Dlaczego działają potajemnie?

„NIC tak nie ciąży jak sekret”. Tak przynajmniej mówi przysłowie francuskie. Czyż nie wyjaśnia ono, dlaczego choć lubimy być w posiadaniu tajemnicy, czasem czujemy się sfrustrowani, że nie możemy jej nikomu wydać? Mimo to w ciągu stuleci wielu ludzi zmierzających do wspólnego celu pociągała tajemniczość i zakładali tajne stowarzyszenia.

Do pierwszych takich stowarzyszeń należały tajemne kulty w Egipcie, Grecji i Rzymie. Późniejsze ugrupowania odcinały się nieraz od swych religijnych korzeni, a ich działalność nabierała zabarwienia politycznego, gospodarczego lub społecznego. Na przykład członkowie cechów zakładanych w średniowiecznej Europie uciekali się do tajności głównie ze względu na obronę własnych interesów.

Współczesne tajne stowarzyszenia często wytyczają sobie dość wzniosłe cele: według Encyclopædia Britannica mogą „zajmować się pomocą społeczną i dobroczynnością” oraz „prowadzić działalność oświatową i charytatywną”. W całkowitym lub choćby częściowym ukryciu działają też pewne bractwa, kluby młodzieżowe i towarzyskie oraz inne organizacje. Na ogół mają czyste intencje, a ich członkowie po prostu ekscytują się atmosferą tajemniczości. Tajne rytuały inicjacji silnie działają na emocje, jednoczą i zacieśniają więzy koleżeństwa. Członkowie mają poczucie przynależności i celowości działania. Tego rodzaju tajne stowarzyszenia zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla ludzi postronnych. Nie cierpią oni na tym, że nie znają sekretów grupy.

Kiedy tajność sygnalizuje niebezpieczeństwo

Nie wszystkie tajne stowarzyszenia w równym stopniu ukrywają swą działalność. Szczególnie groźne są te, które mają — jak to nazwano w Encyclopædia Britannica — „tajemnice w obrębie tajemnic”. W dziele tym wyjaśniono, że „za pomocą specjalnych imion, prób oraz wtajemniczeń” członkowie wyżsi rangą podkreślają swą „odrębność” i w ten sposób pobudzają „osoby na niższym szczeblu hierarchii do podejmowania wysiłków, by znaleźć się na jej szczycie”. Niebezpieczeństwo tkwiące w działalności takich grup jest dość oczywiste. Osoby niżej postawione mogą być zupełnie nieświadome prawdziwych celów organizacji, gdyż nie osiągnęły jeszcze odpowiedniego stopnia wtajemniczenia. Ktoś mógłby łatwo związać się z grupą, której cele i metody działania poznał tylko częściowo i może nawet nie do końca uznaje. Niemniej gdy zostanie już wprowadzony do takiej organizacji, później może być mu ciężko z nią zerwać — jest przecież związany tajemnicą.

Jednakże jeszcze bardziej niebezpieczne są grupy, które prowadzą nielegalną lub przestępczą działalność i z tego względu starają się zataić już samo swe istnienie. Kiedy indziej istnienie jakiejś grupy i jej ogólne cele są znane, ale próbuje ona utrzymać w sekrecie listę członków i najbliższe plany. W ten sposób postępują zdecydowane na wszystko ugrupowania terrorystyczne, których ataki co jakiś czas wstrząsają opinią publiczną.

A zatem tajne stowarzyszenia mogą zagrażać zarówno poszczególnym osobom, jak i całemu społeczeństwu. Pomyśl o sekretnych gangach młodzieżowych brutalnie żerujących na swych niewinnych ofiarach, o organizacjach przestępczych, takich jak konspirująca się mafia, o ugrupowaniach na rzecz supremacji białych, jak Ku-Klux-Klan,a a także o licznych grupach terrorystycznych na całej ziemi, które stale udaremniają wysiłki zmierzające do zaprowadzenia na świecie pokoju i bezpieczeństwa.

Czym się zajmują obecnie?

W latach pięćdziesiątych skutkiem ubocznym zimnej wojny było powstanie w kilku krajach Europy Zachodniej tajnych ugrupowań, które w razie ataku Związku Radzieckiego miały stanowić podstawę ruchu oporu. W niemieckim czasopiśmie Focus podano na przykład, że w tamtym okresie w Austrii utworzono „79 tajnych arsenałów broni”. Niektóre państwa europejskie nawet nie wiedziały o istnieniu tych ugrupowań. Na początku lat dziewięćdziesiątych w pewnym magazynie słusznie zauważono: „Wciąż nie wiadomo, ile z tych organizacji działa do tej pory i czym się ostatnio zajmują”.

Takie są fakty. Któż tak naprawdę wie, ile tajnych stowarzyszeń może nam obecnie zagrażać, i to w stopniu przekraczającym wszelkie wyobrażenia?

[Przypis]