ją wtedy dostrzega. W książce Reptiles of the World (1953, ss. 234, 235) R. Ditmars opisał żmije rogate żyjące w niewoli: „Podobnie jak wszystkie pustynne żmije, cały czas próbowały zasypać piaskiem grzbiet, żeby się ukryć. Gdyby w klatce umieścić kilkanaście centymetrów drobnego piasku, w ciągu dnia z całego węża widać by było tylko czubek jego głowy. Gad ten spłaszcza swe ciało, tak że jego dolna część działa niczym łopata, a następnie wijąc się w szczególny sposób, obsypuje grzbiet piaskiem, dopóki cały się w nim nie zagrzebie”.

Znaczenie przenośne. Żmija rogata jest czujna, błyskawicznie rzuca się na zdobycz i podobno zdarza się, że atakuje konie. Dlatego w Rodzaju 49:17 Jakub trafnie przyrównał plemię Dana do „węża rogatego”, który ‛kąsa pęciny konia, tak iż jego jeździec spada do tyłu’. Porównanie to nie było dla Dana ubliżające — nie sugerowało, że miał być podstępnym wężem w trawie, zasługującym tylko na to, by go rozdeptać. Chodziło raczej o to, że okaże się bardzo przydatny dla narodu, gdyż będzie działał w sposób podobny do zachowania węża. Niczym żmija rogata mógł się zaczaić na wrogów i niejako ukąsić konia, powodując upadek jeźdźca. Tak więc pomimo niewielkiej liczebności plemię Dana miało być dla przeciwników Izraela tak groźne jak żmija rogata.

Zbieranie plonów; jedna z rzeczy, które nigdy nie ustaną „przez wszystkie dni istnienia ziemi” (Rdz 8:22). Żniwom towarzyszy wielka radość, choć oczywiście trzeba się przy nich mocno natrudzić (Ps 126:5, 6; Iz 9:3; 16:9, 10). W okresie żniw rozegrało się sporo wydarzeń opisanych w Biblii (Rdz 30:14; Joz 3:15; Sdz 15:1; Rut 1:22; 2:23; 1Sm 6:13; 2Sm 21:9; 23:13).

Sabaty i lata jubileuszowe. Prawo Mojżeszowe zawierało też przepisy dotyczące żniw. Nie zwalniało Izraelitów z obowiązku obchodzenia sabatu w tym okresie (chociaż zbieranie plonów było bardzo ważne) i nie przewidywało wyjątków nawet w sytuacjach kryzysowych (Wj 34:21; por. Neh 13:15). W roku sabatowym i jubileuszowym nie obsiewano pól, więc nie było plonów, a jedynie to, co wyrosło z ziaren rozsypanych podczas ostatnich żniw. Właściciel nie mógł jednak zbierać tego do spichrza, choć mógł się tym żywić — on oraz jego niewolnicy, najemnicy, osiedleńcy i osiadli przybysze, a także zwierzęta domowe i dzikie (Wj 23:10, 11; Kpł 25:3-7, 11, 12, 20-22).

Pierwociny i troska o ubogich. Pierwociny z zebranych plonów należało ofiarować Jehowie (Kpł 23:10, 11; Pwt 26:1-4). Owoce z młodego drzewa można było spożywać dopiero w piątym roku (Kpł 19:23-25).

Głodny Izraelita mógł wejść na pole bliźniego lub do jego winnicy i najeść się do syta, ale nie wolno mu było nic wynieść w pojemniku ani zapuszczać sierpa w cudze zboże (Pwt 23:24, 25; por. Mt 12:1; Łk 6:1; zob. POKŁOSIE).

W czasie żniw Izraelici nie mogli żąć zboża aż do skraju pola ani zbierać pokłosia. Takie resztki na polu i w winnicy były przeznaczone dla uciśnionych i dla osiadłych przybyszów (Kpł 19:9, 10; 23:22; Pwt 24:19).

Pogoda. W starożytnej Ziemi Obiecanej w porze żniw deszcz padał równie rzadko jak dziś. Gdy w odpowiedzi na modlitwę Samuela Jehowa zesłał kiedyś w tym okresie grzmoty i deszcz, Izraelici uznali to za znak, że popełnili wielkie zło, prosząc o człowieczego króla (1Sm 12:17-19; zob. też Prz 26:1). Niemniej wczesną wiosną pojawiają się jeszcze tzw. późne deszcze, które wraz ze śniegiem topniejącym w górach Liban powodują występowanie z brzegów rzeki Jordan (Joz 3:15; 5:10, 11).

W upalnej porze żniw „obłok rosy” niesie ludziom orzeźwienie (Iz 18:4). Chętnie też raczą się napojem schłodzonym śniegiem z gór — zapewne o to właśnie chodzi w Przysłów 25:13, gdyż literalne opady śniegu podczas żniw byłyby katastrofą.

Len, jęczmień, pszenica. W okolicy Jerycha zbiory lnu rozpoczynały się w miesiącu dwunastym, Adar (luty/marzec), lub na początku miesiąca Nisan (marzec/kwiecień), który otwierał rok religijny Hebrajczyków. Łodygi lnu wyrywano lub wykopywano motyką, po czym je suszono. Gdy Rachab w pierwszych dniach Nisan ukryła zwiadowców, miała na dachu łodygi lnu (Joz 2:6, 16, 22, 23; 3:1, 2; 4:19).

Żniwa jęczmienia przypadały na miesiąc Nisan (marzec/kwiecień). Izraelici wkroczyli do Ziemi Obiecanej właśnie w czasie tych żniw i 15 Nisan zaczęli spożywać płody ziemi (Joz 3:15; 5:10, 11). Gdy w miesiącu Ziw, inaczej Ijar (kwiecień/maj), na wzgórzach Palestyny zbierano jeszcze jęczmień, na równinach zaczynały się już żniwa pszenicy (Rut 1:22; 2:23; 2Sm 21:9).

W miesiącu Siwan (maj/czerwiec) na wyżej położonych terenach dalej żęto pszenicę. Żniwiarze jedną ręką chwytali kłosy, a drugą odcinali je sierpem (por. Pwt 23:25; Iz 17:5).