Józef Flawiusz

(ok. 37-ok. 100 n.e.), żydowski historyk pochodzący z rodu kapłańskiego. Został faryzeuszem, a później Sanhedryn wyznaczył go na dowódcę w trakcie żydowskiego powstania przeciwko Rzymowi. Jego prawdziwe imię brzmiało Józef ben Mattias (Josef ben Matatia).

Podczas powstania żydowskiego on i jego ludzie zostali pokonani w Galilei w 67 r. n.e. Poddał się rzymskiemu dowódcy Wespazjanowi, który później go uwolnił. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem przyjął nazwisko rodowe Wespazjana — Flawiusz. W tym czasie uznał potęgę Rzymu i nawet podjął się prób mediacji między Rzymianami a powstańcami w oblężonej Jerozolimie. Po tym, jak w 70 r. miasto zdobył Tytus, syn Wespazjana, Flawiusz wrócił razem z nim do Rzymu i tam zajął się pisaniem. Jest autorem m.in.: Wojny żydowskiej, Dawnych dziejów Izraela, Przeciw Apionowi oraz Autobiografii.

Józef Flawiusz jest uważany za wiarygodnego, choć nie nieomylnego historyka. Jedynie w jego pracach można znaleźć niektóre ważne informacje z historii Żydów; podają one też tło historyczne pewnych fragmentów Pisma Świętego. Jego dzieła są oprócz Biblii głównym źródłem wiedzy na temat Jerozolimy w I w. i tamtejszej świątyni. Flawiusz wspomina w nich też o Jezusie, o przyrodnim bracie Jezusa Jakubie i o Janie Chrzcicielu. Poza tym jako naoczny świadek opisuje zniszczenie Jerozolimy i świątyni, dzięki czemu jeszcze lepiej wiadomo, jak się spełniło proroctwo biblijne zapowiadające to wydarzenie (Dn 9:24-27; Łk 19:41-44; 21:20-24).