1. Syn asyryjskiego króla Sancheriba. Adrammelech i jego brat Sarecer zabili ojca, gdy ten ‛kłaniał się w domu Nisrocha, swego boga’, w Niniwie. Następnie uciekli do ziemi Ararat, znajdującej się prawdopodobnie na terenie starożytnej Armenii, w górzystym regionie na zach. od Morza Kaspijskiego (2Kl 19:35-37; Iz 37:36-38). Inskrypcja Asarhaddona, innego syna Sancheriba, donosi, że jako następca tronu starł się z wojskami morderców swego ojca i je pokonał; doszło do tego w tamtych okolicach, w kraju Hanigalbat.

2. Bóstwo czczone przez Sefarwaitów, jeden z podbitych ludów, które król Asyrii przesiedlił na terytorium Samarii po uprowadzeniu mieszkańców dziesięcioplemiennego królestwa izraelskiego. Sefarwaici palili swoich synów w ogniu dla Adrammelecha i Anammelecha (2Kl 17:22-24, 31, 33).

Miasto portowe nad Morzem Egejskim, leżące w Mizji, w pn.-zach. części Azji Mniejszej, na pn. od Pergamonu. Wcześniejsza nazwa zachowała się w nazwie współczesnego tureckiego miasta Edremit, położonego w głębi lądu na wsch. od portu.

Adramyttion znajdowało się w rzymskiej prowincji Azja i najwyraźniej było kiedyś dość ważnym ośrodkiem handlu, gdyż leżało przy drodze łączącej Pergamon i Efez na pd. z Assos, Troadą i Hellespontem na pn. i zach. Paweł prawdopodobnie przechodził przez Adramyttion podczas swej trzeciej podróży misjonarskiej. Jedyna bezpośrednia wzmianka o tym mieście pojawia się w Biblii w Dziejach 27:2. W Cezarei Paweł, będący więźniem pod opieką rzymskiego oficera Juliusza, wsiadł na statek z Adramyttion, który miał płynąć wzdłuż wybrzeży Azji Mniejszej. W Mirze w Licji Paweł i towarzyszące mu osoby przesiedli się na statek wiozący zboże z Aleksandrii do Italii (Dz 27:3-6).

W Dziejach 27:27 wspomniano o „morzu Adrii”, gdzie Paweł spędził 14 burzliwych dni, zanim statek, którym płynął, rozbił się u wybrzeża Malty. Geograf Strabon donosi, że nazwa ta pochodzi od miasta Atria, położonego u ujścia Padu do dzisiejszej Zatoki Weneckiej (Geografika, 5, I, 8). Współczesne włoskie miasto Adria leży nieco w głębi lądu. Wydaje się, że nazwę Adria zaczęto odnosić do wód w pobliżu tego miasta, a z czasem objęto nią całe obecne Morze Adriatyckie, Morze Jońskie i część Morza Śródziemnego między Sycylią (i Maltą) na zach. a Kretą na wsch. Nazwa ta odnosiła się więc także do wód niezaliczanych teraz do Morza Adriatyckiego. W czasach Pawła można było jednak powiedzieć, że Malta leżała na „morzu Adrii”.

Syn Barzillaja z miasta Abel-Mechola. Adrielowi dano za żonę Merab, najstarszą córkę Saula, choć wcześniej obiecano ją Dawidowi (1Sm 18:17-19). Wszystkich pięciu synów Adriela zostało później wydanych na stracenie, co miało stanowić przebłaganie za podjętą przez Saula próbę unicestwienia Gibeonitów (2Sm 21:8, 9). Z relacji o tych wydarzeniach wynika, że matką wspomnianych synów była Michal, a nie Merab. Ponieważ Michal zmarła bezdzietnie (2Sm 6:23) i nigdzie nie ma mowy o tym, by była żoną Adriela, niektórzy bibliści uważają, że wzmianka o Michal w tej relacji wynika z błędu przepisywaczy. Jednak prawie wszystkie manuskrypty hebrajskie zawierają tu imię Michal i na ogół tłumaczy się to tak, że jej starsza siostra, Merab, zmarła stosunkowo wcześnie po urodzeniu Adrielowi pięciu synów, a Michal zajęła się potem wychowaniem swych siostrzeńców i dlatego nazwano ją ich matką. W przekładzie Leesera werset z 2 Samuela 21:8 brzmi następująco: „I pięciu synów Michal, córki Saula, których ona wychowała Adrielowi”.

Miasto w Judzie położone w żyznej krainie zwanej Szefelą, mniej więcej w połowie drogi między Betlejem a Lachisz (Joz 15:35). Utożsamia się je z Tall asz-Szajch Madhkur (Chorbat ʽAdullam), jakieś 26 km na zach. pd. zach. od Jerozolimy. Pozostałości pierwotnej nazwy zachowały się w nazwie pobliskich ruin ʽId al-Ma (Mija). Miejsce, gdzie leżał Adullam, górowało nad doliną Wadi as-Sur i nad drogą prowadzącą z tej części Szefeli w głąb Judy, a zatem miało znaczenie strategiczne. Miasto znane jest przede wszystkim z „jaskini Adullam”, dokąd Dawid uciekł przed Saulem. W okolicy tej znajduje się wiele wapiennych jaskiń (2Sm 23:13).

Adullam był zapewne bardzo starym miastem. Pierwsza biblijna wzmianka o nim ma związek z Chirą Adullamitą, który stał się towarzyszem Judy, zanim rodzina Jakuba przeniosła się do Egiptu (Rdz 38:1, 2, 12, 20). Jakieś trzy stulecia później, w czasach podbojów Jozuego, Adullam był jednym z 31 podbitych przez niego małych królestw (Joz 11:1-15; 12:15). Następnie razem z innymi miastami Szefeli został przydzielony plemieniu Judy (Joz 15:33-35).

Kiedy Dawid ukrywał się przed królem Saulem i uciekł od Achisza, filistyńskiego króla Gat, udał się właśnie do Adullamu, do jaskini, gdzie w końcu zebrało się przy nim ok. 400 mężów (1Sm 22:1-5). Miejsce to znajduje się jakieś 19 km na zach. pd. zach. od Betlejem i być może Dawid znał je z czasów, gdy był pasterzem. Ponieważ było stosunkowo trudno dostępne, dobrze nadawało się na schronienie dla Dawida. Później, gdy był on już królem, wykorzystywał je jako bazę wypadową podczas walk z Filistynami. Właśnie stąd wyruszyło trzech wojowników i przedarło się do Betlejem, by przynieść z cysterny wodę, której Dawid nie chciał jednak wypić i którą przyrównał do ich krwi, gdyż dla zdobycia jej narażali swe życie (2Sm 5:17, 18; 1Kn 11:15-19; 12:16).

Adullam był jednym z 15 warownych miast umocnionych przez judzkiego króla Rechoboama (2Kn 11:5-12). Miasta te stanowiły linię obronną, która miała chronić Judę od zach. i pd., ale za panowania Ezechiasza (732 p.n.e.) przełamały ją wojska Sancheriba (2Kl 18:13). W czasach Nehemiasza Adullam należał do miast ponownie zasiedlonych przez Żydów, którzy powrócili do ojczyzny z wygnania w Babilonie (Neh 11:30).

(od rdzenia oznaczającego: „czerwony”; prawdopodobnie: „czerwone skały”).

Stok Adummim to stroma przełęcz leżąca ok. 12 km na wsch. pn. wsch. od Jerozolimy, w połowie drogi do Jerycha. Prowadzi z doliny dolnego Jordanu w górzyste regiony Judy. Od czasów starożytnych aż do dzisiaj biegnie tamtędy droga łącząca Jerycho z Jerozolimą. Biblia wspomina jednak o Adummim tylko jako o granicy między terytorium Judy i Beniamina (Joz 15:7; 18:17).

Po arabsku przełęcz ta jest nazywana Talʽat ad-Damm („krwawy stok”), a po hebrajsku Maʽale Adummim („stok Adummim”). Nazwa ta najprawdopodobniej pochodzi od czerwonawej gleby, na której miejscami pojawia się sporo ochry, choć niektórzy starożytni pisarze łączyli ją z krwią przelaną przez rozbójników. Ta niebezpieczna droga prowadziła przez odludne okolice, gdzie grasowali rabusie, toteż dla ochrony podróżnych od dawien dawna utrzymywano tam posterunek wojskowy. Uważa się, że właśnie z tych względów Jezus obrał te strony za tło swej przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, który zaopiekował się wędrowcem napadniętym, gdy ‛schodził do Jerycha’ (Łk 10:30-37).

W Jozuego 15:7 powiedziano, że stok Adummim leży na pd. od „doliny potoku”. Chodzi zapewne o Wadi al-Kelt, które biegnie niemal równolegle do tej drogi, mija Jerycho tuż na pd. od miasta, po czym zmierza do Jordanu.

(„łożysko potoku”).

1. Miasto położone zapewne na pn. od Sydonu, wymienione przez Jehowę w rozmowie z Jozuem jako jedno z miejsc, które pozostały jeszcze do zdobycia (Joz 13:4). Utożsamia się je z Afaka (dzisiejsze Afka), jakieś 39 km na wsch. pn. wsch. od Bejrutu. Leży ono u źródeł rzeki Nahr Ibrahim, w starożytności znanej jako Adonis, płynącej do Byblos na wybrzeżu Morza Śródziemnego.

2. Miasto na terytorium Aszera, którego jednak nie udało się zdobyć członkom tego plemienia (Joz 19:24, 30). W Sędziów 1:31 nazwano je Afik. Utożsamia się je z Tall Kurdana (Tel Afek), jakieś 8 km na pd. pd. wsch. od Akko.

3. Miasto leżące zapewne na równinie Szaron, na co wskazują miejscowości, wśród których je wymieniono. Jego król był jednym z władców zgładzonych przez Jozuego (Joz 12:18). Setki lat później, zanim Saul został królem, obozowali tam Filistyni przed zwycięstwem nad Izraelem niedaleko Eben-Ezer (1Sm 4:1). Uważa się, że leżało w miejscu dzisiejszego Ras al-ʽAjn (Tel Afek; inne niż w poz. 2), u źródeł rzeki Jarkon. Afek występuje w tekstach egipskich i asyryjskich. Powszechnie sądzi się, że tam, gdzie istniał starożytny Afek, wybudowano potem miasto Antypatris, wymienione w Dziejach 23:31. Flawiusz w związku z Antypatris wspomina o „pewnej wieży zwanej Afek” (Wojna żydowska, II, XIX, 1 [513]). Jakieś 35 km na wsch. od tego miejsca znajduje się Szilo, skąd Izraelici wynieśli Arkę Przymierza.

4. Miejscowość położona najwyraźniej na równinie Jizreel, pomiędzy miastami Szunem a Jizreel. Przed bitwą, w której zginął król Saul, Filistyni zajęli pozycje w Szunem, a Izraelici na górze Gilboa (1Sm 28:4). Ze sprawozdania wynika, że następnie Filistyni posunęli się naprzód do Afeku, a Izraelici zeszli do źródła w Jizreel. W Afeku filistyńscy władcy sojuszniczy dokonali przeglądu swych wojsk i stwierdzili, że Achiszowi towarzyszy na tyłach Dawid ze swymi ludźmi. Polecono im odejść następnego ranka, po czym Filistyni zbliżyli się do miejsca bitwy pod Jizreel (1Sm 29:1-11). Stamtąd zepchnęli pokonanych Izraelitów z powrotem ku górze Gilboa, gdzie ich wybili i gdzie śmierć ponieśli Saul i jego trzej synowie (1Sm 31:1-8).

Niektórzy uczeni uważają, że wydarzenia poprzedzające tę bitwę nie zostały opisane w porządku chronologicznym, i dlatego utożsamiają wspomnianą tu miejscowość z Afekiem na równinie Szaron (zob. poz. 3). Pogląd ten popiera archeolog Y. Aharoni, który oświadczył: „Wskutek zamieszczenia relacji o Dawidzie opis tego konfliktu zbrojnego jest nieco mniej spójny. Mimo to można dostrzec ogólny przebieg wydarzeń. Filistyńscy władcy zgromadzili swe siły w Afeku przy