Azjata w starożytnej Italii?
JAK to się stało, że 2000 lat temu na terenie starożytnego imperium rzymskiego znalazł się ktoś o wschodnioazjatyckich korzeniach? Przed takim pytaniem stanęli archeolodzy, gdy w roku 2009 dokonali fascynującego odkrycia na południu Włoch.
Miejscem tego odkrycia był starożytny rzymski cmentarz w Vagnari, leżącym jakieś 60 kilometrów na zachód od Bari. Odkopano tam 75 ludzkich szkieletów. Badania kości ujawniły, że większość tych ludzi pochodziła z najbliższej okolicy. Ale szkielet jednego mężczyzny wprawił naukowców w zdumienie. Analiza mitochondrialnego DNA wykazała, że ze strony matki miał on azjatyckich przodkówa. Jego szczątki datowane są na I lub II wiek n.e. W raporcie na temat odkrycia podano: „Wydaje się, że na obszarze cesarstwa rzymskiego po raz pierwszy odnaleziono szkielet człowieka wywodzącego się z Azji Wschodniej”. Kto to był?
Wspomniany raport donosi: „W pierwszej chwili bierze pokusa, by skojarzyć tego mężczyznę z Jedwabnym Szlakiem, dzięki któremu kwitły kontakty między Chinami a Rzymem”. Uważa się jednak, że kupcy nie mieli zwyczaju przemierzać całych 8000 kilometrów między Chinami a Italią, ale że handel na tej trasie prowadziło wielu pośredników.
A jakie wnioski nasuwa miejsce, w którym dokonano odkrycia? Starożytne Vagnari leżało na terenie wiejskiego majątku cesarza. Wytapiano tam żelazo i wytwarzano gliniane dachówki. Siła robocza składała się w dużym stopniu z niewolników. Nie można wykluczyć, iż odnaleziony człowiek był właśnie jednym z nich. Wygląda na to, że razem z nim do grobu złożono tylko jeden garnek, co poświadcza, że nie należał do ludzi zamożnych. Ponadto w grobie tym pochowano później jeszcze innego człowieka.
Dlaczego interesuje nas to znalezisko? Informacje o możliwościach podróżowania w starożytności dają nam wyobrażenie, jak daleko mogli dotrzeć pierwsi chrześcijanie ze swoim orędziem. Z Biblii dowiadujemy się, że ludzie, którzy w 33 roku n.e. przybyli do Jerozolimy na święto Pięćdziesiątnicy, zanieśli potem dobrą nowinę w odległe strony (Dzieje 2:1-12, 37-41). Odkryty szkielet sugeruje, że w tamtym okresie przynajmniej niektórzy odbywali podróże z Azji Wschodniej do krajów śródziemnomorskichb.
[Przypisy]
a Analiza mitochondrialnego DNA nie pozwala uzyskać żadnych informacji na temat przodków ze strony ojca.
b Istnieją przesłanki, że również ludzie z Zachodu docierali do Azji Wschodniej. Zobacz artykuł „Jak daleko na wschód mogli dotrzeć misjonarze?”, opublikowany w Strażnicy z 1 stycznia 2009 roku.
[Mapa na stronie 29]
[Patrz publikacja]
RZYM
Vagnari
Morze Śródziemne
AZJA WSCHODNIA
PACYFIK
[Ilustracja na stronie 29]
Szkielet człowieka wywodzącego się z Azji Wschodniej, odkryty na starożytnym rzymskim cmentarzu
[Prawa własności]
© Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali - Direzione Regionale per i Beni Culturali e Paesaggistici della Puglia - Soprintendenza per i Beni Archeologici della Puglia