Lekcja 22

Skuteczne wstępy

1-3. W jaki sposób we wstępie przemówienia można obudzić zainteresowanie tematem?

¹ Wzbudzające zainteresowanie. Wstęp przemówienia powinien obudzić zainteresowanie tematem. Powinien przykuć uwagę słuchaczy i przygotować ich do przychylnego rozważenia dalszych wywodów. W tym celu musisz ukazać słuchaczom wartość swego tematu.

² Jeden z najlepszych sposobów wzbudzenia zainteresowania przemówieniem polega na zaangażowaniu słuchaczy. Niech sobie uświadomią, że ta informacja ma dla nich żywotne znaczenie, że dotyczy ich życia. Musisz przy tym uwzględnić poziom swych słuchaczy. To znaczy, że musisz poruszać sprawy ogólnie znane słuchaczom. Może to być jakiś przykład, jakieś zagadnienie czy szereg pytań. Zawsze jednak powinno to być coś znanego słuchaczom, żeby mogli to pojąć i zastosować do siebie.

³ Niekiedy trzeba we wstępie rozproszyć uprzedzenie. Taka potrzeba może zaistnieć szczególnie wtedy, gdy omawiany temat jest bardzo kontrowersyjny. Zasadniczym celem wstępu jest wtedy przykucie uwagi słuchaczy aż do chwili, kiedy będziesz mógł skutecznie przedstawić argumenty popierające twój punkt widzenia. W czasie służby kaznodziejskiej od domu do domu często udaje się odeprzeć jakiś powszechnie spotykany zarzut taktownym ubiegnięciem go, po czym przedstawia się dalej przygotowany materiał.

4-6. Jakie jeszcze czynniki pomagają obudzić zainteresowanie zaraz na wstępie?

⁴ Największe znaczenie przypisuje się zawsze temu, co mówisz. Jeżeli jednak wstęp ma obudzić zainteresowanie, to chyba ważniejsze niż prawie w każdej innej części przemówienia jest: jak to powiesz. Dlatego twój wstęp wymaga starannego przygotowania zarówno tego, co powiesz, jak i sposobu, w jaki zamierzasz to przedstawić.

⁵ Cel zamierzony we wstępie zazwyczaj osiągniesz najszybciej krótkimi, prostymi zdaniami. Ponieważ dla osiągnięcia celu w krótkim czasie, jaki masz do dyspozycji na przedstawienie wstępu, istotne znaczenie ma dobór słów, więc możesz dojść do wniosku, że pierwsze dwa lub trzy zdania należy przygotować wyjątkowo starannie. Zanotuj je sobie dosłownie, żebyś mógł je odczytać, albo naucz się ich na pamięć, żeby twoje wstępne słowa wywarły niezawodny i pożądany skutek. Poza tym doda ci to na początku pewności siebie i umożliwi dostateczne opanowanie się, żeby dalej mówić z głowy.

⁶ Jeszcze kilka słów na temat sposobu wygłoszenia wstępu, chociaż udzielający rad nie zajmuje się takimi sprawami w związku z tą cechą przemawiania. Jeżeli odczuwasz zdenerwowanie, to mów wolniej i niskim głosem. Mów z przekonaniem, ale unikaj wywołania choćby najmniejszego wrażenia, że jesteś dogmatyczny. Takim zachowaniem mógłbyś zaraz na wstępie zrazić sobie słuchaczy.

7. Kiedy należy przygotować wstęp?

⁷ Chociaż wstęp przemówienia wygłasza się najpierw, to jednak zazwyczaj najlepiej jest przygotować go dopiero po należytym ułożeniu głównej części tematu. Wtedy łatwiej ci będzie wybrać najlepszy sposób odpowiedniego wprowadzenia przygotowanego materiału.

**********

8-10. Jak można dopasowywać wstępy do tematu?

⁸ Dostosowane do tematu. Wstęp skutecznie wprowadza późniejsze wywody jedynie wtedy, gdy jest dostosowany do tematu. Trzeba bardzo uważać, żeby we wstępie poruszyć tylko to, co zbliża do zamierzonego celu przemówienia. Ma się rozumieć, wstęp musi odpowiadać powadze dobrej nowiny o Królestwie i powinien być tak ułożony, żeby nie zraził znajdujących się wśród słuchaczy osób postronnych.

⁹ Twój wstęp nie tylko ma zapoznać z przedmiotem wywodu, lecz musi też jasno wyłuszczyć, z jakiego szczególnego punktu widzenia zamierzasz omówić to zagadnienie. Równa się to ograniczeniu wywodów do określonego tematu, a potem praktycznemu sprecyzowaniu jakoś tego tematu w słowach wstępnych. Jeżeli nie precyzujesz tematu, to niekiedy mógłbyś użyć we wstępie kluczowych słów, sygnalizujących temat. Wtedy twoi słuchacze nie będą się spodziewać, że zagadnienie zapowiedziane w tytule przemówienia omówisz z innego punktu widzenia.

¹⁰ Każde przemówienie powinno stanowić jednolitą całość i nie można rozpoczynać od jednej sprawy, a kończyć na drugiej. Poza tym należy utrzymać równowagę między dostosowaniem wstępu do tematu a budzeniem zainteresowania. Innymi słowy: Tematu nie można złożyć w ofierze na rzecz rozpoczęcia od ciekawego opowiadania. Cel przemówienia powinien odgrywać decydującą rolę przy wyborze materiału do wstępu, który musi być dostosowany do głównej części przemówienia i musi się z nią wiązać.

**********

11-14. Jak można stwierdzić, czy wstęp był odpowiednio długi?

¹¹ Odpowiedniej długości. Jak długi powinien być wstęp? Nie ma na to wyraźnej odpowiedzi, która by pasowała do każdej sytuacji. Długość wstępu zależy od czasu przewidzianego na sam temat, od celu przemówienia, od rodzaju słuchaczy i wielu innych okoliczności.

¹² W gruncie rzeczy podczas przysłuchiwania się mówcy wyraźne odgraniczenie wstępu od części głównej powinno najczęściej sprawiać trudności z uwagi na jednolitość przemówienia. Z tym problemem spotka się udzielający ci rad, gdy się zajmie tą cechą na twoim formularzu „Porad do przemówień”. Każdy studiujący rozpoczyna swoje przemówienie takimi czy innymi uwagami, ale udzielającego rad zainteresują następujące sprawy: Czy wstęp nie jest tak chaotyczny, drobiazgowy i rozwlekły, że słuchacze zaczynają się niecierpliwić w oczekiwaniu na główne argumenty?

¹³ Wstęp powinien w określonym, uporządkowanym i szybkim następstwie myśli prowadzić do tematu, nie powinno się to jednak dziać kosztem obudzenia zainteresowania. Powinien być kompletny i bez luk. Trzeba go więc starannie przemyśleć, bo gdy sam początek jest tak daleki od reszty materiału, że wymaga rozwlekłego i drobiazgowego wyjaśnienia, to chyba najlepiej byłoby przejrzeć jeszcze raz wstęp i poszukać innego punktu wyjścia.

¹⁴ Jeżeli trudno znaleźć wyraźną granicę między wstępem a główną częścią przemówienia, to najprawdopodobniej był on odpowiednio długi. Świadczy to o tak zręcznym wprowadzeniu słuchaczy do tematu, że wysłuchują argumentów, wcale nie zdając sobie z tego sprawy. Jeżeli natomiast zaczynają się zastanawiać, kiedy przystąpisz do rzeczy, to możesz być pewien, że wstęp jest za długi. Jest to często spotykany słaby punkt podczas prowadzenia rozmów w pracy od drzwi do drzwi, gdzie nierzadko zachodzi potrzeba zróżnicowania długości wstępu przy poszczególnych drzwiach.

15, 16. Jak długi powinien być wstęp przemówienia wchodzącego w skład sympozjum?

¹⁵ Jeżeli wygłaszasz jedyne przemówienie przewidziane w programie albo jeżeli wygłaszasz przemówienie ćwiczebne, to wstęp może być nieco dłuższy niż przy innych okazjach. Gdyby jednak twoje przemówienie było częścią sympozjum lub programu zebrania służby, wówczas wstęp może być krótki i zwięzły, stanowi bowiem tylko część całości, która została już wprowadzona. Na rozwlekłe, skomplikowane wstępy traci się niepotrzebnie wiele czasu. Myśli, które masz przekazać, powinny się znaleźć w części głównej.

¹⁶ Krótko mówiąc, twój wstęp ma tylko nawiązać kontakt, obudzić zainteresowanie i wprowadzić temat, który zamierzasz omówić. Załatw to możliwie szybko i przejdź do sedna sprawy.