Łacina

Język należący do rodziny indoeuropejskiej, z którego wywodzą się języki romańskie — francuski, włoski, portugalski, rumuński i hiszpański. Samo słowo „łacina” pojawia się w Biblii tylko raz — w Ewangelii według Jana 19:20, gdzie powiedziano, że napis umieszczony nad Jezusem na palu męki sporządzono po hebrajsku, po łacinie i po grecku.

Kiedy Jezus Chrystus przebywał na ziemi, łacina była oficjalnym językiem rzymskich władz w Izraelu. Chociaż zwykli ludzie na co dzień nie używali tego języka, sporządzano w nim oficjalne inskrypcje. Nic więc dziwnego, że w Chrześcijańskich Pismach Greckich można znaleźć różne latynizmy, np. ponad 40 imion i nazw łacińskich, takich jak Akwilas (Aquila), Łukasz (Lucas), Marek (Marcus), Paweł (Paulus), Cezarea (Caesarea) czy Tyberiada (Tiberiades). W tej części Biblii można też znaleźć greckie odpowiedniki ok. 30 łacińskich terminów dotyczących wojska, sądownictwa, pieniędzy i spraw domowych, m.in. centurio (Mk 15:39; „setnik”), denarius (Mt 20:2; „denar”) oraz speculator (Mk 6:27; „żołnierz straży przybocznej”). Pojawiają się tam też łacińskie zwroty i związki frazeologiczne oddane jako „zadowolić” (Mk 15:15) czy ‛przyjąć wystarczające zabezpieczenie’ (Dz 17:9, NŚ, 1997). Latynizmy występują przede wszystkim w Ewangeliach według Marka i Mateusza, przy czym Marek używa ich więcej niż którykolwiek z pozostałych pisarzy biblijnych. Stanowi to potwierdzenie poglądu, że napisał on swoją Ewangelię w Rzymie, głównie z myślą o ludziach z innych narodów, zwłaszcza o Rzymianach. Łacińskie zapożyczenia są rzadkie w listach Pawła, a w greckiej Septuagincie nie ma ich wcale. To, że w Biblii występują latynizmy, jest dla jej czytelników czymś więcej niż zwykłą ciekawostką. Pokazuje, że informacje podane przez pisarzy biblijnych pokrywają się z faktami historycznymi dotyczącymi rzymskiej okupacji Izraela w czasach Jezusa. A okoliczność, że ówcześni greccy pisarze też posługiwali się tymi i jeszcze innymi latynizmami, potwierdza, iż Chrześcijańskie Pisma Greckie rzeczywiście powstały w czasach, o których opowiadają. Stanowi to kolejny dowód wiarygodności tej części Biblii.