Zdumiewająca budowa komórki

RZUT OKA NA WNĘTRZE

CZY 100 000 000 000 000 KOMÓREK TWEGO CIAŁA TO DZIEŁO PRZYPADKU?

Gdy za czasów Karola Darwina popularyzowano teorię ewolucji, naukowcy nie mieli jeszcze pojęcia o nieprawdopodobnej złożoności budowy komórki. Większość części składowych przeciętnej komórki można wyraźnie zobaczyć tylko pod silnym mikroskopem elektronowym. Oto kilka elementów typowej komórki zwierzęcej mieszczących się w pojemniku, który ma w przekroju zaledwie 0,025 mm.

[Diagram]

[Patrz publikacja]

BŁONA KOMÓRKOWA

APARAT GOLGIEGO

MITOCHONDRIA

SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA

RYBOSOMY

CENTRIOLA

LIZOSOM

MITOCHONDRIA — Te małe pałeczkowate twory są ośrodkami produkującymi specjalne cząsteczki zwane ATP. W cząsteczkach tych zmagazynowana jest potrzebna komórce energia. Produkcja ATP wewnątrz skomplikowanych błon mitochondrii może przebiegać błyskawicznie. Do wytworzenia jednej molekuły ATP potrzeba ponad tuzina różnych reakcji chemicznych, a wszystkie komórki naszego organizmu razem wzięte produkują co sekundę biliony takich molekuł.

RYBOSOMY — Są to drobne cząsteczki ledwie widoczne nawet pod silnym mikroskopem elektronowym, a w większości komórek twego ciała jest ich tysiące. Rybosomy odczytują informacje zawarte w innych cząsteczkach i ściśle według otrzymanego wzoru budują potrzebne twemu organizmowi proteiny. Rybosomy są bardzo skomplikowane. Składają się z co najmniej 55 oddzielnych drobin białkowych.

MIKROTUBULE — Komórki mogą zmieniać kształty, budując lub rozkładając te elementy strukturalne stanowiące ich elastyczny „szkielet”. W bardzo długich komórkach nerwowych mikrotubule tworzą wewnętrzny system „szybkiego transportu”.

LIZOSOMY — Małe torebeczki wypełnione enzymami, które mogą zniszczyć komórkę; są niejako żołądkiem komórki i rozkładają potrzebne jej substancje. Za pomocą enzymów zawartych w swoich lizosomach krwinki białe zwalczają szkodliwe bakterie.

SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA — Zdaje się służyć za coś w rodzaju magazynu białek i innych drobin przechowywanych oddzielnie w celu późniejszego wykorzystania przez komórkę lub wydzielenia ich na zewnątrz.

APARAT GOLGIEGO — Najprawdopodobniej pomaga w „opakowywaniu” nowo syntetyzowanej proteiny z siateczki śródplazmatycznej, żeby komórka mogła ją zużyć.

BŁONA JĄDROWA — Dla ochrony DNA jądro komórki otoczone jest dwiema porowatymi błonami. Pory te nie są jednak zwykłymi otworkami, tylko skomplikowanymi bramami, które raz są otwarte, to znów zamknięte.

CHROMOSOMY — Znajdują się wewnątrz jądra i zawierają DNA komórki będący jej genetycznym planem budowy. DNA jest owinięty wokół specjalnych drobin białkowych, zwanych histonami, które być może pomagają go regulować.

CENTRIOLE — Te cylindryczne elementy składają się z dziewięciu zestawów po trzy mikrotubule. Podczas podziału komórki centriole najwidoczniej sprawują nadzór nad drobniutkimi włókienkami oddzielającymi jeden chromosom od drugiego, żeby każda nowa komórka otrzymała właściwą informację genetyczną.

BŁONA KOMÓRKOWA — Jest czymś więcej niż tylko ścianką komórki; musi kontrolować wszystko, co przenika do wnętrza komórki i co się z niej wydostaje. Nadmiar płynu mógłby spowodować pęknięcie komórki, natomiast jego niedobór przerwać zachodzące w niej reakcje chemiczne. Substancje odżywcze muszą być starannie sprawdzone, czy nie zawierają szkodliwych związków chemicznych, i mogą się dostać do komórki dopiero wtedy, gdy w celu przetransportowania ich do oczekującego lizosomu są należycie otoczone kawałkiem błony.

Oczywiście powyższy wykaz jest niepełny. Pojedyncza komórka jest bez porównania bardziej skomplikowana niż którykolwiek twór ludzki. Czy naprawdę mogła powstać przez przypadek?