WYKUP, WYKUPICIEL

Hebrajski czasownik gaʼál, pojawiający się po raz pierwszy w Rodzaju 48:16 (‛wybawiać’), oznacza też „wykupić” lub „odkupić” i odnosi się do odkupienia własności czy dziedzictwa bliskiego krewnego lub do wykupienia jego samego z niewoli; słowa tego używano także w stosunku do mściciela krwi (Ps 74:2; Iz 43:1). Obowiązek wystąpienia w roli wykupiciela (hebr. goʼél) przypadał krewnym najwyraźniej w następującej kolejności: 1) brat, 2) stryj, 3) syn stryja, 4) jakikolwiek inny powinowaty (Kpł 25:48, 49; por. kolejność podaną w Lb 27:5-11; zob. MŚCICIEL KRWI).

Prawo Mojżeszowe przewidywało, że jeśli zubożały Izraelita sprzedał siebie w niewolę, wykupiciel mógł go z niej wykupić (Kpł 25:47-54). Jeżeli ktoś sprzedał swą dziedziczną posiadłość, wykupiciel mógł ją odkupić i zwrócić pierwotnemu właścicielowi (Kpł 25:25-27). Nie można jednak było wykupić niczego, co zostało „poświęcone” lub „poświęcone na zagładę”, nawet jeśli to było ludzkie życie (Kpł 27:21, 28, 29; zob. RZECZ POŚWIĘCONA).

Przykład wykupu, którego dokonał goʼél, można znaleźć w Księdze Rut. Kiedy Rut powiedziała swej teściowej, Noemi, że zbierała pokłosie na polu Boaza, ta zawołała uradowana: „Mąż ten jest z nami spokrewniony. To jeden z naszych wykupicieli” (Rut 2:20). Boaz zgodził się wziąć na siebie ten obowiązek i uroczyście dokonał wykupu wobec sędziów i świadków, ale dopiero wtedy, gdy ze swych praw zrezygnował człowiek, który był bliżej niż on spokrewniony z Noemi (Rut 3:9, 12, 13; 4:1-17).

Jehowa jako Wykupiciel. Składając w ofierze swego jednorodzonego Syna, Jehowa wystąpił w roli Wykupiciela ludzkości i wykupił ją od grzechu i śmierci oraz z mocy grobu. Syn Boży musiał przyjść na ziemię i „pod każdym względem stać się podobny do swych ‚braci’” jako ‛współuczestnik ciała i krwi’, wskutek czego został bliskim krewnym rodziny ludzkiej (Heb 2:11-17). Apostoł Paweł napisał do chrześcijan: „Przez niego dostępujemy uwolnienia na podstawie okupu dzięki jego krwi” (Ef 1:7; por. Obj 5:9; 14:3, 4; więcej szczegółów podano pod hasłem OKUP).