ZUCHWALSTWO

Zbytnia śmiałość w zachowaniu bądź sposobie myślenia; pozwalanie sobie na coś, co jest niestosowne lub do czego nie ma się prawa; butne sprzeciwianie się komuś lub czemuś. Cecha ta ma związek z wyniosłością, arogancją, pychą i bezczelnością, natomiast jej przeciwieństwem jest potulność i skromność.

Rodzi się z pychy i gniewu. Hebrajskie słowo zadòn, tłumaczone na „zuchwalstwo”, pochodzi od czasownika zid, który znaczy „gotować; rozsierdzić się” (Rdz 25:29; Wj 21:14). Pod wpływem gniewu lub pychy ktoś może się rozsierdzić i postąpić pochopnie, zbyt śmiało, a przez to przekroczyć swe uprawnienia. Przysłowie mówi: „Zuchwały, zarozumiały samochwalca — oto imię tego, który działa w zuchwałym napadzie furii” (Prz 21:24). Wspomniany czasownik został użyty w Powtórzonego Prawa 1:43 w opisie zachowania Izraelitów, którzy nie posłuchali nakazu Jehowy i próbowali działać na własną rękę. Mojżesz powiedział im: „Mówiłem więc do was, a wy nie słuchaliście, lecz zaczęliście się buntować przeciwko rozkazowi Jehowy i gorączkować się, i usiłowaliście wejść na tę górę”. W relacji o tym samym wydarzeniu w Liczb 14:40-44 występuje inny czasownik hebrajski, ʽafál: „Mojżesz rzekł: (...) ‚Nie wstępujcie tam — gdyż Jehowy nie ma pośród was (...)’. Jednakże oni ośmielili się wejść na szczyt góry”. Urośli w pychę, ‛nadęli się’ i w rezultacie zostali pokonani przez wrogów (por. Hab 2:4).

O tym, że gniew może prowadzić do zgubnego zuchwalstwa i rażącego złamania prawa Bożego, świadczy też nakaz, jaki Jehowa dał Izraelitom: „Jeśli jakiś mężczyzna tak się rozsierdzi [forma słowa zid] na swego bliźniego, że go podstępnie zabije, masz go zabrać nawet od mojego ołtarza, żeby umarł” (Wj 21:14).

Zuchwalstwa należy się strzec. Król Dawid doznał od Boga licznych dobrodziejstw i otrzymał od Niego wielką władzę, ale zdawał sobie sprawę, że mógłby stać się winny zuchwalstwa. Dlatego modlił się: „Błędy — któż je potrafi rozpoznać? Co się tyczy grzechów ukrytych, uznaj mnie za niewinnego. Także od zuchwałych uczynków powstrzymaj swego sługę; nie pozwól, by panowały nade mną. Wtedy będę zupełny i pozostanę niewinny, jeśli chodzi o wielki występek” (Ps 19:12, 13). A zatem zuchwalstwo stanowi duże zagrożenie i trzeba się go pilnie wystrzegać. Zuchwały czyn nie jest zwykłym błędem, lecz poważnym grzechem, czymś obrzydliwym w oczach Bożych — bez względu na to, jaką pozycję zajmuje osoba, która się go dopuszcza. Na przykład Uzzjasz był potężnym królem i cieszył się błogosławieństwem Bożym, ale gdy zuchwale próbował przejąć obowiązki kapłanów, został ukarany trądem (2Kn 26:16-21). Króla Saula zuchwalstwo popchnęło do buntu przeciw Jehowie. Nie chciał zaczekać na przybycie Samuela i sam złożył ofiarę (1Sm 13:8-14). Poza tym samowolnie oszczędził amalekickiego króla Agaga i najlepszą część łupów, choć Jehowa kazał wydać Amalekitów na zagładę. Z powodu zuchwałego postępowania Saula Bóg odrzucił go jako króla (1Sm 15:8, 9, 11, 18, 19).

Przykładem zuchwalstwa, którego dopuścił się Izraelita nienależący do rodu królewskiego, jest postępek Uzzy. Wbrew podanym przez Boga wytycznym Arkę Przymierza przewożono do Jerozolimy na wozie ciągniętym przez bydło. Gdy wóz o mało się nie wywrócił, Uzza wyciągnął rękę i chwycił Arkę, by ją przytrzymać. Za ten zuchwały czyn świadczący o braku szacunku Jehowa ukarał go śmiercią (2Sm 6:6, 7).

Jeśli ktoś nie jest pewien, jak się zachować w danej sytuacji albo czy ma prawo do jakiegoś działania, powinien najpierw zasięgnąć rady u osób dysponujących odpowiednią wiedzą i rozeznaniem. Biblia uczy: „Zuchwalstwem wywołuje się tylko zwadę, lecz mądrość jest u tych, którzy się wspólnie naradzają” (Prz 13:10). Zuchwalstwo pociąga za sobą katastrofalne skutki, natomiast skromność może zapewnić ocalenie. Król Salomon słusznie powiedział: „Przyszło zuchwalstwo? Przyjdzie i hańba; lecz mądrość jest u skromnych” (Prz 11:2).

Brak poszanowania dla władzy Bożej. Gdy ktoś postępuje zuchwale wobec Jehowy, okazuje brak szacunku dla Jego zwierzchniej władzy i boskości. Na największe potępienie zasługują ci, którzy podają się za Jego sług, a jednocześnie przedstawiają Go w złym świetle. O fałszywych prorokach Jehowa powiedział: „Prorok ośmielający się mówić w moim imieniu słowo, którego mu nie nakazałem mówić, (...) umrze. (...) Gdy prorok mówi w imieniu Jehowy i słowo to się nie sprawdzi ani nie spełni, (...) prorok mówił je z zuchwalstwa” (Pwt 18:20-22).

O braku szacunku dla Jehowy świadczy też lekceważenie Jego przedstawicieli, co może wynikać właśnie z zuchwalstwa. W Izraelu trudne sprawy należało przedstawić w „miejscu, które wybierze Jehowa” (od czasów Dawida była to Jerozolima). Gdy ktoś nie zastosował się do wydanego wyroku, ponosił śmierć, gdyż przeciwstawiając się przedstawicielom Bożym, sprzeciwiał się samemu Bogu. Prawo Mojżeszowe nakazywało: „Postąpisz zgodnie z prawem, na które ci wskażą, i zgodnie z sądowniczym rozstrzygnięciem, które ci oznajmią. (...) A mężczyzna zachowujący się zuchwale i nie słuchający kapłana, który stoi, by tam pełnić służbę dla Jehowy, twego Boga, ani sędziego — mężczyzna ten umrze; i usuniesz z Izraela zło. A cały lud usłyszy i się zlęknie, i już nie będą postępować zuchwale” (Pwt 17:8-13; por. Lb 15:30). O ludziach lekceważących Boga i Jego namaszczonych duchem sług apostoł Piotr napisał, że są „zuchwali [od gr. tolmetés], samowolni, nie drżą przed chwalebnymi, lecz wypowiadają się obelżywie”. Takie osoby „ulegną zagładzie na swojej drodze zagłady” (2Pt 2:10, 12).

Niektórzy Żydzi przychodzący do Jana Chrzciciela zuchwale sądzili, że zasługi przodków zapewnią im ochronę Bożą. Jan przejrzał ich sposób myślenia, dlatego ostrzegł ich: „Nie ośmielajcie się mówić sobie: ‚Za ojca mamy Abrahama’. Bo powiadam wam, iż Bóg potrafi wzbudzić Abrahamowi dzieci z tych kamieni” (Mt 3:9). Greckie słowo oddane tu jako ‛ośmielać się’ to dòksete, pochodzące od dokéo, które przede wszystkim znaczy „myśleć; mieć zdanie (pozytywne lub negatywne)”.

Koniec zuchwalstwa. Starożytny Babilon zuchwale występował przeciw Bogu, w związku z czym ściągnął na siebie Jego nieprzyjaźń. Prorok Jeremiasz oznajmił Babilonowi: „Oto jestem przeciw tobie, Zuchwalstwo — brzmi wypowiedź Wszechwładnego Pana. (...) Zuchwalstwo potknie się i upadnie” (Jer 50:29, 31, 32). Symboliczny Babilon Wielki okazał się zaciekłym i najzuchwalszym przeciwnikiem Boga na ziemi; upił jej mieszkańców ‛winem swej rozpusty’ i ponosi odpowiedzialność za „krew proroków i świętych, i tych wszystkich, którzy zostali pozabijani na ziemi”. Z tego powodu czeka go wieczna zagłada (Obj 17:2, 5; 18:7, 8, 20, 24). Harmonizuje to z obietnicą Jehowy dotyczącą położenia kresu wszelkiemu zuchwalstwu: „Sprawię, że zniknie pycha zuchwałych, a wyniosłość tyranów poniżę” (Iz 13:11).