PO CO w ogóle chodzić do szkoły? Pomaga ona zdobyć mądrość, a według Biblii „mądrość służy ochronie” (Kaznodziei 7:12). Dlaczego? Wyobraź sobie, że musisz przejść przez niebezpieczną okolicę. Czy wolałbyś iść sam, czy raczej z grupą przyjaciół, którzy w razie potrzeby mogliby cię obronić? Odpowiednie wykształcenie można przyrównać do silnych przyjaciół, których zawsze ma się przy sobie. A oto kilku z nich:

• Umiejętność myślenia. Szkoła pomoże ci ‛kierować się zdrowym rozsądkiem i trzeźwą oceną sytuacji’ (Przysłów 3:21, Contemporary English Version). Nauczysz się rozwiązywać swoje problemy samodzielnie, a nie czekać, aż zrobi to za ciebie ktoś inny.

• Dobry kontakt z innymi. Biblia zachęca chrześcijan do wypracowywania pozytywnych cech charakteru, na przykład wielkodusznej cierpliwości czy panowania nad sobą (Galatów 5:22, 23). W szkole stykasz się z różnymi ludźmi, co daje mnóstwo okazji do ćwiczenia wspomnianych cech, jak również do uczenia się tolerancji, szacunku oraz wczuwania się w cudze położenie — a wszystko to jest bardzo przydatne w dorosłym życiu.

• Praktyczne szkolenie. Szkoła uczy rzetelnego podejścia do obowiązków, co z kolei pomaga w późniejszym zdobyciu i utrzymaniu pracy. Poza tym im więcej nauczysz się o otaczającym świecie, tym łatwiej ci będzie znaleźć w nim swoje miejsce i ukształtować własne poglądy (Przysłów 14:15). A kiedy upewnisz się, co jest dla ciebie najważniejsze, będziesz umiał taktownie bronić swoich przekonań (1 Piotra 3:15).

Wnioski: Ponieważ tak czy inaczej potrzebujesz wykształcenia, nie ma sensu skupiać się na negatywach. O wiele lepiej koncentrować się na wymienionych wyżej korzyściach i dzięki temu mieć motywację do działania. Z pewnością w chodzeniu do szkoły uda ci się dopatrzyć jeszcze więcej dobrych stron.

Dlaczego nie zacząć od razu? Pomyśl o tym, co ciebie najbardziej mobilizuje do nauki.

WYOBRAŹ sobie, że wchodzisz do dużego sklepu, żeby coś kupić, ale towar leży w różnych miejscach bez ładu i składu. Ile czasu zajmie ci znalezienie potrzebnej rzeczy? Czy nie byłoby łatwiej, gdyby wszystkie produkty były starannie ułożone, a poszczególne działy dobrze oznakowane? Podobną zasadę można odnieść do nauki. W jakim sensie?

Ułóż plan działania.

„Kiedyś kompletnie zapomniałem o zadaniu domowym, a nawet o swoich codziennych obowiązkach w domu. Wszystko przez to, że cały weekend spędziłem u kolegi” — mówi 18-letni Zachary z USA. „W poniedziałek musiałem błagać nauczycieli, żeby pozwolili mi oddać zadane prace w późniejszym terminie. Teraz spisuję sobie, co mam zrobić, by niczego nie przeoczyć”.

Dzięki takiej liście również Celestine z Papui-Nowej Gwinei lepiej radziła sobie w szkole. Wspomina: „Zapisywałam sobie w kalendarzu wszystkie zajęcia, w tym zadania domowe, daty egzaminów i spotkań towarzyskich. Pomagało mi to ustalać priorytety i dotrzymywać terminów”.

Podpowiedź: Sporządź listę zadań w notesie albo telefonie (lub innym urządzeniu elektronicznym).

Nie zwlekaj.

Łatwo powiedzieć: zrobię to później. Lepiej jednak zabrać się do pracy jak najszybciej — zwłaszcza gdy chodzi o zadania domowe.

Podpowiedź: Postanów sobie odrabiać lekcje zaraz po powrocie do domu, zanim zajmiesz się jakąś rozrywką, na przykład oglądaniem telewizji.

Spakuj się.

Czy kiedyś po wejściu do klasy zauważyłeś, że nie masz zeszytu, długopisu albo książki? Jak temu zapobiec? Młody Birmańczyk Aung Myo Myat mówi: „Zawsze pakowałem się odpowiednio wcześniej”.

Podpowiedź: Dbaj o porządek w plecaku lub torbie szkolnej — szybciej znajdziesz to, co potrzebne.

Wnioski: Dobre zorganizowanie oszczędzi ci stresu spowodowanego zapominaniem różnych rzeczy, spóźnianiem się i wrażeniem ciągłego braku czasu na inne ważne sprawy.

Dlaczego nie zacząć od razu? Pomyśl o konkretnej dziedzinie, w której powinieneś być bardziej zorganizowany. Potem spróbuj z rodzicami lub przyjaciółmi znaleźć jakieś praktyczne rozwiązania.

KTO mógłby ci pomóc radzić sobie z wyzwaniami w szkole?

Rodzina.

„Kiedy męczyłam się z zadaniem domowym, tata tłumaczył mi, o co chodzi, i naprowadzał mnie pytaniami” — opowiada 18-letnia Bruna z Brazylii. „Nie podawał gotowych rozwiązań — odpowiedź miałam znaleźć sama”a.

Podpowiedź: Na początek zapytaj rodziców, jak oni dawali sobie radę z trudnym dla ciebie przedmiotem. Może właśnie któreś z nich by ci pomogło.

Nauczyciele.

Zazwyczaj nauczyciel cieszy się, gdy uczniowi naprawdę zależy na tym, by się czegoś nauczyć, i chętnie oferuje pomoc.

Podpowiedź: Możesz po prostu powiedzieć nauczycielowi: „Nie radzę sobie z tym przedmiotem, a chciałbym go opanować. Co mogę zrobić?”.

Przyjaciele.

Być może pomógłby ci ktoś z przyjaciół rodziny. Będzie to mieć podwójną wartość: po pierwsze, otrzymasz niezbędną pomoc; po drugie, nauczysz się w razie potrzeby polegać na innych, co przyda ci się w dorosłym życiu. Praktyka pokazuje, że powodzenie większości przedsięwzięć nie jest rezultatem wysiłków jednej osoby, lecz pracy zespołowej (Przysłów 15:22).

Podpowiedź: Poradź się rodziców, kto mógłby ci przyjść z pomocą.

Wnioski: W poproszeniu o pomoc nie ma nic złego!

Dlaczego nie zacząć od razu? Wypisz sobie imiona dwóch lub trzech osób, które uważasz za wzór do naśladowania. Może któraś z nich chciałaby ci pomóc w nauce?

SKORO ciało jest darem Bożym, to oczywiste, że powinniśmy się o nie troszczyć (Psalm 139:14). Zilustrujmy to przykładem. Załóżmy, że masz samochód, ale nigdy nie znajdujesz czasu na konserwację. Długo nim nie pojeździsz! Podobnie jest ze zdrowiem. Jak mógłbyś je „konserwować”?

Odpoczynek.

Kto nie dosypia, ten nie tylko mizernie wygląda, ale też ma trudności z koncentracją, jest ospały, a nawet przygnębiony. Natomiast odpowiedni wypoczynek daje zastrzyk energii. Przyśpiesza również wzrost, usprawnia zdolność myślenia, wzmacnia odporność i poprawia samopoczucie. Całkiem niezłe efekty jak na coś, co wymaga tak niewiele wysiłku!

Podpowiedź: Jeśli to możliwe, kładź się spać zawsze o tej samej porze.

Sposób odżywiania.

Nastolatki rosną jak na drożdżach. Na przykład w okresie od 10 do 17 roku życia u większości chłopców podwaja się masa ciała. Młody organizm domaga się składników pokarmowych i kalorii — dbaj o to, by dostawał wszystko, czego potrzebuje.

Podpowiedź: Nie rezygnuj ze śniadań. „Napełnienie baku” przed lekcjami poprawi koncentrację i pamięć krótkotrwałą.

Ruch.

W Biblii przyznano: „Ćwiczenie fizyczne ma pewną wartość” (1 Tymoteusza 4:8, Komentarz żydowski do Nowego Testamentu). Dzięki ćwiczeniom wzmocnisz mięśnie i kości, utrzymasz odpowiednią wagę, zwiększysz swoją wytrzymałość, odporność i wydajność umysłową, rozładujesz stres i poprawisz nastrój. Poza tym aktywność fizyczna sprawia dużo radości — możesz przecież wybrać to, co naprawdę lubisz!

Wnioski: Wysypianie się, zbilansowana dieta i umiarkowana aktywność fizyczna usprawnią pracę twojego „silnika”. A to z kolei polepszy twoje wyniki w naucea.

Dlaczego nie zacząć od razu? Ułóż sobie rozsądny plan ćwiczeń. Przez miesiąc zwracaj uwagę, o której godzinie kładziesz się spać i czym się odżywiasz, a potem zapisz, co powinieneś ulepszyć.

„Na spacerze nabieram sił — nawet jeśli przed wyjściem czułem się zmęczony” (Jason, Nowa Zelandia).

„Skoro Bóg stworzył jedzenie jako paliwo dla naszego organizmu, to chciałabym tankować najlepsze paliwo!” (Jill, USA).

„Biegam trzy razy w tygodniu, a dwa razy w tygodniu jeżdżę na rowerze albo chodzę na spacery. Dzięki aktywności fizycznej tryskam energią i jestem mniej zestresowana” (Grace, Australia).

CHODZENIE do szkoły bez określonego celu jest jak udział w wyścigu bez wyznaczonej mety. W Biblii czytamy: „Wiedz, dokąd zmierzasz” (Przysłów 4:26, Contemporary English Version). Jeżeli widzisz przed sobą cel, możesz się na nim skupić i dzięki temu łatwiej ci będzie przygotować się do startu zawodowego. Jak wyznaczyć sobie cel?

Zastanów się, jak zamierzasz w przyszłości zarabiać na życie. Nie odkładaj tego na później. Dlaczego warto planować z wyprzedzeniem? Jeśli na przykład zamierzasz wybrać się na wycieczkę, najpierw musisz zdecydować, gdzie chcesz dotrzeć. Potem wyszukujesz na mapie najlepszą drogę do celu. Podobnie jest ze szkołą. Przemyśl, jaką pracę chciałbyś wykonywać, a potem skoncentruj się na przedmiotach, które pomogą ci osiągnąć zamierzony cel.

Słowo przestrogi: Wielu młodych bierze pod uwagę tylko wymarzoną pracę — przypuśćmy w zawodzie muzyka — i z góry odrzuca każdą inną możliwość. Istnieje jednak lepsze rozwiązanie:

1. Zastanów się, w czym jesteś dobry. Czy na przykład lubisz wykonywać jakieś prace lub usługi dla innych? Może masz zadatki na mechanika? Sprawnie liczysz? Dobrze gospodarujesz pieniędzmi? Potrafisz wszystko naprawić?

2. Rozważ różne opcje. W jakim zawodzie mógłbyś wykorzystać swoje zdolności? Zamiast skupiać się wyłącznie na pracy marzeń, poproś innych, żeby pomogli ci wytypować różne możliwe zawody. Staraj się myśleć praktycznie. Gdybyś musiał się gdzieś przeprowadzić, to czy miałbyś szanse znaleźć tam zatrudnienie w danym zawodzie? Albo czy żeby się go nauczyć, nie będziesz musiał poważnie się zadłużyć?

3. Przeanalizuj miejscowe warunki. Kiedy już wybierzesz konkretny zawód, zbadaj miejscowy rynek pracy. Czy znasz jakichś potencjalnych pracodawców? Jeśli tak, to czy można u nich odbywać praktyki zawodowe? A może w danej dziedzinie oferowane są jakieś kursy?

Podpowiedź: Poradź się rodziców, nauczycieli i innych dorosłych. Poszukaj informacji w lokalnej prasie i w Internecie.

Wnioski: Wyznaczenie sobie celu nada twojej edukacji kierunek i doprowadzi cię do mety.

Dlaczego nie zacząć od razu? Przeanalizuj wspomniane trzy punkty już teraz, kiedy chodzisz do szkoły. Zapisz swoje cele i omów je z rodzicami.

JAK wynika z tych wypowiedzi, w niektórych szkołach zupełnie nie ma warunków do nauki. Co mogą zrobić rodzice, żeby mimo rozmaitych trudności pomóc dziecku odnieść z edukacji szkolnej jak najlepszy pożytek? Oto kilka rad:

Wykazujcie inicjatywę.

Zamiast skupiać się na problemach, na które nie macie wpływu, skoncentrujcie się na tym, co możecie zrobić. Jeśli dziecko nie radzi sobie z jakimś przedmiotem albo jest przytłoczone ilością zadawanej mu pracy domowej, spróbujcie wspólnie obmyślić rozwiązania. Może na przykład w domu potrzebne jest lepsze miejsce do nauki? Albo trzeba pomóc dziecku w ułożeniu planu, żeby mogło wywiązywać się z najważniejszych zadań? A może przydałby mu się korepetytor? Poza tym warto zasięgnąć rady wychowawcy lub innego nauczyciela.

Pomagajcie dziecku pamiętać o celu nauki.

Nauka w szkole ma wyposażyć dziecko w ogólną wiedzę, która pozwoli mu wyrosnąć na odpowiedzialnego człowieka. Celem edukacji nie powinno być wyłącznie nauczenie się, jak zarabiać pieniądze. Badania pokazują jednak, że wielu młodych zdobywa wykształcenie właśnie po to, by się wzbogacić. Tymczasem Biblia zachęca do wyrobienia sobie zrównoważonego poglądu na dobra materialne. I choć przyznaje, że ‛pieniądze służą ochronie’, to ostrzega też, że „ci, którzy są zdecydowani być bogaci”, nie zaznają prawdziwego szczęścia (Kaznodziei 7:12; 1 Tymoteusza 6:9).

Pozwólcie dziecku samodzielnie pokonywać trudności.

Jak mawiają nauczyciele, nieraz trudno wytrzymać z dziećmi, ale zdarza się, że jeszcze trudniej wytrzymać z rodzicami. Niektórzy rodzice natychmiast protestują, gdy ich syn lub córka ma jakieś kłopoty albo słabo wypadnie na sprawdzianie. Na przykład w czasopiśmie Time zamieszczono wypowiedź wykładowczyni, której studenci „w trakcie zajęć dzwonili z sali do rodziców, żeby poskarżyć się na niską ocenę, a następnie podchodzili do pani profesor z telefonem w ręku, ponieważ rodzice chcieli interweniować. Z kolei inni rodzice podkreślali, że w kształcenie dzieci inwestują mnóstwo pieniędzy — dawali do zrozumienia, że jeśli syn lub córka dostanie oceny niższe niż celujące, to ich pieniądze zostaną zmarnowane”.

Tacy rodzice wyświadczają dzieciom niedźwiedzią przysługę. Nie tylko im nie pomagają, ale wręcz uniemożliwiają „zdobycie prawdziwego doświadczenia w podejmowaniu decyzji i radzeniu sobie z porażkami oraz konsekwencjami niewłaściwych wyborów” — zauważa w swej książce Polly Young-Eisendrath. „Jeżeli rodzice zbyt często wyręczają dziecko w rozwiązywaniu problemów, podczas gdy ono biernie się temu przygląda, to nie dziecko, lecz rodzice wyćwiczą tę umiejętność, a ono stanie się kaleką życiową” (The Self-Esteem Trap).

Podejmijcie mądrą decyzję co do tego, jak długo ma trwać nauka.

Jak wspomniano wcześniej, wykształcenie może pomóc dziecku nauczyć się odpowiedzialności niezbędnej w dorosłym życiu (Rodzaju 2:24). Ale jakie wykształcenie jest potrzebne, żeby osiągnąć ten cel?

Nie zakładaj, że aby przyzwoicie zarabiać na utrzymanie, dziecko musi ukończyć studia. Są inne, mniej kosztowne rozwiązania. Sporo ludzi mających konkretny fach zarabia wcale nie mniej niż absolwenci wyższych uczelni.

Wnioski: Instytucja szkoły jest niedoskonała, a uczniowie muszą zmierzyć się z problemami, o których kilkadziesiąt lat temu w ogóle nie słyszano. Ale z waszą pomocą dzieci naprawdę mogą poradzić sobie w szkole. Warto więc, byście całą rodziną przedyskutowali sugestie przedstawione w tym czasopiśmie na poprzednich stronach.