KUKUŁKA

(hebr. lm. barburím).

W Biblii nazwa ta pojawia się tylko jeden raz, w 1 Królów 4:23 (JB, NŚ), gdzie „kukułki [barburím]” wymieniono wśród artykułów żywnościowych dostarczanych codziennie na dwór Salomona. Co prawda inne przekłady tłumaczą barburím na „drób” (Bw) lub „ptactwo” (1Kl 5:3, BT, BWP), ale to hebrajskie słowo najwyraźniej odnosi się do określonego ptaka. Choć zdaniem niektórych chodzi o kapłona, perliczkę, gęś albo indyka (Kr), leksykograf W. Baumgartner (Hebräisches und aramäisches Lexikon zum Alten Testament, Lejda 1967, s. 147) opowiada się za „kukułką”, za którą może też przemawiać jej arabska nazwa — abu burbur.

Kukułka zwyczajna (Cuculus canorus) i kukułka czubata (Clamator glandarius) pojawiają się w Palestynie na początku marca w trakcie wędrówki na pn. Kukułka jest ptakiem średniej wielkości; ma lekko zakrzywiony, spiczasty dziób, toteż przypomina z wyglądu małego ptaka drapieżnego. Najczęściej charakteryzuje się niepozornym ubarwieniem, w którym przeważają kolory od jasnoszarego lub jasnobrązowego po rdzawy bądź czarny. Spód ciała ma na ogół białawy w czarne prążki.

Według niektórych kukułka jest zbyt mała, by mogła się znaleźć wśród potraw Salomona; warto jednak zauważyć, że w starożytności na Bliskim Wschodzie sprzedawano nawet oskubane wróble (Mt 10:29). Poza tym wspomniane kukułki były „utuczone”, a w dziele The American Cyclopædia (1883, t. V, s. 557) tak powiedziano o tych ptakach: „Jesienią obrastają w tłuszcz i dlatego są cenione jako pożywienie; starożytni mieli do nich słabość i przypisywali ich mięsu działanie lecznicze”.

Kukułka nie jest ani padlinożercą, ani drapieżcą, lecz pożytecznym zjadaczem owadów. Należała do ptaków ceremonialnie czystych i mogła być podawana na królewskim stole Salomona.