19:29

kwaśnego wina: Zob. komentarz do Mt 27:48.

łodygę hizopu: Greckie słowo hýssopos, tradycyjnie oddawane jako „hizop”, w Chrześcijańskich Pismach Greckich występuje tylko dwa razy — tutaj i w Heb 9:19. Bibliści nie są zgodni co do tego, o jaką roślinę chodzi w Jn 19:29. Niektórzy uważają, że chodzi tu o tę samą roślinę, którą w Pismach Hebrajskich określa się „hizopem”, a którą wielu utożsamia z lebiodką, czyli Origanum maru; Origanum syriacum (Kpł 14:2-7; Lb 19:6, 18; Ps 51:7). Wiązką takiego hizopu posłużyli się Izraelici przebywający w Egipcie, by krwią ofiary paschalnej spryskać dwa węgary i nadproże w swoim domu (Wj 12:21, 22). Niektórzy uważają, że skoro roślina ta była używana podczas obchodów Paschy, mogła być też dostępna podczas egzekucji Jezusa. Zdaniem innych łodyga lebiodki nie jest wystarczająco sztywna, żeby utrzymać gąbkę nasączoną winem, ani wystarczająco długa, żeby przymocowana do niej gąbka sięgnęła do ust Jezusa. Jeszcze inni uważają, że może chodzić o wiązkę lebiodki przytwierdzoną do wystarczająco długiej trzciny. Wskazywałyby na to równoległe sprawozdania z Mt 27:48 i Mk 15:36, gdzie powiedziano, że gąbka nasączona kwaśnym winem została nasadzona „na trzcinę”.