Popocatepetl — majestatyczny i groźny wulkan w Meksyku
OD NASZEGO KORESPONDENTA W MEKSYKU
CO BYŚ powiedział o zamieszkaniu u stóp pięknego, ale groźnego wulkanu? Pewnie dobrze byś się nad tym zastanowił. Tymczasem wokół majestatycznego wulkanu Popocatepetl w Meksyku naprawdę żyje tysiące ludzi.
Dzieje wulkanu
Nazwa tego wulkanu w języku nahuatl znaczy „Dymiące Wzgórze” (lub „Góra”). Popocatepetl wznosi się na wysokość 5452 metrów w górach Sierra Nevada w stanie Puebla, niedaleko granicy ze stanami Meksyk i Morelos. Ma piękną i majestatyczną formę stożka, którego szczyt przez cały rok pokrywa śnieg. W latach 1347-1927 ten imponujący wulkan burzył spokój mieszkańców pobliskich wiosek, wybuchając 16 razy. Jednakże żadna z erupcji nie była gwałtowna.
Wulkan jest usytuowany pomiędzy dwoma wielkimi miastami — Pueblą, leżącą 44 kilometry na wschód, a Meksykiem, znajdującym się 70 kilometrów na północny zachód. Poza tym w 307 miejscowościach stanu Puebla, położonych niedaleko wulkanu, żyje 400 000 ludzi. Wprawdzie nie wszyscy oni mieszkają w strefie największego zagrożenia, to jednak silniejsza erupcja Popocatepetla pociągnęłaby za sobą fatalne skutki gospodarcze i społeczne dla tego regionu.
Pod koniec 1994 roku odnotowano znaczne wzmożenie aktywności wulkanu — do tego stopnia, że podniesiono alarm i rozpoczęto natychmiastową ewakuację ludności. Dnia 21 grudnia 1994 roku na dnie krateru pojawiły się co najmniej trzy szczeliny, przez które wydobywały się gazy i para wodna. Całą drogę do miasta Puebla usłał popiół wulkaniczny o łącznym ciężarze 5000 ton. Władze zarządziły wówczas ewakuację około 50 000 ludzi, z których 30 000 zakwaterowano w schroniskach.
Potrzebujących przygarnęli do swych domów również Świadkowie Jehowy (porównaj Dzieje 4:32-35). Zorganizowany przez nich komitet pomocy podawał w swym sprawozdaniu: „Mimo pory oraz pośpiechu bracia z Puebli i okolic stanęli na wysokości zadania. Udostępnili kwatery przeszło 600 osobom. Pewna stacja telewizyjna tak to skomentowała: ‚Świadkowie Jehowy działali niezwykle szybko. Natychmiast ewakuowali swych braci z zagrożonej strefy’”.
Przebudzenie wulkanu
Według oficjalnych danych we wtorek 5 marca 1996 roku, za dziesięć czwarta rano, odnotowano nagłe wzmożenie aktywności sejsmicznej wulkanu, związane prawdopodobnie z odkorkowaniem wielkich kanałów, które 21 grudnia 1994 roku zostały otwarte przez uchodzący gaz i parę wodną. Zdjęcia i uzyskane informacje potwierdziły przypuszczenia, że owe kanały zasypał popiół, co zwiększyło ciśnienie wewnątrz wulkanu. To z kolei doprowadziło w końcu do ponownego ich otwarcia.
Gazeta El Universal z wtorku 9 kwietnia 1996 roku donosiła: „Naukowcy oraz przedstawiciele Biura Obrony Cywilnej wzmogli czujność, spodziewając się nasilenia działalności wulkanu Popocatepetl, gdyż w kraterze podniósł się poziom lawy”. Wskutek tych zmian, jak wyjaśniała gazeta, „uformowała się ‚kopuła’, i w ciągu kilku miesięcy ‚kanały’ Popocatepetla wypełnią się lawą, a to może spowodować wyrzucenie jej na zewnątrz”.
Nową fazę działalności wulkanu Popocatepetl omawiano na zebraniu zwołanym w Puebli w czwartek 2 maja 1996 roku. Doktor Servando de la Cruz Reyna z Wydziału Geofizyki na Narodowym Autonomicznym Uniwersytecie Meksyku oświadczył: „Oczywiście wzbudza to wielki niepokój (...) Zawsze istnieje niebezpieczeństwo, iż wulkan nasili swą aktywność i nastąpi erupcja. Może do tego dojść i w tej chwili na pewno temu nie zaprzeczymy”.
Niektórzy oburzają się, że chociaż władze mówią o planach zakwaterowania i ewakuacji oraz urządzają spotkania informacyjne, w gruncie rzeczy ludzie żyjący w tym regionie nie wiedzą dokładnie, co robić, gdyby wulkan wybuchł. Na przykład na wspomnianym wcześniej zebraniu różni przedstawiciele z miejscowości leżących w pobliżu wulkanu skarżyli się, że nie wiedzą, do którego schroniska udać się w razie nieszczęścia.
Ostrzeżenia wysyłane przez wulkan należy traktować poważnie. Osoby rozsądne z pewnością zrobią, co tylko możliwe, by ratować swoje życie, poświęcając nawet dobra materialne. Świadkowie Jehowy żyjący w tej strefie przygotowują się do ewakuacji, gdyby zaszła taka potrzeba. Powołany komitet pomocy regularnie odwiedza Świadków z tego regionu i udziela im wskazówek co do zachowania w wypadku erupcji. Ponieważ wulkanolodzy stanowczo twierdzą, że Popocatepetl grozi nieuchronną katastrofą, więc zachęca się osoby mieszkające blisko strefy zagrożonej do jej opuszczenia, póki jeszcze jest czas. Oczywiście każda rodzina musi sama podjąć decyzję w tej sprawie.
Na razie ludzie mieszkający w pobliżu wulkanu prowadzą normalne życie. Jednakże zdrowy rozsądek podpowiada, że powinni zwracać baczną uwagę na każdy sygnał ostrzegawczy, wysłany przez sam wulkan lub przez władze, a mogący zwiastować kataklizm. Zlekceważenie przestróg majestatycznego, lecz groźnego wulkanu Popocatepetl nie byłoby mądre.
[Ramka na stronie 20]
Co robić w razie katastrofy
Państwowy Ośrodek Zapobiegania Kataklizmom podał listę kroków, które należy poczynić w razie katastrofy.
• Zapoznaj się z trasą ewakuacyjną. (Szukaj miejsc położonych wysoko, a nie zagłębień, gdzie może napłynąć lawa, woda lub błoto)
• Miej przygotowaną walizkę z dokumentami, lekami, wodą, ubraniem na zmianę (najlepiej ciężkim, osłaniającym całe ciało), nakryciem głowy, chusteczką do zasłaniania nosa i ust, latarką, radiem, bateriami i kocem
• Aby uniknąć korzystania z publicznych schronisk, umów się z krewnymi, którzy mogliby cię przyjąć do siebie
• Weź tylko to, co niezbędne. Nie zabieraj zwierząt domowych
• Dowiedz się, jak dotrzeć do publicznych schronisk
• Wyłącz elektryczność, gaz i wodę
• Zachowuj spokój