zborów może uznać za rzecz stosowną, by zgromadzić się wspólnie. Nadeślą one potem łączne sprawozdanie ze zgromadzenia, z podaniem nazw poszczególnych uczestniczących zborów.

Jaki był przebieg tej uroczystości za czasów Jezusa? Uczestnikiem pierwszej Wieczerzy był Mateusz, który dokładnie ją opisuje. Jezus z dwunastoma swymi uczniami obchodził normalną Paschę, spożywając pieczonego baranka i niekwaszony chleb na pamiątkę wydarzeń z roku 1513 p.n.e., kiedy to Izraelici zostali wyprowadzeni z niewoli egipskiej. Z użyciem pieczonego baranka i niekwaszonego chleba nie była związana żadna mistyka; służyły one jedynie jako przypomnienie ważnego wydarzenia z przeszłości (Mat. 26:17-19). Po wieczerzy paschalnej Jezus zdemaskował Judasza, swego zdrajcę, i odprawił go stamtąd (Mat. 26:20-25; Jana 13:29, 30). Zatem w chwili, gdy ustanowił właściwą Wieczerzę, było wraz z nim obecnych tylko jedenastu jego wiernych uczniów, którzy spożyli podany im niekwaszony chleb i pili z kielicha zawierającego prawdziwe czerwone wino. Za oba symbole, najpierw za chleb, a następnie za wino, Jezus wypowiedział modlitwę dziękczynną (1 Kor. 11:24, 25). Następnie po szeregu dalszych wywodów i modlitwie Jezusa zaśpiewali na zakończenie kilka pieśni pochwalnych, po czym wyszli na Górę Oliwną. Opis ten wskazuje ogólnie, jak powinien wyglądać przebieg uroczystości również w dzisiejszych czasach. — Mat. 26:26-30; Jana 13:31 do 18:1.

O czym przypominają nam symbole w postaci chleba i wina? Niekwaszony chleb przywodzi nam na pamięć literalne ciało Jezusa, a zwłaszcza fakt, że „cierpiał w ciele” (1 Piotra 4:1) i oddał je „za życie świata” (Jana 6:51); ponadto, że właśnie on jest „Barankiem zabitym” (Apok. 5:12), który przez przybicie do pala męki „usunął z drogi” Przymierze Prawa (Kol. 2:14). Czerwone wino jako emblemat przypomina nam o tym, że Jezus stał się naszym Zbawicielem, gdyż jesteśmy wykupieni jego „drogocenną krwią” (1 Piotra 1:19), i że jego życiodajna krew posłużyła do nadania mocy prawnej Nowemu Przymierzu, do którego przyjmowani są jego współdziedzice (1 Kor. 11:25). Członkowie „wielkiej rzeszy” nie spożywają symboli, ale uroczystość ta również dla nich stanowi przypomnienie błogosławionych następstw działalności Jezusa oraz zawarcia Nowego Przymierza, za którego pośrednictwem mogą sobie zaskarbić niesłychane dobrodziejstwa (Apok. 7:9, 10, 14, NW). Ofiara Jezusa, mająca moc przebłagania, dała Jehowie podstawę do zadbania o nasze zbawienie — zarówno dla pomazańców, jak i dla wszystkich, którzy będą żyć wiecznie tu na ziemi. — Kapł. 16:11; 1 Jana 2:2.

Jak przeprowadza się zebranie urządzone z tej okazji? Jeden z braci, usługujący w charakterze przewodniczącego, otwiera uroczystość Pamiątki krótko witając obecnych, po czym się śpiewa pieśń i wypowiada modlitwę. Z kolei następuje zasadnicze przemówienie pamiątkowe, które wygłasza zdolny mówca wybrany spośród zamianowanych nadzorców (w miarę możliwości ktoś z pomazańców). Nie byłoby rzeczą stosowną, aby wykład do Wieczerzy Pańskiej wygłosić w formie sympozjum, w którym brałoby udział kilku braci. Zaleca się nawet, by mówca wypowiedział obydwie krótkie modlitwy dotyczące symboli (Mat. 26:26, 27). Po podaniu wszystkim obecnym tych emblematów i kilku dalszych uwagach mówcy nadzorca przewodniczący może wygłosić słowa końcowe, o ile sam nie przeprowadza całego programu. Zebranie kończy się pieśnią i modlitwą.

Jedynie członkowie namaszczonego ostatka spożywają symbole podawane z rąk do rąk. Po krótkiej modlitwie puszcza się w obieg najpierw chleb, a następnie po jeszcze jednej modlitwie — wino. Chleba i wina nie podaje się razem. Kto uczestniczy w sposób ‚godny’, ten powinien skorzystać z obu symboli. — 1 Kor. 11:27, 28.

Biblia donosi, że Jezus rozłamał chleb. Najwidoczniej uczynił to w tym celu, aby go podać apostołom zajmującym miejsca przy stole po jego prawej i lewej ręce (Mat. 26:26). Nie jest to konieczne w obecnych warunkach, ponieważ tą czynnością Jezus nie ustanowił specjalnego uroczystego zwyczaju. Łamanie niekwaszonego chleba nie ma więc żadnego symbolicznego znaczenia. Pomyślmy o tym, że kości bezgrzesznego ciała Jezusa nie zostały przy jego śmierci połamane (Wyjścia 12:46; Ps. 34:21; Jana 19:33, 36). Ilość kielichów i talerzy uzależniona jest od liczby braci podających symbole. Na każdy talerz można położyć część niekwaszonego chleba, a wino może być już przed rozpoczęciem spotkania porozlewane do kielichów.

Jaki chleb i jakie wino należy stosować? Jezus skorzystał z niekwaszonego chleba używanego zazwyczaj podczas Paschy, toteż i dzisiaj stosujemy niekwaszony chleb. Chrześcijanie mogą użyć podczas Wieczerzy Pańskiej macę żydowską produkowaną wyłącznie z mąki pszennej i wody. Nie skorzystamy jednak z macy, do której wyrobu służą także dodatki w rodzaju soli, cukru, słodu, jaj, cebuli itd.

Niemało świadków Jehowy woli samodzielnie upiec trochę niekwaszonego chleba z mąki (pszennej, ryżowej lub z jakiegoś innego zboża) i wody. Można się do tego zabrać w sposób następujący: półtorej szklanki mąki miesza się z jedną szklanką wody i ugniata w wilgotne ciasto. Z kolei na płaskiej posypanej mąką stolnicy rozwałkowuje się ciasto możliwie jak najcieniej. Następnie należy ciasto przełożyć na blachę, nakłuć widelcem większą ilość otworków i nadać mu kształt placuszka, który piecze się w gorącym piecu, aż będzie kruchy.

Ponieważ Żydzi w trakcie święta Paschy stosowali czyste, czerwone wino gronowe, więc też podczas uroczystości Pamiątki należy używać takiego wina. Z Ewangelii według Mateusza 26:29 (NW) wynika, że Jezus mówił o „produkcie winorośli”, a ten w owej porze roku mógł jedynie mieć postać sfermentowanego wina. Tylko niesfałszowane czerwone wino stanowi odpowiedni symbol przypominający przelaną krew Jezusa. Krew naszego Zbawiciela nie potrzebowała żadnych dodatków, dlatego też należy używać czystego, wytrawnego i nie wzmocnionego czerwonego wina. Jeżeli się daje przewidzieć, że wystąpią trudności ze zdobyciem symboli, należy już na długo przedtem się o nie postarać. Ponieważ symbole same w sobie nie są święte, można chleb i wino po uroczystości i po zakończeniu zebrania wziąć ze sobą do domu i później spożyć, tak jak się je inne pokarmy. — 1 Sam. 21:5.

Kto powinien spożywać symbole? Tylko członkowie „małej trzódki” zostali przyjęci do Nowego Przymierza i stąd mają obowiązek skorzystać z symboli (Łuk. 12:32). Jedenastu wiernych apostołów, przewidywanych pomazańców, tworzyło trzon grupy, która potem w dniu Pięćdziesiątnicy roku 33 n.e. została przyjęta do Nowego Przymierza (Łuk. 22:20). Ponieważ żaden przedstawiciel „wielkiej rzeszy” nie jest „nowym stworzeniem” przyjętym do tego Przymierza, więc podczas omawianego dorocznego święta nie korzystają oni z chleba i wina. — 2 Kor. 5:17.

Każdy obecny na Pamiątce pomazaniec analizuje siebie uprzednio w celu stwierdzenia, czy godny jest skorzystania z symboli i czy rzeczywiście posiada świadectwo ducha (Rzym. 8:16, 24; 1 Kor. 11:27, 29). Niekiedy zdarza się przy tym dawniejszym uczestnikom dojść do przekonania, że nie pozostają w takim stosunku do Boga, jak syn namaszczony duchem. Nie powinni przeto już korzystać z symboli. Nie znaczy to wcale, iżby stali się niewierni. Uzyskali jedynie lepsze zrozumienie swego stosunku do Jehowy i zorientowali się, że mają nadzieję ziemską.

W charakterze uczestników liczą się jedynie ci, którzy znani są jako wierni, ochrzczeni słudzy Boży. Nie zapraszamy nikogo wykluczonego ze społeczności. Gdyby jednak się zdarzyło, że taki człowiek przyjdzie, to nie ma żadnego powodu do zdenerwowania, jeśli siedząc w jednym rzędzie wraz z innymi skorzysta z podawanych symboli. Osób tego typu i tak nie liczy się jako uczestników.

Oglądanie wielu nowych twarzy podczas uroczystości Pamiątki zawsze sprawia radość. Po zakończeniu programu nadarza się sposobność, żeby przez jakiś czas jeszcze porozmawiać z nimi oraz z braćmi. Takie wspólne przebywanie w miłej atmosferze stanowi dla każdego zbudowanie i zachętę. Program tego wieczora dostarcza nam za każdym razem dużo materiału do rozmyślań i skłania nas do zastanowienia się z wdzięcznością i docenianiem nad tym, co Jehowa uczynił dla nas z miłości, posłużywszy się Jezusem Chrystusem, naszym Zbawcą i Panem (Mat. 20:28; 1 Piotra 3:15). Po powrocie do domu członkowie rodzin mogą jeszcze dalej rozmawiać między sobą o znaczeniu Wieczerzy Pańskiej. Przyczynia się to do umocnienia więzi rodzinnej i wzbogaca ją pod względem duchowym.

Starsi starannie planują przeprowadzenie uroczystości Pamiątki dla miejscowego zboru. W ten wieczór na całym globie ziemskim zbierają się wszyscy, którzy się oddali Jehowie — pomazańcy i członkowie „wielkiej rzeszy” — aby jednomyślnie uczcić tego naszego suwerennego Władcę. Za każdym razem na nowo składają też podziękowanie Jezusowi Chrystusowi, naszemu Zbawcy, który dowiódł swej wielkiej miłości w stosunku do nas, oddając ku naszemu ocaleniu swoje człowiecze życie. Namaszczony ostatek oraz „wielka rzesza” z radością wspominają co roku jego śmierć jako Mesjasza, który zwyciężył świat. — Jana 16:33.

[Przypisy]