Lipiec 2008

Budowanie szczęścia w małżeństwie?

Większość małżeństw przeżywa wzloty i upadki. Co można zrobić, by małżeństwo było szczęśliwe i trwałe? Po praktyczne wskazówki warto zajrzeć do Biblii.

3 Ciężkie czasy dla małżeństw

4 Co zakłóca funkcjonowanie małżeństwa?

6 Jak budować szczęście w małżeństwie

12 Czy Ziemia zapewni byt przyszłym pokoleniom?

18 Ciekawskie ostronosy

22 Smaki Tajlandii

24 Maleńkie skarby z Niihau

27 Życie z albinizmem

30 Obserwujemy świat

31 Sprawdź, czy pamiętasz

32 „Jest wspaniała!”

Dlaczego należy wystrzegać się okultyzmu 10

Niektórzy z ciekawości eksperymentują z różnymi formami okultyzmu. Jakie niebezpieczeństwa to ze sobą niesie? Co na ten temat mówi Biblia?

Nieprzemijający urok brytyjskich kanałów 13

Powstałe w XIX wieku kanały w pewnym okresie straciły na znaczeniu. Obecnie jednak odnawia się je jako wyjątkową atrakcję turystyczną.

[Prawa własności do ilustracji, strona 2]

Za uprzejmą zgodą British Waterways

„Dłużej już tego nie wytrzymam!” Zdarza się niestety, że ktoś tak mówi, mając na uwadze swoje małżeństwo. Jeżeli żyjesz w związku małżeńskim, czy nigdy nie przytrafiło ci się tak pomyśleć?

TYSIĄCE par ślubuje sobie wierność, mając nadzieję zaznać szczęścia. Co sprawia, że decydują się na ten krok? Zwykle robią to pod wpływem miłości albo silnej namiętności. „Ale gdy po jakimś czasie zjawiają się w moim gabinecie, wielu z nich jest na dnie rozpaczy” — powiedziała pewna terapeutka. „Są rozczarowani partnerem, małżeństwem, wątpią w miłość, a czasem nawet w sens życia”. Oprócz aktu zawarcia małżeństwa oraz dachu nad głową przeważnie nic ich już nie łączy.

Często więzi małżeńskie niszczy narastający stres czy niepokój. Wyczerpująca, wielogodzinna praca, nierzadko w systemie zmianowym, może nadwątlić nawet najsilniejsze uczucia. Do czynników osłabiających wzajemną miłość i szacunek należą także trudności finansowe, kłopoty z dziećmi i ze zdrowiem, przeprowadzki oraz zmiany pracy. Krótko mówiąc, pewne nowe sytuacje pojawiające się w życiu powodują rozmaite napięcia, które zagrażają trwałości małżeństwa.

Matki pracujące zarobkowo mają nieraz tyle do zrobienia w domu, że w rzeczywistości pracują na dwa etaty. Ich życie może się sprowadzać do wykonywania obowiązków zawodowych i troski o dzieci. Stres i przemęczenie sprawiają, że małżonkom pozostaje bardzo mało czasu dla siebie nawzajem. Mogą czuć się wciągnięci w wir narastającej obcości i frustracji. Dlaczego tyle małżeństw przeżywa tego typu trudności? I jak budować swoje szczęście w małżeństwie?

OCZEKIWANIE, że w małżeństwie wszystko ułoży się po naszej myśli, byłoby nierealistyczne. Cóż, nawet najlepiej dobrani partnerzy nie będą pasować do siebie idealnie. Te czy inne trudności są po prostu nieuniknione. Czynniki działające na małżeństwo destrukcyjnie można porównać do rdzy, która pod warstwą farby wżera się w metal. Jeśli chcemy, by nasz związek funkcjonował lepiej, najpierw zastanówmy się, co osłabia więzi małżeńskie.

Wszechobecny stres

Proroctwo biblijne tak charakteryzuje ludzi żyjących w naszych czasach: „Rozmiłowani w samych sobie, rozmiłowani w pieniądzach, zarozumiali, wyniośli, (...) niewdzięczni, nielojalni, wyzuci z naturalnego uczucia, nieskłonni do jakiejkolwiek ugody, oszczercy, nie panujący nad sobą, zajadli, nie miłujący dobroci, zdrajcy, nieprzejednani, nadęci pychą” (2 Tymoteusza 3:2-4). Wymienione tu cechy sprzyjają nasilaniu się niedomówień i nieporozumień oraz wypowiadaniu bezmyślnych uwag, co zresztą niedoskonałym ludziom i tak przytrafia się często.

„Nie jest dziś łatwo żyć w związku małżeńskim” — zauważa pewien ekspert. „Z jednej strony (...) mamy dostęp do nieprzebranych zasobów informacji na temat umacniania więzi małżeńskich (...). Z drugiej zaś — istnieje mnóstwo czynników społecznych i ekonomicznych zaburzających funkcjonowanie naszych małżeństw”.

Nierealistyczne oczekiwania

„Nierealistyczne oczekiwania to jedna z głównych przyczyn braku satysfakcji z małżeństwa” — wyjaśnia specjalistka w dziedzinie relacji małżeńskich. Wielu ludzi jest zawiedzionych, ponieważ ich związek nie dał im tego, czego się spodziewali, a partner okazał się kimś innym, niż sobie wymarzyli. Czują się oszukani, gdy u współmałżonka odkryją wady, których wcześniej nie dostrzegali lub które bagatelizowali, nie zdając sobie sprawy, że są aż tak poważne.

Tymczasem Biblia otwarcie mówi, że wstąpienie w związek małżeński może stać się przyczyną „bólu i smutku” (1 Koryntian 7:28, The New English Bible). Dlaczego? Między innymi dlatego, że pożycie dwojga niedoskonałych osób wcześniej czy później ujawnia ich słabe strony.

Ponadto często ludzie chcieliby znacznie więcej brać z małżeństwa, niż sami dawać. Zaślepieni idealistycznymi wyobrażeniami o małżeńskiej sielance, zapominają, że budowanie szczęśliwego związku wymaga odpowiedzialności i ciężkiej pracy. Gdy w końcu przejrzą na oczy i zobaczą twardą rzeczywistość, czują się oszukani i bezradni. Zazwyczaj im piękniejsze złudzenia, tym boleśniejsze przebudzenie.

Utrudniony przepływ informacji

A co z rozmowami? Jakich błędów należy się wystrzegać, by zacieśniać więzi małżeńskie? W niektórych domach utrwalają się złe zwyczaje: małżonkowie jedynie „słyszą się” nawzajem, zamiast uważnie wysłuchiwać, i tylko mówią do siebie, zamiast rozmawiać. Brakuje życzliwości i otwartości. Dialog sprowadza się do krótkich, oschłych komunikatów. Ponadto swobodną, rzeczową wymianę myśli wypierają ciągłe sprzeczki o wszystko i o nic. Taki utrudniony przepływ informacji jest przyczyną nieporozumień, a niekiedy ataków słownych, po których zapada lodowate milczenie.

Na domiar złego wiele osób nie zauważa godnych pochwały starań współmałżonka lub dostrzega je, lecz nie wyraża wdzięczności. A ze względu na współczesny model życia rodzinnego, który zakłada, że również kobiety zarabiają na utrzymanie, wiele z nich jest rozgoryczonych tym, że muszą nie tylko pracować zawodowo, lecz także dźwigać ciężar większości zajęć domowych. W dodatku żony często czują się zaniedbywane pod względem emocjonalnym.

Co można zrobić, by małżeństwo funkcjonowało jak najlepiej? Warto wziąć pod uwagę kilka praktycznych rad biblijnych omówionych w następnym artykule.

[Napis na stronie 4]

Nieraz małżonkowie jedynie „słyszą się” nawzajem, zamiast uważnie wysłuchiwać, i tylko mówią do siebie, zamiast rozmawiać

[Napis na stronie 5]

Często ludzie chcieliby znacznie więcej brać z małżeństwa, niż sami dawać

MAŁŻEŃSTWO można porównać do długiej wędrówki szlakiem, na którym pojawiają się różne niespodzianki: i przyjemne, i przykre. Nieprzewidziane przeszkody czasem wydają się nie do pokonania. A przecież niejednej parze podróż ta układa się dość pomyślnie, nie licząc drobnych niepowodzeń. Miarą udanego pożycia małżeńskiego jest nie tyle bilans sukcesów i porażek, ile to, jak małżonkowie reagują na zaistniałe okoliczności — dobre i złe.

Co twoim zdaniem należałoby uwzględnić, by ta życiowa wędrówka we dwoje przebiegała bez większych zakłóceń i dawała jak najwięcej radości? Wiele par stwierdziło, że dużym ułatwieniem jest korzystanie z odpowiedniej „mapy”. Autorem wiarygodnej, niezawodnej „mapy” dla mężów i żon jest Założyciel instytucji małżeństwa — Jehowa Bóg. Nie znaczy to jednak, że Jego natchnione Słowo, Pismo Święte, mamy uważać za jakiś amulet. Osoby związane węzłem małżeńskim odniosą z Biblii pożytek i zaznają szczęścia tylko wtedy, gdy będą się stosować do zawartych w niej praktycznych wskazówek (Psalm 119:105; Efezjan 5:21-33; 2 Tymoteusza 3:16).

Podstawowe zasady biblijne — niczym znaki drogowe i drogowskazy — bardzo ułatwiają tę wędrówkę we dwoje. Przeanalizujmy niektóre z nich.

▸ Małżeństwo należy uważać za coś świętego. „Co zatem Bóg wprzągł we wspólne jarzmo, tego niech człowiek nie rozdziela” (Mateusza 19:6). Stwórca powołał do istnienia instytucję małżeństwa, kiedy pierwszemu człowiekowi, Adamowi, dał za żonę Ewę (Rodzaju 2:21-24). Chrystus Jezus w swym przedludzkim bycie był świadkiem tego wydarzenia. Później tak potwierdził trwałość więzi, która połączyła pierwszych ludzi: „Czy nie czytaliście, że ten, który ich stworzył, od początku uczynił ich mężczyzną i kobietą i powiedział: ‚Z tego względu mężczyzna opuści ojca i matkę, a przylgnie do swej żony i oboje będą jednym ciałem’? Tak więc nie są już dwojgiem, lecz jednym ciałem. Co zatem Bóg wprzągł we wspólne jarzmo, tego niech człowiek nie rozdziela” (Mateusza 19:4-6).

Sformułowanie ‛co Bóg wprzągł we wspólne jarzmo’ oczywiście nie oznacza, że związki małżeńskie są kojarzone w niebie. Jezus podkreślił w ten sposób, że małżeństwo pochodzi od Boga i dlatego ma być uznawane za świętea.

Naturalnie ani żony, ani mężowie nie życzyliby sobie, żeby to „wspólne jarzmo” oznaczało chłodne, pozbawione miłości tolerowanie się nawzajem. Chcą się cieszyć udanym związkiem i realizować w nim swe cele życiowe. Jeżeli pozostawanie we „wspólnym jarzmie” ma ich uszczęśliwiać, muszą stosować się do praktycznych rad swego Stwórcy, zawartych w Biblii.

Wszyscy jesteśmy niedoskonali, więc nieporozumienia i różnice zdań są nieuniknione. Często jednak harmonijne pożycie małżeńskie zależy nie tyle od zgodności charakterów, ile od skutecznego radzenia sobie z ich niezgodnością. Dlatego nieodzowna w małżeństwie jest umiejętność rozwiązywania problemów w duchu miłości, ponieważ miłość „doskonale wszystko spaja” (Kolosan 3:14, Komentarz żydowski do Nowego Testamentu).

▸ Niech z twoich wypowiedzi przebija szacunek. „Jest taki, który mówi bezmyślnie, jakby zadawał pchnięcia mieczem, ale język mądrych jest lekarstwem” (Przysłów 12:18). Badania wykazały, że rozmowa najczęściej kończy się w takim nastroju, w jakim się zaczęła. A zatem jeżeli na początku rozmówcy okazują sobie szacunek, jest bardziej prawdopodobne, że nastrój ten utrzyma się do końca. Wiemy, jakie to bolesne, gdy ktoś bliski sercu rani nas bezmyślnymi słowami. Dlatego podejmujmy usilne starania i módlmy się, by rozmowy nie urażały niczyjej godności, lecz były nacechowane szacunkiem i miłością (Efezjan 4:31). Harukob z Japonii, zamężna od 44 lat, wyjaśnia: „Każde z nas dobrze zna słabości drugiego, ale słowem i czynem staramy się okazywać sobie szacunek. To w dużym stopniu przyczynia się do naszego szczęścia”.

▸ Przejawiaj życzliwość i współczucie. „Stańcie się jedni dla drugich życzliwi, tkliwie współczujący” (Efezjan 4:32). Kiedy pojawiają się poważne różnice zdań, gniew łatwo może zrodzić gniew. Annette z Niemiec, która od 34 lat żyje w szczęśliwym związku, przyznaje: „Niełatwo zachować spokój w stresujących okolicznościach — na usta cisną się słowa, które rozzłościłyby współmałżonka, ale to może tylko pogorszyć sytuację”. Natomiast współczucie i życzliwość przyczynia się do pokoju i jedności.

▸ Okazuj pokorę. ‛Niczego nie czyńcie ze swarliwości czy z próżności, ale z uniżeniem umysłu uważajcie drugich za wyższych od siebie’ (Filipian 2:3). Wiele konfliktów powstaje dlatego, że w trudnej sytuacji jedno z partnerów zarozumiale zrzuca winę na drugie, zamiast pokornie szukać rozwiązania korzystnego dla obojga. „Uniżenie umysłu”, czyli pokora, pomaga oprzeć się pokusie dochodzenia swych racji.

▸ Unikaj pochopnego obrażania się. „Nie śpiesz się w duchu do obrażania się” (Kaznodziei 7:9). Walcz ze skłonnością do wykazywania współmałżonkowi, że się myli, albo do natychmiastowego przybierania postawy obronnej, gdy zakwestionuje twoje słowa lub czyny. Przeciwnie — słuchaj uważnie, co mówi, i podziękuj mu za wyrażenie opinii. Dobrze się zastanów, zanim coś odpowiesz. Wiele par małżeńskich zbyt późno się przekonuje, że pozyskanie czyjegoś serca to znacznie większy tryumf niż wygranie w sporze.

▸ Wyczuj, kiedy zachować milczenie. „Każdy człowiek ma być prędki do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do srogiego gniewu” (Jakuba 1:19). Dobra wymiana myśli to niewątpliwie jeden z najważniejszych kierunkowskazów na drodze do szczęścia małżeńskiego. Dlaczego jednak w Biblii powiedziano, że jest „czas milczenia”? (Kaznodziei 3:7). Otóż chodzi o czas przeznaczony na uważne, aktywne słuchanie, będące nieodzownym elementem porozumiewania się. Takie słuchanie pozwala wniknąć w uczucia partnera i ustalić, czym są spowodowane.

▸ Słuchaj z empatią. „Radujcie się z tymi, którzy się radują; płaczcie z tymi, którzy płaczą” (Rzymian 12:15). Niezbędnym warunkiem skutecznej wymiany myśli jest wczuwanie się w cudze położenie, pomaga to bowiem poznać najgłębsze uczucia partnera. Jeżeli utożsamiamy się z jego stanem emocjonalnym, powstaje klimat sprzyjający poszanowaniu opinii i uczuć każdego z małżonków. Nella z Brazylii, zamężna od 32 lat, mówi: „Kiedy omawiamy jakąś sprawę, zawsze bardzo uważnie słucham, żeby dobrze zrozumieć, co myśli i czuje Manuel”. Gdy głos zabiera współmałżonek, dla ciebie jest to „czas milczenia” — czas słuchania i wczuwania się w jego położenie.

▸ Okazuj wdzięczność. „Okazujcie się wdzięczni” (Kolosan 3:15). Cechą charakterystyczną szczęśliwych małżeństw jest to, że mężowie i żony wzajemnie umacniają poczucie swej wartości. Niestety, w wielu dzisiejszych małżeństwach ten istotny aspekt wymiany myśli jest zaniedbywany. Sporo osób liczy w tym względzie na domyślność męża lub żony. Jak zauważa dr Ellen Wachtel, „w większości małżeństw partnerzy umieliby wzajemnie się upewniać, jak są dla siebie cenni, gdyby po prostu starali się o tym pamiętać”.

Zwłaszcza żony potrzebują wyrazów uznania oraz zapewnień o miłości. Chwaląc żonę za jej starania i mocne strony, mąż cementuje swój związek i przyczynia się do dobrego samopoczucia żony, a co za tym idzie — także własnego.

Bardzo ważna jest również komunikacja niewerbalna. Delikatny pocałunek, czułe objęcie i życzliwy uśmiech mówi żonie znacznie więcej niż same słowa „kocham cię”. Takie gesty upewnią ją, że jest dla ciebie kimś wyjątkowym i cennym. Telefonicznie lub za pomocą SMS-ów możesz jej powiedzieć, że tęsknisz za nią, albo zapytać, jak jej mija dzień. Prawdopodobnie robiłeś to w okresie narzeczeństwa, więc jeśli zaniedbałeś się pod tym względem, najwyższy czas do tego wrócić. Warto też poznawać nowe metody zaskarbiania sobie sympatii najbliższej osoby.

Dużo można się nauczyć ze słów matki izraelskiego króla Lemuela: „Mąż sławi ją, mówiąc: Jest wiele dzielnych kobiet, lecz ty przewyższasz wszystkie!” (Przysłów 31:1, 28, 29, Biblia warszawska). Mężu, kiedy ostatnio pochwaliłeś żonę? Żono, kiedy pochwaliłaś męża?

▸ Jak najszybciej przebaczaj. „Niech słońce nie zachodzi nad waszym rozdrażnieniem” (Efezjan 4:26). Ani ty, ani współmałżonek nie unikniecie błędów. Dlatego tak ważna jest gotowość przebaczania. Monica i Clive z RPA, którzy są małżeństwem od 43 lat, przekonali się o skuteczności tej biblijnej rady. Clive wyjaśnia: „Staramy się uwzględniać zasadę z Efezjan 4:26 i jak najszybciej sobie wybaczać, bo chcemy, żeby nasze postępowanie podobało się Bogu. Dzięki temu zachowujemy spokój wewnętrzny, kładziemy się do łóżka z czystym sumieniem i lepiej śpimy”.

W Biblii słusznie zauważono: ‛Jest rzeczą piękną, gdy się przechodzi do porządku nad występkiem’ (Przysłów 19:11). Zgadza się z tym wspomniana wcześniej Annette, która mówi: „Żaden dobry związek nie może istnieć bez przebaczania”. Następnie tłumaczy, dlaczego tak jest: „W przeciwnym razie narastają urazy i nieufność, a to dla małżeństwa prawdziwa trucizna. Dzięki wielkoduszności zacieśniają się więzi i partnerzy stają się sobie coraz bliżsi”.

Jeśli zranimy uczucia współmałżonka, nie zakładajmy, że jakoś przejdzie nad tym do porządku. Zabieganie o pokój często wymaga zrobienia czegoś, co wcale nie jest takie łatwe: pokornego przyznania się do błędu. Trzeba poszukać odpowiednich słów i powiedzieć coś w rodzaju: „Wybacz, kochanie, rzeczywiście nie miałem racji”. Szczere przeproszenie zjednuje szacunek, buduje wzajemne zaufanie i przywraca spokój ducha temu, kto zawinił.

▸ Bądź lojalny wobec partnera i z należytą powagą traktuj przyjęte zobowiązanie. „[Mąż i żona] nie są już dwojgiem, lecz jednym ciałem. Co zatem Bóg wprzągł we wspólne jarzmo, tego niech człowiek nie rozdziela” (Mateusza 19:6). Uroczyście ślubowaliście przed Bogiem w obecności świadków, że pozostaniecie razem na dobre i na złec. Ale ślubowanie małżeńskie to znacznie więcej niż zwykłe zobowiązanie. Oddanie mężowi lub żonie powinno wypływać ze szczerej miłości i być wyrazem szacunku dla współmałżonka oraz dla Boga. Dlatego nigdy nie wystawiaj na próbę swej świętej więzi małżeńskiej przez flirty. Niech obiektem twoich czułych spojrzeń nie będzie nikt inny poza twoim partnerem życiowym (Mateusza 5:28).

▸ Gotowość do wyrzeczeń zacieśnia więzi. „[Miej] na oku nie tylko osobiste zainteresowanie własnymi sprawami, ale także osobiste zainteresowanie sprawami drugich” (Filipian 2:4). Przedkładanie potrzeb i pragnień współmałżonka nad własne to jeden ze sposobów umacniania więzi małżeńskiej. Premji, żonaty od 20 lat, odciąża od zajęć domowych żonę, która pracuje na cały etat. „Pomagam Ricie w gotowaniu, sprzątaniu i w czym tylko mogę, żeby miała więcej czasu i sił na to, co sprawia jej przyjemność”.

Wysiłek nie idzie na marne

Udane małżeństwo to owoc ciężkiej pracy, dlatego nieraz może się zrodzić pokusa, by dać za wygraną. Nie pozwólcie jednak, by jakieś trudności skłoniły was do zlekceważenia wziętych na siebie zobowiązań i zaprzepaszczenia wszystkiego, co już zainwestowaliście w swój związek. Taka rezygnacja oznaczałaby przekreślenie drogi, którą dotąd pokonaliście, idąc razem przez życie.

„Jeśli dokładacie usilnych starań i pokazujecie, że zależy wam na tym, by wasze małżeństwo było zgodne, Jehowa wam pobłogosławi” — zapewnia Sid, który od 33 lat żyje w szczęśliwym związku. Lojalne wspieranie się w trudnych momentach i wspólne cieszenie się każdą dobrą chwilą jest źródłem sił potrzebnych, by z radością kontynuować tę podróż we dwoje.

[Przypisy]

[Napis na stronie 6]

Biblia — jak mapa — pomaga małżeństwom odnaleźć właściwą drogę

[Ramka i ilustracja na stronie 7]

Żeby przedyskutować jakąś trudną sprawę, należy:

◼ wybrać odpowiednią chwilę, kiedy nie jesteście zmęczeni;

◼ unikać krytycznych uwag, być do partnera nastawionym pozytywnie;

◼ nie przerywać sobie nawzajem, żeby każde mogło się wypowiedzieć;

◼ uwzględniać uczucia współmałżonka;

◼ wczuwać się w jego położenie i okazywać to pomimo różnicy zdań;

◼ być rozsądnym i elastycznym;

◼ pokornie przeprosić, jeśli nie miało się racji;

◼ wyrażać szacunek i przywiązanie.

[Ramka i ilustracja na stronie 8]

Żeby małżeństwo dobrze funkcjonowało, należy:

◼ trzymać się zasad biblijnych, które cementują więzi małżeńskie;

◼ poświęcać czas swemu małżonkowi i małżeństwu;

◼ współtworzyć serdeczną atmosferę świadczącą o miłości i przywiązaniu;

◼ być oddanym partnerowi i godnym zaufania;

◼ okazywać życzliwość i szacunek;

◼ dzielić się obowiązkami domowymi;

◼ dbać o wymianę myśli satysfakcjonującą obie strony;

◼ razem się śmiać i razem wypoczywać;

◼ wciąż zacieśniać więzi małżeńskie.

[Ramka i ilustracja na stronie 9]

Do przemyślenia

◼ Jakiemu aspektowi życia małżeńskiego muszę poświęcić szczególną uwagę?

◼ Jakich to wymaga ode mnie działań?