Wychowywanie dzieci w miłości do Jehowy

„Synu mój, gdy twoje serce jest mądre, to i moje serce się raduje” (Prz. 23:15, Nowy Przekład).

1. Jaką szczególną radość mogą przeżywać rodzice? Co w związku z tym powinieneś przedsięwziąć mając na uwadze dobro swoich dzieci?

ILEŻ radości sprawia przypatrywanie się, jak z małych dzieci wyrastają dojrzali słudzy Boży! Stopniowo rozwijają się w nich zainteresowania, nabywają wiedzy i umiejętności, opowiadają się po stronie prawdy chrześcijańskiej, osiągają dojrzałość, aż w końcu oddają się Bogu i zostają Jego wiernymi sługami. Czy będąc ojcem lub matką mógłbyś w jakiś sposób pomóc dzieciom, aby szły przez życie tą piękną drogą? Tak, ale z pewnością będzie to wymagało wysiłku. Apostoł Paweł zadał pytanie, jak ludzie mieliby ‛uwierzyć w tego, o kim nie słyszeli’. A jak usłyszą, jeżeli nikt nie będzie ich pouczał? (Rzym. 10:14).

2. Jak możemy pomóc naszym dzieciom, by należycie doceniały Jehowę Boga?

² Małe dzieci są pełne ciekawości. Wszystko jest dla nich interesujące: motyl, ptak, kwiat, źdźbło trawy, nawet niebo i gwiazdy. Jakaż to dla nas wspaniała okazja do mówienia im o Stwórcy i o tym, dlaczego wysoko Go sobie cenimy. Psalmista napisał: „Dobrze jest składać dzięki Jehowie” (Ps. 92:1). Możesz dziękować Mu za cudowną przyrodę, za to, że zaspokaja twoje potrzeby materialne, i za prawdę zawartą w Jego Słowie. Dzieci zauważą twoją wdzięczność wobec Boga i zawsze będą ją miały w pamięci (Ps. 8:4, 5, NP; 19:1; Rzym. 1:20; Powt. Pr. 8:10; Prz. 22:6).

3. Na czym polega jeden ze skutecznych sposobów nauczania naszych dzieci? Podaj przykłady.

³ Malcy bardzo lubią słuchać opowiadań. Bóg również wziął to pod uwagę. Sprawił, że w Biblii opisano wiele prawdziwych zdarzeń, z których nawet małe dzieci mogą się uczyć Jego dróg. Dowiadujemy się z nich na przykład, że nasza wiara powinna być tak silna jak u Abrahama, że mamy ufać Bogu jak Jozue i Kaleb, okazywać Mu w młodości posłuszeństwo na wzór Samuela i Tymoteusza oraz mocno obstawać przy swoich przekonaniach podobnie jak młody Szadrach, Meszach i Abed-Nego.a

4. Jakie znasz biblijne i współczesne przykłady dzieci, które uczyły się dróg Bożych?

⁴ Nasze pociechy odznaczają się bystrością umysłu. Umieją z łatwością przyswoić sobie na przykład jakieś slogany reklamowe lub powiedzonka, nawet takie, których zdaniem rodziców wcale nie powinny były usłyszeć. O ileż zatem ważniejsze jest dopomaganie im w poznaniu Boga i Jego dróg! Wiele osób z uznaniem wypowiedziało się na temat trafnych komentarzy, jakie najmłodsi potrafili dawać na zebraniach chrześcijańskich oraz zwróciło uwagę na ich aktywny udział w lekcjach Szkoły Teokratycznej. Takie dzieci są żywym obrazem wartości biblijnych pouczeń na temat wychowywania potomstwa. Rodzice w Izraelu mieli stale szkolić swoją dziatwę w prawie Bożym; przynoszono nawet „maleństwa”, aby przysłuchiwały się jego czytaniu. Powinnością młodego pokolenia Izraelitów było słuchać i ‛nauczyć się bać Jehowy, swego Boga’ (Powt. Pr. 31:12, 13; 6:5-9).

5, 6. Jak możesz pomóc swoim dzieciom w poznawaniu dróg Bożych?

⁵ Być może dysponujesz rozległą wiedzą biblijną, co jednak nie znaczy, że w podobnym stopniu posiadły ją także twoje dzieci. Tego nie otrzymuje się dziedzicznie. To na was jako na rodzicach spoczywa obowiązek pouczania potomstwa o cudownych dziełach Bożych w sposób na tyle interesujący, aby samo chętnie kształciło się w tym zakresie.

⁶ Czy twoje pociechy rozumieją kluczowe nauki Pisma Świętego? Czy nauczyły się stosować zasady biblijne w życiu codziennym? A czy ty prowadzisz z nimi regularnie rodzinne studium Słowa Bożego? Jeżeli są jeszcze małe, czy zapoznałeś je z treścią czterdziestu sześciu rozdziałów napisanej na ich poziomie intelektualnym książki Słuchanie wielkiego Nauczyciela? Mając dzieci trochę większe, na pewno przestudiowałeś z nimi książkę Twoja młodość — korzystaj z niej jak najlepiej, która udziela bezcennych wskazówek ludziom dopiero wchodzącym w życie. Z Biblii dowiadujemy się, że młodego Tymoteusza uczono tak „od lat niemowlęcych”. Jakub podczas wędrówki do Seiru uznał, że mając dzieci wątłe, musi do nich dostosować tempo marszu; widać stąd, iż powinniśmy uwzględniać możliwości fizyczne naszych maleństw. Wasze wspólne studium powinno być prowadzone na takim poziomie, który nie utrudniałby im zrozumienia. Czas jego trwania też należy racjonalnie dostosować do wieku uczestników (2 Tym. 3:14, 15; Rodz. 33:14, Biblia Tysiąclecia).

MOC PRAWDY

7, 8. (a) Dlaczego tak ważna jest znajomość prawdy? (b) Jak dzięki rodzicom dzieci mogą odnosić większą korzyść z zebrań chrześcijańskich?

⁷ Prawda Boża ma ogromną siłę oddziaływania. Potrafi zmienić sposób myślenia i osobowość ludzi dorosłych. Biblia zachęca chrześcijan: „Powinniście odłożyć starą osobowość, która odpowiada waszemu poprzedniemu sposobowi prowadzenia się i (...) odnowić [się] w sile pobudzającej wasz umysł” (Efez. 4:22-24; Kol. 3:9, 10). Obdarzona tak wielką mocą prawda biblijna może stanowić dla twoich dzieci ochronę przed licznymi niebezpieczeństwami. Często po latach młodzi ludzie wyrażają wdzięczność za wysiłki rodziców regularnie zabierających ich na zebrania zborowe bez względu na to, czy początkowo szli tam chętnie. Pewien kilkunastolatek powiedział: „Z początku w ogóle mi się to nie podobało. Niewiele zresztą rozumiałem. Później dopiero się naprawdę tym przejąłem, gdyż uświadomiłem sobie: Przecież ja poznaję Biblię!”

⁸ Mnóstwo rodziców przygotowuje się do zebrań zborowych wspólnie z dziećmi, które dzięki temu więcej z nich wynoszą. Inni zachęcają je do zapamiętania kilku punktów z zebrania i następnie w drodze do domu rozmawiają na ich temat. Wyobraźmy sobie takie ożywione dyskusje prowadzone w gronie rodzin izraelskich, powracających z Jeruzalem po obchodach jakiegoś święta ku czci Boga (Powt. Pr. 31:10-13; Łuk. 2:41, 42).

PEŁNIENIE SŁUŻBY DLA BOGA

9, 10. Co możesz zrobić, aby dzieci nauczyły się cenić służbę dla Boga i cieszyć się nią?

⁹ Niekiedy nasze dzieci mogą traktować dzieło publicznego głoszenia dobrej nowiny, tak jak swego czasu zapatrywał się na ten rodzaj służby prorok Jeremiasz: „Ach, Wszechmocny Panie! Oto ja nie umiem mówić, bo jestem jeszcze młody”. Ważne jest więc, żeby je stopniowo zaprawiać do tej pracy. Zależnie od wieku i umiejętności mogą dzwonić do drzwi, wręczać zaproszenia na wykłady, odczytywać wersety z Pisma Świętego, proponować nasze publikacje w domach sąsiadów, a nawet prowadzić studia biblijne (Jer. 1:6, 7, NP).

¹⁰ Głęboki wpływ na dzieci wywrze twoja osobista postawa. Pewien dorastający Świadek Jehowy powiedział: „Moja mamusia naprawdę przeżywa dużo radości w służbie. Za każdym razem, gdy wraca, ma coś ciekawego do opowiedzenia”. Kiedy młodzi ludzie biorą na siebie dodatkowe obowiązki w domu, żeby matka mogła przez miesiąc pracować w charakterze pionierki (głosicielki pełnoczasowej), traktują to jako swój wkład w jej działalność, z nadzieją, że sami również skorzystają z tego przywileju. Oto wypowiedź pewnego młodzieńca w wieku dwudziestu jeden lat: „Rodzice zawsze podkreślali, że ich zdaniem służba pionierska jest najlepszą drogą życiową”. Jeszcze inny młody chrześcijanin zaznaczył: „Jak daleko sięgam pamięcią zawsze stawiano mi za cel służbę pionierską”. Młodzież może czerpać radość ze służenia Jehowie, doznając przy tym wielu pięknych przeżyć, ponieważ On jest „szczęśliwym Bogiem”, zaś Chrystus Jezus „szczęśliwym i jedynym Władcą” (1 Tym. 1:11; 6:15).

DOCENIANIE

11-13. Jakie korzyści odnoszą dzieci z wiary rodziców, jeśli chodzi o: (a) strach przed przyszłością? (b) obawy związane ze śmiercią?

¹¹ Rzeczą ważną jest zadbanie o to, aby dzieci ceniły sobie wartość wszystkiego, co zawdzięczają prawdzie, a czego na ogół inni są pozbawieni.

¹² Weźmy pod uwagę chociażby tę okoliczność, że mają poczucie bezpieczeństwa. Dzisiejsza młodzież dyskutuje zazwyczaj w szkole o problemach świata; styka się z nimi także za pośrednictwem telewizji. Rozprawia o zanieczyszczeniu środowiska naturalnego, o wojnie nuklearnej i ewentualnym zniszczeniu naszej planety. W przeciwieństwie do niej młodzi Świadkowie Jehowy z ufnością patrzą w przyszłość i czują się wolni od tych problemów. Wiedzą, że Bóg nie pozwoli, aby sprawy zaszły tak daleko; postanowił „zniszczyć tych, którzy niszczą ziemię” (Obj. 11:18, BT).

¹³ Wielu ich kolegów żyje w strachu przed śmiercią. Oto, jak wyraził się pewien trzynastoletni chłopiec: „Chyba nie jest dobrze, że rośnie się tylko po to, aby później czekać na śmierć”. Twoje dzieci orientują się na podstawie Biblii, że „umarli nic nie wiedzą” i ‛naprawdę giną ich myśli’, wobec czego też nie cierpią po śmierci. Wiedzą ponadto, że Pismo Święte obiecuje życie; liczni zmarli „wyjdą” z grobów, ponieważ nastąpi „zmartwychwstanie w dniu ostatnim”. Takie dodające otuchy słowa mogą znaleźć, czytając Biblię, na przykład Księgę Kaznodziei 9:5, 10, (NP), Psalm 146:4 lub Ewangelię według Jana 5:28, 29 i 11:11-25.

14. Dlaczego nasze dzieci powinny sobie cenić znajomość prawdy?

¹⁴ Czy prócz tego twoje dzieci zdają sobie sprawę, jak wielkie znaczenie ma dla nich znajomość prawdy? Pewien młody Świadek Jehowy powiedział: „Prawda przyciągnęła mnie tym, czym faktycznie jest — prawdą. Zawsze domagałem się wyjaśnień; stale pytałem: dlaczego? Biblia podaje wszystko czarno na białym i rzeczywiście można się jej trzymać”. Jezus zapewnił: „Prawda was wyswobodzi”. Istotnie wyzwoliła już tysiące ludzi, nie tylko z niewoli religijnej, ale również z narkomanii, niemoralności, groźby chorób wenerycznych, z przesądów i fałszywych doktryn, a także uwolniła ich od trosk i kłopotów, jakich pełno w tym nikczemnym świecie (Jana 8:32).

15. Do czego powinny pobudzać rodziców i dzieci wypowiedzi z Listów: (a) 1 Jana 4:9, 10? (b) 2 Piotra 3:13?

¹⁵ Czy pouczałeś już swoje dzieci o tym, jak ważne są miłość Boża i Jego miłosierdzie? A czy one rozumieją, czym dla Boga było posłanie na ziemię własnego Syna w charakterze okupu? (1 Jana 4:9, 10; Rzym. 8:38, 39). Czy uchwyciły się nadziei na życie wieczne w ziemskim raju? (2 Piotra 3:13). Twoje osobiste docenianie tych dobrodziejstw sprawi, że nabiorą one wartości również w oczach twych dzieci. W Piśmie Świętym czytamy, że rodzice powinni bać się Boga i przestrzegać Jego przykazań, „aby im i ich synom dobrze się powodziło na wieki” (Powt. Pr. [5 Mojż.] 5:29, NP).

16. Co należy wytłumaczyć dzieciom o wartości stosowania Słowa Bożego w rodzinie?

¹⁶ Czy wasze dzieci uświadamiają sobie, jakie korzyści ze znajomości Słowa Bożego odnosicie jako rodzina? Prawdopodobnie znają kolegów szkolnych, którzy na skutek rozwodów mają po kilkoro rodziców. Jeżeli cieszycie się ciepłem własnego ogniska domowego, które utrzymuje się dzięki temu, że pobraliście się na całe życie, to czy wasze dzieci orientują się, że u podstaw tej decyzji leżały zasady biblijne? (Hebr. 13:4). Czy rozumieją, że to im zawdzięczają poczucie bezpieczeństwa, przynależność do rodziny, a także dobre towarzystwo, rozsądne cele, odpowiednie wskazówki, prawidłowy rozwój i godność osobistą — czego nigdy nie zaznało wielu ich rówieśników?

17, 18. Jak mogą dostrzec wartość Słowa Bożego dzieci: (a) w rodzinach rozdwojonych pod względem religijnym? (b) wychowywane tylko przez jedno z rodziców?

¹⁷ Być może jednak myślisz: ‛Moja rodzina jest rozdwojona — mąż (lub żona) nie kieruje się takimi zasadami’. Ale to nie znaczy, że i ty nie miałbyś się do nich stosować. Biblia powiada, że niewierzący mężowie mogą zostać „pozyskani bez słowa przez postępowanie żon”. Skoro twój dobry przykład może wywrzeć wrażenie na niewierzącym współmałżonku, to pomyśl, jak twoje wierne trzymanie się zbożnych zasad potrafi podziałać na dzieci! (1 Piotra 3:1, 2).

¹⁸ A może twoja rodzina jest niepełna i musisz je wychowywać samotnie? Jeżeli tak, nie kryj tego przed nimi. Wspierajcie się nawzajem. Pomóż im dostrzec różnicę między waszym życiem a sytuacją w innych znanych wam niepełnych rodzinach. Jakimż dobrodziejstwem jest dla nich dom, do którego nie mają wstępu pijaństwo, alkoholizm, nierząd ani inne uczynki ciała! (1 Kor. 6:9, 10; Gal. 5:19-21).

POŻYTECZNE ZAJĘCIA

19, 20. (a) Jak rodzice mogą zaspokajać u dzieci potrzebę przebywania w towarzystwie i wymiany myśli? (b) Z jakim wynikiem?

¹⁹ Dzieci potrzebują zabawy. Wspominając o radosnych wydarzeniach towarzyszących odbudowie świątyni w Jeruzalem, Biblia nie pomija „chłopców i dziewcząt, bawiących się na placach” (Zach. 8:5, NP). Swoim pociechom musisz również poświęcać czas. Jedynie przebywając z nimi, pozwalając im mówić i rzeczywiście słuchając tego, co chcą powiedzieć, podtrzymujesz wymianę myśli, poznajesz ich problemy i możesz im udzielać pomocy. Chrześcijańskie dzieci nie obchodzą świąt wywodzących się z pogaństwa, ale za to rodzice organizują dla nich różne ciekawe rozrywki — wycieczki, spotkania towarzyskie lub inne pożyteczne zabawy w gronie rodzinnym. W ciągu roku dają im też co pewien czas prezenty. Niektóre rodziny mają zwyczaj urządzać przyjęcia z okazji wizyty dziadków. Ojciec i matka na ogół również popierają nawiązywanie przez dzieci budujących znajomości z innymi młodymi chrześcijanami. Jeżeli rodzina mieszka daleko od zboru, dzieci mogą korespondować z rówieśnikami, których spotykają na większych zgromadzeniach.

²⁰ Pewien ojciec często pyta swoje pociechy: „Czy nie szkoda wam czegoś, czego jesteście pozbawieni wskutek swojej wiary?” Zdecydowanie odpowiadają: „Nie!” Jeden młodzieniec, porównując swe życie z tym, co widział u kolegów szkolnych, powiedział: „Jeżeli czegoś nie mam, to chyba tylko mnóstwa kłopotów”.

POMOC ZE STRONY INNYCH

21. Jakiej pomocy mogą udzielić inni, mimo że obowiązek wychowywania dzieci spoczywa na rodzicach?

²¹ Odpowiedzialność za pouczanie dzieci spoczywa przede wszystkim na rodzicach. Biblia wskazuje, że ojciec ma w tym przewodzić, a matka mu pomagać. Czytamy: „Słuchaj, synu mój, karcenia twego ojca i nie zapominaj prawa twej matki” (Prz. 1:8; Efez. 6:4). Ale nie znaczy to wcale, że inni nie mogą ich w tym wspierać. Cały zbór jest rodziną i nawet dojrzali, starsi bracia często opowiadają o chrześcijanach, od których za młodu doznali szczególnej pomocy. Gorliwi głosiciele ze wzruszeniem wspominają osoby, które dawno temu zabierały ich do służby. Młodzież naprawdę ceni sobie, gdy dorośli okazują jej takie zainteresowanie i ułatwiają trzymanie się słusznej drogi (Prz. 13:20).

WŁASNY PRZYKŁAD

22. Jakie znaczenie ma twój osobisty przykład?

²² Twoje dzieci powinny dostrzegać, że szukasz kierownictwa u Boga, a Jego Słowo mieszka w tobie, to znaczy naprawdę w nie wierzysz i stosujesz je w życiu (Ps. 143:10). Obserwują twoją postawę. Jeżeli uważasz zebrania za zbyteczny ciężar, doszukujesz się błędów u starszych, krytykujesz członków zboru i skąpisz czasu na służbę dla Jehowy, to prawdopodobnie i dzieci pójdą za tym złym przykładem. Natomiast jeśli uważasz te postanowienia teokratyczne za niezrównane błogosławieństwa Jehowy, dzieci przypuszczalnie podzielą twój pogląd. Wychowywanie potomstwa nie sprowadza się do kilku pokazowych posunięć, ale składa się z wielu drobnych szczegółów. Jeżeli każdego dnia należycie wywiązujesz się z pomniejszych zadań, to w razie potrzeby zapewne sprostasz również większym (Łuk. 16:10; Mat. 25:21).

23. Jak może oddziaływać na twoje dzieci to, czego się po nich spodziewasz?

²³ Dzieci powinny też wiedzieć, że zajmują w twym sercu szczególne miejsce. Muszą być pewne, że naprawdę je kochasz i że byłoby ci przykro, gdyby odstąpiły od trzymania się zbożnych zasad. Salomon napisał: „Synu mój, gdy twoje serce jest mądre, to i moje serce się raduje”, a w innym miejscu: „Ojciec sprawiedliwego bardzo się raduje” (Prz. 23:15, 24, NP). A co wtedy, gdy dzieci już podrosną i dążąc do większej samodzielności zrobią coś, przed czym je ostrzegałeś? Wiedziały przecież, że jest to złe w oczach Bożych. Ale ty nie rezygnuj z nich zbyt szybko i nie odmawiaj im pomocy. Pamiętaj, że też są niedoskonałe i może akurat przeżywają bardzo trudny okres przejściowy. Pomimo doznanego zawodu wykazuj im życzliwie, lecz wyraźnie i stanowczo, iż przestrzeganie zasad Bożych naprawdę przyniesie im najwięcej korzyści (Jak. 3:2).

24. Jakiej nagrody mogą się spodziewać rodzice, którzy wychowywali swe dzieci podług zasad Bożych?

²⁴ Ileż radości sprawia przypatrywanie się, jak nasze dzieci wyrastają na dzielnych młodych ludzi, którzy biorą na siebie swoje obowiązki i stosują w życiu to, czegośmy ich uczyli. Ciągle nakłaniamy ich, jak niegdyś Paweł Tymoteusza: „Czyń wszystko, co możesz, aby przedstawić się Bogu jako aprobowany, jako robotnik, który niczego nie potrzebuje się wstydzić, władając słowem prawdy właściwie” (2 Tym. 2:15). A gdy staną się naszymi duchowymi dziećmi, będziemy mogli o nich powiedzieć: „Nie znam większej radości nad tę, kiedy słyszę, że dzieci moje postępują zgodnie z prawdą” (3 Jana 4, BT).

[Przypis]

Czy zapamiętałeś te myśli?

◻ Dlaczego powinniśmy wytrwale pouczać dzieci o Bogu i Jego prawdach?

◻ Co możesz zrobić, żeby zebrania chrześcijańskie były dla twoich dzieci ciekawe?

◻ Jak kochający rodzice mogą nieprzerwanie przewodzić dzieciom w służbie Bożej?

◻ Doceniania jakich dobrodziejstw oczekujemy od naszych dzieci?

[Ramka na stronie 17]

Dzieci potrzebują wskazówek, korygowania i ograniczeń. Biblia mówi: „Głupota jest przywiązana do serca chłopięcego” (Prz. 22:15). Kiedy jednak rodzice pomyślą o tym, żeby ustalić dla nich pewne normy, oraz postarają się, aby je rozumiały i przestrzegały ich, dzieci poczują się bezpieczne. Uświadomią sobie, że rodzice nie pozwalają na to, czym mogłyby sobie zaszkodzić.

[Ilustracje na stronach 18, 19]