Pytania czytelników

● Niektóre współczesne przekłady Biblii podają w Ewangelii według Łukasza 10:1, że Jezus wysłał siedemdziesięciu dwóch uczniów, natomiast w mojej Biblii jest mowa o siedemdziesięciu. Skąd bierze się ta różnica?

Różnica ta wynika z faktu, że w starożytnych manuskryptach znajdujemy niejednolite świadectwo w sprawie liczby uczniów wysłanych przez Jezusa.

W Ewangelii według Łukasza 10:1, 17, gdzie jest mowa o wysłaniu i powrocie uczniów, niektóre ze starożytnych rękopisów greckich i wersji innojęzycznych podają liczbę „siedemdziesięciu dwóch”. Należą do nich: Kodeks Watykański (1209) z IV wieku, Kodeks Bezy (Cantabrigensis) z V lub VI wieku, łacińska Wulgata i kilka przekładów starosyryjskich. Na tej podstawie pewni tłumacze odstąpili od podawania liczby „siedemdziesięciu” i zaczęli pisać „siedemdziesięciu dwóch”. Wśród nowszych przekładów należy wymienić w języku angielskim „The New English Bible” i „The Jeruzalem Bible”, a w polskim: „Biblię Tysiąclecia”, „Nowy Przekład” warszawski i „Biblię Poznańską”. Nawet tacy bibliści, jak Westcott i Hort, zdecydowali się zamieścić tę liczbę w opracowanym przez siebie tekście greckim.

Niemniej istnieje wiele godnych uwagi manuskryptów, które piszą o „siedemdziesięciu”. Takie jest brzmienie tego tekstu w pochodzącym z IV wieku Kodeksie Synaickim, któremu zwykło się przypisywać „pierwsze miejsce na liście rękopisów Nowego Testamentu”. „Siedemdziesięciu” podają również: Kodeks Aleksandryjski, Kodeks Ephraemi i syryjska Peszitta, wszystkie z V wieku. Ponadto według pewnego papirusu pochodzącego z III wieku (Chester Beatty 1) Jezus wysłał „siedemdziesięciu” uczniów. — „The Text of the New Testament” (1968).

Toteż sporo cieszących się poważaniem tłumaczeń Biblii zachowuje dobrze udokumentowane i znane brzmienie „siedemdziesięciu”. „Przekład Nowego Świata” podaje: „Potem wyznaczył Pan siedemdziesięciu innych i wysłał ich po dwóch przed sobą do każdego miasta i miejscowości, do których się wybierał”. — Łuk. 10:1; zobacz też „Biblię gdańską”, NT, przekład Gryglewicza; porównaj z tym przekład Kowalskiego i uwagę w „Piśmie Świętym” opracowanym przez K.U.L.; z wydań obcojęzycznych można wymienić niemiecką „Biblię elberfeldzką” oraz angielskie: „Revised Standard Version”, „American Standard Version” i tłumaczenia R. Weymoutha, R. Rieu, K. Wuesta, W. Barclay’a.

Bibliści różnie wyjaśniali, w jaki sposób mogło dojść do tego, że dawnemu kopiście zdarzyła się omyłka, która doprowadziła do tej drobnej różnicy liczbowej. Jednakże zastanawianie się nad techniczną stroną rozbieżności w brzmieniu wersetu Łukasza 10:1 nie powinno odwracać uwagi od podstawowej treści tego, co podają rękopisy.

Mnóstwo dawnych manuskryptów i tłumaczeń zgadza się ze sobą we wszystkich kwestiach zasadniczych, potwierdzając, że Jezus rozesłał dużą grupę uczniów. Mamy szczegółowe doniesienie o tym, dlaczego ich wysłano, jakie wyznaczono im zadanie i jak się zachowywali po powrocie. Dotrwanie tak kompletnej relacji do naszych czasów przez blisko dwa tysiące lat, z pewnością świadczy o tym, że sam Bóg zatroszczył się o zachowanie swego Słowa.