Rozwój i upadek handlu światowego
Część 1b: Po co się interesować światem handlu?
TRUDNO sobie wyobrazić świat bez rywalizacji politycznej, sporów religijnych i kłopotów gospodarczych. Nie ma dnia, żebyśmy w najróżniejszy sposób nie odczuli na sobie wpływu polityki, religii i handlu. Usunięcie tych trzech filarów społeczeństwa groziłoby chaosem.
We wszystkich zbiorowościach ludzkich konieczny jest pewien system ekonomiczny, czyli gospodarczy, dostarczający potrzebnych dóbr i usług (zob. poniższy tekst w ramce). Każda rodzina stara się więc racjonalnie gospodarować. Również na politykę ekonomiczną każdego rządu składają się cztery zasadnicze elementy: 1) ustalenie rodzaju niezbędnych dóbr i usług, 2) określenie sposobu ich wytwarzania i 3) rozprowadzania oraz 4) takie kierowanie gospodarką, by rozwijała się w odpowiednim tempie i dawała wszystkim zatrudnienie.
Nie da się zaprzeczyć, że systemy ekonomiczne stworzone przez człowieka umożliwiają prowadzenie wygodniejszego życia, ponieważ udostępniają nam dobra i usługi, których sami nie potrafilibyśmy sobie zapewnić, a niekiedy znacznie podnoszą stopę życiową. Udoskonalone środki łączności pozwalają nam skontaktować się z kimś mieszkającym w dowolnej części świata: wystarczy kilka sekund, by uzyskać połączenie telefoniczne, kilka minut, by przesłać coś telefaksem, i kilka godzin — by odbyć podróż i porozmawiać osobiście.
Nie wolno jednak przeoczyć faktu, że świat handlu wywiera na nas jeszcze głębszy wpływ. Tak jak religia i polityka, może zaważyć na naszym życiu i naszej przyszłości.a Warto więc zainteresować się trzecim głównym elementem społeczeństwa ludzkiego — światem handlu. W jaki sposób stał się taką potęgą? Dokąd zmierza? Jakie to ma znaczenie dla każdego z nas?
[Przypis]
a Na łamach Przebudźcie się! ukazały się dwie serie artykułów wyjaśniających, jak oddziałuje na ludzi system religijny i polityczny: „Przyszłość religii w świetle jej przeszłości” (od 8 maja 1989 do 8 czerwca 1990) oraz „Rządy ludzkie na szalach wagi” (od 8 października 1990 do 8 marca 1991).
[Ramka na stronie 5]
Świat handlu w definicjach
Być może trudno by ci było zdefiniować takie pojęcia, jak „handel”, „produkcja”, „interes” czy „ekonomia”. Jak podaje Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, „handel” jest to „zorganizowana wymiana dóbr, obrót towarów polegający na kupnie — sprzedaży”. Niekiedy przedmiotem handlu są też usługi, a prowadzą go osoby prywatne, przedsiębiorstwa bądź kraje. „Produkcją” nazywa się ‛proces wytwarzania czegoś dla potrzeb człowieka’. A „interes” to „przedsięwzięcie przynoszące korzyść materialną, zarobek” lub „transakcja handlowa” zawierana przy wymianie wyprodukowanych dóbr.
Z kolei „ekonomia” definiowana jest jako „nauka o prawach rządzących produkcją, wymianą i rozdziałem dóbr [i usług] w społeczeństwie”. Zrozumienie tego pojęcia ułatwi nam informacja, że słowo „ekonomia” pochodzi od greckiego wyrazu oznaczającego zarządzanie gospodarstwem.