(prawdopodobnie: „pochodnie; błyskawice”).

Mąż izraelskiej prorokini Debory (Sdz 4:4).

Hebrajski odpowiednik słowa „las” to jáʽar (Pwt 19:5; Joz 17:15; 1Sm 14:25). Kiedyś w Palestynie rosło mnóstwo lasów, a w nich różne gatunki drzew. Choć w ostatnich latach przeprowadza się na tych terenach akcje ponownego zalesiania, biblijne wzmianki o lasach i używaniu drewna wskazują, że w przeszłości było tam znacznie więcej drzew niż obecnie (Sdz 9:48, 49; 2Kn 27:4). Poświadczają to również wersety, z których wynika, iż lasy zapewniały schronienie i odpowiednie warunki do życia wielu dzikim zwierzętom (Eze 34:25), m.in. niedźwiedziom (2Kl 2:23, 24) i lwom (1Sm 17:34; 1Kn 11:22).

Z czasem jednak znaczne obszary uległy wylesieniu z powodu zniszczeń wojennych, intensywnego pozyskiwania drewna, któremu nie towarzyszyło zalesianie, oraz niekontrolowanego wypasu kóz i innych zwierząt zjadających młode drzewka. W książce The Geography of the Bible (1974, ss. 77, 115, 116) Denis Baly wspomina o stuleciach zaniedbań, które doprowadziły do zniknięcia wielu lasów oraz utraty aż dwumetrowej warstwy żyznej gleby, wskutek czego spore połacie ziemi stały się skaliste i jałowe.

Biblia wymienia kilka znanych wtedy lasów. Lasy Libanu, z których do dziś niewiele pozostało, słynęły z okazałych drzew (1Kl 5:2-10, 13-18; 2Kl 19:23), takich jak cedry, jałowce, cyprysy i inne. „Las Efraima” (być może „las Machanaim”), w którym zginął Absalom, przypuszczalnie znajdował się po wsch. stronie Jordanu niedaleko Machanaim i zapewne był dość gęsty (2Sm 18:6 [przyp. w NW], 8, 17). „Las Cheret” leżał w Judzie (1Sm 22:5). Ze swych lasów oraz drzew balsamowych słynął też Gilead, a położony na pn. od niego Baszan — z „okazałych drzew”, m.in. dębów (Iz 2:13; Za 11:2). Za czasów Dawida i Salomona Szefelę bujnie porastały sykomory (1Kl 10:27; 1Kn 27:28; 2Kn 1:15; 9:27). Dolinę Jordanu zaś pokrywały gęstwiny tamaryszków i wierzb, wśród których czaiły się lwy (Jer 12:5; Za 11:3).

Znaczenie symboliczne. W Biblii drzewa symbolizują niekiedy poszczególnych ludzi i królów, lasy więc wyobrażają całe narody wraz z ich władcami. Niegodziwość odstępczej Judy przyrównano do płomienia, który miał ją strawić jak las (Iz 9:18); gniew Jehowy na południowe królestwo (Judę) miał się rozpalić niczym nieugaszony ogień pochłaniający drzewa (Eze 20:46-48). Podobne proroctwa wypowiedziano przeciwko pogańskim narodom będącym wrogami ludu Bożego. Asyryjscy wojownicy mieli zostać ścięci i przerzedzeni jak drzewa w lesie (Ps 83:14, 15; Iz 10:19, 34; Jer 46:22, 23).

Miasto na Krecie niedaleko portu Piękne Przystanie (Dz 27:8); na ogół utożsamiane z ruinami położonymi ok. 8 km na wsch. od współczesnego miasta Kaloi Limniones (Piękne Przystanie).

Długi pręt symbolizujący prawo do wydawania rozkazów. Wyrażenie „laska rozkazodawcy” występuje w Przekładzie Nowego Świata czterokrotnie jako tłumaczenie imiesłowu mechokék, pochodzącego od hebrajskiego rdzenia chakák, który oznacza „ustanowić”, „zapisać” lub „wyryć” (Prz 8:27; Iz 10:1; 30:8; Eze 4:1). W starożytności ustanawiane prawa zapisywano lub ryto w kamieniu albo na metalowych tabliczkach. To samo hebrajskie słowo może też oznaczać przełożonego, który wydaje postanowienia, inaczej „ustawodawcę” (Pwt 33:21). Żaden prawodawca nie dorównuje Jehowie, który jest najwyższym „Ustawodawcą” (Iz 33:22).

Gdy rozkazodawca siedział, jego długa laska często dotykała ziemi, spoczywając między jego kolanami, oparta o fałdy szaty. Pozwala to lepiej zrozumieć błogosławieństwo dla Judy wypowiedziane przez Jakuba na łożu śmierci: „Nie oddali się berło od Judy ani laska rozkazodawcy spomiędzy jego stóp, aż przyjdzie Szilo” (Rdz 49:10). W niektórych przekładach występujące tu hebrajskie słowo mechokék oddano jako „prawodawca” (KJ; por. Bg), ale bardziej stosowne w tym wypadku jest jego inne znaczenie — „laska rozkazodawcy” (NŚ), z czym zgadzają się współcześni leksykografowie (L. Koehler i W. Baumgartner, Lexicon in Veteris Testamenti Libros, Lejda 1958, s. 328; A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, red. F. Brown, S. R. Driver i C. A. Briggs, 1980, s. 349). Sposób, w jaki oddano to słowo w innych przekładach, potwierdza, że w Rodzaju 49:10 odnosi się ono nie do osoby, lecz do przedmiotu: „laska pasterska” (BT), „buława” (Bw) lub „laska władzy” (Bp). Nawiązanie do jakiegoś rodzaju laski odpowiada też wzmiance o „berle” i pasuje do występującego w tym samym wersecie określenia „spomiędzy jego stóp”. W podobny sposób użyto tego słowa w Liczb 21:17, 18, gdzie mowa o studni, którą dostojnicy ludu wydrążyli „laską rozkazodawcy, swą własną