SZICHOR

(z egip.: „staw Horusa”).

Najprawdopodobniej położone najdalej na wsch. ramię Nilu w rejonie delty. Nazwa „Szichor” pojawia się w tekście hebrajskim cztery razy i zawsze ma związek z Egiptem (Joz 13:3: „odnoga Nilu”; 1Kn 13:5: „rzeka”; Iz 23:3; Jer 2:18). Niektórzy komentatorzy utożsamiają Szichor z „Doliną Potoku Egipskiego” (Lb 34:5), identyfikowaną zazwyczaj z Wadi al-ʽArisz leżącym na pd. zach. od Gazy; niemniej jak wynikałoby z Jeremiasza 2:18 i Izajasza 23:3, Szichor był ściślej związany z Egiptem i Nilem niż wspomniane wadi, czyli dolina potoku. Zwłaszcza zawarta w Izajasza wzmianka o „nasieniu Szichoru” odnosi się raczej do rzeki płynącej cały czas (nahár), a nie do okresowej (náchal). Z tych powodów częściej uważa się, że Szichor — przynajmniej w powyższych dwóch wersetach — to wysunięte najbardziej na wsch. ramię Nilu (który przez deltę przepływa kilkoma odnogami). Do takiego położenia Szichoru pasowałoby też określenie „naprzeciw [tzn. na wschodzie lub na wschód od] Egiptu”, użyte w Jozuego 13:3.

Niemniej ten ostatni werset jest częścią opisu ziemi, którą po wstępnych podbojach dokonanych pod wodzą Jozuego Izraelici mieli jeszcze zdobyć i która w kierunku pn. rozciągała się aż „po wejście do Chamatu” (Joz 13:1-6). Zwolennicy utożsamiania Szichoru z Wadi al-ʽArisz zwracają uwagę na to, że jak wynika z innych wersetów, granice posiadłości Izraela biegły od „Doliny Potoku Egipskiego” aż „po wejście do Chamatu” (Lb 34:2, 5, 7, 8). Jednakże w niektórych przekładach (NŚ, RS) wzmianka w Jozuego 13:3 o Szichorze („odnoga Nilu”, NŚ) jest częścią wypowiedzi wtrąconej, opisującej, jak daleko na pd. zach. sięgała w pewnym okresie ziemia Kananejczyków. Być może więc uwaga ta nie dotyczy obszaru, który miał zostać podbity, lecz po prostu wskazuje, że terytorium Kananejczyków rozciągało się niegdyś aż do wsch. granicy właściwego Egiptu.

Podobna zbieżność występuje między opisami dwóch wydarzeń: Dawid (z okazji sprowadzenia do Jerozolimy Arki Przymierza) zebrał lud izraelski od Szichoru („rzeki egipskiej”, NŚ) do Chamatu, natomiast Salomon — „od wejścia do Chamatu aż po Dolinę Potoku Egipskiego” (1Kn 13:5; 1Kl 8:65). Wyjaśnić to można w ten sposób, że sprawozdanie dotyczące czasów Salomona podaje granice terytorium faktycznie zamieszkanego przez Izraelitów. Tereny między Wadi al-ʽArisz a wsch. ramieniem Nilu są pustynne, porośnięte zaroślami, tak więc wspomniane wadi (dolina potoku) słusznie wyznaczało granicę obszaru, który nadawał się do zasiedlenia przez Izraelitów. Z kolei opis z czasów Dawida może się odnosić do całego terytorium opanowanego przez Izraelitów i podległego Dawidowi, które rzeczywiście sięgało do granicy Egiptu.

Jeszcze przed Dawidem król Saul ścigał Amalekitów aż do Szur, „które leży przed Egiptem” (1Sm 15:7); także o królestwie, które Salomon otrzymał po Dawidzie, jest napisane, że sięgało „do granicy Egiptu” (1Kl 4:21). A zatem chociaż tereny przydzielone poszczególnym plemionom izraelskim nie wykraczały poza „Dolinę Potoku Egipskiego”, wcale nie musi to przemawiać przeciwko utożsamieniu Szichoru z „odnogą Nilu” w Jozuego 13:3 lub z „rzeką egipską” w 1 Kronik 13:5.

W Rodzaju 15:18, gdzie czytamy, że Jehowa obiecał Abrahamowi ziemię od „rzeki egipskiej aż do wielkiej rzeki, rzeki Eufrat”, określenie „Szichor” nie występuje. Ale i tutaj wyłania się kwestia, czy sformułowanie „rzeka [forma słowa nahár] egipska” odnosi się do jakiejś części Nilu, czy do „Doliny Potoku [náchal] Egipskiego” (Wadi al-ʽArisz). Wszystko zależy od tego, czy Jehowa opisywał tu teren podzielony później między poszczególne plemiona, czy też cały obszar podległy królestwu izraelskiemu w czasie jego największego rozkwitu. Jeśli w grę wchodzi pierwsza ewentualność, to werset ten zapewne mówi o Wadi al-ʽArisz, a jeśli druga — to o Szichorze (zob. POTOKU EGIPSKIEGO, DOLINA).