Jehowa odznacza się rozsądkiem!

„Mądrość z góry jest (...) rozsądna” (JAKUBA 3:17, NW).

1. W jaki sposób niektórzy przypisują Bogu brak rozsądku, a co ty myślisz o takim poglądzie na Boga?

JAKI jest Bóg, któremu oddajesz cześć? Czy uważasz, że dokładnie i bezwzględnie trzyma się litery prawa, że jest srogi i nieustępliwy? Chyba właśnie tak wyobrażał Go sobie reformator protestancki Jan Kalwin. Twierdził on, iż Bóg ma „wieczny i niezmienny plan” co do każdej osoby, określający z góry, czy będzie ona żyć wiecznie w szczęściu, czy też zazna wiekuistych mąk w ognistym piekle. Pomyśl tylko: Gdyby to było prawdą, wówczas niezależnie od tego, co czynisz i jak bardzo się starasz, nie mógłbyś zmienić owego pradawnego i nienaruszalnego planu Bożego co do ciebie i twej przyszłości. Czy chciałbyś się zbliżyć do takiego nierozsądnego Boga? (Porównaj Jakuba 4:8).

2, 3. (a) Do czego można przyrównać nierozsądne postępowanie instytucji i organizacji stworzonych przez ludzi? (b) Jak oglądana przez Ezechiela wizja niebiańskiego rydwanu Jehowy wskazuje na Bożą umiejętność dostosowywania się do okoliczności?

² Jakąż ulgę sprawia nam świadomość, iż Bóg Biblii postępuje w najwyższym stopniu rozsądnie! To nie On, lecz człowiek, ograniczony własną niedoskonałością, często jest uparty i nieustępliwy. Organizacje ludzkie bywają tak niepodatne na zmiany, jak ogromny pociąg towarowy. Kiedy toczy się on po szynach ku przeszkodzie, nie sposób go skierować w inną stronę, a i zatrzymać jest niewiele łatwiej. Ogromna bezwładność niektórych pociągów sprawia, że po włączeniu hamulców muszą przejechać ponad kilometr! Podobnie supertankowiec może przepłynąć 8 kilometrów od chwili wyłączenia silników. Nawet jeśli ich moc skieruje się wstecz, statek pokona jeszcze 3 kilometry! A teraz zwróćmy uwagę na pojazd, który budzi daleko większy lęk i podziw — pojazd symbolizujący organizację Bożą.

³ Ponad 2600 lat temu Jehowa ukazał w wizji prorokowi Ezechielowi wyobrażenie swej niebiańskiej organizacji, złożonej ze stworzeń duchowych. Był to rydwan o wymiarach napawających lękiem, „pojazd” samego Jehowy, zawsze pozostający pod Jego nadzorem. Przemieszczał się on w niezwykle interesujący sposób. Każde z olbrzymich kół miało dwie skrzyżowane obręcze i było pełne oczu, dzięki czemu potrafiło wszystko dostrzec i natychmiast zmienić kierunek ruchu bez zatrzymywania się bądź wykonywania skrętu. Poza tym ten gigantyczny pojazd nie poruszał się ociężale niczym supertankowiec lub pociąg towarowy. Mógł pędzić z prędkością światła, a nawet skręcać pod kątem prostym! (Ezechiela 1:1, 14-28). Jehowa tak się różni od Boga, o którym głosił Kalwin, jak ów rydwan od ciężkich maszyn, zbudowanych przez ludzi. Bóg potrafi w doskonały sposób dostosować się do sytuacji. Uświadomienie sobie tego aspektu osobowości Jehowy powinno nam pomóc w przejawianiu elastyczności i wystrzeganiu się nierozsądnego postępowania.

Jehowa — najbardziej elastyczna Osoba we wszechświecie

4. (a) Jak samo imię Jehowy Boga wyjawia, że odznacza się On elastycznością? (b) Jakimi tytułami określa się Jehowę Boga i dlaczego są one stosowne?

⁴ Już samo imię Jehowy wskazuje, że jest On elastyczny. Imię to dosłownie znaczy „On powoduje, że się staje”. Z tego najwyraźniej wynika, iż On sam powoduje, że staje się Tym, który spełnia wszystkie swe obietnice. Kiedy Mojżesz spytał Boga o imię, Jehowa tak wyjaśnił jego znaczenie: „Okażę, że jestem, jakim się okażę” (Wyjścia [2 Mojżeszowa] 3:14, NW). Przekład Rotherhama oddaje tę myśl w taki bezpośredni sposób: „Stanę się, kimkolwiek zechcę”. Jehowa okazuje się — czyli łaskawie się staje — wszystkim, co jest potrzebne do zrealizowania Jego słusznych zamierzeń i obietnic. Dlatego też nosi mnóstwo podniosłych tytułów, takich jak Stwórca, Ojciec, Pan Wszechwładny, Pasterz, Jehowa Zastępów, Ten, który wysłuchuje modlitwy, Sędzia, Wspaniały Nauczyciel, Odkupiciel. On sam spowodował, iż pełni każdą z tych funkcji, i jeszcze wiele innych, by urzeczywistnić swe podyktowane miłością zamierzenie (Izajasza 8:13, NW; 30:20, NW; 40:28; 41:14; Psalm 23:1; 65:3; 73:28, NW; 89:27; Sędziów 11:27; zobacz też Dodatek 1J w NW).

5. Dlaczego z elastyczności Jehowy nie powinniśmy wyciągać wniosku, że Jego osobowość lub mierniki są zmienne?

⁵ Czy to znaczy, że osobowość lub mierniki Boże ulegają zmianie? Skądże znowu. Jak wyjaśnia List Jakuba 1:17, u Niego „nie ma przemiany ani cienia zmienności” (BT). Czy nie zachodzi tu jakaś sprzeczność? Bynajmniej. Oto przykład: Czyż kochający ojciec lub matka nie odgrywa dla dobra dzieci rozmaitych ról? W ciągu jednego dnia może być doradcą, kucharzem, gospodarzem domu, nauczycielem, osobą utrzymującą dyscyplinę, przyjacielem, mechanikiem, pielęgniarką — można by jeszcze długo ciągnąć tę listę. Aby wcielić się w każdą z tych postaci, nie musi zmieniać swej osobowości — po prostu dostosowuje się do bieżących potrzeb. Podobnie postępuje Jehowa, tyle że na dużo większą skalę. Nic nie ogranicza Jego możliwości stawania się dla dobra swych stworzeń, kim tylko zechce. Jakże zdumiewająca jest głębia Jego mądrości! (Rzymian 11:33).

Rozsądek — wybitna cecha mądrości Bożej

6. Jakie jest dosłowne znaczenie greckiego wyrazu użytego przez Jakuba w opisie mądrości Bożej i na co on wskazuje?

⁶ Opisując mądrość Boga, który przejawia niezwykłą elastyczność, uczeń Jakub posłużył się ciekawym słowem. Oznajmił: „Mądrość z góry jest (...) rozsądna” (Jakuba 3:17, NW). Występujący w tym miejscu wyraz grecki (epieikés) nastręcza spore trudności przy szukaniu jego odpowiednika w innym języku. Tłumacze używają takich określeń, jak „łagodna”, „ustępliwa”, „wyrozumiała” albo „życzliwa”. W New World Translation (Przekład Nowego Świata) wyraz ten oddano przymiotnikiem „rozsądna”, zaznaczając w przypisie, iż dosłownie znaczy on „ustępliwa”.a Zawiera on także myśl, iż ktoś taki nie trzyma się kurczowo litery prawa, że nie jest przesadnie rygorystyczny i wymagający. W książce New Testament Words (Wyrazy Nowego Testamentu) biblista William Barclay zamieścił takie spostrzeżenie: „Jeśli chodzi o epieikeia, rzeczą podstawową i najważniejszą jest to, iż ma ona swe źródło u Boga. Gdyby Bóg stanowczo obstawał przy swych prawach, gdyby stosował wobec nas jedynie surowe normy prawne, gdzie byśmy teraz byli? Bóg jest najwspanialszym przykładem Osoby, która jest epieikēs i która w postępowaniu z innymi przejawia epieikeia”.

7. Jak rozsądek Jehowy uwidocznił się w ogrodzie Eden?

⁷ Przeanalizujmy wydarzenia z okresu, gdy ludzkość przeciwstawiła się zwierzchnictwu Jehowy. Jakże łatwo Bóg mógłby zgładzić całą trójkę niewdzięcznych buntowników: Adama, Ewę i Szatana! Ileż bólu by sobie w ten sposób zaoszczędził! I któż potrafiłby Mu zarzucić, że nie miał prawa ukarać ich tak surowo? Niemniej Jehowa nigdy nie wyznaczył swemu rydwanowi, wyobrażającemu Jego niebiańską organizację, jakiegoś sztywnego, niezmiennego kursu, ograniczonego bezwzględnymi normami sprawiedliwości. Dzięki temu ów rydwan nie zmiażdżył bezlitośnie rodziny ludzkiej ani nie pozbawił jej wszelkich widoków na szczęśliwą przyszłość. Przeciwnie, Jehowa wykonał nim błyskawiczny manewr. Natychmiast po buncie nakreślił swe długofalowe zamierzenie, okazując w ten sposób miłosierdzie potomkom Adama i dając im nadzieję (1 Mojżeszowa 3:15).

8. (a) Jakie jaskrawe przeciwieństwo istnieje między błędnymi poglądami chrześcijaństwa na rozsądek a prawdziwym rozsądkiem Jehowy? (b) Dlaczego możemy twierdzić, że chociaż Jehowa odznacza się rozsądkiem, nie mógłby złamać swych Boskich zasad?

⁸ Jehowa odznacza się rozsądkiem, ale z tego nie wynika, iż mógłby pogwałcić swe Boskie zasady. W dobie obecnej kościoły chrześcijaństwa zapewne sądzą, że postępują rozsądnie, przymykając oczy na niemoralność, by przypodobać się swym krnąbrnym wyznawcom (porównaj 2 Tymoteusza 4:3). Jehowa nigdy nie łamie własnych praw ani nie narusza zasad. Jest jednak elastyczny, postępuje odpowiednio do okoliczności, stosując te zasady w sposób nie tylko sprawiedliwy, lecz i miłosierny. Kiedy przejawia sprawiedliwość i moc, zawsze pamięta, by zrównoważyć je miłością i rozsądną mądrością. Rozważmy teraz trzy sposoby, jakimi Jehowa uwidacznia swój rozsądek.

„Gotowy przebaczać”

9, 10. (a) Jak ‛gotowość przebaczania’ wiąże się z rozsądkiem? (b) Jak i dlaczego Dawid odniósł korzyść z gotowości Jehowy do przebaczania?

⁹ Dawid napisał: „Ty przecież, Jehowo, jesteś dobry i gotowy przebaczać; masz też pod dostatkiem serdecznej życzliwości dla tych wszystkich, którzy ciebie wzywają” (Psalm 86:5, NW). W greckim przekładzie Pism Hebrajskich wyraz przetłumaczony tu na „gotowy przebaczać” oddano słowem epieikés, czyli „rozsądny”. Istotnie, gotowość do przebaczania i okazywania miłosierdzia jest chyba jednym z najważniejszych przejawów rozsądku.

¹⁰ Sam Dawid dobrze wiedział, jak rozsądny jest pod tym względem Jehowa. Kiedy dopuścił się cudzołóstwa z Batszebą i doprowadził do zabicia jej męża, zasłużył razem z nią na karę śmierci (5 Mojżeszowa 22:22; 2 Samuela 11:2-27). Gdyby ich sprawę rozpatrywali surowi sędziowie wzięci spośród ludzi, oboje najprawdopodobniej straciliby życie. Ale Jehowa dał dowód, że jest rozsądny (epieikés), co — jak podaje Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words (Słownik objaśniający wyrazy z Nowego Testamentu) — oznacza, że „okazuje wyrozumiałość, która każe spoglądać ‚po ludzku i rozsądnie na fakty dotyczące danej sprawy’”. Do okoliczności uwzględnionych przez Jehowę przy podejmowaniu miłosiernej decyzji należała zapewne szczera skrucha grzeszników oraz miłosierdzie, które Dawid wcześniej przejawiał wobec innych (1 Samuela 24:5-7; 25:32-35; 26:7-11; Mateusza 5:7; Jakuba 2:13). Niemniej rozsądek wymagał, by Jehowa skorygował Dawida w myśl tego, co sam o sobie powiedział w Księdze Wyjścia 34:4-7 (BT). Posłał więc do niego proroka Natana z dobitnym orędziem, mającym mu uświadomić, iż zlekceważył słowo Jehowy. Dawid okazał skruchę, dzięki czemu nie umarł za swój grzech (2 Samuela 12:1-14).

11. Jak gotowość Jehowy do przebaczania uwidoczniła się w związku z Manassesem?

¹¹ Jeszcze bardziej znamienny pod tym względem jest przykład króla Manassesa, który w przeciwieństwie do Dawida przez długi czas był na wskroś niegodziwy. Szerzył w kraju ohydne praktyki religijne, między innymi składanie ofiar z ludzi. Być może nawet ciąży na nim odpowiedzialność za ‛przerznięcie piłą’ wiernego proroka Izajasza (Hebrajczyków 11:37). W celu ukarania Manassesa Jehowa pozwolił, by został uprowadzony jako jeniec do Babilonu. Kiedy jednak Manasses znalazł się w więzieniu, okazał skruchę i błagał o miłosierdzie. Z uwagi na ten szczery żal Jehowa był ‛gotów przebaczyć’ nawet w tak skrajnym wypadku (2 Kronik 33:9-13).

Zmiana postępowania po zajściu nowych okoliczności

12, 13. (a) Jak w wypadku Niniwy nowe okoliczności skłoniły Jehowę do zmiany obranego postępowania? (b) Jak Jonasz okazał się mniej rozsądny niż Jehowa Bóg?

¹² Rozsądek Jehowy ujawnia się także w tym, iż Bóg jest gotów zmienić obrany wcześniej sposób postępowania, jeśli zajdą nowe okoliczności. Na przykład gdy prorok Jonasz wędrował ulicami starożytnej Niniwy, przekazywał natchnione orędzie, które brzmiało bardzo prosto: Za 40 dni to potężne miasto zostanie zburzone. Jednakże sytuacja się zmieniła, i to radykalnie! Mieszkańcy Niniwy okazali skruchę (Jonasza, rozdział 3).

¹³ Wiele można się nauczyć z porównania tego, jak Jehowa i Jonasz zareagowali na taki obrót sprawy. Jehowa w istocie zmienił kurs swego niebiańskiego rydwanu. Wykazał w tej sytuacji elastyczność, i spowodował, iż nie stał się „mocarzem wojny”, lecz Tym, który przebacza grzechy (Wyjścia 15:3, BT). Jonasz natomiast był znacznie mniej elastyczny. Zamiast dotrzymać kroku rydwanowi Jehowy, zachował się raczej jak wspomniany wcześniej pociąg towarowy lub supertankowiec. Skoro obwieszczał zagładę, więc musi ona nadejść! Może się obawiał, że wskutek tej zmiany straci twarz w oczach mieszkańców Niniwy. Jednakże Jehowa okazał cierpliwość i udzielił swemu upartemu prorokowi niezapomnianej lekcji rozsądku i miłosierdzia (Jonasza, rozdział 4).

14. Dlaczego Jehowa zmienił swe polecenie wydane prorokowi Ezechielowi?

¹⁴ Jehowa zmieniał sposób postępowania także przy innych okazjach — nawet w stosunkowo drobnych sprawach. Na przykład gdy nakazał prorokowi Ezechielowi odegrać prorocze widowisko, polecił mu między innymi przygotowywać żywność na ogniu podtrzymywanym odchodami ludzkimi. Było to ponad siły proroka, który zawołał: „Ach! Wszechmocny Panie!” i gorąco poprosił, by nie musiał robić czegoś, co budziło w nim tak wielką odrazę. Jehowa nie zlekceważył odczuć Ezechiela, nie uznał ich za irracjonalne, przeciwnie, pozwolił mu posłużyć się kałem bydlęcym, który w wielu krajach po dziś dzień powszechnie służy za opał (Ezechiela 4:12-15).

15. (a) Jakie przykłady dowodzą, iż Jehowa chętnie słucha ludzi i reaguje na ich wypowiedzi? (b) Czego można się z tego nauczyć?

¹⁵ Czyż rozmyślanie o pokorze naszego Boga, Jehowy, nie działa pokrzepiająco? (Psalm 18:35, NW [18:36, Bw]). Chociaż tak bardzo góruje On nad nami, cierpliwie słucha niedoskonałych ludzi i niekiedy nawet zmienia swe postępowanie. Pozwolił Abrahamowi posunąć się dość daleko w błaganiach za Sodomą i Gomorą (1 Mojżeszowa 18:23-33). A kiedy oznajmił Mojżeszowi, iż zamyśla unicestwić buntowniczych Izraelitów i zastąpić ich potężnym narodem utworzonym z jego potomków, dozwolił mu wysunąć argumenty przeciwko takiemu rozwiązaniu (2 Mojżeszowa 32:7-14; 5 Mojżeszowa 9:14, 19; porównaj Amosa 7:1-6). W ten sposób ustanowił doskonały wzór dla swych ludzkich sług, którzy równie chętnie powinni wysłuchiwać innych, gdy jest to rozsądne i gdy mają taką możliwość (porównaj Jakuba 1:19).

Rozsądek widoczny w sposobie sprawowania władzy

16. Jak sposób sprawowania władzy odróżnia Jehowę od wielu ludzi?

¹⁶ Czy zwróciłeś uwagę na to, że po uzyskaniu większej władzy sporo osób zdaje się zachowywać mniej rozsądnie? Natomiast Jehowa daje najwspanialszy przykład rozsądku, mimo iż posiada najwyższą władzę w całym wszechświecie. Niezmiennie sprawuje ją w sposób rozsądny. W przeciwieństwie do wielu ludzi nie lęka się o swą władzę, toteż nie czuje się zmuszony zazdrośnie jej strzec — jak gdyby nawet częściowe obdarzenie nią innych mogło stwarzać jakieś zagrożenie dla Jego pozycji. W gruncie rzeczy już w czasie, gdy oprócz Niego istniała we wszechświecie tylko jedna osoba, Jehowa przyznał jej rozległą władzę. Uczynił mianowicie Logosa swym „mistrzowskim wykonawcą”, by odtąd wszystko powoływać do istnienia przy pomocy tego umiłowanego Syna (Przysłów [Przypowieści] 8:22, 29-31, NW; Jana 1:1-3, 14; Kolosan 1:15-17). Później poruczył mu „wszelką władzę w niebie i na ziemi” (Mateusza 28:18, BT; Jana 5:22).

17, 18. (a) Dlaczego Jehowa posłał aniołów do Sodomy i Gomory? (b) Dlaczego Jehowa spytał aniołów o propozycje zwiedzenia Achaba?

¹⁷ Wielu swym stworzeniom Jehowa przydziela zadania, które sam wykonałby lepiej. Kiedy na przykład powiedział do Abrahama: „Zstąpię więc [do Sodomy i Gomory] i zobaczę, czy postępowali we wszystkim tak, jak głosi krzyk, który doszedł do mnie”, nie zamierzał udać się tam osobiście. Przeciwnie, postanowił zlecić to zadanie innym, toteż wyznaczył aniołów, by zebrali dla Niego potrzebne informacje. Udzielił im pełnomocnictw, żeby wypełnili tę misję i zdali Mu z niej relację (1 Mojżeszowa 18:1-3, 20-22).

¹⁸ Kiedy przy innej okazji Jehowa postanowił wykonać wyrok na niegodziwym królu Achabie, poprosił aniołów obecnych na niebiańskim zgromadzeniu o sugestie, jak ‛zwieść’ tego odstępczego władcę, by wyruszył na bitwę, w której straci życie. Jehowa, będący Źródłem wszelkiej mądrości, z pewnością nie potrzebował pomocy w obmyśleniu najlepszego sposobu postępowania! Mimo to zaszczycił aniołów, dając im możliwość przedstawienia swych propozycji i zlecając zrealizowanie tej, którą wybrał (1 Królewska 22:19-22).

19. (a) Dlaczego Jehowa dba o to, by nie wprowadzać zbyt wielu praw? (b) Jak to, czego Jehowa od nas oczekuje, świadczy o Jego rozsądku?

¹⁹ Jehowa nie wykorzystuje swej władzy, by sprawować nadmierną kontrolę nad życiem innych. Również pod tym względem przejawia niezrównany rozsądek. Dba o to, by nie wprowadzać zbyt wielu praw, a swym sługom zabrania „wykraczać ponad to, co zostało napisane”, przez ustanawianie z własnej inicjatywy dodatkowych, uciążliwych przepisów (1 Koryntian 4:6, BT; Dzieje 15:28; porównaj Mateusza 23:4). Nigdy nie wymaga od swych stworzeń ślepego posłuszeństwa, ale zazwyczaj dostarcza niezbędnych informacji, którymi mogą się kierować, powiadamia o korzyściach wynikających z posłuszeństwa oraz skutkach jego braku i pozwala im dokonać wyboru (5 Mojżeszowa 30:19, 20). Zamiast wymuszać coś na swych sługach przez obwinianie, zawstydzanie lub zastraszanie, stara się trafić do ich serc; pragnie, by służyli Mu nie z przymusu, lecz ze szczerej miłości (2 Koryntian 9:7). Wszelka taka służba pełniona z całej duszy raduje serce Boga, toteż nie przypomina On nierozsądnych osób, które „trudno zadowolić” (1 Piotra 2:18, NW; Przypowieści 27:11; porównaj Micheasza 6:8).

20. Jak na ciebie wpływa rozsądek Jehowy?

²⁰ Czyż to nie cudowne, że Jehowa Bóg, posiadający większą władzę niż którekolwiek z Jego stworzeń, nigdy nie posługuje się nią w sposób nierozsądny, nigdy nie korzysta z niej, by wymuszać coś na innych? Tymczasem ludzie, tacy słabi w porównaniu z Nim, od dawien dawna tyranizują jedni drugich (Kaznodziei 8:10). Bezsprzecznie rozsądek jest cennym przymiotem, budzącym w nas coraz większą miłość do Jehowy. Z kolei miłość ta może nas skłonić do rozwijania w sobie rozsądku. Jak można to czynić? Sprawę tę omówiono w następnym artykule.

[Przypis]

Jak byś odpowiedział?

◻ Jak imię Jehowy i wizja Jego niebiańskiego rydwanu uwypuklają elastyczność Boga?

◻ Czym jest rozsądek i dlaczego jest on istotną cechą mądrości Bożej?

◻ W jaki sposób Jehowa dowiódł, że jest „gotowy przebaczać”?

◻ Dlaczego w niektórych wypadkach Jehowa postanawiał zmienić obrany sposób postępowania?

◻ Jak Jehowa okazuje rozsądek w sposobie sprawowania władzy?

[Ilustracja na stronie 10]

Dlaczego Jehowa przebaczył niegodziwemu królowi Manassesowi?