Szatan — czy jest realną osobą?
CZY wierzysz, Czytelniku, w istnienie Szatana? Jeżeli tak, to chyba należysz do coraz szczuplejszego grona zwolenników tego poglądu. „W latach osiemdziesiątych już mało kto wierzy w Diabła, chyba jedynie konserwatywni katolicy i protestanci, charyzmatycy, wyznawcy prawosławia, muzułmanie oraz garstka okultystów”, twierdzi Jeffrey Burton Russell, autor książki pt. Mephistopheles—The Devil in the Modern World (Mefistofeles — Diabeł we współczesnym świecie).
Nie wszyscy jednak przestali uważać Szatana za realnie istniejący byt. „Diabeł wciąż żyje i działa w obecnym świecie”, oświadczył niedawno papież Jan Paweł II w kazaniu wygłoszonym we Włoszech.
Czy papież ma rację? Jeżeli tak, to Szatan może bez przeszkód robić na świecie, co mu się podoba. Ludzie negujący jego istnienie nie będą mu się przecież przeciwstawiać. Nic więc dziwnego, że kardynał Ratzinger, czołowy autorytet watykański w sprawach doktrynalnych, stwierdził: „Diabeł potrafi operować swoim ulubionym chwytem — anonimowością” (O sytuacji wiary).
Czy Szatan rzeczywiście istnieje? Jeżeli wierzymy Pismu Świętemu, nasza odpowiedź na to pytanie musi być twierdząca! Natchnione Słowo Boże często wspomina o nim otwarcie. Na przykład jeden z pisarzy biblijnych, apostoł Paweł, ostrzegając przed „fałszywymi apostołami” i „oszukańczymi pracownikami” w łonie zboru chrześcijańskiego, nadmienił: „Sam Szatan wciąż nadaje sobie pozór anioła światła”. Paweł uważał Diabła za rozumny byt, posługujący się zwodniczymi machinacjami (2 Koryntian 11:13, 14).
W takim razie dlaczego znaczna większość ludzi nie traktuje dziś Szatana serio? Znajduje tu chyba odbicie duch naszych czasów, określanych niekiedy mianem ery pochrześcijańskiej. W wielu społeczeństwach religię wyparł ateizm, hedonizm, materializm bądź też komunizm. Miliony ludzi przestały wierzyć w Boga, doszedłszy do wniosku, że nie ma dla Niego miejsca w ich osobistym światopoglądzie; a razem z Bogiem odrzucili też Szatana. Ludzie, którzy chodzą do kościoła, wprawdzie twierdzą, że wierzą w Boga, ale jednocześnie część z nich uważa, iż wiara w istnienie Szatana jest w XX wieku już tylko przeżytkiem.
Warto przy tym podkreślić, że negowanie istnienia Boga to nic nowego. Hebrajski poeta Dawid jakieś 3000 lat temu napisał: „Bezrozumny rzekł w swym sercu: ‛Nie ma Jehowy’. Działali zgubnie, byli wstrętni w swych poczynaniach” (Psalm 14:1; Psalm 53:1 [53:2, Biblia warszawska, przedtem znana jako Nowy Przekład Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego albo NP]). A w innym miejscu oświadczył: „Bezbożny myśli w pysze swojej: Nie będzie dochodził... Nie ma Boga. Oto całe rozumowanie jego” (Psalm 10:4, Bw). Już wtedy ludzie gotowi byli zachowywać się tak, jak gdyby nie było Boga. Skoro zaś nie ma Boga — rozumowali na pozór logicznie — to nie może też być Szatana.
Niektórzy dalej wierzą
Nadmieniono już jednak, że w dalszym ciągu niemało ludzi wierzy w literalnego Diabła. Zwolennicy starożytnej koncepcji dualistycznej głoszonej przez Zaratustrę są przekonani, że dobro i zło, Bóg i Szatan, zawsze muszą występować obok siebie. Inni twierdzą nawet, że dobro i zło to dwa oblicza tego samego Bóstwa. W istnienie Szatana wierzy też sporo wyznawców chrześcijaństwa oraz islamu. Co więcej, niejeden z nich wyobraża go sobie jako uskrzydloną istotę duchową z rogami i ogonem, rozporządzającą losem „nieśmiertelnych dusz ludzkich” skazanych na męki w „ogniu piekielnym”, jak to przedstawił słynny francuski miedziorytnik Gustave Doré.
Niektórzy z wierzących w osobowego Szatana posuwają się jeszcze dalej. Ludzie tacy oddają mu cześć — czy to wprost, czy też za pośrednictwem praktyk o charakterze satanicznym lub demonicznym. Od tysięcy lat czary i wróżbiarstwo utożsamiano z kultem Diabła. Kwitnie on nawet w naszych czasach, tak wyraźnie nacechowanych sceptycyzmem. Toteż zanim rozpatrzymy, co Biblia mówi o samym Szatanie, zapoznajmy się z niektórymi faktami mającymi związek ze współczesnym satanizmem.
[Ilustracja na stronie 3]
Buddyjska wizja szatańskiego „piekła”