ETAM

1. Drugie wymienione przez Mojżesza miejsce postoju Izraelitów podczas wymarszu z Egiptu (Wj 13:20; Lb 33:3-7). To właśnie w Etam, „na skraju pustkowia”, Izraelici zmienili kierunek wędrówki i „zawrócili” ku Pi-Hachirot, skąd przeszli przez morze (Lb 33:7, 8). Można stąd wyciągnąć wniosek, że gdyby Bóg nie zmienił im marszruty, wyszliby z Egiptu drogą z Etam.

Ponieważ Izraelici zawrócili, faraon doszedł do wniosku, że ‛błąkają się bezładnie po pustkowiu’, i rzucił się za nimi w pościg. Wtedy Bóg wykonał na Egipcjanach wyrok w wodach Morza Czerwonego (Wj 14:1-4).

Niektórzy uczeni usiłują lokalizować Etam na wsch. krańcu Wadi Tumilat, na pn. od Jezior Gorzkich. Zakładają bowiem, że zachodzi związek między hebrajskim Etam (ʼEtám) i staroegipskim słowem oznaczającym fortecę (htm). Ale nawet gdyby tak było, to istniało wiele miejsc określanych tą egipską nazwą. A skoro Etam nie leżało przy pn. drodze wiodącej z Egiptu, gdyż ta biegła „przez ziemię Filistynów” (Wj 13:17), można jedynie powiedzieć, że musiało się znajdować gdzieś na pn. od Morza Czerwonego, prawdopodobnie na granicy pustkowia zajmującego pn.-zach. część półwyspu Synaj.

Porównanie Liczb 33:8 z Wyjścia 15:22 zdaje się wskazywać, że pustkowie leżące koło Etam odpowiadało „pustkowiu Szur”. Jeśli jednak te dwie nazwy nie odnosiły się do tego samego obszaru, to — w zależności od tego, który był większy — pustkowie Etam mogło obejmować pustkowie Szur lub na odwrót (zob. SZUR).

(2-4: „miejsce ptaków drapieżnych”)

2. Osada Symeonitów na terytorium Judy (1Kn 4:24, 32). Jej położenie jest niepewne, ale bywa utożsamiana z Tall ʽAjtun (Tel ʽEton), leżącym w centralnej części Judy, ok. 44 km na zach. od En-Gedi i mniej więcej w takiej samej odległości na pd. zach. od Jerozolimy.

3. Urwista skała; w jej rozpadlinie zamieszkał Samson po spaleniu filistyńskich pól. Został tam pojmany przez 3000 mężczyzn z Judy, którym pozwolił się związać i wydać Filistynom (Sdz 15:8-13). Trudno o jednoznaczną lokalizację skały Etam i nie można wykluczyć jej związku z miastem o tej samej nazwie (zob. poz. 4). Równie dobrze jednak może chodzić o odosobnioną skałę ʽArak Ismaʽin, która znajduje się zaledwie 4 km na wsch. pd. wsch. od Cory, uważanej za rodzinne miasto Samsona (Sdz 13:2). Skała ta ma dużą pieczarę, rozciąga się z niej widok na leżącą poniżej Szefelę i pasuje do niej znaczenie nazwy Etam.

4. Miasto w Judzie położone prawdopodobnie w miejscu dzisiejszego Chirbat al-Choch, na wzgórzu ok. 2,5 km na pd. zach. od Betlejem. W Etam i Betlejem najwyraźniej mieszkali bliscy krewni (1Kn 4:3, 4; zob. ATROT-BET-JOAB). Flawiusz donosi, że król Salomon często urządzał sobie poranne przejażdżki rydwanem z Jerozolimy do odległej o 13 km miejscowości Etan (Etam), pełnej ogrodów i strumieni (Dawne dzieje Izraela, VIII, VII, 3). Następca Salomona, Rechoboam, odbudował i umocnił Etam (2Kn 11:5, 6). Według Talmudu na zach. od tego miasta znajdowało się źródło połączone akweduktem z Jerozolimą (Talmud Babiloński, Joma 31a; Talmud Palestyński [Jerozolimski], Joma 41a).